Trời nắng như đổ lửa. Mặt đất khô khốc, từng làn hơi nóng bốc lên từ con đường mòn ngoằn ngoèo dẫn qua cánh rừng thưa. Cha Thịnh – một linh mục già với mái tóc bạc trắng – bước đi chậm rãi, đôi dép da mòn vẹt kêu sột soạt trên nền đất. Bên cạnh ngài là cậu đệ tử trẻ Minh Khoa, chừng mười lăm tuổi, khuôn mặt tròn trịa đỏ gay vì nắng, đôi mắt lanh lợi nhưng lúc này đầy vẻ mệt mỏi. Hai thầy trò đã đi bộ từ sáng sớm, vượt qua mấy ngọn đồi để đến một nhà thờ nhỏ nằm sâu trong thung lũng, nơi Cha Thịnh được mời đến dâng lễ và giảng đạo.
Cha Thịnh đã ngoài sáu mươi, dáng người gầy gò nhưng rắn rỏi, khuôn mặt hiền từ với những nếp nhăn sâu hoắm như ghi dấu thời gian. Ngài mặc áo dòng đen sờn, tay cầm cây thánh giá gỗ, bước đi thong dong như chẳng hề bị cái nắng gay gắt làm phiền. Minh Khoa thì khác. Cậu mặc áo vải thô đơn giản của một đệ tử, vai đeo túi vải đựng ít đồ dùng, mồ hôi nhễ nhại chảy xuống trán. Đi được một quãng, cậu bắt đầu thở hổn hển, miệng lẩm bẩm: “Sao hôm nay nắng thế này mà cha vẫn cứ đi? Nghỉ một lát có phải hơn không?”
Cha Thịnh nghe thấy, khẽ mỉm cười, giọng trầm ấm: “Minh Khoa, nắng thì có nắng, mệt thì có mệt. Nhưng nếu lòng con bình thản, cái nóng này cũng chẳng làm gì được con đâu.” Minh Khoa bĩu môi, không đáp. Cậu đã theo cha hơn ba năm, quen với những lời dạy sâu xa của ngài, nhưng cái tính nóng nảy, thiếu kiên nhẫn thì vẫn chưa sửa được.
Đi thêm một đoạn, khi mặt trời đã lên đỉnh đầu, Cha Thịnh dừng lại dưới bóng một cây đa cổ thụ bên đường. Ngài đặt cây thánh giá xuống, ngồi xếp bằng trên thảm lá khô, đôi mắt khép hờ như đang cầu nguyện. Minh Khoa mừng rỡ, vội thả túi vải xuống, ngồi phịch bên cạnh cha. Cậu đưa tay quệt mồ hôi, than thở: “Thưa cha, con khát khô cả cổ rồi. Đi mãi mà chưa thấy suối đâu cả.”
Cha Thịnh mở mắt, chỉ tay về phía xa, nơi có tiếng nước róc rách vọng lại từ lùm cây: “Con nghe thấy không? Suối ở kia. Xuống lấy nước cho cha con mình uống đi.” Minh Khoa gật đầu, vội vàng cầm cái bình nước bằng gỗ chạy xuống suối, lòng mừng thầm vì sắp được giải tỏa cơn khát.
Con suối nhỏ nằm giữa hai bờ đá rêu phong, nước chảy róc rách qua những tảng đá trơn nhẵn. Minh Khoa chạy đến, cúi xuống định múc nước, nhưng rồi cậu khựng lại. Nước suối đục ngầu, đầy bùn đất, chẳng trong veo như cậu tưởng. Cậu nhìn quanh, thấy dấu chân bò in trên bờ đất mềm, và xa xa, một đàn bò đang thong thả bước đi, vừa lội qua suối xong. “Thì ra là thế,” cậu lẩm bẩm, “đám bò này làm đục hết nước rồi!”
Minh Khoa đứng dậy, tay không quay về chỗ Cha Thịnh, nét mặt buồn rầu. “Thưa cha,” cậu cúi đầu thưa, “nước suối bẩn lắm, đàn bò vừa lội qua nên đục ngầu. Con không lấy được nước. Thôi đành ráng nhịn vậy, đến nhà thờ rồi uống sau.”
Cha Thịnh vẫn ngồi yên, đôi mắt khép hờ, giọng nhẹ nhàng: “Không sao, Minh Khoa. Chờ lát nữa, nước suối rồi sẽ trong thôi.” Minh Khoa ngẩn người, nhìn cha đầy thắc mắc. “Chờ ư? Nhưng con khát lắm rồi, cha cũng khát mà. Nước đục thế này thì bao giờ mới trong được?”
“Con cứ đi xuống lần nữa xem,” Cha Thịnh đáp, không giải thích thêm. Minh Khoa hậm hực trong lòng, nhưng vẫn vâng lời. Cậu quay lại suối, cúi xuống nhìn. Nước vẫn đục, chẳng khác gì lúc nãy. Cậu bực bội múc một ít nước lên tay, để bùn đất chảy qua kẽ ngón, rồi lẩm bẩm: “Đợi thế này thì đến tối mất. Cha nói gì mà lạ thế không biết!”
Cậu lại quay về, giọng không giấu được sự cáu kỉnh: “Thưa cha, nước vẫn đục. Con chẳng hiểu sao cha bảo chờ. Đợi mãi thế này thì khát chết mất!” Cha Thịnh mở mắt, nhìn cậu với ánh mắt hiền từ nhưng sâu thẳm. “Thì chờ thêm chút nữa. Mà chờ thì đã sao? Con nóng lòng quá, lòng con cũng đục như nước suối vậy.”
Minh Khoa nghe cha nói, càng bực hơn. Cậu ngồi phịch xuống gốc cây, khoanh tay, mặt nhăn nhó. Cha Thịnh không nói thêm, chỉ thong thả phủi bụi trên áo dòng bằng hai tay, rồi nằm ngả lưng xuống thảm lá, lim dim nghỉ ngơi dưới bóng mát. Tiếng chim hót líu lo vang lên, hòa cùng tiếng suối róc rách, nhưng Minh Khoa chẳng để tâm. Cậu chỉ thấy cái khát cháy cổ và sự khó chịu vì phải chờ đợi vô ích.
Thời gian trôi qua, mặt trời nghiêng dần về phía tây, cái nóng bớt gay gắt. Cha Thịnh vẫn nằm yên, hơi thở đều đặn như đang cầu nguyện. Minh Khoa ngồi bên, hết nhìn cha rồi nhìn xuống suối, lòng đầy bứt rứt. Cuối cùng, cậu không chịu nổi, đứng dậy: “Thưa cha, con xuống suối lần nữa đây. Nhưng nếu nước vẫn đục, cha đừng bắt con chờ thêm nữa nhé!”
Cha Thịnh khẽ gật đầu, không mở mắt. Minh Khoa cầm bình nước, bước xuống suối lần thứ ba. Lần này, cậu ngạc nhiên đến sững sờ. Nước suối trong veo, lấp lánh dưới ánh nắng chiều, từng viên sỏi dưới đáy hiện lên rõ mồn một. Đàn bò đã đi xa, bùn đất lắng xuống, để lại dòng nước mát lạnh, ngọt lành. Cậu vội múc đầy bình, uống một ngụm lớn, cảm giác sảng khoái lan tỏa khắp người. Cậu múc thêm một bình nữa, chạy về chỗ cha, reo lên: “Thưa cha, nước trong rồi! Ngọt lắm, cha uống đi!”
Cha Thịnh ngồi dậy, nhận bình nước từ tay cậu, uống một ngụm chậm rãi. Ngài mỉm cười: “Thấy chưa, Minh Khoa. Chỉ cần chờ một chút, nước tự nhiên trong. Con không cần làm gì, không cần cáu kỉnh, mọi thứ vẫn tốt đẹp.”
Minh Khoa ngồi xuống bên cha, vẫn còn ngạc nhiên: “Nhưng sao lại thế được, thưa cha? Lúc nãy đục thế mà, con tưởng phải khuấy lên hay làm gì đó mới sạch chứ.”
Cha Thịnh đặt bình nước xuống, giọng trầm ấm: “Ở đời có những việc, con muốn giải quyết cho nhanh mà không được, chỉ càng làm rối thêm. Lúc ấy, con cáu kỉnh, bực mình, nhưng chẳng thay đổi được gì. Thế mà nếu con biết kiên nhẫn đợi chờ, tĩnh tâm trở lại, việc khó ấy tự nhiên được giải quyết, không cần con can thiệp. Như nước suối này, con có khuấy lên thì bùn càng nổi, nhưng để yên, bùn tự lắng, nước tự trong.”
Minh Khoa nghe, gật gù, nhưng trong lòng vẫn còn chút thắc mắc. Cậu uống thêm ngụm nước, cảm nhận vị ngọt mát, rồi nhìn cha với ánh mắt tò mò: “Nhưng thưa cha, không phải lúc nào cũng chờ được đâu. Có những việc gấp lắm, không chờ là hỏng luôn.”
Cha Thịnh cười nhẹ: “Đúng vậy. Nhưng con phải học cách phân biệt: việc nào cần hành động ngay, việc nào cần chờ đợi. Và quan trọng hơn, dù là hành động hay chờ, lòng con phải bình thản. Lòng đục thì việc gì cũng rối.”
Hai cha con ngồi dưới cây đa thêm một lúc, tận hưởng bóng mát và dòng nước mát lành. Minh Khoa dần quên đi cái khát, quên đi sự bực bội ban nãy. Cậu nhìn Cha Thịnh, chợt nhớ lại những lần mình nóng nảy trong nhà thờ: lúc thì cáu vì anh em đệ tử làm đổ nước thánh, lúc thì bực vì phải lau dọn bàn thờ mãi không xong. Mỗi lần như thế, Cha Thịnh chỉ lặng lẽ nhìn cậu, không mắng, không trách, chỉ khuyên: “Cầu nguyện đi, Minh Khoa. Chúa sẽ giúp con bình tâm.”
“Thưa cha,” cậu lên tiếng, giọng nhỏ nhẹ, “con hiểu chuyện nước suối rồi. Nhưng lòng con thì khó lắm. Lúc nào con bực, con chỉ muốn hét lên, muốn làm gì đó cho xong, chứ không chờ được.”
Cha Thịnh gật đầu, ánh mắt hiền từ: “Lòng con cũng như nước suối vậy. Không ít lúc nó buồn phiền, giận dữ hay lo lắng. Nhưng nếu con bình tĩnh, để yên, không khuấy động thêm, nó sẽ lắng dịu. Miễn là con cho nó thời gian. Rồi đâu sẽ vào đấy, lòng con lại bình an.”
Minh Khoa cúi đầu, suy nghĩ. Cậu nhớ lần gần đây nhất, khi một anh đệ tử trêu cậu vụng về lúc mang bánh thánh, cậu đã nổi cáu, làm rơi cả khay bánh xuống đất. Cha Thịnh không phạt, chỉ bảo cậu quỳ trước bàn thờ, cầu nguyện một giờ. Lúc đầu cậu bứt rứt, nhưng dần dần, cơn giận tan biến, lòng nhẹ nhõm lạ lùng. “Hóa ra cha nói đúng,” cậu thầm nghĩ.
Cha Thịnh đứng dậy, cầm cây thánh giá: “Thôi, nghỉ đủ rồi. Đi tiếp thôi, kẻo tối không đến nhà thờ.” Minh Khoa vội đeo túi vải lên vai, bước theo cha. Lần này, cậu không than nữa, dù nắng vẫn rát và đường vẫn dài. Cậu tự nhủ: “Chờ được nước trong, chắc cũng chờ được đến nhà thờ.”
Hai cha con đến nhà thờ nhỏ trong thung lũng khi trời vừa tối. Nhà thờ nằm nép mình bên sườn đồi, mái ngói rêu phong, ánh sáng từ cây thánh giá trên đỉnh tỏa ra dịu dàng trong bóng đêm. Cha xứ ra đón, mời Cha Thịnh vào dâng lễ và giảng đạo cho giáo dân trong vùng. Minh Khoa theo sau, giúp cha chuẩn bị bàn thờ, lòng vẫn còn lâng lâng vì bài học bên suối.
Buổi lễ diễn ra trang nghiêm, tiếng kinh cầu vang lên trong không gian tĩnh lặng. Cha Thịnh giảng về sự kiên nhẫn và niềm tin vào Chúa, giọng ngài trầm ấm, thấm sâu vào lòng người nghe. Minh Khoa đứng bên, lắng nghe, cảm thấy những lời ấy như nói với chính mình. Nhưng thử thách mới lại đến ngay sau đó.
Khi lễ xong, một người đàn ông trong làng chạy đến, hốt hoảng: “Thưa cha, con trai tôi bị sốt nặng, không ai tìm được thuốc. Cha giúp chúng tôi với!” Cha Thịnh gật đầu, bảo Minh Khoa: “Con đi theo anh ấy, xem có thể làm gì giúp. Cha ở lại đây cầu nguyện.”
Minh Khoa vội chạy theo người đàn ông, lòng nóng như lửa đốt. Đến nhà, cậu thấy cậu bé chừng tám tuổi nằm trên giường, đôi má đỏ ửng, hơi thở yếu ớt. Người mẹ khóc lóc: “Thuốc trong làng hết rồi, giờ phải lên thị trấn mới có, nhưng xa quá!” Minh Khoa bối rối, muốn làm gì đó ngay lập tức. Cậu chạy ra ngoài, định mượn xe ai đó đi mua thuốc, nhưng trời tối, đường trơn, chẳng ai dám đi.
Cậu quay lại, bực bội: “Phải làm sao đây? Chẳng lẽ cứ ngồi chờ nó chết à?” Người cha thở dài: “Chỉ còn cách đợi sáng thôi, may ra có người lên thị trấn.” Minh Khoa cáu kỉnh, đấm tay xuống bàn, lòng rối như tơ vò.
Đêm ấy, Minh Khoa ngồi bên cậu bé, lòng đầy lo lắng. Cậu nhớ lời Cha Thịnh: “Chờ đợi, tĩnh tâm, mọi chuyện sẽ yên ổn.” Nhưng lần này, cậu không tin. “Chờ sao nổi khi mạng người đang nguy kịch?” cậu tự hỏi. Cậu đứng dậy, định chạy về nhà thờ gọi cha, nhưng vừa bước ra cửa, một cơn gió mạnh thổi qua, mang theo tiếng chuông nhà thờ vang vọng.
Minh Khoa dừng lại, nhìn ánh trăng sáng rực trên bầu trời. Cậu chợt nhớ đến dòng suối, nhớ cách nước từ đục thành trong chỉ nhờ sự chờ đợi. Cậu quay vào, ngồi xuống bên cậu bé, bắt đầu cầu nguyện như Cha Thịnh từng dạy: “Lạy Chúa, xin giúp con bình tâm, xin cứu lấy đứa trẻ này.” Cậu nhắm mắt, hít thở sâu, cố giữ lòng mình yên lặng.
Một lúc sau, tiếng chân bước gấp gáp vang lên. Cha Thịnh xuất hiện, tay cầm túi thuốc, áo dòng ướt sũng vì chạy dưới mưa nhỏ. “Cha nhờ một người đi xe qua làng bên mua thuốc về. Con bình tĩnh chưa?” ngài hỏi, mỉm cười. Minh Khoa ngẩn người, rồi reo lên: “Thưa cha, con đã chờ, và Chúa đã giúp!”
Cậu bé uống thuốc, dần hạ sốt. Người mẹ khóc vì mừng, cảm ơn cha con không ngớt. Cha Thịnh vỗ vai Minh Khoa: “Con thấy chưa? Có những việc cần hành động, nhưng cũng có lúc chỉ cần chờ và tin. Lòng con bình an, Chúa sẽ lo phần còn lại.”
Đêm trăng sáng, hai cha con ngồi ngoài sân nhà thờ, nhìn ánh trăng soi xuống thung lũng. Minh Khoa cúi đầu: “Thưa cha, con hiểu rồi. Lòng con như nước suối, chỉ cần để yên, nó sẽ trong. Nhưng khó lắm, con phải tập nhiều.”
Cha Thịnh gật đầu: “Đúng vậy. Đời người đầy thử thách, nhưng nếu con biết kiên nhẫn và tin cậy vào Chúa, mọi chuyện sẽ tốt đẹp. Hôm nay con đã làm được, cứ thế mà tiến lên.”
Minh Khoa mỉm cười, lòng nhẹ nhõm. Dưới ánh trăng, cậu cảm thấy một sự bình an lạ lùng, như dòng suối trong veo chảy qua tâm hồn.
Lm. Anmai, CSsR
