MẬT NGHỊ NĂM 2025: SỰ ĐA DẠNG LỊCH SỬ VỚI SỐ LƯỢNG HỒNG Y CHÂU Á CAO NHẤT TỪ TRƯỚC ĐẾN NAY
Mật nghị năm 2025, dự kiến diễn ra vào ngày 7 tháng 5, sẽ là một sự kiện mang tính bước ngoặt trong lịch sử Giáo hội Công giáo, đánh dấu lần đầu tiên số lượng hồng y đến từ Châu Á đạt con số kỷ lục. Trong tổng số 135 hồng y cử tri tham gia bầu chọn người kế nhiệm Đức Giáo hoàng Francis, 23 vị đến từ Châu Á, chiếm 17% tổng số cử tri. Đây là tỷ lệ cao nhất mà khu vực này từng có trong một mật nghị, phản ánh sự chuyển dịch đáng kể trong trọng tâm toàn cầu của Giáo hội, từ châu Âu truyền thống sang các khu vực đang phát triển như Châu Á và Châu Phi.
Sự gia tăng đáng kể của các hồng y Châu Á không chỉ là một con số thống kê mà còn là biểu tượng cho sự đa dạng văn hóa, tôn giáo và xã hội trong Giáo hội Công giáo toàn cầu. Với sự hiện diện của 23 hồng y từ Châu Á, mật nghị này sẽ là minh chứng rõ ràng nhất cho định hướng của Đức Giáo hoàng Francis trong việc bổ nhiệm các hồng y từ những khu vực vốn bị xem là ngoại vi trong lịch sử Giáo hội. Sự thay đổi này không chỉ làm tăng tính đại diện mà còn mở ra khả năng định hình tương lai của Giáo hội theo hướng toàn cầu hóa hơn.
Thành phần các hồng y cử tri
Trong số 135 hồng y cử tri tham dự mật nghị, phân bố theo khu vực địa lý cho thấy sự đa dạng rõ rệt:
- Châu Á: 23 hồng y, chiếm 17% tổng số cử tri.
- Châu Âu: 53 hồng y, chiếm 39%, vẫn là khu vực có số lượng hồng y lớn nhất nhưng tỷ lệ đã giảm đáng kể so với các mật nghị trước đây.
- Châu Phi: 18 hồng y, chiếm 13,3%, thể hiện sự tăng trưởng ổn định của Giáo hội tại lục địa này.
- Trung và Nam Mỹ: 21 hồng y, chiếm 15,5%, tiếp tục là một khu vực quan trọng trong Giáo hội toàn cầu.
- Bắc Mỹ: 16 hồng y, chiếm khoảng 12%.
- Châu Đại Dương: 4 hồng y, chiếm 3%, với sự hiện diện chủ yếu từ Úc và Papua New Guinea.
Tổng cộng, các hồng y từ các khu vực ngoài châu Âu chiếm hơn 60% số cử tri, một con số chưa từng có trong lịch sử. Điều này phản ánh nỗ lực của Đức Giáo hoàng Francis trong việc tái cấu trúc Giáo hội để phản ánh tốt hơn thành phần đa dạng của 1,4 tỷ tín hữu Công giáo trên toàn thế giới.
Sự nổi bật của các hồng y Châu Á
Hiện nay, Giáo hội Công giáo tại Châu Á có tổng cộng 37 hồng y, nhưng chỉ 23 vị đủ điều kiện tham gia mật nghị do giới hạn độ tuổi (dưới 80 tuổi). 14 hồng y còn lại, dù vẫn giữ vai trò quan trọng trong Giáo hội, không được phép bỏ phiếu theo quy định của Giáo luật. Con số 23 hồng y cử tri đến từ Châu Á là một cột mốc lịch sử, vượt xa con số 2 hồng y từ khu vực Đông Nam Á trong mật nghị năm 2013, khi Đức Giáo hoàng Francis được bầu.
Các hồng y Châu Á đến từ nhiều quốc gia khác nhau, với sự đa dạng đáng kể về văn hóa, ngôn ngữ và truyền thống tôn giáo. Ấn Độ dẫn đầu với 4 hồng y, tiếp theo là Philippines với 3 hồng y. Các quốc gia khác như Nhật Bản (2 hồng y), Indonesia, Malaysia, Myanmar, Singapore, Thái Lan, Timor Leste, Trung Quốc (Hồng Kông), Hàn Quốc, Sri Lanka, Pakistan và Iraq mỗi nước đóng góp một hồng y. Đáng chú ý, Việt Nam sẽ không có đại diện hồng y nào trong mật nghị lần này, một sự thay đổi so với năm 2013 khi có một hồng y Việt Nam tham dự.
Ấn Độ: Đa dạng trong sự thống nhất
Ấn Độ, với dân số Công giáo khoảng 20 triệu người, là quốc gia Châu Á có số lượng hồng y cử tri cao nhất tại mật nghị 2025. Bốn hồng y Ấn Độ đến từ các vùng và truyền thống tôn giáo khác nhau, thể hiện sự phong phú của Giáo hội Công giáo tại quốc gia này:
- Hồng y Baselios Cleemis: Tổng giám mục của Giáo hội Syro-Malankara, một trong hai Giáo hội Công giáo Đông phương chính tại Ấn Độ. Ông đến từ bang Kerala, miền nam Ấn Độ, nơi có cộng đồng Công giáo lâu đời. Cleemis là một trong ba hồng y Châu Á từng tham dự mật nghị năm 2013, mang lại kinh nghiệm dày dặn trong các sự kiện Giáo hội cấp cao.
- Hồng y George Jacob Koovakad: Đại diện cho Giáo hội Syro-Malabar, một Giáo hội Đông phương khác cũng có trụ sở tại Kerala. Sự hiện diện của cả Cleemis và Koovakad cho thấy tầm quan trọng của Kerala như một trung tâm Công giáo tại Ấn Độ, đồng thời phản ánh sự đa dạng nghi lễ trong Giáo hội Ấn Độ.
- Hồng y Filipe Neri Ferrao: Đến từ Goa, miền tây Ấn Độ, nơi từng là trung tâm truyền giáo của người Bồ Đào Nha vào thế kỷ 16. Ferrao thuộc nghi lễ La tinh, đại diện cho truyền thống Công giáo phương Tây được thiết lập từ thời thuộc địa.
- Hồng y Anthony Poola: Một nhân vật lịch sử khi là hồng y đầu tiên xuất thân từ cộng đồng Dalit, một nhóm dân tộc bị thiệt thòi trong xã hội Ấn Độ. Poola, người dân tộc Telugu, đến từ bang Andhra Pradesh, và sự bổ nhiệm của ông là một bước tiến quan trọng trong việc thúc đẩy hòa nhập xã hội trong Giáo hội.
Sự đa dạng của các hồng y Ấn Độ không chỉ nằm ở nguồn gốc địa lý mà còn ở các nghi lễ khác nhau (La tinh, Syro-Malabar, Syro-Malankara), phản ánh sự phức tạp và phong phú của Giáo hội Công giáo tại quốc gia đông dân thứ hai thế giới.
Philippines: Cường quốc Công giáo tại Châu Á
Philippines, với 92 triệu người Công giáo trong tổng dân số 114 triệu, là quốc gia có tỷ lệ người Công giáo cao nhất tại Châu Á. Trong mật nghị 2025, quốc gia này sẽ cử ba hồng y tham dự, đánh dấu con số cao nhất mà Philippines từng có trong một mật nghị:
- Hồng y Luis Antonio Tagle: Một trong những nhân vật nổi bật nhất của Giáo hội Công giáo toàn cầu, Tagle từng tham dự mật nghị năm 2013 và được xem là một ứng viên tiềm năng cho chức giáo hoàng trong tương lai. Ông hiện giữ vai trò quan trọng tại Vatican, với nhiều kinh nghiệm trong các vấn đề quốc tế của Giáo hội.
- Hồng y Jose Advincula: Tổng giám mục Manila, Advincula đại diện cho trung tâm Công giáo của Philippines. Sự hiện diện của ông củng cố vai trò của Manila như một thành trì Công giáo tại Đông Nam Á.
- Hồng y Pablo David Virgilio: Giám mục của Kalookan, Virgilio là một tiếng nói quan trọng trong việc thúc đẩy công lý xã hội và hòa bình tại Philippines, đặc biệt trong các cộng đồng bị thiệt thòi.
Sự hiện diện của ba hồng y Philippines góp phần nâng tổng số hồng y từ Đông Nam Á lên 9 vị, một bước tiến lớn so với chỉ 2 vị trong năm 2013. Điều này cho thấy tầm quan trọng ngày càng tăng của khu vực này trong Giáo hội toàn cầu.
Các quốc gia Châu Á khác
Ngoài Ấn Độ và Philippines, các quốc gia Châu Á khác cũng đóng góp đáng kể vào sự đa dạng của mật nghị:
- Nhật Bản: Hai hồng y tham dự là Hồng y Thomas Aquino Manyo Maeda và Hồng y Tarcisio Isao Kikuchi. Sự hiện diện của Nhật Bản, một quốc gia có cộng đồng Công giáo nhỏ (khoảng 500.000 người), cho thấy nỗ lực của Giáo hội trong việc duy trì ảnh hưởng tại các quốc gia không phải là trung tâm Công giáo.
- Trung Quốc (Hồng Kông): Một hồng y đại diện, phản ánh vai trò của Hồng Kông như một trung tâm Công giáo tại Đông Á, bất chấp những thách thức về chính trị và tôn giáo tại khu vực này.
- Hàn Quốc: Một hồng y tham dự, đại diện cho cộng đồng Công giáo đang phát triển tại quốc gia này, với khoảng 5,9 triệu tín hữu.
- Sri Lanka: Hồng y Malcolm Ranjith, người từng tham dự mật nghị năm 2013, tiếp tục là một tiếng nói quan trọng từ Nam Á.
- Pakistan: Một hồng y đại diện, thể hiện sự hiện diện của Giáo hội tại một quốc gia có đa số người Hồi giáo.
- Iraq: Hồng y Louis Raphaël Sako, vị hồng y duy nhất của Iraq, mang đến góc nhìn độc đáo từ một khu vực đầy xung đột và thách thức.
- Đông Nam Á: Các quốc gia như Indonesia, Malaysia, Myanmar, Singapore, Thái Lan và Timor Leste mỗi nước cử một hồng y, làm nổi bật sự phát triển của Giáo hội tại khu vực này.
So sánh với các mật nghị trước
Mật nghị năm 2025 sẽ là lần thứ hai mà ba hồng y Châu Á từng được bổ nhiệm dưới thời Đức Giáo hoàng Benedict XVI tham dự. Trong mật nghị năm 2013, chỉ có ba hồng y Châu Á tham gia: Baselios Cleemis (Ấn Độ), Malcolm Ranjith (Sri Lanka) và Luis Antonio Tagle (Philippines). Con số 23 hồng y Châu Á trong năm 2025 là một bước nhảy vọt, cho thấy sự thay đổi chiến lược trong việc bổ nhiệm hồng y của Đức Giáo hoàng Francis.
Trong lịch sử, các mật nghị thường bị chi phối bởi các hồng y châu Âu, với tỷ lệ lên tới 50-60% tổng số cử tri. Tuy nhiên, trong mật nghị 2025, tỷ lệ này đã giảm xuống còn 39%, trong khi các khu vực như Châu Á (17%) và Châu Phi (13,3%) ngày càng có tiếng nói lớn hơn. Sự thay đổi này không chỉ là vấn đề số lượng mà còn phản ánh sự đa dạng về quan điểm thần học, văn hóa và xã hội trong Giáo hội.
Những hồng y không phải người Châu Á tại khu vực Châu Á
Một số hồng y hoạt động tại Châu Á nhưng không phải là người Châu Á, bao gồm:
- Hồng y Giorgio Marengo (Mông Cổ): Người Ý, được bổ nhiệm làm hồng y vào năm 2022, là vị hồng y trẻ nhất trong lịch sử Giáo hội khi được bổ nhiệm ở tuổi 48.
- Hồng y Pierbattista Pizzaballa (Jerusalem): Cũng là người Ý, đại diện cho Giáo hội tại vùng đất thánh.
- Hồng y Dominique Joseph Mathieu (Tehran, Iran): Người Bỉ, làm việc tại một khu vực có cộng đồng Công giáo nhỏ nhưng quan trọng.
Những hồng y này, dù không phải người Châu Á, đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối Giáo hội toàn cầu với các cộng đồng tại khu vực.
Các nhà quan sát nhận định rằng mật nghị năm 2025 sẽ là mật nghị đa dạng nhất trong lịch sử Giáo hội Công giáo. Sự hiện diện của 23 hồng y Châu Á, 18 hồng y Châu Phi và 4 hồng y Châu Đại Dương cho thấy một Giáo hội đang dần chuyển trọng tâm khỏi châu Âu để hướng tới các khu vực đang phát triển. Điều này có thể dẫn đến những thay đổi sâu rộng trong cách Giáo hội giải quyết các vấn đề toàn cầu, từ biến đổi khí hậu, bất bình đẳng xã hội đến đối thoại liên tôn.
Sự đa dạng này cũng đặt ra câu hỏi về khả năng bầu chọn một giáo hoàng không phải người châu Âu trong tương lai gần. Với sự hiện diện mạnh mẽ của các hồng y từ Châu Á và Châu Phi, cùng với kinh nghiệm và tầm ảnh hưởng của các nhân vật như Hồng y Luis Antonio Tagle, khả năng này đang trở nên thực tế hơn bao giờ hết.
Mật nghị năm 2025 không chỉ là một sự kiện để bầu chọn người kế nhiệm Đức Giáo hoàng Francis mà còn là một cột mốc lịch sử đánh dấu sự chuyển mình của Giáo hội Công giáo. Với 23 hồng y Châu Á, chiếm 17% tổng số cử tri, mật nghị này thể hiện rõ ràng định hướng toàn cầu hóa của Giáo hội, với trọng tâm ngày càng chuyển sang các khu vực như Châu Á và Châu Phi. Sự đa dạng về văn hóa, nghi lễ và nguồn gốc xã hội của các hồng y tham dự sẽ là nền tảng cho một Giáo hội cởi mở hơn, hòa nhập hơn và phản ánh tốt hơn thực tế của thế giới ngày nay.
Lm. Anmai, CSsR tổng hợp
