Nguồn Gốc và Ý Nghĩa Phẩm Phục của Linh Mục trong Thánh Lễ
Ảnh minh họa: Nguyen Martino (hình cha xứ ở giáo xứ St. Peter Vietnamese, Dallas mặc áo dài dâng lễ)
Tình cờ đọc được bài viết của Cha William P. Saunders, mang tựa đề, “What Are the Origin and meaning of the Vestments the Priest Wears at Mass?” đăng trên trang mạng của ngài, Catholic Straight Answers, thấy hay và thú vị, nên trình bày lại bằng tiếng Việt trong Góc Phụng Vụ tuần này để chúng ta cùng học hỏi thêm.
Theo Cha Saunders, ngay từ thời Giáo Hội sơ khai các linh mục đã mặc phẩm phục khi cử hành Thánh Lễ. Nhiều người lầm tưởng phẩm phục của các tư tế thời Cựu Ước đã ảnh hưởng đến những phẩm phục của những linh mục Kitô giáo sau này, nhưng thực ra chỉ là một phần nhỏ; nguồn gốc chính vẫn là từ văn hóa của người La Mã gốc Hy Lạp (Graeco-Roman). Tuy nhiên ý tưởng cần phải có một lễ phục riêng biệt để cử hành nghi thức phụng vụ thì Giáo Hội đã học được từ những tư tế thời Cựu Ước. Thánh Giêrônimô nói, “Tôn giáo của Thiên Chúa cần phải có phẩm phục riêng cho nghi thức thánh, phải khác hơn những trang phục trong việc giao tế xã hội và sinh hoạt hàng ngày.”
Sau khi Thiên Chúa Giáo được hoàng đế La Mã chính thức công nhận vào năm 313, Giáo Hội xác định lại những quy định về phẩm phục và cho áp dụng trên 500 năm. Nhiều những quy định này tồn tại cho đến Công Đồng Vaticanô II.
Hiện nay mỗi khi cử hành Thánh Lễ, linh mục chủ tế thường mặc phẩm phục như sau: Trước hết là khăn choàng vai amice; áo alba; dây thắt lưng cintura, dây stola, và áo lễ casula.
Khăn choàng vai amice là khăn màu trắng, hình chữ nhật, và có hai sợ dây dài. Khăn này dùng để quấn vào cổ và phủ lên hai vai, để che đi cổ áo ở bên trong. Sau đó thắt hai sợi dây ở trước ngực theo hình thánh giá của Thánh Anrê. Mục đính chính của khăn choàng amice là để che đi những lớp áo ở bên trong và thấm mồ hôi chảy xuống từ đầu hoặc cổ. Thời xưa, những người lính La Mã thường dùng làm khăn trùm đầu để thấm mồ hôi, không cho chảy xuống mắt. Khi khăn choàng amice được sử dụng làm phẩm phục, ý nghĩa của nó nhắc nhở các linh mục về lời răn dạy của Thánh Phaolô: “Hãy đội mũ chiến là ơn cứu độ và cầm gươm của Thần Khí ban cho, tức là Lời Thiên Chúa” (Ep 6:17). Theo truyền thống, mỗi khi quấn khăn này lên cổ, linh mục đọc lời nguyện sau đây: “Lạy Chúa, xin đội lên đầu con mũ chiến cứu độ để con có thể vượt thắng những cuộc tấn công vũ bão của ma quỷ.”
Áo alba là áo chùng trắng, phủ kín toàn thân vị linh mục, từ cổ xuống tới mắt cá chân. Chữ alba có gốc từ chữ Latin là albus, có nghĩa là trắng. Áo này được người La Mã ngày xưa mặc hàng ngày như áo soutane của người Trung Đông. Nếu là mầu đen, áo này được gọi là áo chùng thâm các linh mục thường mặc khi làm việc. Khi áo alba trắng được mặc trong phụng vụ, ý nghĩa của nó là nhắc nhở các linh mục về ân sủng của Bí Tích Rửa Tội, đã tẩy xóa con người linh mục khỏi mọi tội lỗi. Nó là biểu tượng của sự thanh sạch trong sáng cũng như phẩm giá cao quý của người Kitô hữu. Hơn nữa, khi sách Khải Huyền muốn nói đến hình ảnh các thánh đang đứng xung quanh bàn thờ Chiên Thiên Chúa, đã mô tả, “Họ là những người đã đến, sau khi trải qua cơn thử thách lớn lao. Họ đã giặt sạch và tẩy trắng áo mình trong máu Con Chiên” (Kh 7:17). Vì được mang ý nghĩa cao cả này, các linh mục khi dâng Lễ phải có được tâm hồn và thân xác thanh sạch, cùng với phẩm giá tốt sao cho xứng đáng với thiên chức linh mục. Lời nguyện cho các linh mục khi mặc áo alba là, “Lạy Chúa, xin thanh tẩy con khỏi mọi vết nhơ và rửa sạch tâm hồn con, để nhờ máu thánh Con Chiên gột rửa, con được hưởng niềm vui đời đời.”
Theo Quy Chế Tổng Quát Sách Lễ Rôma, phẩm phục mang hai mục đích như sau: “dấu chỉ chức vụ của mọi thừa tác viên… và làm tăng vẻ trang trọng của chính nghi lễ phụng vụ” (335). Trong tinh thần đó, phẩm phục giúp cho linh mục và tín hữu cử hành Thánh Lễ sốt sắng khi hiểu được nguồn gốc và ý nghĩa của nó.
