ĐÔI GIÀY CỦA ĐỨC GIÁO HOÀNG PHANXICÔ: HÀNH TRÌNH GIẢN DỊ KHẮC SÂU TRONG LÒNG NHÂN THẾ
Trong lịch sử Giáo hội Công giáo, hiếm có hình ảnh nào giản dị mà lại mang sức mạnh lay động lòng người như đôi giày da đen của Đức Giáo hoàng Phanxicô. Đôi giày ấy, từ một xưởng đóng giày nhỏ bé ở Buenos Aires, đã theo ngài từ những ngày còn là Hồng y Jorge Mario Bergoglio, qua 12 năm triều đại Giáo hoàng (2013–2025), để lại một di sản không chỉ là vật chất mà còn là biểu tượng của lòng khiêm nhường, sự phục vụ và tình yêu thương. Khi đôi giày ấy cuối cùng “đi vào lòng đất” cùng vị Giáo hoàng, nó đã khắc sâu trong lòng hàng triệu người một cảm xúc mãnh liệt, một câu chuyện về sự giản dị giữa một thế giới đầy xa hoa và phù phiếm. Đôi giày không chỉ là một món đồ, mà là một chứng nhân thầm lặng, một thông điệp sống động về cách một con người có thể thay đổi cách nhìn của cả nhân loại chỉ bằng những điều nhỏ bé nhất.
Câu chuyện về đôi giày bắt đầu từ một góc nhỏ ở Buenos Aires, Argentina, tại xưởng đóng giày của Carlos Samaria, một người thợ thủ công bình dị. Xưởng của ông không có gì nổi bật: chỉ là một căn phòng nhỏ với những dụng cụ đơn sơ, mùi da thuộc thoang thoảng và tiếng búa gõ đều đặn. Carlos kiếm sống bằng việc sửa chữa giày dép và thi thoảng nhận đơn đặt hàng làm giày thủ công. Một ngày nọ, ông nhận được yêu cầu từ Hồng y Jorge Mario Bergoglio, khi ấy đang là Tổng Giám mục của Buenos Aires. Yêu cầu của Hồng y thật đơn giản: một đôi giày da đen, mềm mại, bền chắc, không hoa văn, không trang trí cầu kỳ. Với tất cả sự tận tâm, Carlos đã tạo nên một đôi giày đáp ứng đúng mong muốn của vị Hồng y. Giá của đôi giày ấy bình dị như chính con người đặt hàng, không ai ngờ rằng nó sẽ trở thành một phần không thể thiếu trong hành trình lịch sử của một vị Giáo hoàng.
Năm 2013, khi Hồng y Bergoglio được bầu làm Giáo hoàng với danh hiệu Phanxicô, cả thế giới hướng mắt về Vatican, chờ đợi những dấu ấn mà vị Giáo hoàng đầu tiên đến từ Nam Mỹ sẽ mang lại. Theo truyền thống lâu đời, các Giáo hoàng thường được chuẩn bị những đôi giày đỏ thẫm, biểu tượng của quyền uy và sự cao quý. Những thợ đóng giày danh tiếng ở Roma đã sẵn sàng với những đôi giày được chế tác tinh xảo, lộng lẫy, nhưng Đức Phanxicô, với nụ cười hiền hậu và giọng nói nhẹ nhàng, đã từ chối. “Tôi muốn giữ đôi giày cũ của mình,” ngài nói, theo ghi nhận của Vatican Insider. Quyết định ấy không chỉ khiến các thợ giày ngạc nhiên mà còn gửi đi một thông điệp mạnh mẽ đến toàn thế giới: vị Giáo hoàng này không tìm kiếm sự hào nhoáng, mà chọn sống một cuộc đời giản dị, gần gũi với những người bình thường nhất.
Từ khoảnh khắc ấy, đôi giày da đen trở thành một phần không thể tách rời của hình ảnh Đức Phanxicô. Nó không chỉ là một đôi giày, mà là biểu tượng của sự khiêm nhường, của sự từ chối những xa hoa không cần thiết. Khi ngài xuất hiện tại Quảng trường Thánh Phêrô, đứng trước hàng ngàn tín hữu để ban phước lành, đôi giày ấy lặng lẽ hiện diện, đôi khi đã sờn gót nhưng vẫn bền bỉ. Trong những chuyến thăm đến các khu ổ chuột ở châu Phi, các nhà tù ở Nam Mỹ, hay những vùng đất bị chiến tranh tàn phá như Mosul, Iraq, đôi giày ấy bước đi trên những con đường bụi bặm, mang theo thông điệp của lòng trắc ẩn và hy vọng. Ngay cả khi ngài tiếp đón các nguyên thủ quốc gia trong những căn phòng lộng lẫy của Vatican, đôi giày vẫn ở đó, như một lời nhắc nhở rằng sự cao quý không nằm ở vẻ bề ngoài mà ở trái tim biết yêu thương và phục vụ.
Đôi giày ấy đã trở thành chứng nhân cho những hành trình không ngừng nghỉ của Đức Phanxicô. Trong 12 năm triều đại, nó đã cùng ngài thực hiện 47 chuyến tông du, đặt chân đến 68 quốc gia trên khắp các châu lục. Nó đã bước qua những con phố chật hẹp ở Manila, nơi đám đông chen chúc chỉ để được nhìn thấy ngài. Nó đã lặng lẽ đồng hành qua những vùng đất tan hoang ở Trung Đông, nơi chiến tranh đã để lại những vết sẹo sâu sắc. Từ những buổi lễ lớn với hàng triệu người tham dự tại Rio de Janeiro, Lisbon, đến những chuyến viếng thăm thầm lặng ở Jakarta, đôi giày ấy luôn ở đó, bền bỉ và khiêm nhường như chính con người của Đức Phanxicô. Mỗi bước đi của đôi giày là một câu chuyện, một lời cam kết với những giá trị mà ngài luôn theo đuổi: sự giản dị, lòng thương xót và sự phục vụ không mệt mỏi.
Những chuyến đi ấy không chỉ là hành trình của một vị Giáo hoàng, mà còn là hành trình của một con người luôn tìm cách chạm đến những mảnh đời đau khổ nhất. Khi Đức Phanxicô quỳ xuống rửa chân cho các tù nhân trong những nhà tù chật chội, đôi giày được cởi ra, đặt sang một bên, nhưng sự hiện diện của nó vẫn như một lời khẳng định về sự giản dị. Khi ngài bước vào các bệnh viện để an ủi những bệnh nhân, đôi giày lặng lẽ mang theo bước chân của lòng thương xót. Ngay cả trong những khoảnh khắc đời thường, như khi ngài đi bộ từ Nhà Thánh Marta đến văn phòng, tham gia các cuộc họp tại Vatican, hay cầu nguyện một mình trong những buổi sáng tĩnh lặng, đôi giày ấy vẫn là lựa chọn duy nhất, như một lời cam kết với lối sống không phô trương.
Điều khiến đôi giày trở nên đặc biệt không chỉ nằm ở sự bền bỉ hay câu chuyện đằng sau nó, mà còn ở những giá trị sâu sắc mà nó đại diện. Trong một thế giới bị cuốn vào chủ nghĩa tiêu dùng, nơi mà những món đồ xa xỉ thường được coi là biểu tượng của thành công, Đức Phanxicô đã chọn một đôi giày bình dị để nói lên rằng giá trị thực sự của con người không nằm ở những gì họ sở hữu. Đôi giày ấy là biểu tượng của sự từ chối xa hoa, của lòng khiêm nhường và sự tập trung vào những điều thực sự quan trọng: tình yêu, sự sẻ chia và lòng trắc ẩn. Nó nhắc nhở chúng ta rằng, trong một xã hội bị ám ảnh bởi vẻ bề ngoài, vẫn có những con người chọn cách sống khác biệt, lấy sự giản dị làm ngọn cờ để lan tỏa ánh sáng.
Đôi giày ấy không chỉ là một vật dụng, mà còn là một câu chuyện sống động về một con người đã chọn cách sống vì người khác. Khi Đức Phanxicô đi qua những khu vực nghèo khó, đôi giày mang theo bụi đất của những con đường gồ ghề, nhưng cũng mang theo hy vọng cho những người mà ngài gặp gỡ. Khi ngài đứng trước các nhà lãnh đạo thế giới, đôi giày ấy là lời tuyên ngôn thầm lặng rằng quyền lực thực sự không nằm ở sự phô trương mà ở khả năng lắng nghe và phục vụ. Trong những khoảnh khắc ngài cầu nguyện, đôi giày lặng lẽ đứng đó, như một người bạn đồng hành trung thành, nhắc nhở rằng đức tin không cần đến sự hào nhoáng mà chỉ cần một trái tim chân thành.
Khi đôi giày ấy cuối cùng “theo vị Giáo hoàng đi vào lòng đất,” nó không chỉ khép lại một hành trình mà còn để lại một di sản cảm xúc sâu sắc. Đối với nhiều người, đôi giày ấy không chỉ là một món đồ, mà là biểu tượng của một triều đại Giáo hoàng đã thay đổi cách nhìn của thế giới về sự lãnh đạo và lòng nhân ái. Nó là minh chứng rằng những điều nhỏ bé, nếu được làm với tình yêu và sự chân thành, có thể tạo nên những thay đổi lớn lao. Đôi giày của Đức Phanxicô, dù đã ngừng bước, vẫn tiếp tục truyền cảm hứng, khơi dậy trong lòng mỗi người niềm tin vào sức mạnh của lòng tốt, sự khiêm nhường và tình yêu thương.
Câu chuyện về đôi giày không chỉ dừng lại ở những chuyến đi hay những bước chân. Nó là một lời mời gọi, một thách thức cho tất cả chúng ta: liệu chúng ta có thể sống một cuộc đời giản dị hơn, tập trung vào những giá trị cốt lõi hơn, và yêu thương nhau nhiều hơn? Đôi giày ấy, dù đã rời xa ánh đèn sân khấu, vẫn tiếp tục kể câu chuyện của mình qua những ký ức, những hình ảnh và những bài học mà nó để lại. Trong một thế giới đầy rẫy sự phô trương, đôi giày của Đức Phanxicô là một ngọn lửa nhỏ nhưng bền bỉ, soi sáng con đường cho những ai khao khát một cuộc sống ý nghĩa hơn.
Lm. Anmai, CSsR
