“TIẾNG HÁT DÂNG CHÚA”
- Côlôsê 3:16-17 “Ước gì lời Đức Kitô ngự giữa anh em cách dồi dào; trong sự khôn ngoan, anh em hãy dạy bảo và khuyên nhủ lẫn nhau, dùng thánh thi, thánh ca và bài hát thiêng liêng, mà hát lên cho Đức Chúa Trời trong lòng đầy ơn phước. Mọi điều anh em làm, dù bằng lời nói hay việc làm, hãy làm tất cả trong danh Chúa Giêsu, nhờ Ngài mà tạ ơn Đức Chúa Trời là Cha.”
Hành trình tâm linh của ca viên: Tiếng hát là lời nguyện, là cầu nối, là sự dâng hiến
Trong khoảnh khắc thánh thiêng và lắng đọng này, anh chị em ca viên thân mến, chúng ta được mời gọi cùng nhau bước vào một cuộc hành trình sâu thẳm của tâm hồn, một cuộc hồi tâm không ngừng nghỉ để khám phá và tái khẳng định bản chất cao quý của chức vụ mà Thiên Chúa đã trao phó cho chúng ta. Chúng ta không chỉ là những người yêu thích âm nhạc, không chỉ là những cá nhân sở hữu năng khiếu hát hay, mà trên hết, chúng ta là những người được Thiên Chúa tuyển chọn để trở thành những khí cụ sống động, phục vụ Lời Ngài và Mầu Nhiệm Phụng Vụ qua tiếng hát. Đây không phải là một vai trò thông thường, mà là một ơn gọi cao cả, một đặc ân không thể so sánh, bởi nó đặt chúng ta vào trung tâm của hành động thờ phượng, biến chúng ta thành những người cộng tác trực tiếp vào công trình thánh hóa và tôn vinh Thiên Chúa.
Hãy dừng lại một chút, anh chị em thân mến, và tự vấn trong thinh lặng: Tiếng hát của chúng ta thực sự là gì trong ánh mắt của Thiên Chúa? Liệu đó chỉ là một kỹ thuật được phô trương, một phương tiện để thể hiện bản thân, hay là một lời nguyện khẩn thiết, một cử chỉ dâng hiến trọn vẹn từ con tim hướng về Đấng Tạo Hóa? Câu hỏi này không dễ trả lời, nhưng nó là kim chỉ nam để chúng ta không ngừng định hướng lại sứ mệnh của mình, để tiếng hát của chúng ta thực sự trở thành một của lễ tinh tuyền, được dâng lên Thiên Chúa với tất cả lòng thành và sự khiêm nhường.
Tiếng hát: Lời cầu nguyện hai lần và bản tổng phổ của Kinh Thánh
Chân lý thần học “Ai hát là cầu nguyện hai lần”, thường được gán cho Thánh Augustinô, không chỉ là một câu nói mang tính truyền thống, mà là một lời xác quyết sâu sắc về bản chất kép của tiếng hát thánh. Khi chúng ta cất tiếng hát trong Phụng Vụ, tâm trí (qua ý nghĩa của lời ca) và tâm hồn (qua giai điệu và cảm xúc) hòa quyện với nhau, tạo nên một sự hiệp thông thiêng liêng vượt xa giới hạn của ngôn ngữ thông thường. Tiếng hát, khi được cất lên với lòng sốt sắng, có khả năng chạm đến những tầng sâu nhất của tâm hồn, khơi dậy những cảm xúc thánh thiện, và nâng tâm hồn con người lên tới Thiên Chúa một cách tự nhiên, mãnh liệt, và trực tiếp nhất.
Hãy nhìn vào Kinh Thánh, anh chị em, bởi đó chính là một bản tổng phổ vĩ đại của tiếng hát thiêng liêng. Từ tiếng reo hò chiến thắng của dân Israel sau khi được giải thoát khỏi ách nô lệ Ai Cập (Xh 15), qua kho tàng Thánh Vịnh – những bài ca kinh nguyện diễn tả mọi cung bậc cảm xúc của con người, từ niềm vui ngập tràn đến nỗi đau tột cùng – đến tiếng ca không ngừng của các Thánh và Thiên Thần trong Thiên Đàng (Kh 5:9-14), âm nhạc luôn là một phần không thể tách rời trong mối tương quan giữa Thiên Chúa và con người. Các Thánh Vịnh, đặc biệt, là kho báu vô giá của Giáo Hội, không chỉ vì lời văn sâu sắc, mà còn vì cách chúng được hát lên, làm cho lời cầu nguyện trở nên sống động và gần gũi hơn với tâm hồn.
Giáo Hội, trong suốt lịch sử của mình, đã khẳng định rằng âm nhạc Phụng Vụ là một “kho tàng vô giá” (Sacrosanctum Concilium, 112). Âm nhạc thánh không chỉ là một yếu tố trang trí, mà là một phần thiết yếu của Phụng Vụ, có khả năng làm cho các nghi thức thêm trọng thể, khơi dậy lòng sốt sắng, và nâng cao tâm hồn của cộng đoàn. Tiếng hát của chúng ta, vì thế, không chỉ là một hành động nghệ thuật, mà là một Actus Cultus – một hành động thờ phượng đích thực, mang giá trị thần học sâu sắc và sức mạnh thánh hóa nội tại. Chúng ta không chỉ thêm âm nhạc vào Phụng Vụ, mà qua tiếng hát, chúng ta tham gia vào sự thờ phượng vĩnh cửu của Thiên Chúa, hòa cùng với lời ca ngợi của các Thiên Thần và các Thánh trên Thiên Quốc.
Sứ mệnh của ca viên: Cầu nối thiêng liêng và người dẫn dắt cộng đoàn
Sứ mệnh của ca viên là trở thành một pontifex – một cầu nối thiêng liêng, đứng ở ngưỡng cửa giữa trần thế và thần thiêng, dẫn dắt cộng đoàn tiến sâu hơn vào Mầu Nhiệm Phụng Vụ. Chúng ta không chỉ hát cho cộng đoàn, mà còn hát với cộng đoàn, và quan trọng hơn, hát thay mặt cộng đoàn, để dâng lên Thiên Chúa lời ngợi ca xứng đáng. Tiếng hát của chúng ta phải mang tính hướng dẫn (pedagogical function), giúp cộng đoàn tập trung vào mầu nhiệm đang được cử hành, từ bỏ những bận tâm trần thế, lắng nghe Lời Chúa, và tham dự trọn vẹn vào Bí tích Thánh Thể.
Tuy nhiên, sứ mệnh này đòi hỏi một sự cân bằng tinh tế. Nếu tiếng hát của chúng ta quá phức tạp, quá phô trương kỹ thuật, hoặc quá tập trung vào bản thân người hát, nó có nguy cơ trở thành một bức tường ngăn cách, thay vì một nhịp cầu nối kết. Một bài thánh ca được hát với kỹ thuật điêu luyện nhưng thiếu tâm hồn sẽ không thể chạm đến trái tim của cộng đoàn. Ngược lại, một bài ca được hát với lòng sốt mắng nhưng cẩu thả, thiếu chuẩn bị, sẽ làm giảm đi sự trang trọng của Phụng Vụ. Tiếng hát của ca viên phải giống như một màn sương huyền nhiệm, nhẹ nhàng nâng đỡ tâm hồn cộng đoàn, chứ không phải một rào cản gây chia rẽ hay làm xao lãng.
Chúng ta, vì thế, là những chức viên Phụng Vụ (minister), những người dọn đường để ánh sáng của Chúa chiếu tỏa. Vai trò của chúng ta là trở thành những khí cụ thinh lặng, để qua chúng ta, Chúa Thánh Thần hoạt động, dẫn dắt cộng đoàn vào sự hiệp thông sâu sắc hơn với Thiên Chúa. Điều này đòi hỏi chúng ta phải luôn ý thức rằng mình không phải là trung tâm, mà Thiên Chúa mới là Đấng được tôn vinh qua tiếng hát của chúng ta.
Sự chuẩn bị toàn diện: Kỹ năng và lòng đạo đức
Để chu toàn sứ mệnh cao quý này, sự chuẩn bị của ca viên phải là một sự chuẩn bị toàn diện, bao gồm cả kỹ năng (ars) và lòng đạo đức (pietas). Thiên Chúa, Đấng hoàn hảo và thánh thiện, xứng đáng nhận được những gì tốt nhất từ chúng ta. Sự cẩu thả trong luyện tập, lười biếng trong việc trau dồi kỹ năng âm nhạc – như hát đúng nốt, giữ nhịp, phát âm rõ lời, hòa âm chuẩn mực – không chỉ là một thiếu sót kỹ thuật, mà còn là một hình thức thiếu tôn trọng Phụng Vụ. Huấn thị Musicam Sacram (1967) của Giáo Hội đã nhấn mạnh rằng các nhạc sĩ Phụng Vụ phải được đào tạo kỹ thuật chuyên môn, để âm nhạc thánh đạt đến mức độ nghệ thuật cao nhất, xứng đáng với sự cao cả của Thiên Chúa.
Tuy nhiên, kỹ thuật, dù quan trọng, không phải là yếu tố duy nhất. Một ca viên có thể hát đúng nốt, đúng nhịp, nhưng nếu tiếng hát không phát xuất từ một tâm hồn cầu nguyện, nó sẽ trở nên khô khan, vô hồn, không có khả năng chạm đến trái tim của cộng đoàn hay làm đẹp lòng Thiên Chúa. Vì thế, sự chuẩn bị tâm hồn là điều kiện tiên quyết. Ca viên cần duy trì một đời sống cầu nguyện cá nhân sâu sắc, thường xuyên đọc và suy niệm Kinh Thánh, thực hành thinh lặng chiêm niệm để tâm hồn được thanh tẩy và bùng cháy trong tình yêu Thiên Chúa. Việc lãnh nhận Bí tích Hòa Giải thường xuyên là nền tảng để giữ tâm hồn trong trạng thái ân sủng, bởi một ca viên không thể hát về Lòng Thương Xót của Thiên Chúa nếu lòng mình còn đầy tội lỗi, oán giận, hay thiếu tha thứ. Tâm hồn trong sạch chính là hộp cộng hưởng tốt nhất cho âm nhạc thánh, là điều kiện để tiếng hát của chúng ta thực sự trở thành một lời cầu nguyện sống động.
Hơn nữa, sự chuẩn bị này không chỉ dừng lại ở cá nhân, mà còn mở rộng ra đời sống cộng đoàn. Một ca viên cần tham gia tích cực vào đời sống của ca đoàn, sẵn sàng học hỏi từ các anh chị em, và hỗ trợ lẫn nhau trong hành trình phục vụ. Việc luyện tập chung, chia sẻ kinh nghiệm, và cầu nguyện cùng nhau là những cách để xây dựng một ca đoàn vững mạnh, nơi mọi người cùng hướng tới một mục tiêu chung: tôn vinh Thiên Chúa.
Nhân đức khiêm tốn: Trụ cột của sự phục vụ chân thật
Trong hành trình phục vụ Phụng Vụ, nhân đức khiêm tốn là trụ cột không thể thiếu. Khiêm tốn, như Thánh Têrêsa Hài Đồng Giêsu từng nói, là “mẹ của mọi nhân đức”, bởi nó giúp chúng ta nhận ra vị trí của mình trước Thiên Chúa và trước tha nhân. Đối với ca viên, khiêm tốn là liều thuốc giải độc cho tự ái – kẻ thù lớn nhất của sự phục vụ chân thật. Tự ái là một cám dỗ thường trực, len lỏi vào tâm hồn chúng ta, khiến chúng ta muốn mình nổi bật, tìm kiếm lời khen ngợi của người đời hơn là sự đẹp lòng Thiên Chúa. Nó biến hành động thờ phượng thành một màn trình diễn, làm mất đi ý nghĩa thiêng liêng của tiếng hát.
Tự ái thường đi đôi với ganh đua – sự ghen tị với tài năng, vị trí, hay vai trò của người khác trong ca đoàn. Những cảm xúc này, nếu không được kiểm soát, sẽ trở thành những nốt nhạc lạc điệu, phá hủy sự hòa âm thiêng liêng của ca đoàn và làm mất đi ân sủng của Chúa. Một ca đoàn bị chia rẽ bởi ganh đua, nói xấu, hay thiếu tha thứ sẽ không thể cất lên một bài thánh ca đích thực, dù kỹ thuật của họ có hoàn hảo đến đâu. Tinh thần phục vụ trong ca đoàn đòi hỏi mỗi ca viên phải sẵn sàng lùi lại, chấp nhận những vai trò nhỏ bé, không tranh giành, bởi tất cả chúng ta đều là những khí cụ bình thường trong bàn tay của Thiên Chúa toàn năng.
Nhân đức khiêm tốn cũng thể hiện qua cách chúng ta đối xử với anh chị em trong ca đoàn. Một ca viên khiêm tốn là người sẵn sàng lắng nghe, học hỏi, và hỗ trợ người khác, ngay cả khi họ cảm thấy mình có tài năng vượt trội. Khiêm tốn giúp chúng ta nhận ra rằng mọi tài năng, mọi năng khiếu, đều là ân ban của Thiên Chúa, và chúng ta chỉ là những người quản lý, sử dụng những ân ban ấy để phục vụ Ngài và cộng đoàn.
Noi Gương Thánh Cecilia: Hát bằng cả cuộc đời
Trong hành trình thiêng liêng của mình, chúng ta hướng về Thánh Nữ Cecilia, vị Thánh Bổn Mạng của các ca viên và nhạc sĩ Phụng Vụ. Cuộc đời của Ngài là một bài thánh ca sống động, một minh chứng hùng hồn cho mối liên hệ không thể tách rời giữa sự thánh thiện cá nhân và sự phục vụ Phụng Vụ. Dù phải đối mặt với những đau khổ và thử thách, Thánh Cecilia vẫn giữ trong lòng một bài ca ngợi khen Thiên Chúa, ngay cả khi tiếng nhạc trần thế vang lên xung quanh Ngài. Cuộc đời tử đạo của Ngài dạy chúng ta rằng tiếng hát thật sự không chỉ là âm thanh phát ra từ miệng lưỡi, mà là tiếng vọng của sự dâng hiến nội tâm, của một cuộc đời hoàn toàn thuộc về Thiên Chúa.
Thánh Cecilia mời gọi chúng ta hát bằng cả cuộc đời. Mọi hành vi, mọi quyết định, mọi cách chúng ta đối xử với anh chị em trong gia đình, trong ca đoàn, và trong cộng đoàn, tất cả phải là những nốt nhạc hài hòa trong bản thánh ca trọn vẹn dâng lên Thiên Chúa. Nếu chúng ta cất tiếng hát ngợi ca sự hiệp nhất trong nhà thờ, nhưng ra ngoài lại sống trong thù hận, chỉ trích, hay chia rẽ, thì cuộc đời chúng ta đã tạo nên một dị âm thiêng liêng, một sự bất xứng với ơn gọi cao cả của mình. Lời mời gọi của Thánh Cecilia là một thách đố: Hãy để cuộc sống của chúng ta trở thành một bài thánh ca, nơi mọi khoảnh khắc đều là một lời cầu nguyện, mọi hành động đều là một sự tôn vinh Thiên Chúa.
Sự hiệp nhất: Dấu chỉ của một ca đoàn Kitô Hữu
Sự hiệp nhất là dấu chỉ căn bản của đời sống Kitô hữu, như Chúa Giêsu đã cầu xin trong Bữa Tiệc Ly: “Lạy Cha, xin cho họ nên một, như Cha ở trong Con và Con ở trong Cha” (Ga 17:21). Một ca đoàn, trong ý nghĩa sâu xa, là hình ảnh thu nhỏ của Hội Thánh – một cộng đoàn được quy tụ bởi tình yêu và sứ mệnh chung. Sự chia rẽ, nói xấu, hay thiếu tha thứ trong ca đoàn không chỉ là một vấn đề nội bộ, mà là một tội lỗi trực tiếp chống lại Bí tích Thánh Thể, vốn là bí tích của sự hiệp nhất và tình yêu.
Dù một ca đoàn có hát hay đến đâu, nếu thiếu tình yêu, họ chỉ là “tiếng chiêng đồng vang lên” (1 Cr 13:1), không có giá trị thiêng liêng hay sức mạnh thánh hóa. Ca viên, vì thế, phải trở thành những người tiên phong trong việc làm hòa, thực hành sự tha thứ, và xây dựng tình yêu thương huynh đệ. Tình yêu giữa các ca viên chính là bản hòa âm đẹp nhất dâng lên Thiên Chúa, là dấu chứng sống động cho sự hiện diện của Chúa Thánh Thần trong ca đoàn. Một ca đoàn hiệp nhất không chỉ hát hay, mà còn sống đẹp, trở thành một lời mời gọi mạnh mẽ để cộng đoàn noi gương trong đời sống đức tin của họ.
Hồi tâm và đổi Mới: Đặt mình trước thánh Giá Chúa
Giờ đây, anh chị em thân mến, tôi mời gọi tất cả chúng ta bước vào một không gian chiêm niệm sâu sắc. Hãy để Chúa Thánh Thần soi chiếu vào tâm hồn chúng ta, giúp chúng ta nhìn rõ những yếu đuối, những thiếu sót, và những tội lỗi của mình. Hãy đặt mình trước Chúa Kitô chịu đóng đinh, Đấng đã hy sinh tất cả vì chúng ta, và tự vấn lương tâm với những câu hỏi cụ thể, không che giấu:
- Khi tôi cất tiếng hát trong Phụng Vụ, ý hướng sâu xa nhất của tôi là gì? Tôi hát để tôn vinh Thiên Chúa, hay để thỏa mãn lòng tự ái, để được người khác chú ý và khen ngợi?
- Tôi có đang là một yếu tố gây chia rẽ hay gây hiệp nhất trong ca đoàn? Lời nói, hành động, và thái độ của tôi có xây dựng tình yêu thương huynh đệ, hay đang gieo rắc bất hòa?
- Tôi đã hy sinh những gì cho ca đoàn và cho Thiên Chúa? Tôi có sẵn sàng từ bỏ thời gian, sự thoải mái, hay lòng tự ái cá nhân để phục vụ tốt hơn không?
- Tôi có sẵn lòng tha thứ và chủ động làm hòa với những người đã làm tổn thương tôi, hay tôi vẫn giữ trong lòng sự oán giận và cay đắng?
- Tôi có thực sự chuẩn bị cả tâm hồn lẫn kỹ năng cho việc phục vụ, hay tôi đã để sự lười biếng, cẩu thả, và thiếu tập trung làm lu mờ ơn gọi của mình?
Hãy thành thật đối diện với những yếu đuối của mình, không biện minh, không trốn tránh. Sau đó, hãy dâng lên Thiên Chúa lời thống hối chân thành nhất, cùng với một quyết tâm đổi mới mạnh mẽ. Hãy để lời kinh này vang lên từ trái tim của chúng ta:
Lạy Chúa Ba Ngôi chí thánh, chúng con xin lỗi vì những lần chúng con đã biến tiếng hát thánh ca thành tiếng chiêng đồng, vì chúng con đã hát bằng miệng lưỡi nhưng lòng trí còn xa cách Ngài. Xin Chúa thứ tha cho tội tự ái, ganh đua, lười biếng, và chia rẽ của chúng con. Xin Ngài thanh tẩy trái tim và lưỡi của chúng con, biến chúng con thành những khí cụ xứng đáng cho vinh quang Ngài. Xin ban ơn Chúa Thánh Thần để ngọn lửa tình yêu Ngài đốt cháy mọi sự bất toàn, để từ nay, tiếng hát của chúng con thực sự là lời cầu nguyện, là nhịp cầu, và là bản thánh ca tôn vinh Ngài trọn vẹn, được cất lên không chỉ bằng giọng hát, mà bằng cả cuộc đời chúng con. Xin cho chúng con, noi gương Thánh Cecilia, luôn phục vụ Ngài với niềm vui, lòng khiêm tốn sâu sắc, và tình yêu bừng cháy. Amen.
Hát lên lời kinh sám hối và quyết tâm đổi mới
Anh chị em thân mến, hành trình của một ca viên là một hành trình của sự dâng hiến, của sự chết đi cho chính mình để sống trọn vẹn cho Thiên Chúa và tha nhân. Mỗi nốt nhạc, mỗi lời ca, mỗi khoảnh khắc chúng ta phục vụ trong Phụng Vụ, đều là một cơ hội để chúng ta trở nên giống Chúa Kitô hơn – Đấng đã hiến dâng tất cả vì tình yêu. Hãy để tiếng hát của chúng ta không chỉ vang lên trong nhà thờ, mà còn vọng mãi trong cuộc sống hằng ngày, qua cách chúng ta yêu thương, tha thứ, và phục vụ.
Hãy cùng nhau hát lên một bài thánh ca sám hối, một bài ca của lòng khiêm tốn và quyết tâm đổi mới. Hãy để bài ca này không chỉ là âm thanh, mà là lời cam kết của chúng ta để sống xứng đáng với ơn gọi cao cả mà Thiên Chúa đã trao phó. Noi gương Thánh Cecilia, chúng ta hãy hát bằng cả cuộc đời, để mọi khoảnh khắc của chúng ta đều trở thành một bài thánh ca ngợi khen Thiên Chúa, Đấng là nguồn mạch của mọi vẻ đẹp, mọi sự thánh thiện, và mọi niềm vui.
Lm. Anmai, CSsR
