Khi Giáo hoàng Urban VIII, người say mê kiến ​​trúc, lên ngôi giáo hoàng vào đầu thế kỷ 17, ông đã ra lệnh khắc một dòng chữ vào cổng vào của Đền Pantheon mang tính biểu tượng ở Rome. Trong đó, ông ca ngợi ngôi đền cổ kính đáng kính này là “công trình kiến ​​trúc nổi tiếng nhất trên toàn thế giới”. 

Trớ trêu thay, mặc dù có sự kính sợ chính đáng, Urban cũng có tội khi cướp bóc Đền Pantheon để lấy đồng quý giá, thứ mà ông đã nấu chảy và đúc lại thành đại bác. Tuy nhiên, vị Giáo hoàng già hai mặt này đã có lý! Không có tòa nhà nào trên thế giới có ảnh hưởng lớn hơn đến lịch sử kiến ​​trúc phương Tây hơn Đền Pantheon tuyệt đẹp, và bất cứ khi nào tôi tiếp đón bạn bè và gia đình ở Rome, đó là nơi đầu tiên chúng tôi đến thăm. 

Trong hướng dẫn trực tuyến trước đó, chúng tôi đã nêu chi tiết lý do tại sao bạn cần đến thăm Đền Pantheon và cách thực hiện, bao gồm cả việc trả lời mọi câu hỏi của bạn về hệ thống bán vé mới. Tuần này, chúng tôi sẽ xem xét mười điều bạn cần xem khi đến Đền Pantheon!

Đài phun nước Pantheon

Bị choáng ngợp bởi hình dáng phi thường của Đền Pantheon, bạn sẽ không muốn nhìn lại đài phun nước nằm ở trung tâm Quảng trường Piazza della Rotonda lần thứ hai. Nhưng trước khi vào Đền Pantheon, hãy rời mắt khỏi ngôi đền vĩ đại nhất của thời cổ đại để chiêm ngưỡng một trong những đài phun nước đẹp nhất ở Rome. 

Được bao quanh bởi những chú cá heo giận dữ và những chiếc mặt nạ sân khấu phun ra những tia nước, một bệ đá đỡ một tháp đài Ai Cập, được dựng lên tại đây theo lệnh của Giáo hoàng Clement XI vào năm 1711. Tuy nhiên, đài phun nước ban đầu được thiết kế bởi Giacomo della Porta vào những năm 1570 và dẫn nước đến khu vực này thông qua đường ống dẫn nước Acqua Vergine đã được phục hồi – một thời điểm quan trọng trong quá trình phát triển của Rome hiện đại.

Chữ khắc trên bệ đá

Khi ở Piazza della Rotonda, hãy chắc chắn nhìn lên phần đầu hồi hình tam giác lớn, có nhiều lỗ rỗ chiếm ưu thế trên mặt tiền của Đền Pantheon. Các lỗ được tạo ra bằng cách khoan vào các kẹp kim loại lớn để giữ các tấm đá cẩm thạch sáng bóng từng trang trí cho phần đầu hồi – từ lâu đã bị cướp bóc và tái sử dụng trong các dự án xây dựng khác của La Mã sau khi đế chế cổ đại sụp đổ. 

Một dòng chữ khắc trên đầu hồi ghi lại những điều sau bằng chữ in hoa: “M·AGRIPPA·L·F·COS·TERTIVM·FECIT.” Nghĩa là, ‘Marcus Agrippa, con trai của Lucius, lãnh sự lần thứ ba, đã xây dựng công trình này.’

Marcus Agrippa là một vị tướng La Mã và là bạn thân của Hoàng đế Augustus, và chịu trách nhiệm xây dựng Đền Pantheon đầu tiên như một phần nhiệm vụ của ông với tư cách là Lãnh sự vào khoảng năm 27-25 trước Công nguyên. Tuy nhiên, dòng chữ khắc có phần gây hiểu lầm, vì công trình mà chúng ta thấy ngày nay thực chất đã được Hoàng đế Hadrian xây dựng lại khoảng 150 năm sau khi công trình gốc bị hư hại do hỏa hoạn. Trong một hành động tôn kính, hoàng đế đã lưu và sử dụng lại dòng chữ khắc gốc ghi công Agrippa khi ông cho xây dựng lại ngôi đền. 

Các cột Portico

Cổng vào Đền Pantheon được hỗ trợ bởi 16 cột Corinthian đồ sộ, mỗi cột cao gần 40 feet, chia thành ba hàng lùi dần. Các cột được khai thác tại các mỏ đá Mons Claudianus ở sa mạc phía đông của Ai Cập xa xôi. Khu vực này nổi tiếng với đá granit xám và hồng chất lượng cao, được người La Mã đánh giá cao vì có công trình kiến ​​trúc đồ sộ. 

Các trục là khối đá nguyên khối, nghĩa là mỗi cột được chạm khắc từ một khối đá duy nhất. Nhiệm vụ khổng lồ đến kinh ngạc là vận chuyển những khối đá nguyên khối cao 40 feet này từ Ai Cập đến Rome bao gồm việc di chuyển chúng xuống sông Nile đến Alexandria, sau đó băng qua Biển Địa Trung Hải và cuối cùng là ngược dòng sông Tiber đến đích cuối cùng. Đó thực sự là một kỳ tích phi thường về mặt lập kế hoạch hậu cần và kỹ thuật mà dường như không thể thực hiện được nếu không có công nghệ hiện đại.

Cánh cửa đồng 

Những cánh cửa bằng đồng đồ sộ của Đền Pantheon cao gần 24 feet và là một trong những cánh cửa lớn nhất còn sót lại từ thời cổ đại. Những cánh cửa được tạo thành từ những tấm đồng lớn phủ lên một cấu trúc bằng gỗ và hầu hết các học giả đều tin rằng chúng có niên đại từ chiến dịch xây dựng của Hoàng đế Hadrian. Trong khi đồng được coi là nguyên bản, chúng tôi không chắc chắn về phần nội thất bằng gỗ, có thể đã được thay thế vào thời Trung cổ. Mặc dù có kích thước lớn, những cánh cửa này rất cân bằng đến mức một người có thể dễ dàng đẩy chúng ra. 

Mái vòm

Đi qua những cánh cửa bằng đồng và thực sự bị choáng ngợp bởi quy mô đáng kinh ngạc của mái vòm trên đỉnh Đền Pantheon. Mái vòm của Đền Pantheon trải dài 142 feet đường kính, khiến nó trở thành mái vòm bê tông không gia cố lớn nhất thế giới cho đến ngày nay.

Với trọng lượng đáng kinh ngạc là 4.535 tấn, công trình này thể hiện kỹ năng tiên tiến và sự tự tin của kỹ thuật La Mã cổ đại tốt hơn bất kỳ công trình nào khác. Mái vòm tạo thành một bán cầu hoàn hảo – đường kính và chiều cao của nó bằng nhau – giúp tạo ra không gian nội thất hài hòa và cân bằng, thể hiện sự hiểu biết tinh vi của người La Mã về hình học.

Để có thể xây dựng trên quy mô khổng lồ như vậy, các kỹ sư La Mã đã triển khai các kỹ thuật xây dựng tiên tiến, sử dụng các vật liệu nhẹ hơn dần dần khi mái vòm vươn lên. Ở phần đế, bê tông được trộn với đá travertine nặng, trong khi ở phần trên, đá bọt – một loại đá núi lửa nhẹ hơn nhiều – được sử dụng. Điều này làm giảm đáng kể áp lực mà mái vòm đặt lên tòa nhà.

Bên trong mái vòm có một loạt năm hàng, mỗi hàng có 28 coffer. Ngoài mục đích trang trí, những tấm lõm này còn có tác dụng giảm trọng lượng của mái vòm mà không làm ảnh hưởng đến tính toàn vẹn về mặt cấu trúc của nó. Trong một thủ thuật phối cảnh tinh tế, mỗi coffer sẽ nhỏ dần khi tiến gần đến oculus, khiến mái vòm có vẻ cao hơn thực tế.

Mắt thần

Ngay trên đỉnh mái vòm của Đền Pantheon có lẽ là đặc điểm mang tính biểu tượng nhất của tòa nhà: đây là oculus , một lỗ tròn trên mái nhà cho phép ánh sáng tự nhiên chiếu vào tòa nhà theo những tia nắng mạnh mẽ. Giống như phần mái vòm, oculus là một cách khéo léo khác để các kỹ sư La Mã giảm tải trọng lớn của tòa nhà, đảm bảo tính ổn định về mặt kết cấu.  

Oculus , có nghĩa là mắt trong tiếng Latin, cũng thực hiện một chức năng biểu tượng phức tạp hơn. Mỗi năm vào ngày 21 tháng 4, ngày mà Rome được thành lập theo truyền thuyết cổ xưa, mặt trời giữa trưa đi qua oculus, chiếu một luồng ánh sáng mặt trời chiếu khắp bên trong ngôi đền và ra khỏi một lưới chắn phía trên cửa ra vào. Người ta đưa ra giả thuyết rằng hoàng đế sẽ đến vào đúng thời điểm đó để kỷ niệm ngày sinh của Rome tại Đền Pantheon, tắm cho ông trong ánh sáng và do đó liên kết ông một cách không thể phai mờ với sức mạnh thiêng liêng của cõi thiên đàng. 

Lăng mộ của Raphael

“Nơi đây an nghỉ Raphael nổi tiếng, người mà thiên nhiên sợ bị chinh phục khi ông còn sống, và khi ông hấp hối, chính thiên nhiên cũng sợ mình sẽ chết.” 

Raphael, nghệ sĩ vĩ đại thời Phục Hưng được người đương thời gọi là “hoàng tử của các họa sĩ”, qua đời vào Thứ Sáu Tuần Thánh năm 1520 ở tuổi 37. Ông bị sốt khi đang hoàn thành kiệt tác cuối cùng của mình, bức Biến hình , mà hiện bạn có thể chiêm ngưỡng tại Bảo tàng Vatican. 

Khi hấp hối, người nghệ sĩ đau khổ đã đưa ra một yêu cầu cuối cùng: ông được chôn cất tại Đền Pantheon, một tòa nhà mà đối với ông thể hiện đỉnh cao của thành tựu sáng tạo của con người. Đám đông khổng lồ đã đến dự tang lễ của ông, và bốn vị hồng y đã khiêng quan tài của ông đến ngôi đền cổ vĩ đại nhất của Rome. Chính Giáo hoàng đã hôn tay Raphael, và người nghệ sĩ được an nghỉ trong một ngôi mộ lớn có bức tượng điêu khắc Madonna thanh lịch của nghệ sĩ Lorenzetto. Khi đến thăm Đền Pantheon, hãy nhớ tỏ lòng thành kính của bạn!

Lăng mộ Hoàng gia

Raphael là người đi đầu xu hướng khi chọn Đền Pantheon làm nơi an nghỉ cuối cùng của mình. Sau khi Ý thống nhất vào thế kỷ 19, các vị vua đầu tiên của quốc gia mới đã đi theo bước chân của họa sĩ vĩ đại này bằng cách chọn được chôn cất tại đây.

Khi đến thăm Đền Pantheon, bạn sẽ thấy những ngôi mộ khổng lồ của Vua Vittorio Emanuele II và Vua Umberto I bên trong. Người đầu tiên được tưởng niệm là “Padre della Patria,” hay “Cha của Tổ quốc,” trên chiếc quan tài khổng lồ của ông, trong khi người sau được chôn cất cùng với vợ ông là Nữ hoàng Margherita xứ Savoy – nguồn cảm hứng cho món Pizza mà Margherita đã sáng tạo ra ở Naples trong thời kỳ trị vì của chồng bà.

Biểu tượng Byzantine

Đền Pantheon đã được chuyển đổi thành một nhà thờ Thiên chúa giáo trong triều đại giáo hoàng Boniface IV vào đầu thế kỷ thứ 7, và bạn vẫn có thể nhìn thấy một vật thánh được lắp đặt trong không gian mới thiêng liêng này ngay sau khi được Thiên chúa giáo hóa. Đây là một biểu tượng Byzantine mô tả Đức mẹ đồng trinh Maria đang bế Chúa Hài đồng. Mặc dù chúng ta không biết chính xác khi nào biểu tượng này được tạo ra, nhưng chúng ta biết rằng nó đã có trong nhà thờ vào năm 770, khi một linh mục phản bội đã ẩn náu trong Đền Pantheon sau một âm mưu nổi loạn bất thành được ghi nhận là đã ôm chặt nó vào cơ thể để được bảo vệ.

Sàn đá cẩm thạch

Khi ở Đền Pantheon, chắc chắn bạn sẽ luôn hướng mắt lên mái vòm mang tính biểu tượng đó; nhưng hãy nhớ nhìn xuống mặt đất bên dưới chân bạn nữa! Đền Pantheon tự hào có sàn nhà tráng lệ, vẫn là bản gốc La Mã cổ đại, được trang trí bằng đá cẩm thạch nhiều màu, đá porphyry tím quý giá và đá granit được sắp xếp theo các họa tiết hình tròn và hình vuông.