SỨC MẠNH CỦA LỜI NÓI: THANH GƯƠM XÂY DỰNG VÀ VŨ KHÍ HỦY DIỆT TRONG CỘNG ĐOÀN ĐỨC TIN
Lời Mở Đầu Dành Cho Cộng Đoàn Dân Chúa
Kính thưa quý ông bà và anh chị em trong gia đình đức tin,
Trong hành trình theo Chúa, chúng ta thường tập trung vào những việc làm lớn lao: bác ái, hy sinh, phục vụ… Chúng ta nỗ lực để xây dựng những công trình vật chất, tổ chức những buổi lễ sốt sắng, và thực hành những việc đạo đức hữu hình. Nhưng có một thực tại vô hình, diễn ra hằng giây hằng phút, lại có sức mạnh kiến tạo hoặc tàn phá cộng đoàn của chúng ta hơn cả những công trình vĩ đại nhất – đó chính là lời nói.
Có những thứ vô hình nhưng lại có sức mạnh hơn cả gươm đao – đó chính là lời nói. Một lời khen đúng lúc có thể vực dậy một con người đang tuyệt vọng. Một lời động viên giản đơn có thể tiếp thêm sức mạnh cho người đang muốn bỏ cuộc. Một lời xin lỗi chân thành có thể hàn gắn vết nứt tưởng chừng chẳng thể lành.
Nhưng ngược lại… Một câu chê bai có thể khiến người khác mất niềm tin vào bản thân. Một lời cay nghiệt có thể trở thành nỗi ám ảnh theo họ cả đời. Và đôi khi, chỉ một câu nói thiếu suy nghĩ cũng đủ phá hỏng một mối quan hệ được xây dựng bằng năm tháng.
Con dao làm bếp có thể dùng để nấu một bữa ăn ngon, cũng có thể làm tổn thương ai đó. Lời nói cũng vậy. Nó vừa có thể cứu rỗi, vừa có thể hủy diệt. Đó là lý do vì sao ông cha ta dặn: “Uốn lưỡi bảy lần trước khi nói.”
Trong tâm tình đó, chúng ta hãy cùng nhau dành thời gian để suy ngẫm sâu sắc hơn về hồng ân và trách nhiệm lớn lao này dưới ánh sáng của Lời Chúa. Chúng ta sẽ khám phá nguồn cội thần linh của lời nói, nhận diện những cạm bẫy của chiếc lưỡi, học cách sử dụng lời nói để chữa lành và xây dựng Nhiệm Thể Chúa Kitô, và cuối cùng, tìm về cội nguồn của mọi lời nói tốt đẹp: một con tim được Chúa Thánh Thần biến đổi.
Xin Chúa Thánh Thần soi sáng để mỗi chúng ta, qua bài suy niệm này, có thể trở thành những người thợ lành nghề, dùng lời nói của mình để xây dựng Nước Trời ngay tại trần gian này, trong chính gia đình và cộng đoàn của chúng ta.
PHẦN I: NGUỒN CỘI THẦN LINH CỦA LỜI NÓI – KHI THIÊN CHÚA LÊN TIẾNG
1. Lời Sáng Tạo: “Thiên Chúa Phán” và Vũ Trụ Hình Thành Sách Sáng Thế, chương đầu tiên của Kinh Thánh, không bắt đầu bằng một hành động vật lý, mà bằng một hành động ngôn từ. Trình thuật sáng tạo được lặp đi lặp lại với một điệp khúc đầy quyền năng: “Thiên Chúa phán…”.
- “Thiên Chúa phán: ‘Phải có ánh sáng.’ Liền có ánh sáng.” (St 1,3)
- “Thiên Chúa phán: ‘Phải có một cái vòm ở giữa khối nước…’ Liền có như vậy.” (St 1,6-7)
Lời của Thiên Chúa không phải là một âm thanh trống rỗng. Lời của Ngài là hành động. Lời của Ngài có sức mạnh sáng tạo, biến cõi hư vô thành hiện hữu, sắp đặt trật tự cho vũ trụ hỗn mang. Lời của Ngài mang trong mình sự sống và quyền năng. Điều này dạy chúng ta bài học nền tảng đầu tiên: lời nói, trong bản chất nguyên thủy của nó, được nối kết với quyền năng sáng tạo của chính Thiên Chúa.
2. Con Người: Hình Ảnh Thiên Chúa Biết Nói Khi Thiên Chúa tạo dựng con người theo hình ảnh Ngài (x. St 1,27), Ngài không chỉ ban cho chúng ta lý trí và ý chí tự do, mà còn ban cho chúng ta khả năng ngôn ngữ. Adam đã dùng khả năng này để đặt tên cho muôn thú (x. St 2,19-20), một hành động thể hiện sự tham dự vào quyền cai quản và sắp đặt của Thiên Chúa.
Khả năng nói không chỉ là để giao tiếp thông tin. Đó là một hồng ân thiêng liêng, một dấu ấn của Đấng Tạo Hóa trong chúng ta. Lời nói của chúng ta, vì thế, cũng mang một tiềm năng sáng tạo hoặc hủy diệt phái sinh. Khi chúng ta dùng lời nói để an ủi, khích lệ, dạy dỗ, chúng ta đang phản chiếu hình ảnh của một Thiên Chúa Sáng Tạo, Đấng dùng Lời để ban phát sự sống.
3. Ngôi Lời Nhập Thể: Đỉnh Cao Của Lời Nói Tân Ước mặc khải cho chúng ta một chân lý còn sâu sắc hơn. Thánh Gioan Tông đồ đã mở đầu Tin Mừng của mình bằng một tuyên bố hùng hồn:
- “Lúc khởi đầu đã có Ngôi Lời. Ngôi Lời vẫn hướng về Thiên Chúa, và Ngôi Lời là Thiên Chúa… Nhờ Ngôi Lời, vạn vật được tạo thành.” (Ga 1,1-3)
Ngôi Lời (Logos) ở đây chính là Chúa Giêsu Kitô, Lời trọn vẹn và hoàn hảo của Thiên Chúa Cha. Nếu như trong Cựu Ước, Thiên Chúa phán qua các Ngôn sứ, thì trong thời đại mới, Ngài đã phán một Lời duy nhất và tối hậu là chính Con của Ngài.
Cuộc đời của Chúa Giêsu là một minh chứng sống động cho sức mạnh của lời nói được Thiên Chúa sử dụng.
- Lời quyền năng: Ngài phán một lời, sóng gió liền yên lặng (x. Mc 4,39). Ngài phán một lời, người chết sống lại (x. Ga 11,43-44).
- Lời chữa lành: Ngài nói với người phong hủi: “Tôi muốn, anh sạch đi”, và anh ta liền được sạch (x. Mt 8,3). Ngài nói với người phụ nữ tội lỗi: “Tội của chị đã được tha”, và chị được bình an (x. Lc 7,48-50).
- Lời ban sự sống: Ngài phán: “Thầy là bánh hằng sống”, và ban cho chúng ta chính mình Ngài làm của ăn (x. Ga 6,35).
Khi chúng ta được mời gọi nên giống Chúa Kitô, điều đó cũng bao hàm việc chúng ta được mời gọi học cách nói năng như Ngài – dùng lời nói để mang lại sự sống, sự chữa lành và bình an cho thế giới.
Suy niệm:
- Tôi có ý thức rằng khả năng nói của mình là một hồng ân đến từ Thiên Chúa không?
- Khi tôi nói, tôi có nghĩ đến sức mạnh sáng tạo hoặc hủy diệt tiềm ẩn trong lời nói của mình không?
- Nhìn vào cách Chúa Giêsu sử dụng lời nói, tôi học được bài học gì cho cách giao tiếp của mình hằng ngày?
PHẦN II: CHIẾC LƯỠI KHÔNG GHÌM CƯƠNG – LỜI NÓI NHƯ MỘT VŨ KHÍ HỦY DIỆT
Thánh Giacôbê trong thư của mình đã dành cả một chương để nói về chiếc lưỡi, và ngài đã dùng những hình ảnh mạnh mẽ đến kinh ngạc để mô tả sức mạnh hủy diệt của nó. Ngài gọi nó là “một thế giới của sự bất chính”, “một ngọn lửa”, “một sự dữ không bao giờ nghỉ yên, chứa đầy nọc độc giết người” (x. Gc 3,6-8). Trong đời sống cộng đoàn, những “nọc độc” này thể hiện qua nhiều hình thức tinh vi nhưng vô cùng nguy hại.
1. Lời Nói HÀM HỒ, GÂY CHIA RẼ (Gossip and Slander) Đây có lẽ là thứ vũ khí phổ biến và tàn khốc nhất trong mọi cộng đoàn. Nó thường bắt đầu một cách vô hại: “Chị có nghe chuyện này chưa…”, “Tôi nói chị nghe cái này, nhưng đừng nói cho ai nhé…”.
- Bản chất: Lời nói hàm hồ là nói về người khác khi họ không có mặt, thường là những câu chuyện tiêu cực, chưa được kiểm chứng, hoặc những bí mật riêng tư. Nó biến người khác thành đối tượng để bàn tán, tước đi nhân phẩm và danh dự của họ.
- Tác hại:
- Giết chết danh tiếng: Sách Châm Ngôn nói: “Danh thơm thì quý hơn tiền bạc” (Cn 22,1). Một lời nói xấu có thể phá hủy danh tiếng mà một người đã gầy dựng cả đời.
- Gây chia rẽ: Nó tạo ra bè phái, sự nghi kỵ và mất lòng tin trong cộng đoàn. Tình huynh đệ bị rạn nứt. Thánh Phaolô cảnh báo: “Nhưng nếu anh em cắn xé nhau, anh em hãy coi chừng, anh em sẽ tiêu diệt lẫn nhau!” (Gl 5,15).
- Làm tổn thương sâu sắc: Người bị nói xấu cảm thấy bị phản bội, cô lập và đau đớn. Vết thương do lời nói gây ra thường khó lành hơn vết thương thể xác.
Ví dụ trong cộng đoàn: Việc bàn tán về cách làm việc của một vị trong ban hành giáo, phán xét đời tư của một ca viên, hay lan truyền tin đồn không đúng về cha xứ… tất cả đều là những lưỡi gươm vô hình đang đâm chém vào sự hiệp nhất của Nhiệm Thể Chúa Kitô.
2. Lời LÊN ÁN, CHỈ TRÍCH CAY NGHIỆT Khác với góp ý xây dựng, lời lên án mang tính kết tội và hủy diệt. Nó không nhắm đến hành vi sai trái, mà nhắm đến chính con người. Chúa Giêsu đã cảnh báo rất rõ ràng: “Anh em đừng xét đoán, để khỏi bị Thiên Chúa xét đoán” (Mt 7,1).
- Bản chất: Lời chỉ trích cay nghiệt thường xuất phát từ sự kiêu ngạo, cho mình là chuẩn mực, là tốt lành hơn người khác. Nó vạch lá tìm sâu, chỉ tập trung vào khuyết điểm mà bỏ qua mọi nỗ lực và ưu điểm của họ.
- Tác hại:
- Dập tắt niềm tin và sự cố gắng: Một người đang nỗ lực phục vụ, nếu liên tục nhận phải những lời chê bai, chỉ trích, họ sẽ dần mất đi nhiệt huyết và niềm tin vào bản thân. Họ có thể sẽ rút lui và không dám dấn thân nữa.
- Tạo ra một môi trường sợ hãi: Thay vì là một gia đình yêu thương, cộng đoàn sẽ trở thành một nơi mà mọi người sợ mắc sai lầm, sợ bị phán xét. Sự sáng tạo và tinh thần dám nghĩ dám làm sẽ bị tiêu diệt.
- Phản lại lòng thương xót của Chúa: Khi chúng ta không ngừng lên án anh chị em mình, chúng ta quên rằng chính chúng ta cũng là những tội nhân được Chúa xót thương và tha thứ vô điều kiện.
3. Lời NÓI DỐI, THIẾU THÀNH THẬT Sự thật là nền tảng của niềm tin. Khi lời nói dối len lỏi vào, niềm tin sẽ sụp đổ. Kinh Thánh gọi ma quỷ là “cha của sự dối trá” (Ga 8,44).
- Bản chất: Nói dối có nhiều dạng: bịa đặt hoàn toàn, phóng đại sự thật, hoặc che giấu một phần sự thật để trục lợi. Nó phá vỡ sự tương hợp giữa lời nói và thực tại.
- Tác hại:
- Hủy hoại các mối quan hệ: Không ai có thể xây dựng một mối quan hệ bền vững (vợ chồng, bạn bè, trong cộng đoàn) dựa trên sự lừa dối. Khi sự thật được phơi bày, sự gắn kết sẽ tan vỡ.
- Làm mất uy tín cá nhân: Một người hay nói dối sẽ không còn được ai tin tưởng. Lời nói của họ trở nên vô giá trị.
- Gây tổn thương cho chính mình: Lời nói dối làm lương tâm ra cắn rứt và đẩy chúng ta vào một vòng xoáy phải tiếp tục nói dối để che đậy.
4. Lời Nói THIẾU SUY NGHĨ, VÔ TÂM Đôi khi, chúng ta không có ác ý, nhưng những lời nói bột phát, thiếu cân nhắc trong lúc nóng giận hoặc đùa cợt lại gây ra những tổn thương không ngờ.
- Ví dụ: Một câu nói đùa về ngoại hình của ai đó, một lời nhận xét cộc lốc về món ăn trong bữa tiệc của giáo xứ, một câu hỏi tò mò thiếu tế nhị về chuyện riêng tư…
- Tác hại: Những lời này giống như những mũi kim châm, tuy nhỏ nhưng gây đau nhói và để lại ấn tượng khó phai. Người nói có thể quên ngay, nhưng người nghe có thể ghi nhớ cả đời. Sách Châm Ngôn viết: “Có kẻ ăn nói bạt mạng như đâm bằng gươm, còn lưỡi người khôn lại là thuốc chữa lành.” (Cn 12,18).
Suy niệm:
- Tôi có thường tham gia vào những cuộc nói chuyện về người thứ ba không? Mục đích của tôi khi đó là gì?
- Khi cần góp ý cho ai đó, tôi phân biệt thế nào giữa góp ý xây dựng và chỉ trích cay nghiệt?
- Tôi có thành thật trong lời nói của mình không, cả trong những chuyện nhỏ nhặt?
- Hãy nhớ lại một lần tôi lỡ lời làm tổn thương người khác. Tôi đã học được gì từ lần đó?
PHẦN III: LỜI NÓI CHỮA LÀNH – ÂN SỦNG TUÔN CHẢY QUA MÔI MIỆNG
Nếu lời nói có sức mạnh hủy diệt như một thanh gươm, thì nó cũng có khả năng chữa lành như một liều thuốc quý. Thánh Phaolô khuyên nhủ cộng đoàn Êphêsô một cách tuyệt vời: “Đừng để một lời độc ác nào thốt ra từ miệng anh em; nhưng nếu cần, hãy nói những lời tốt đẹp, để xây dựng và làm ích cho người nghe.” (Ep 4,29). “Xây dựng” và “làm ích” – đó chính là mục đích của lời nói trong cộng đoàn Kitô hữu.
1. Lời KHÍCH LỆ, ĐỘNG VIÊN Trong một thế giới đầy rẫy sự phán xét và áp lực, một lời khích lệ chân thành giống như một ly nước mát cho người đang khát.
- Sức mạnh: Lời khích lệ không phủ nhận khó khăn, nhưng nó thắp lên niềm hy vọng. Nó nói với người khác rằng: “Tôi thấy nỗ lực của bạn”, “Tôi tin bạn có thể làm được”, “Đừng bỏ cuộc”. Nó có thể vực dậy một người đang trên bờ vực tuyệt vọng, tiếp thêm sức mạnh cho một người phục vụ đang mệt mỏi, và củng cố niềm tin cho một người đang nghi nan.
- Barnaba – Con người của sự khích lệ: Sách Công vụ Tông đồ cho chúng ta một mẫu gương tuyệt vời là ông Barnaba, tên của ông có nghĩa là “người con của niềm an ủi”. Chính ông đã bảo lãnh cho Phaolô khi không ai dám tin cậy (Cv 9,27) và đã tìm kiếm Phaolô để mời gọi ông cùng phục vụ (Cv 11,25-26). Nếu không có những lời khích lệ và sự tin tưởng của Barnaba, Giáo Hội có thể đã mất đi một vị Tông Đồ Dân Ngoại vĩ đại.
- Trong cộng đoàn: Hãy tập thói quen nói lời khích lệ. Khen ngợi một bạn trong ca đoàn hát hay, cảm ơn người đã dọn dẹp phòng họp, động viên một bạn trẻ đang gặp khó khăn trong học tập. Những lời nói nhỏ bé đó có sức mạnh thay đổi cả một ngày, thậm chí cả một cuộc đời.
2. Lời CHÂN THẬT TRONG TÌNH YÊU THƯƠNG Nói lời tốt đẹp không có nghĩa là nói những lời sáo rỗng, giả tạo. Đôi khi, tình yêu đòi hỏi chúng ta phải nói sự thật, ngay cả khi sự thật đó khó nghe. Đây là nghệ thuật của việc “sửa lỗi huynh đệ” mà Chúa Giêsu đã dạy (x. Mt 18,15-17).
- Nguyên tắc: Thánh Phaolô đưa ra chìa khóa: “sống theo sự thật và trong tình bác ái” (Ep 4,15).
- Sự thật: Lời góp ý phải dựa trên sự thật, không phải trên định kiến hay tin đồn.
- Tình bác ái: Mục đích không phải là để hạ bệ, làm bẽ mặt người khác, mà là để giúp họ tốt hơn. Cách nói phải khiêm tốn, nhẹ nhàng và riêng tư. Thời điểm và không gian cũng rất quan trọng.
- So sánh:
- Chỉ trích: “Anh làm việc này tệ quá, chẳng có trách nhiệm gì cả!” (Tấn công cá nhân).
- Góp ý xây dựng: “Tôi thấy có một vài điểm trong công việc này có thể cải thiện để kết quả tốt hơn. Tôi có thể chia sẻ với anh vài ý tưởng được không?” (Tập trung vào hành vi, với tinh thần giúp đỡ).
3. Lời THA THỨ và XIN LỖI Lời nói có sức mạnh hàn gắn những vết thương sâu sắc nhất.
- Lời xin lỗi chân thành: Một lời “Tôi xin lỗi” được nói ra với sự khiêm tốn và hối lỗi thực sự có thể phá vỡ bức tường của sự oán giận và kiêu ngạo. Nó mở đường cho sự chữa lành và hòa giải.
- Lời tha thứ quảng đại: Nói “Tôi tha thứ cho bạn” là một hành động giải thoát. Nó không chỉ giải thoát cho người có lỗi khỏi gánh nặng mặc cảm, mà còn giải thoát chính chúng ta khỏi nhà tù của sự cay đắng và thù hận. Tha thứ là hành động mang tính Kitô giáo sâu sắc nhất, phản chiếu lòng thương xót của Thiên Chúa dành cho chúng ta.
4. Lời CHÚC PHÚC Trong Kinh Thánh, lời chúc phúc có một sức mạnh thực sự. Tổ phụ Isaac chúc phúc cho Giacóp, và lời chúc phúc đó đã định hình tương lai của cả một dân tộc. Chúng ta cũng có quyền năng chúc phúc cho nhau.
- Bản chất: Chúc phúc là cầu xin và nói ra những điều tốt đẹp của Thiên Chúa cho người khác. Đó là hành động nhìn nhận sự tốt lành nơi họ và mong muốn điều tốt lành đó được nhân lên.
- Thực hành:
- Cha mẹ chúc phúc cho con cái trước khi chúng đi ngủ hoặc đi xa.
- Bạn bè nói lời chúc phúc cho nhau trong những dịp quan trọng.
- Thay vì nguyền rủa kẻ thù, Chúa Giêsu dạy chúng ta: “Hãy chúc lành cho kẻ nguyền rủa anh em” (Lc 6,28). Đây là đỉnh cao của việc sử dụng lời nói theo cách của Thiên Chúa.
Suy niệm:
- Hôm nay, tôi đã nói được lời khích lệ nào cho người khác chưa?
- Khi cần góp ý, tôi có cầu nguyện và suy nghĩ kỹ về cách nói để vừa nói được sự thật vừa thể hiện được tình yêu thương không?
- Có mối quan-hệ nào trong đời tôi đang cần một lời xin lỗi hoặc một lời tha thứ không? Tôi có sẵn sàng để nói ra những lời đó không?
- Hãy tập thói quen kết thúc một cuộc trò chuyện bằng một lời chúc tốt đẹp: “Xin Chúa chúc lành cho anh/chị”, “Chúc em một ngày bình an”.
PHẦN IV: THỰC HÀNH SỨC MẠNH LỜI NÓI TRONG ĐỜI SỐNG HẰNG NGÀY
Việc nhận thức về sức mạnh của lời nói sẽ trở nên vô ích nếu chúng ta không áp dụng vào những hoàn cảnh cụ thể trong đời sống. Lời nói của chúng ta được thử luyện và minh chứng giá trị trong chính những tương tác thường ngày.
1. Trong Gia Đình: Cái Nôi Của Lời Nói Gia đình là trường học đầu tiên và quan trọng nhất về giao tiếp. Những lời nói trong gia đình có sức ảnh hưởng sâu đậm nhất đến việc hình thành nhân cách của một con người.
- Giữa vợ và chồng: Lời nói là chất keo kết dính hoặc là axit ăn mòn hôn nhân. Những lời khẳng định tình yêu, sự trân trọng (“Cảm ơn em/anh”, “Anh/em tự hào về em/anh”) cần được nói ra hằng ngày. Ngược lại, những lời cằn nhằn, chì chiết, so sánh với người khác sẽ từ từ giết chết tình yêu.
- Giữa cha mẹ và con cái: Lời nói của cha mẹ có thể xây dựng sự tự tin hoặc gieo rắc sự mặc cảm trong con cái. Thay vì những lời la mắng, mệnh lệnh (“Sao con dốt thế!”, “Cấm không được làm thế!”), hãy dùng những lời hướng dẫn, khích lệ (“Lần sau con thử làm cách này xem sao nhé”, “Bố/mẹ tin con sẽ làm tốt hơn”). Những lời cha mẹ nói sẽ trở thành tiếng nói nội tâm của con cái khi chúng lớn lên.
2. Trong Cộng Đoàn Giáo Xứ: Xây Dựng Nhiệm Thể Chúa Kitô Cộng đoàn là nơi chúng ta thực hành tình huynh đệ. Cách chúng ta nói chuyện với nhau và về nhau phản ánh sức sống đức tin của cả giáo xứ.
- Trong các buổi họp: Hãy lắng nghe nhiều hơn nói. Khi phát biểu, hãy hướng đến mục tiêu chung, tránh công kích cá nhân. Góp ý với tinh thần xây dựng, và cũng biết đón nhận góp ý của người khác với lòng khiêm tốn.
- Trong các hội đoàn: Lời nói có thể tạo ra sự hiệp nhất hoặc bè phái. Hãy dùng lời nói để chào đón thành viên mới, động viên những người sa sút tinh thần, và công nhận đóng góp của mọi người, dù là nhỏ nhất.
- Nói về các vị chủ chăn: Hãy cẩn trọng khi nói về linh mục hay các tu sĩ. Các ngài cũng là con người và có những yếu đuối. Thay vì chỉ trích, phàn nàn, hãy cầu nguyện cho các ngài và nếu cần, góp ý một cách kính trọng và riêng tư.
3. Trong Thế Giới Kỹ Thuật Số: Cái Lưỡi Trên Mạng Xã Hội Ngày nay, “lời nói” của chúng ta không chỉ là âm thanh phát ra, mà còn là những dòng chữ chúng ta gõ trên mạng xã hội. Cái lưỡi ảo này còn nguy hiểm hơn vì nó có tốc độ lan truyền chóng mặt và không thể thu hồi.
- Quy tắc vàng: Trước khi đăng (post), bình luận (comment) hay chia sẻ (share) một điều gì, hãy tự hỏi:
- Có thật không? (Is it true?)
- Có tử tế không? (Is it kind?)
- Có cần thiết không? (Is it necessary?)
- Có xây dựng không? (Is it helpful?)
- Hãy biến trang mạng xã hội của bạn thành nơi lan tỏa những thông điệp tích cực, những lời khích lệ, và chân lý của Tin Mừng, thay vì trở thành một phần của đám đông giận dữ, phán xét.
4. Nghệ Thuật Của Sự IM LẶNG “Uốn lưỡi bảy lần trước khi nói” đôi khi dẫn đến một kết luận khôn ngoan nhất: im lặng. Sự im lặng đúng lúc cũng là một “lời nói” đầy sức mạnh.
- Im lặng khi tức giận: Sách Châm Ngôn dạy: “Người ngu xuẩn hễ giận là la lối om sòm, người khôn ngoan nén giận và làm cho nguôi.” (Cn 29,11). Một lời nói trong lúc nóng giận có thể gây ra những hậu quả mà chúng ta phải hối tiếc cả đời. Hãy hít thở sâu, cầu nguyện, và đợi cho cơn giận qua đi.
- Im lặng để lắng nghe: Đôi khi, điều tốt nhất chúng ta có thể làm cho người khác không phải là cho họ lời khuyên, mà là im lặng lắng nghe câu chuyện của họ với tất cả sự chú tâm và đồng cảm.
- Im lặng trước những lời vu khống: Chúa Giêsu đã nêu gương khi Ngài im lặng trước những lời cáo gian của Philatô (x. Mt 27,12-14). Sự im lặng của Ngài hùng hồn hơn bất cứ lời bào chữa nào.
Suy niệm:
- Nhìn lại một tuần qua, lời nói của tôi trong gia đình mang tính xây dựng hay phá hoại nhiều hơn?
- Tôi sử dụng mạng xã hội như thế nào? Nó có đang phản ánh căn tính Kitô hữu của tôi không?
- Tôi có gặp khó khăn trong việc kiểm soát lời nói khi tức giận không? Tôi cần làm gì để cải thiện điều này?
PHẦN V: CỘI NGUỒN CỦA LỜI NÓI – “LÒNG ĐẦY MIỆNG MỚI NÓI RA”
Sau khi đã phân tích tất cả những khía cạnh của lời nói, chúng ta đi đến một câu hỏi cốt lõi: Làm thế nào để chúng ta có thể luôn nói ra những lời xây dựng và chữa lành? Cố gắng kiểm soát cái lưỡi bằng ý chí riêng của chúng ta là một cuộc chiến không bao giờ kết thúc. Thánh Giacôbê đã thừa nhận: “Cái lưỡi, thì không ai ghìm cương được nó” (Gc 3,8).
Chúa Giêsu đã chỉ cho chúng ta câu trả lời. Ngài không tập trung vào cái miệng, mà là vào cội nguồn của mọi lời nói: trái tim.
- “Vì lòng có đầy, miệng mới nói ra. Người tốt thì rút cái tốt từ kho tàng tốt của mình; kẻ xấu thì rút cái xấu từ kho tàng xấu của mình.” (Mt 12,34-35)
Lời nói chỉ là triệu chứng. Căn bệnh hoặc sức khỏe nằm ở trong tim. Một trái tim đầy ghen tị, cay đắng, kiêu ngạo thì không thể nào nói ra những lời yêu thương, khiêm nhường. Ngược lại, một trái tim tràn đầy tình yêu của Chúa, sự bình an và lòng thương xót sẽ tự nhiên tuôn chảy ra những lời nói ngọt ngào và tốt lành.
Do đó, giải pháp tối hậu không phải là một khóa học về kỹ năng giao tiếp, mà là một cuộc biến đổi tâm hồn nhờ ơn Chúa.
1. Cầu Nguyện Xin Chúa Thánh Thần Thanh Tẩy Chúng ta phải khiêm tốn nhận ra sự yếu đuối của mình và cầu xin Chúa Thánh Thần, Đấng là nguồn mạch của mọi sự tốt lành.
- Hãy biến lời cầu của Thánh Vịnh 141 thành lời cầu của chính mình: “Lạy Chúa, xin canh giữ miệng con, và trông chừng lưỡi con.” (Tv 141,3)
- Xin Chúa Thánh Thần ban cho chúng ta hoa trái của Ngài: “bác ái, hoan lạc, bình an, nhẫn nhục, nhân hậu, từ tâm, trung tín, hiền hòa, tiết độ” (Gl 5,22-23). Khi có những đức tính này trong tim, lời nói của chúng ta sẽ tự khắc được biến đổi.
2. Nuôi Dưỡng Tâm Hồn Bằng Lời Chúa và Thánh Thể Để kho tàng trong tim chúng ta được “tốt”, chúng ta cần lấp đầy nó bằng những điều tốt đẹp.
- Lời Chúa: Siêng năng đọc và suy gẫm Lời Chúa hằng ngày. Lời Chúa sẽ thanh tẩy tư tưởng, uốn nắn thái độ, và đặt vào miệng chúng ta những lời của sự thật và sự sống.
- Thánh Thể: Mỗi khi chúng ta rước Mình và Máu Thánh Chúa, chúng ta được kết hợp mật thiết với Chúa Giêsu, Ngôi Lời của Thiên Chúa. Chính Ngài sẽ biến đổi trái tim sỏi đá của chúng ta thành trái tim bằng thịt, một trái tim biết yêu thương và nói những lời yêu thương như Ngài.
3. Xét Mình Hằng Ngày Vào cuối mỗi ngày, hãy dành vài phút để hồi tâm và xét lại những lời nói của mình trong ngày hôm đó.
- Tôi đã dùng lời nói của mình để xây dựng hay phá đổ?
- Có lời nói nào của tôi đã làm tổn thương người khác không?
- Có cơ hội nào tôi đã bỏ lỡ để nói một lời động viên không? Việc xét mình này giúp chúng ta nhận thức rõ hơn về thói quen nói năng của mình và quyết tâm sửa đổi với ơn Chúa.
Lời Kết
Kính thưa cộng đoàn,
Lời nói là một món quà, nhưng cũng là một trách nhiệm lớn lao. Nó là thanh gươm hai lưỡi nằm trong tay mỗi chúng ta. Chúng ta có thể dùng nó để chia rẽ, làm tổn thương, hủy diệt; hoặc chúng ta có thể dùng nó để hàn gắn, chữa lành, và xây dựng cộng đoàn thành một gia đình đích thực của Thiên Chúa.
Lời đã nói ra thì không thể thu lại. Nó có thể đi xa hơn ta tưởng, chạm đến tận đáy lòng người khác, để lại dấu ấn khó phai – tốt hay xấu đều do cách ta dùng.
Nguyện xin Thiên Chúa, qua lời chuyển cầu của Đức Trinh Nữ Maria – Đấng đã “hằng ghi nhớ mọi kỷ niệm ấy và suy đi nghĩ lại trong lòng” (Lc 2,19) – ban cho mỗi chúng ta một trái tim khôn ngoan, một tâm hồn tràn đầy yêu thương, để mỗi lời chúng ta thốt ra đều là một lời ca ngợi Thiên Chúa và là một món quà xây dựng cho anh chị em mình.
Hãy nhớ rằng: Lời nói chẳng mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau. Nhưng quan trọng hơn, với tư cách là con cái Chúa, chúng ta hãy cầu nguyện: “Lạy Chúa, xin hãy để lời nói của con trở thành sức mạnh chữa lành, chứ không phải vết thương khó lành trong tim người khác. Amen.”
