HỌC HỎI SỨ ĐIỆP MÙA CHAY 2025 CỦA ĐỨC THÁNH CHA: CHÚNG TA HÃY CÙNG NHAU BƯỚC ĐI TRONG HY VỌNG
Lời mở đầu: Mùa Chay – Hành trình của hy vọng
Mùa Chay là thời gian đặc biệt trong năm, khi Giáo hội mời gọi mỗi người Công giáo nhìn lại đời sống của mình, sám hối và chuẩn bị tâm hồn để mừng lễ Phục Sinh – ngày Chúa Giêsu chiến thắng tội lỗi và sự chết. Năm 2025, Đức Thánh Cha Phanxicô đã gửi đến chúng ta một sứ điệp đầy ý nghĩa với chủ đề “Chúng ta hãy cùng nhau bước đi trong hy vọng”. Đây không chỉ là lời mời gọi cá nhân mà còn là lời kêu gọi cộng đồng, để mỗi người chúng ta cùng nắm tay nhau, bước đi trên con đường đức tin, vượt qua những khó khăn của cuộc sống hiện đại, hướng về Thiên Chúa – nguồn hy vọng đích thực.
Sứ điệp này được Đức Thánh Cha công bố vào ngày 25/2/2025, ngay trước khi Mùa Chay bắt đầu với Thứ Tư Lễ Tro (5/3/2025). Qua 53 câu hỏi – thưa dưới đây, chúng ta sẽ cùng học hỏi từng khía cạnh của sứ điệp, để hiểu rõ hơn ý nghĩa của việc “bước đi trong hy vọng” và cách áp dụng vào đời sống cụ thể của mỗi giáo dân Việt Nam. Hãy cùng nhau mở lòng, lắng nghe và suy ngẫm, để Mùa Chay này trở thành một hành trình đổi mới tâm hồn và củng cố tình hiệp nhất trong cộng đoàn.
- Chủ đề và ý nghĩa tổng quát
- Hỏi: Chủ đề của sứ điệp Mùa Chay năm 2025 là gì?
Thưa: “Chúng ta hãy cùng nhau bước đi trong hy vọng”.
Giải thích: Chủ đề này như một lời mời gọi thân thương mà Đức Thánh Cha gửi đến từng người chúng ta. “Bước đi” không chỉ là hành động thể lý, mà là một hành trình tâm linh, từ bóng tối của tội lỗi đến ánh sáng của ơn cứu độ. “Cùng nhau” nhấn mạnh rằng chúng ta không đi một mình, mà luôn có gia đình, giáo xứ, và cộng đồng đức tin đồng hành. “Trong hy vọng” nhắc nhở rằng dù cuộc sống có khó khăn thế nào – công việc bấp bênh, gia đình lục đục, hay xã hội bất an – chúng ta vẫn có một điểm tựa vững chắc là Thiên Chúa, Đấng ban cho chúng ta niềm hy vọng không bao giờ tắt.
Áp dụng: Hãy tưởng tượng bạn đang đi bộ qua một con đường làng đầy sỏi đá, mệt mỏi và cô đơn. Nhưng khi có bạn bè, anh em cùng bước đi, trò chuyện và nâng đỡ, bạn sẽ thấy nhẹ nhàng hơn. Mùa Chay cũng vậy, chúng ta cùng nhau bước đi với Chúa và với nhau, để không ai bị bỏ lại phía sau.
- Mùa Chay – Cuộc hành hương trong đức tin và đức cậy
- Hỏi: Chúng ta bắt đầu cuộc hành hương hằng năm của Mùa Chay trong đức tin và đức cậy, bằng nghi thức gì?
Thưa: Xức tro sám hối.
Giải thích: Mỗi năm, vào Thứ Tư Lễ Tro, chúng ta đến nhà thờ để nhận tro trên trán, với lời nhắc nhở: “Hãy sám hối và tin vào Tin Mừng” hoặc “Hỡi người, hãy nhớ mình là tro bụi, và sẽ trở về tro bụi”. Nghi thức này không phải để làm chúng ta buồn bã, mà để giúp chúng ta nhận ra mình yếu đuối, cần Chúa tha thứ và nâng đỡ. Tro là dấu hiệu của sự khiêm nhường, nhưng cũng là khởi đầu của hy vọng, vì từ tro bụi, Chúa sẽ làm nên điều kỳ diệu – đó là sự sống mới trong ngày Phục Sinh.
Ví dụ thực tế: Ở Việt Nam, từ các giáo xứ lớn như Nhà thờ Đức Bà Sài Gòn đến những giáo điểm nhỏ ở vùng sâu vùng xa như Tây Nguyên, mọi người đều xếp hàng dài để nhận tro. Đây là khoảnh khắc thiêng liêng, khi cả gia đình – từ ông bà đến trẻ nhỏ – cùng nhau bắt đầu hành trình 40 ngày Mùa Chay.
- Hỏi: Giáo hội, là mẹ và là thầy, mời gọi chúng ta mở lòng đón nhận ân sủng của Thiên Chúa để có thể hân hoan mừng Chúa Kitô phục sinh chiến thắng điều gì?
Thưa: Chiến thắng tội lỗi và sự chết.
Giải thích: Giáo hội được ví như người mẹ yêu thương và người thầy tận tụy, luôn hướng dẫn con cái mình trên con đường về với Chúa. Mục đích của Mùa Chay không phải là để chúng ta sống trong buồn khổ, mà là để chuẩn bị tâm hồn, vui mừng đón Chúa Phục Sinh. Tội lỗi – như sự ích kỷ, giận hờn, tham lam – và sự chết – nỗi sợ hãi mất tất cả – đã bị Chúa Giêsu đánh bại trên thập giá. Vì thế, Mùa Chay là thời gian để chúng ta dọn lòng, bỏ đi những “rác rưởi” trong tâm hồn, để niềm vui Phục Sinh tràn đầy.
Áp dụng: Hãy thử nghĩ xem, trong gia đình bạn, có bao giờ ai giận nhau mà không nói chuyện cả tuần không? Mùa Chay là cơ hội để làm hòa, để xin lỗi và tha thứ, vì Chúa đã chiến thắng mọi sự chia rẽ.
- Hỏi: Giáo hội, là mẹ và là thầy, mời gọi chúng ta làm gì để đón nhận ân sủng của Thiên Chúa để có thể hân hoan mừng Chúa Kitô phục sinh chiến thắng tội lỗi và sự chết?
Thưa: Mở lòng.
Giải thích: “Mở lòng” nghĩa là sẵn sàng đón nhận tình yêu và lòng thương xót của Chúa, thay vì khép kín trong sự kiêu ngạo hay tuyệt vọng. Giống như một ngôi nhà đóng kín cửa, nếu không mở ra, ánh sáng và không khí sẽ không vào được. Mở lòng trong Mùa Chay là cầu nguyện nhiều hơn, lắng nghe Lời Chúa, và sẵn sàng thay đổi những thói quen xấu.
Ví dụ thực tế: Có những người ở Việt Nam, dù bận rộn làm việc ở chợ hay nhà máy, vẫn dành vài phút mỗi tối đọc kinh, để “mở lòng” với Chúa. Bạn có thể thử làm điều này trong Mùa Chay – chỉ cần 5 phút cầu nguyện trước khi đi ngủ, bạn sẽ thấy lòng mình nhẹ nhàng hơn.
- Hỏi: Giáo hội, là mẹ và là thầy, mời gọi chúng ta mở lòng đón nhận điều gì của Thiên Chúa để có thể hân hoan mừng Chúa Kitô phục sinh chiến thắng tội lỗi và sự chết?
Thưa: Ân sủng.
Giải thích: Ân sủng là món quà miễn phí mà Chúa ban cho chúng ta – đó là tình yêu, sức mạnh, và sự tha thứ mà chúng ta không thể tự mình có được. Trong Mùa Chay, khi chúng ta ăn chay, bố thí, hay tham dự Thánh lễ, chúng ta mở lòng để nhận ân sủng này, giúp chúng ta mạnh mẽ hơn để sống tốt và yêu thương nhau hơn.
Áp dụng: Hãy thử làm một việc bác ái nhỏ trong tuần này – như giúp một người nghèo ở góc đường, hay nhường nhịn ai đó trong gia đình – bạn sẽ cảm nhận được ân sủng của Chúa chảy vào lòng mình.
III. Niềm tin và hy vọng vào Chúa Giêsu
- Hỏi: “Tử thần đã bị chôn vùi. Đây giờ chiến thắng! Hỡi tử thần, đâu là chiến thắng của ngươi? Hỡi tử thần, đâu là nọc độc của ngươi?” Đây là lời của thánh nào?
Thưa: Thánh Phaolô.
Giải thích: Đây là lời của Thánh Phaolô, một trong những tông đồ nhiệt thành nhất của Chúa Giêsu. Ngài viết những lời này để nhắc nhở chúng ta rằng cái chết không còn là điều đáng sợ nữa, vì Chúa Giêsu đã sống lại, chiến thắng sự chết. Mỗi khi chúng ta đối diện với nỗi đau – như mất người thân, bệnh tật, hay thất bại – hãy nhớ rằng Chúa đã mở ra con đường hy vọng cho chúng ta.
Ví dụ thực tế: Ở Việt Nam, khi gia đình nào mất người thân, chúng ta thường tổ chức cầu nguyện và dâng lễ. Đó là cách chúng ta sống niềm tin rằng sự chết không phải là kết thúc, mà là khởi đầu của sự sống mới với Chúa.
- Hỏi: “Tử thần đã bị chôn vùi. Đây giờ chiến thắng! Hỡi tử thần, đâu là chiến thắng của ngươi? Hỡi tử thần, đâu là nọc độc của ngươi?” Câu này được trích từ thư nào của Thánh Phaolô?
Thưa: Thư thứ nhất gửi tín hữu Côrintô (1Cr 15:54-55).
Giải thích: Đây là một đoạn trong Kinh Thánh rất nổi tiếng, nằm trong chương 15 của Thư thứ nhất gửi tín hữu Côrintô. Thánh Phaolô viết thư này để khích lệ các tín hữu thời đó, và cả chúng ta hôm nay, rằng Chúa Giêsu đã phá tan sức mạnh của sự chết. Mùa Chay là dịp để chúng ta đọc lại những lời này, để củng cố niềm tin và hy vọng của mình.
Áp dụng: Bạn có thể thử đọc đoạn Kinh Thánh này (1Cr 15) trong Mùa Chay, để thấy rằng dù cuộc sống có khó khăn, chúng ta vẫn có Chúa là điểm tựa.
- Hỏi: Chúa Giêsu Kitô, đã chịu đóng đinh và sống lại, là gì của chúng ta?
Thưa: Trung tâm đức tin của chúng ta.
Giải thích: Chúa Giêsu là trung tâm của mọi điều chúng ta tin. Ngài không chỉ là một nhân vật lịch sử, mà là Con Thiên Chúa, Đấng đã chết và sống lại vì yêu thương chúng ta. Mọi lời cầu nguyện, Thánh lễ, hay việc bác ái của chúng ta đều hướng về Ngài. Nếu không có Chúa Giêsu, đức tin Công giáo của chúng ta sẽ không còn ý nghĩa.
Ví dụ thực tế: Ở Việt Nam, mỗi dịp Giáng Sinh hay Phục Sinh, các nhà thờ đều đông kín người. Đó là vì Chúa Giêsu là trung tâm đời sống đức tin của chúng ta, từ thành thị đến làng quê.
- Hỏi: Chúa Giêsu Kitô, đã chịu đóng đinh và sống lại, là trung tâm đức tin của chúng ta và là bảo đảm cho điều gì của chúng ta vào lời hứa trọng đại của Chúa Cha?
Thưa: Bảo đảm niềm hy vọng của chúng ta vào lời hứa trọng đại của Chúa Cha.
Giải thích: Chúa Giêsu không chỉ là trung tâm đức tin, mà còn là “bằng chứng sống” rằng lời hứa của Thiên Chúa là thật. Ngài đã sống lại từ cõi chết, chứng minh rằng chúng ta cũng sẽ được sống lại với Ngài. Niềm hy vọng này giúp chúng ta vượt qua những lúc khó khăn, vì chúng ta biết rằng cuộc sống này không phải là tất cả – còn có một đời sống vĩnh cửu đang chờ đợi.
Áp dụng: Khi bạn gặp khó khăn – như thất nghiệp hay bệnh tật – hãy nhớ rằng Chúa Giêsu là bảo đảm cho hy vọng của bạn. Hãy cầu nguyện với Ngài để tìm sức mạnh.
- Hỏi: Chúa Giêsu Kitô, đã chịu đóng đinh và sống lại, là trung tâm đức tin của chúng ta và là bảo đảm cho niềm hy vọng của chúng ta vào lời hứa trọng đại của Chúa Cha, lời hứa đã được thực hiện nơi Con yêu dấu của Người. Lời hứa đó là gì?
Thưa: Sự sống đời đời.
Giải thích: Lời hứa lớn nhất mà Thiên Chúa dành cho chúng ta là sự sống đời đời – một cuộc sống không còn đau khổ, không còn nước mắt, mà chỉ có niềm vui bên Chúa mãi mãi. Đây là đích đến của hành trình đức tin, và Mùa Chay là thời gian để chúng ta chuẩn bị cho món quà tuyệt vời này.
Ví dụ thực tế: Khi chúng ta cầu nguyện cho linh hồn người thân đã qua đời trong tháng 11, chúng ta tin rằng họ đang trên đường về với sự sống đời đời. Mùa Chay là dịp để chúng ta sống sao cho xứng đáng với lời hứa đó.
- Mùa Chay – Thời gian suy tư và hoán cải
- Hỏi: Trong Mùa Chay này, khi chúng ta cùng nhau làm gì, Đức Thánh Cha muốn gợi lên vài suy tư về ý nghĩa của việc cùng nhau bước đi trong hy vọng và về lời kêu gọi hoán cải mà Thiên Chúa đã thương xót gửi đến tất cả chúng ta, như là những cá nhân và cộng đoàn?
Thưa: Cùng nhau chia sẻ ân sủng của Năm Thánh.
Giải thích: Năm 2025 là Năm Thánh – một thời gian đặc biệt trong Giáo hội, khi chúng ta được mời gọi sống gần Chúa hơn qua cầu nguyện, sám hối và bác ái. Đức Thánh Cha muốn chúng ta không chỉ giữ ân sủng này cho riêng mình, mà chia sẻ với nhau, để cả cộng đoàn cùng lớn lên trong hy vọng và tình yêu.
Ví dụ thực tế: Ở Việt Nam, nhiều giáo xứ tổ chức hành hương Năm Thánh hoặc các buổi cầu nguyện chung. Hãy tham gia cùng giáo xứ của bạn, để cảm nhận ân sủng này không chỉ là của riêng bạn mà là của cả cộng đoàn.
- Hỏi: Trong Mùa Chay này, khi chúng ta cùng nhau chia sẻ ân sủng của Năm Thánh, tôi muốn gợi lên vài suy tư về ý nghĩa của việc cùng nhau bước đi trong hy vọng và về lời kêu gọi hoán cải mà Thiên Chúa đã thương xót gửi đến tất cả chúng ta, như là những cá nhân và cộng đoàn. Trước hết là gì?
Thưa: Bước đi.
Giải thích: Đức Thánh Cha bắt đầu bằng việc nhấn mạnh “bước đi” – một hình ảnh sống động về hành trình đức tin. Cuộc sống của chúng ta giống như một con đường dài, đôi khi bằng phẳng, đôi khi gập ghềnh. Mùa Chay là lúc chúng ta không đứng yên, mà phải tiến lên, dù chậm rãi, để đến gần Chúa hơn.
Áp dụng: Hãy thử “bước đi” trong Mùa Chay bằng cách tham dự một buổi tĩnh tâm ở giáo xứ, hay đơn giản là dành thời gian đi bộ quanh nhà, vừa đi vừa lần chuỗi Mân Côi, suy nghĩ về đời mình.
- Hỏi: Khẩu hiệu của Năm Thánh là gì?
Thưa: “Những người hành hương của hy vọng”.
Giải thích: Khẩu hiệu này nhắc chúng ta rằng chúng ta là những người lữ hành – không chỉ đi qua cuộc đời này, mà còn mang trong lòng niềm hy vọng vào Thiên Chúa. Hành hương không phải lúc nào cũng dễ dàng, nhưng với hy vọng, chúng ta có sức mạnh để tiếp tục.
Ví dụ thực tế: Ở Việt Nam, mỗi năm có hàng ngàn người hành hương đến La Vang hay Trà Kiệu. Năm Thánh 2025 là dịp để chúng ta sống tinh thần hành hương ngay trong lòng mình, dù không đi xa.
- Hỏi: Khẩu hiệu của Năm Thánh “Những người hành hương của hy vọng”, gợi nhớ cuộc hành trình dài của dân Israel về Đất Hứa, được thuật lại trong sách nào?
Thưa: Sách Xuất Hành.
Giải thích: Sách Xuất Hành kể về hành trình dân Israel thoát khỏi ách nô lệ ở Ai Cập, băng qua sa mạc để đến Đất Hứa. Đây là hình ảnh của chính chúng ta: từ nô lệ của tội lỗi, bước đi qua những khó khăn của cuộc sống, hướng về “Đất Hứa” là sự sống đời đời với Chúa.
Áp dụng: Hãy đọc một đoạn trong Sách Xuất Hành (như Xuất Hành 14 về việc vượt Biển Đỏ) trong Mùa Chay, để thấy rằng Chúa luôn dẫn dắt chúng ta, như đã dẫn dân Israel.
- Hỏi: Khẩu hiệu của Năm Thánh “Những người hành hương của hy vọng”, gợi nhớ cuộc hành trình dài của dân Israel về Đất Hứa, được thuật lại trong sách Xuất Hành: đó là cuộc hành trình gian nan từ tình trạng gì đến tự do mà Đức Chúa đã muốn cho dân Chúa trải qua và đã hướng dẫn họ?
Thưa: Nô lệ.
Giải thích: Dân Israel từng là nô lệ ở Ai Cập, bị áp bức và đau khổ. Thiên Chúa đã giải thoát họ, dẫn họ qua sa mạc để đến tự do. Trong đời sống, chúng ta cũng có những “nô lệ” của riêng mình – như thói quen xấu, sự lười biếng, hay nỗi sợ hãi. Mùa Chay là thời gian để chúng ta thoát khỏi những “xiềng xích” này, nhờ ơn Chúa.
Ví dụ thực tế: Có người nghiện điện thoại, suốt ngày lướt mạng xã hội mà quên cầu nguyện. Mùa Chay là lúc để “giải thoát” bản thân khỏi “nô lệ” này, dành thời gian cho Chúa và gia đình.
- Hỏi: Với dân Người, Thiên Chúa là Đấng thế nào?
Thưa: Là Đấng luôn yêu thương và luôn trung thành với họ.
Giải thích: Dù dân Israel nhiều lần phản bội Chúa trong sa mạc, Ngài vẫn không bỏ rơi họ. Điều này cho thấy tình yêu của Thiên Chúa là vô điều kiện và sự trung thành của Ngài là mãi mãi. Với chúng ta cũng vậy, dù chúng ta yếu đuối, Chúa vẫn luôn ở bên.
Áp dụng: Khi bạn cảm thấy mình “không xứng đáng” vì đã phạm lỗi, hãy nhớ rằng Chúa vẫn yêu bạn. Hãy đến với Bí tích Hòa giải trong Mùa Chay để cảm nhận tình yêu trung thành của Ngài.
- Hỏi: Chúng ta không thể nghĩ đến cuộc xuất hành trong Kinh Thánh mà không nghĩ đến nhiều anh chị em của chúng ta ngày nay đang trốn chạy điều gì để tìm kiếm một cuộc sống tốt đẹp hơn cho chính mình và cho những người thân yêu của họ?
Thưa: Khỏi nghèo đói và bạo lực.
Giải thích: Hành trình của dân Israel gợi lên hình ảnh những người di cư, người tị nạn hôm nay – những người rời bỏ quê hương vì chiến tranh, đói nghèo, để tìm một cuộc sống tốt hơn. Ở Việt Nam, chúng ta cũng thấy nhiều người rời làng quê lên thành phố, hay ra nước ngoài làm việc, với hy vọng đổi đời. Đức Thánh Cha nhắc chúng ta đồng cảm với họ, vì họ cũng là anh em của chúng ta trong hành trình hy vọng.
Ví dụ thực tế: Có những gia đình ở miền Trung, sau lũ lụt, phải rời quê lên Sài Gòn kiếm sống. Mùa Chay là dịp để chúng ta cầu nguyện cho họ và giúp đỡ nếu có thể.
- Hỏi: Lời kêu gọi hoán cải đầu tiên xuất phát từ nhận thức rằng tất cả chúng ta đều là những người thế nào trong cuộc sống này?
Thưa: Những người hành hương.
Giải thích: Chúng ta không phải là những người “định cư” vĩnh viễn trên đời này, mà là những lữ khách, đang trên đường về nhà Cha trên trời. Nhận thức này thúc đẩy chúng ta hoán cải – tức là thay đổi cách sống để phù hợp với hành trình ấy, không bám víu vào những thứ tạm bợ như tiền bạc, danh vọng.
Áp dụng: Hãy tự hỏi: “Tôi đang sống như một người hành hương, hay như một người chỉ lo tích trữ của cải?” Mùa Chay là lúc để “nhẹ gánh” tâm hồn, tập trung vào Chúa hơn.
- Hỏi: Lời kêu gọi hoán cải đầu tiên xuất phát từ nhận thức rằng tất cả chúng ta đều là những người hành hương trong cuộc sống này; mỗi người chúng ta được mời gọi làm gì để cuộc sống của chúng ta phản ánh sự thật này như thế nào?
Thưa: Mời gọi dừng lại và tự hỏi.
Giải thích: Dừng lại không phải là ngừng sống, mà là dành thời gian suy ngẫm: “Tôi đang đi đâu? Tôi sống thế nào? Tôi có gần Chúa không?” Đây là bước đầu tiên của hoán cải – nhìn vào chính mình với sự trung thực và khiêm tốn.
Ví dụ thực tế: Trong Mùa Chay, nhiều giáo xứ tổ chức giờ chầu Thánh Thể. Hãy thử đến đó, ngồi yên lặng 15 phút, và “tự hỏi” xem bạn cần thay đổi điều gì trong đời.
- Hỏi: Chúng ta có thực sự đang bước đi hay đang đứng yên, bất động, bị tê liệt vì điều gì hay không muốn bước ra khỏi vùng an toàn của mình?
Thưa: Vì sợ hãi và tuyệt vọng.
Giải thích: Đức Thánh Cha đặt câu hỏi này để chúng ta xét mình. Có khi nào chúng ta “đứng yên” trong đức tin – không cầu nguyện, không đi lễ, không thay đổi – chỉ vì sợ thất bại, sợ bị chê cười, hay vì mất hy vọng? Mùa Chay là lúc để chúng ta vượt qua nỗi sợ, dám bước ra khỏi “vùng an toàn” của sự lười biếng hay ích kỷ.
Áp dụng: Nếu bạn ngại đi xưng tội vì sợ đối diện với lỗi lầm, hãy thử bước tới tòa giải tội trong Mùa Chay. Đó là một bước đi nhỏ nhưng đầy hy vọng.
- Hỏi: Chúng ta có đang tìm cách thoát khỏi những điều gì và những hoàn cảnh hạ thấp phẩm giá của tôi không?
Thưa: Những dịp tội.
Giải thích: “Dịp tội” là những tình huống dẫn chúng ta đến sai lầm – như xem những thứ không lành mạnh trên mạng, nói xấu người khác, hay giữ lòng oán giận. Thoát khỏi chúng là cách để giữ gìn phẩm giá của mình – phẩm giá của một người con Chúa. Mùa Chay là thời gian để chúng ta “dọn dẹp” những dịp tội này khỏi đời sống.
Ví dụ thực tế: Nếu bạn hay cáu giận với người nhà, hãy thử cầu nguyện trước khi nói, để tránh dịp tội. Đó là cách bảo vệ phẩm giá của bạn và người khác.
- Hỏi: Trong Mùa Chay, việc đối chiếu cuộc sống hằng ngày của chúng ta với cuộc sống của người di cư hoặc người nước ngoài, là một thực hành rất tốt giúp chúng ta học được điều gì?
Thưa: Học cách đồng cảm những trải nghiệm của họ.
Giải thích: Đức Thánh Cha mời chúng ta đặt mình vào hoàn cảnh của những người khó khăn – như người di cư, người nghèo – để hiểu họ hơn, thay vì thờ ơ. Đồng cảm không chỉ là cảm xúc, mà là động lực để chúng ta yêu thương và giúp đỡ họ.
Ví dụ thực tế: Ở Việt Nam, bạn có thể gặp những người bán vé số hay lao động nghèo trên đường phố. Hãy thử trò chuyện với họ, lắng nghe câu chuyện của họ, bạn sẽ thấy lòng mình mở ra hơn.
- Hỏi: Trong Mùa Chay, việc đối chiếu cuộc sống hằng ngày của chúng ta với cuộc sống của người di cư hoặc người nước ngoài, là một thực hành rất tốt giúp chúng ta học cách đồng cảm những trải nghiệm của họ và nhờ đó chúng ta biết được điều gì?
Thưa: Biết được Thiên Chúa muốn chúng ta làm gì để có thể tiến bước vững vàng hơn trên hành trình về nhà Cha.
Giải thích: Khi đồng cảm với người khác, chúng ta không chỉ hiểu họ, mà còn nghe được tiếng Chúa nói trong lòng: “Hãy yêu thương, hãy giúp đỡ.” Đây là cách chúng ta bước đi vững vàng hơn, vì hành trình đức tin không chỉ là cầu nguyện, mà là sống tình yêu với anh em.
Áp dụng: Trong Mùa Chay, hãy thử làm một việc cụ thể – như tặng một bữa ăn cho người nghèo – để thấy Chúa đang dẫn bạn về gần Ngài hơn.
- Bước đi cùng nhau – Lời mời gọi hiệp hành
- Hỏi: Bước thứ hai, chúng ta hãy làm gì?
Thưa: Hãy bước đi cùng nhau.
Giải thích: Sau “bước đi” cá nhân, Đức Thánh Cha nhấn mạnh “bước đi cùng nhau” – một khía cạnh quan trọng của đời sống Giáo hội. Chúng ta không phải là những người đi một mình, mà là một gia đình đức tin, cùng nâng đỡ nhau trên đường về với Chúa.
Ví dụ thực tế: Ở Việt Nam, các hội đoàn như Legio Mariae hay Giới trẻ Công giáo thường tổ chức sinh hoạt chung. Hãy tham gia để cảm nhận sức mạnh của việc “bước đi cùng nhau”.
- Hỏi: Ai được kêu mời bước đi cùng nhau, hiệp hành với nhau?
Thưa: Giáo hội.
Giải thích: Giáo hội – tức là tất cả chúng ta, từ giáo dân, linh mục, đến giám mục – được mời gọi “hiệp hành”, nghĩa là cùng nhau lắng nghe, cùng nhau phục vụ, và cùng nhau xây dựng Nước Chúa. Đây là tầm nhìn mà Đức Thánh Cha Phanxicô luôn nhấn mạnh: một Giáo hội không chia rẽ, mà hiệp nhất trong tình yêu.
Áp dụng: Trong giáo xứ, hãy thử tham gia một buổi họp hội đồng mục vụ hoặc một nhóm cầu nguyện, để thấy rằng bạn là một phần của Giáo hội hiệp hành.
- Hỏi: Các Kitô hữu được kêu gọi bước đi bên nhau, chứ không bao giờ như những ai?
Thưa: Lữ khách đơn độc.
Giải thích: Một lữ khách đơn độc dễ bị lạc đường, mệt mỏi và bỏ cuộc. Nhưng khi đi cùng nhau, chúng ta có sức mạnh, sự khích lệ và niềm vui. Đức tin Công giáo là đức tin cộng đoàn – chúng ta cần nhau để lớn lên trong Chúa.
Ví dụ thực tế: Khi một gia đình cùng đi lễ Chủ nhật, hay khi giáo dân cùng tổ chức cứu trợ lũ lụt, đó là hình ảnh của việc không đi một mình, mà đi cùng nhau.
- Hỏi: Ai thúc đẩy chúng ta đừng thu mình lại, nhưng ra khỏi chính mình để đi đến với Chúa và anh chị em?
Thưa: Chúa Thánh Thần.
Giải thích: Chúa Thánh Thần là “ngọn gió” thổi vào lòng chúng ta, thúc đẩy chúng ta vượt qua sự ngại ngần, ích kỷ, để mở lòng với Chúa và với người khác. Ngài là Đấng ban sức mạnh để chúng ta “bước đi cùng nhau”.
Áp dụng: Trong Mùa Chay, hãy cầu xin Chúa Thánh Thần giúp bạn mở lòng – như khi bạn ngại làm hòa với ai đó, hãy để Ngài dẫn bạn bước tới.
- Hỏi: Bước đi cùng nhau có nghĩa là củng cố điều gì được đặt nền trên phẩm giá chung của con cái Thiên Chúa?
Thưa: Sự hiệp nhất.
Giải thích: Sự hiệp nhất không phải là mọi người giống nhau, mà là mọi người cùng hướng về Chúa, tôn trọng phẩm giá của nhau như con cái của Ngài. Kinh Thánh nói: “Trong Đức Kitô, không còn phân biệt Do Thái hay Hy Lạp, nô lệ hay tự do” (Gl 3:26-28). Mùa Chay là lúc để chúng ta xây dựng sự hiệp nhất này.
Ví dụ thực tế: Trong giáo xứ, có khi người giàu và người nghèo ít nói chuyện với nhau. Hãy thử mời một người khác hoàn cảnh cùng cầu nguyện, để củng cố sự hiệp nhất.
- Hỏi: Bước đi cùng nhau có nghĩa là củng cố sự hiệp nhất được đặt nền trên phẩm giá chung của con cái Thiên Chúa (x. Gl 3,26-28); nghĩa là bước đi bên cạnh nhau, không làm những gì?
Thưa: Không xô đẩy chà đạp người khác, không đố kỵ hay giả tạo, không để ai bị bỏ lại phía sau hay cảm thấy bị loại trừ.
Giải thích: “Bước đi cùng nhau” đòi hỏi sự khiêm nhường và yêu thương. Chúng ta không ganh tỵ với người khác, không giả vờ tốt đẹp bên ngoài mà lòng thì xấu, và đặc biệt không bỏ rơi ai – dù họ nghèo, yếu đuối hay khác biệt. Đây là tinh thần hiệp hành mà Đức Thánh Cha muốn chúng ta sống.
Áp dụng: Nếu trong gia đình hay giáo xứ, bạn thấy ai bị “bỏ lại” – như một người già neo đơn – hãy thử đến thăm họ trong Mùa Chay, để họ cảm thấy mình thuộc về cộng đoàn.
- Hỏi: Chúng ta hãy cùng đi về một hướng, hướng tới cùng một mục tiêu, quan tâm đến nhau thế nào?
Thưa: Trong tình yêu thương và lòng kiên nhẫn.
Giải thích: Mục tiêu chung của chúng ta là Nước Thiên Chúa – nơi mọi người sống trong yêu thương và bình an. Để đến được đó, chúng ta cần kiên nhẫn với nhau, không nóng giận hay bỏ cuộc khi người khác chậm bước. Tình yêu và lòng kiên nhẫn là “dầu bôi trơn” cho hành trình hiệp hành.
Ví dụ thực tế: Khi dạy con cái cầu nguyện, đôi khi chúng nghịch ngợm, bạn cần kiên nhẫn. Mùa Chay là lúc để thực hành điều này với cả gia đình và cộng đoàn.
- Duyệt xét đời sống và hoán cải hiệp hành
- Hỏi: Trong Mùa Chay này, Thiên Chúa đòi chúng ta làm gì?
Thưa: Duyệt xét đời sống.
Giải thích: “Duyệt xét đời sống” là nhìn lại mình với con mắt của Chúa: Tôi đã sống thế nào? Tôi có yêu thương đủ chưa? Tôi có lỗi gì cần sửa? Đây là bước quan trọng để hoán cải, để chúng ta không chỉ dừng lại ở lời nói, mà thay đổi thực sự.
Áp dụng: Mỗi tối trong Mùa Chay, hãy dành 5 phút trước khi ngủ, nhớ lại ngày sống của mình, cảm ơn Chúa và xin lỗi Ngài về những thiếu sót.
- Hỏi: Trong Mùa Chay này, Thiên Chúa đòi chúng ta duyệt xét đời sống, trong gia đình, tại nơi chúng ta sống và làm việc, chúng ta có khả năng làm gì?
Thưa: Đồng hành với người khác, lắng nghe họ, thắng được cám dỗ khép kín vào chính mình và chỉ quan tâm đến nhu cầu của riêng mình hay không.
Giải thích: Đức Thánh Cha muốn chúng ta không chỉ nhìn vào bản thân, mà còn nhìn ra xung quanh – gia đình, bạn bè, đồng nghiệp. Chúng ta có lắng nghe họ, giúp đỡ họ, hay chỉ lo cho mình? Hoán cải không chỉ là sửa mình, mà là mở lòng với người khác.
Ví dụ thực tế: Nếu chồng bạn đi làm về mệt, thay vì cằn nhằn, hãy thử lắng nghe anh ấy kể chuyện. Đó là cách bạn “đồng hành” trong Mùa Chay.
- Hỏi: Trước mặt ai, chúng ta hãy tự hỏi liệu chúng ta, là giám mục, linh mục, tu sĩ và giáo dân đang phục vụ Vương quốc Thiên Chúa, chúng ta có thể cộng tác với người khác không?
Thưa: Trước mặt Chúa.
Giải thích: Mọi người trong Giáo hội – từ giáo dân đến linh mục – đều được gọi để phục vụ Nước Chúa. Nhưng chúng ta có làm việc cùng nhau không, hay chỉ làm riêng lẻ? Trước mặt Chúa, chúng ta phải trung thực trả lời câu hỏi này.
Áp dụng: Trong giáo xứ, nếu bạn thấy linh mục cần giúp đỡ tổ chức lễ, hãy xung phong. Đó là cách bạn cộng tác vì Nước Chúa.
- Hỏi: Liệu chúng ta có làm gì, bằng những cử chỉ cụ thể, cả những người ở gần lẫn những người ở xa hay không?
Thưa: Tỏ ra ân cần chào đón.
Giải thích: “Ân cần chào đón” là những hành động nhỏ nhưng đầy yêu thương – như mỉm cười với người lạ, hỏi thăm người hàng xóm, hay giúp đỡ ai đó ngoài đường. Đây là cách chúng ta sống tinh thần hiệp hành, làm cho người khác cảm thấy được yêu thương.
Ví dụ thực tế: Trong Mùa Chay, hãy thử chào hỏi một người mà bạn ít nói chuyện trong giáo xứ, để họ cảm thấy được đón nhận.
- Hỏi: Liệu chúng ta có làm cho người khác cảm thấy điều gì hay giữ khoảng cách với họ?
Thưa: Thuộc về cộng đồng.
Giải thích: Khi chúng ta ân cần, chúng ta giúp người khác cảm thấy mình là một phần của gia đình đức tin, chứ không bị cô lập. Đây là sứ mạng của mỗi người Công giáo trong Mùa Chay – xây dựng một cộng đoàn ấm áp, không ai bị bỏ rơi.
Áp dụng: Nếu bạn thấy một người mới đến giáo xứ còn rụt rè, hãy mời họ tham gia một buổi cầu nguyện chung. Đó là cách làm cho họ cảm thấy “thuộc về”.
- Hỏi: Đó chính là lời kêu gọi hoán cải thứ hai: chúng ta phải làm gì?
Thưa: Hiệp hành.
Giải thích: “Hiệp hành” là cùng nhau bước đi, cùng nhau lắng nghe, cùng nhau phục vụ. Lời kêu gọi này nhắc chúng ta rằng hoán cải không chỉ là chuyện cá nhân, mà là thay đổi cách chúng ta sống với nhau trong Giáo hội và xã hội. Mùa Chay là thời gian để chúng ta thực hành tinh thần hiệp hành này.
Ví dụ thực tế: Hãy thử tham gia một nhóm bác ái trong giáo xứ, cùng nhau giúp đỡ người nghèo. Đó là hoán cải hiệp hành trong hành động.
Kết luận: Hành trình hy vọng trong Mùa Chay
Sứ điệp Mùa Chay 2025 của Đức Thánh Cha Phanxicô là một lời mời gọi đầy yêu thương và khích lệ. Qua 36 câu hỏi đầu tiên (và còn tiếp tục đến 53), chúng ta thấy rõ rằng Mùa Chay không chỉ là thời gian ăn chay hay kiêng thịt, mà là một hành trình tâm linh – hành trình “bước đi trong hy vọng” cùng Chúa và cùng nhau. Từ việc mở lòng đón ân sủng, duyệt xét đời sống, đến sống tinh thần hiệp hành, mỗi người giáo dân chúng ta được mời gọi trở thành “những người hành hương của hy vọng”, mang ánh sáng Tin Mừng đến cho gia đình, giáo xứ và xã hội.
Hãy bắt đầu Mùa Chay này với một tâm hồn mới – không sợ hãi, không cô đơn, mà đầy hy vọng. Dù bạn là ai – người lao động chân tay, học sinh, hay bà nội trợ – bạn đều có một chỗ trong hành trình này. Hãy cùng nhau bước đi, để khi ngày Phục Sinh đến, chúng ta có thể hân hoan reo lên như Thánh Phaolô: “Tử thần đã bị chôn vùi. Đây giờ chiến thắng!”
Lm. Anmai, CSsR
