38 TIẾN SĨ HỘI THÁNH & 12 CÂU HỎI

38 TIẾN SĨ HỘI THÁNH

& 12 CÂU HỎI

Trong kho tàng đức tin của Giáo hội Công giáo, danh hiệu “Tiến sĩ Hội Thánh” được dành cho những vị thánh đặc biệt, những người không chỉ sống một đời sống thánh thiện gương mẫu mà còn để lại một gia sản giáo huấn uyên thâm, soi đường cho các tín hữu qua mọi thời đại. Các ngài là những ngọn hải đăng trí tuệ và thiêng liêng.

Nhưng tiêu chuẩn để một vị thánh được vinh danh như vậy là gì? Có bao nhiêu vị Tiến sĩ? Và di sản của các ngài đa dạng ra sao? Bài viết này sẽ giải đáp những thắc mắc đó qua 12 câu hỏi căn bản.

1. Giáo hội có những tiêu chuẩn nào để công nhận một vị Tiến sĩ Hội Thánh?

Về nguyên tắc, có ba tiêu chuẩn chính để một vị thánh được tuyên phong Tiến sĩ Hội Thánh:

• Sự Thánh Thiện đã được Công Nhận (Sanctitas vitae): Ứng viên phải là một vị đã được phong Hiển thánh. Điều này có nghĩa là, dù một học giả có uyên bác đến đâu nhưng mới chỉ ở bậc Chân phước thì cũng chưa đủ điều kiện.
• Học Thuyết Lỗi Lạc (Eminens doctrina): Vị thánh ấy phải để lại một học thuyết, một di sản giáo huấn sâu sắc, chính thống và có ảnh hưởng quan trọng, lâu dài đến đời sống đức tin của toàn thể Giáo hội.
• Tuyên Bố Chính Thức từ Giáo hội (Ecclesiae declaratio): Danh hiệu Tiến sĩ phải được Đức Giáo Hoàng hoặc một Công đồng Hoàn vũ chính thức công bố. Thẩm quyền tối cao của Giáo hội sẽ ra quyết định cuối cùng, chứ không dựa trên dư luận.

Quy trình này thường bắt đầu từ thỉnh nguyện của cộng đồng Dân Chúa. Bộ Phong Thánh sẽ cứu xét về sự thánh thiện, còn Bộ Giáo lý Đức tin sẽ thẩm định về giáo huấn của vị thánh đó. Khi có sự chuẩn nhận của cả hai cơ quan này, Đức Giáo Hoàng sẽ chính thức công bố và ban cho Giáo hội hoàn vũ một Thánh lễ và Phụng vụ Giờ kinh riêng cho vị Tiến sĩ mới.

Sự “lỗi lạc” trong học thuyết không chỉ đo bằng kiến thức uyên thâm, mà còn bằng ảnh hưởng thiêng liêng. Bên cạnh những vị thánh “giáo sư” như Tôma Aquinô, có những nhà thần bí như Gioan Thánh Giá, hay những người có tầm ảnh hưởng lớn từ đời sống bình dân như Catarina thành Siêna. Thậm chí Thánh Têrêsa Lisieux, chỉ với một cuốn tự truyện và các thư từ, cũng được tôn phong vì đã khai mở con đường nên thánh “nhỏ bé” nhưng đầy hiệu quả. Di sản của các ngài thực sự là một vườn hoa rực rỡ và phong phú của Chúa Thánh Thần.

2. Danh sách 37 Thánh Tiến sĩ Hội Thánh gồm những ai?

(Danh sách được cập nhật đến năm 2024)

1. Thánh Albertô Cả (1206-1280). Lễ kính: 15.11
2. Thánh Alphonsô Maria de Liguori (1696-1787). Lễ kính: 01.8
3. Thánh Ambrôsiô (339-397). Lễ kính: 07.12
4. Thánh Anselmô thành Canterbury (1033-1109). Lễ kính: 21.4
5. Thánh Antôn thành Padova (1195-1231). Lễ kính: 13.6
6. Thánh Atanasiô thành Alexandria (296-373). Lễ kính: 02.5
7. Thánh Augustinô (354-430). Lễ kính: 28.8
8. Thánh Basiliô Cả (330-379). Lễ kính: 02.1
9. Thánh Beda Khả Kính (673-735). Lễ kính: 25.5
10. Thánh Roberto Bellarmino (1542-1621). Lễ kính: 17.9
11. Thánh Bernarđô thành Clairvaux (1090-1153). Lễ kính: 20.8
12. Thánh Bonaventura (1221-1274). Lễ kính: 15.7
13. Thánh Nữ Catarina thành Siêna (1347-1380). Lễ kính: 29.4
14. Thánh Cyrillô thành Alexandria (376-444). Lễ kính: 27.6
15. Thánh Cyrillô thành Giêrusalem (315-386). Lễ kính: 18.3
16. Thánh Ephrem người Syria (306-373). Lễ kính: 09.6
17. Thánh Phanxicô thành Salê (1567-1622). Lễ kính: 24.1
18. Thánh Grêgôriô Cả (540-604). Lễ kính: 03.9
19. Thánh Grêgôriô Nazianzeno (329-389). Lễ kính: 02.1
20. Thánh Grêgôriô làng Narek (951-1003). Lễ kính: 27.2
21. Thánh Hilariô thành Poitiers (315-367). Lễ kính: 13.1
22. Thánh Nữ Hildegard thành Bingen (1098-1179). Lễ kính: 17.9
23. Thánh Irênê thành Lyon (130-202). Lễ kính: 28.6
24. Thánh Isiđôrô thành Sevilla (560-636). Lễ kính: 04.4
25. Thánh Giêrônimô (347-420). Lễ kính: 30.9
26. Thánh Gioan thành Ávila (1499-1569). Lễ kính: 10.5
27. Thánh Gioan Thánh Giá (1542-1591). Lễ kính: 14.12
28. Thánh Gioan Đamascênô (676-749). Lễ kính: 04.12
29. Thánh Gioan Kim Khẩu (347-407). Lễ kính: 13.9
30. Thánh Lêô Cả (400-461). Lễ kính: 10.11
31. Thánh Lorensô thành Brindisi (1559-1619). Lễ kính: 21.7
32. Thánh Phêrô Canisiô (1521-1597). Lễ kính: 21.12
33. Thánh Phêrô Kim Ngôn (380-450). Lễ kính: 30.7
34. Thánh Phêrô Đamianô (1007-1072). Lễ kính: 21.2
35. Thánh Nữ Têrêsa thành Ávila (1515-1582). Lễ kính: 15.10
36. Thánh Nữ Têrêsa Hài Đồng Giêsu (1873-1897). Lễ kính: 01.10
37. Thánh Tôma Aquinô (1225-1274). Lễ kính: 28.1

3. Việc phong Tiến sĩ Hội Thánh bắt đầu từ khi nào?

Năm 1295, Đức Giáo Hoàng Bonifaciô VIII lần đầu tiên chính thức công nhận bốn vị thánh vĩ đại của Giáo hội Tây phương là Tiến sĩ, gồm: Thánh Augustinô, Thánh Ambrôsiô, Thánh Giêrônimô và Thánh Grêgôriô Cả.

Sau đó, việc tôn phong tiếp tục qua các thế kỷ:

• Thế kỷ XVI: Các Đức Giáo Hoàng tôn phong thêm các vị như Thánh Tôma Aquinô (1567), bốn vị của Giáo hội Đông phương (Athanasiô, Basiliô Cả, Grêgôriô Nazianzeno, Gioan Kim Khẩu) vào năm 1568, và Thánh Bonaventura (1588).
• Thế kỷ XVIII-XX: Nhiều vị khác được thêm vào danh sách, đặc biệt trong thế kỷ XX có đến mười vị được tôn phong, bao gồm cả ba vị thánh nữ đầu tiên là Têrêsa Ávila, Catarina Siêna (năm 1970) và Têrêsa Lisieux (năm 1997).
• Thế kỷ XXI: Có bốn vị đã được tôn phong: Thánh Gioan thành Ávila và Thánh Hildegard thành Bingen (ĐGH Biển Đức XVI, 2012), Thánh Grêgôriô làng Narek (ĐGH Phanxicô, 2015) và gần đây nhất là Thánh Irênê thành Lyon (ĐGH Phanxicô, 2022).

4. Phân loại các Tiến sĩ theo niên đại lịch sử?

• Trước cuộc Đại Ly giáo (năm 1054): Có 19 vị, là di sản chung được cả Giáo hội Công giáo và Chính thống giáo tôn kính. Tiêu biểu là các Thánh Irênê, Atanasiô, Augustinô, Giêrônimô, Grêgôriô Cả, Gioan Kim Khẩu…
• Thời Trung Cổ: Có 9 vị, là những trụ cột của thần học kinh viện và đời sống tu trì. Tiêu biểu: Anselmô, Bernarđô, Hildegard, Albertô Cả, Tôma Aquinô, Bonaventura, Catarina Siêna.
• Thời Cận đại và Hiện đại: Có 9 vị, là những nhà cải cách, nhà thần bí và người bảo vệ đức tin trong thời kỳ đầy biến động. Tiêu biểu: Têrêsa Ávila, Gioan Thánh Giá, Phanxicô Salê, Alphonsô Liguori, Têrêsa Lisieux.

5. Có bao nhiêu Tiến sĩ thuộc Giáo hội Đông phương và Tây phương?

• Giáo hội Đông phương: 9 vị (Atanasiô, Ephrem, Cyrillô Giêrusalem, Basiliô Cả, Grêgôriô Nazianzeno, Gioan Kim Khẩu, Cyrillô Alexandria, Gioan Đamascênô, Grêgôriô làng Narek).
• Giáo hội Tây phương: 28 vị còn lại.

6. Các vị Tiến sĩ đầu tiên và mới đây nhất là ai?

• Bốn vị đầu tiên (năm 1295): Thánh Augustinô, Thánh Ambrôsiô, Thánh Giêrônimô và Thánh Grêgôriô Cả.
• Vị mới nhất (năm 2022): Thánh Irênê thành Lyon, được ĐGH Phanxicô tôn phong.

7. Các Tiến sĩ Hội Thánh thuộc những phẩm trật nào?

• Giáo Hoàng: 2 vị (Lêô Cả, Grêgôriô Cả).
• Hồng Y: 3 vị (Phêrô Đamianô, Bonaventura, Roberto Bellarmino).
• Giám mục: 16 vị (Irênê, Atanasiô, Ambrôsiô, Augustinô…).
• Linh mục: 11 vị (Giêrônimô, Tôma Aquinô, Gioan Thánh Giá…).
• Phó tế: 1 vị (Ephrem người Syria).
• Viện mẫu: 1 vị (Hildegard thành Bingen).
• Nữ đan sĩ: 2 vị (Têrêsa Ávila, Têrêsa Lisieux).
• Giáo dân tận hiến: 1 vị (Catarina thành Siêna).

8. Ai là vị Tiến sĩ cao tuổi nhất và trẻ tuổi nhất?

• Sống thọ nhất: Thánh Alphonsô Maria de Liguori, qua đời ở tuổi 90.
• Qua đời trẻ nhất: Thánh Têrêsa Lisieux (24 tuổi), tiếp theo là Thánh Catarina Siêna (33 tuổi) và Thánh Antôn Padova (36 tuổi).

9. Bốn thánh nữ được phong Tiến sĩ Hội Thánh là những ai?

1. Thánh Têrêsa thành Ávila (phong năm 1970).
2. Thánh Catarina thành Siêna (phong năm 1970).
3. Thánh Têrêsa Hài Đồng Giêsu (phong năm 1997).
4. Thánh Hildegard thành Bingen (phong năm 2012).

10. Một số vị Tiến sĩ có những tước hiệu đặc biệt nào?

Những tước hiệu này phản ánh di sản độc đáo của các ngài:

• Thánh Irênê thành Lyon – Tiến sĩ Hiệp nhất (Doctor Unitatis).
• Thánh Augustinô – Tiến sĩ Ân sủng (Doctor gratiae).
• Thánh Tôma Aquinô – Tiến sĩ Thiên thần (Doctor angelicus).
• Thánh Bonaventura – Tiến sĩ Sốt mến (Doctor seraphicus).
• Thánh Bernarđô Clairvaux – Tiến sĩ Mật ngọt (Doctor mellifluus).
• Thánh Antôn Padova – Tiến sĩ Phúc Âm (Doctor evangelicus).
• Thánh Gioan Thánh Giá – Tiến sĩ Thần bí (Doctor mysticus).
• Thánh Phanxicô thành Salê – Tiến sĩ Đức Ái (Doctor caritatis).

11. Quê quán của 37 vị Tiến sĩ ở đâu (tính theo quốc gia hiện đại)?

• Ý: 10 vị
• Pháp: 4 vị
• Tây Ban Nha: 4 vị
• Đức: 3 vị
• Thổ Nhĩ Kỳ: 3 vị
• Ai Cập: 2 vị
• Syria: 2 vị
• Anh: 1 vị
• Israel: 1 vị
• Iraq: 1 vị
• Armenia: 1 vị
• Croatia (Balkan): 1 vị (Thánh Giêrônimô)
• Algeria: 1 vị (Thánh Augustinô)
• Bồ Đào Nha: 1 vị (Thánh Antôn Padova)
• Hà Lan: 1 vị (Thánh Phêrô Canisiô)

12. Các vị Tiến sĩ thuộc những Dòng tu nào?

• Dòng Biển Đức: 5 vị (Grêgôriô Cả, Beda Khả Kính, Phêrô Đamianô, Anselmô, Hildegard).
• Dòng Đa Minh: 3 vị (Albertô Cả, Tôma Aquinô, Catarina Siêna).
• Dòng Cát Minh: 3 vị (Têrêsa Ávila, Gioan Thánh Giá, Têrêsa Lisieux).
• Dòng Phanxicô: 2 vị (Antôn Padova, Bonaventura).
• Dòng Tên: 2 vị (Phêrô Canisiô, Roberto Bellarmino).
• Dòng Xitô: 1 vị (Bernarđô Clairvaux).
• Dòng Phanxicô Capuchinô: 1 vị (Lorensô Brindisi).
• Dòng Chúa Cứu Thế: 1 vị (Alphonsô Liguori).

Kết luận

Từ những nhà thần học vĩ đại thời sơ khai đến các nhà thần bí thời Trung cổ, từ những nhà cải cách thời cận đại đến những tâm hồn thánh thiện giản dị, 37 vị Tiến sĩ Hội Thánh là một minh chứng sống động cho sự phong phú và đa dạng của đức tin Kitô giáo. Các ngài không chỉ là những học giả mà còn là những người thầy dạy chúng ta cách sống và yêu mến Thiên Chúa. Học hỏi từ các ngài là khám phá lại kho tàng vô giá mà Chúa Thánh Thần đã ban tặng cho Giáo hội.

Lm. Anmai, CSsR