SỐNG – HƠN CẢ VIỆC CHỈ TỒN TẠI
Chúng ta thường nghe người ta nói “sống cho đến khi chết, còn tồn tại chỉ là sự duy trì của cơ thể”. Từ câu nói ấy, ta tự hỏi: Sống có thật sự là sự hiện diện của linh hồn, của cảm xúc, của đam mê và ý chí không? Trong khi đó, tồn tại chỉ đơn thuần là trạng thái sinh học, là việc ta “có mặt” trên thế giới này mà không biết tận hưởng hay khám phá những giá trị bên trong. Sự khác biệt này không chỉ là vấn đề quan sát từ bên ngoài mà còn là một hành trình nội tâm, trải qua nhiều cung bậc cảm xúc, trăn trở và tự vấn nhằm tìm ra con người thực sự của mỗi cá nhân. Bài viết dưới đây sẽ cùng bạn điểm qua những khía cạnh cốt lõi của “sống” và “tồn tại”, từ đó làm rõ tại sao mỗi người cần học cách sống thật sự, thay vì chỉ tồn tại.
“Tồn tại” có thể hiểu đơn giản là trạng thái mà mỗi sinh vật đạt được ngay khi được sinh ra. Nó bao hàm những chức năng cơ bản: hô hấp, tuần hoàn, tiêu hoá… Một cơ thể hoạt động theo chu kỳ tự động của cuộc sống mà hầu như không cần sự can thiệp hay ý thức chủ động. Tồn tại là sự bám víu vào những quy luật vật lý, sinh học của tự nhiên. Người tồn tại thường chỉ trôi qua những ngày tháng mà không cảm nhận sâu sắc ý nghĩa của từng khoảnh khắc. Khi mọi thứ đều theo chu kỳ, không có đột phá hay thay đổi, ta chỉ đơn giản “trôi dạt” theo dòng chảy của số phận.
Ngược lại, “sống” không chỉ là việc có mặt trên đời mà là hành trình ý thức liên tục về cảm xúc, ước mơ và khát khao vượt lên chính mình. Sống là biết ta hiện diện, là khả năng nhận thức và cảm nhận sâu sắc từng điều nhỏ bé xung quanh: buổi sáng sớm trong ánh nắng ấm, tiếng cười của trẻ thơ, hay sự giao hòa của tâm hồn với thiên nhiên. Khi chúng ta sống, ta không chỉ chấp nhận thế giới mà còn biết chủ động tạo nên giá trị cho cuộc sống của bản thân. Sống là hành trình biến đổi, là quá trình khám phá bản thân và thấu hiểu ý nghĩa của sự tồn tại.
Một điểm mấu chốt phân biệt giữa sống và tồn tại là “ý thức”. Khi ta tồn tại, cơ thể có thể vẫn hoạt động nhưng tâm hồn có thể chìm trong trạng thái mơ hồ, lơ đãng, không nhận thức được giá trị của từng khoảnh khắc. Trong khi đó, sống là có thể thức tỉnh, nhận ra chính mình đang trải qua một hành trình độc đáo trên thế giới này. Những ai biết sống đều có khả năng tự vấn, suy ngẫm về lý do và mục đích của mình. Họ không chỉ đơn giản chấp nhận số phận mà luôn tìm kiếm những giá trị bên trong, như khát khao học hỏi, đam mê sáng tạo, và ước mơ vươn lên không ngừng.
Sự khác biệt thứ hai là cảm xúc. Người chỉ tồn tại thường sống trong trạng thái an nhàn, không hứng khởi bởi niềm vui hay nỗi buồn của cuộc sống. Trong khi đó, sống là trải qua cảm xúc mãnh liệt – từ niềm hạnh phúc bừng sáng khi đạt được ước mơ cho đến nỗi đau rã rời khi mất mát, từ sự thất vọng cho đến cảm giác trọn vẹn của niềm tin và hy vọng. Những cảm xúc ấy chính là nguồn năng lượng giúp ta vượt qua khó khăn, thúc đẩy sự sáng tạo và khả năng tận hưởng cuộc sống một cách trọn vẹn. Người sống biết rằng từng giây phút đều quý giá, bởi chúng góp phần tạo nên bức tranh đa sắc màu của đời người.
Một khía cạnh quan trọng nữa nằm ở mục đích sống. Tồn tại mà không có mục đích giống như một cánh đồng trống, không có hạt giống nào phát triển được. Để sống thật, ta cần xác định được mục tiêu của mình – dù là nhỏ bé như làm cho gia đình hạnh phúc hay lớn lao như cống hiến cho xã hội. Việc xác định mục đích giúp ta từng bước định hướng cuộc sống, biến mỗi ngày trôi qua thành một bước tiến về phía sự phát triển cá nhân. Trong khi đó, nếu chỉ tồn tại, mỗi ngày đều trôi qua một cách vô nghĩa, không có sự trưởng thành và không biết khám phá những điều bất ngờ mà cuộc sống ban tặng.
Một cá nhân sống có khả năng tự chủ, biết kiểm soát cảm xúc và quyết định hướng đi cho cuộc đời mình. Họ không ngại chịu trách nhiệm về những lựa chọn của bản thân, dù cho đôi khi những quyết định đó dẫn đến thất bại. Sự tự chủ giúp ta rèn luyện tinh thần độc lập và đánh thức ý thức sáng tạo bên trong. Trái lại, những người chỉ tồn tại thường sống theo khuôn mẫu, chẳng dám thay đổi và luôn tìm cách né tránh sự thật của cuộc đời. Chính sự tự chủ và dám chịu trách nhiệm chính là chìa khóa mở ra cánh cửa của sự phát triển cá nhân.
Một tâm hồn được thắp sáng bởi đam mê sẽ luôn khao khát chinh phục những đỉnh cao mới, dù cho hành trình đó có gian khó hay thử thách. Người sống không ngừng học hỏi, khám phá và đổi mới bản thân. Họ biết rằng mỗi bước đi, dù có nhỏ bé, cũng góp phần tạo nên một bức tranh lớn của cuộc đời. Khát khao ấy không chỉ là cảm giác muốn tiến bộ về mặt trí tuệ mà còn là niềm tin vào sức mạnh của ước mơ. Khi đam mê được nuôi dưỡng, từng trải nghiệm, dù là ngọt bùi hay đắng cay, đều trở thành những bài học quý giá, khiến cuộc sống thêm phong phú và ý nghĩa.
Sống không chỉ là hành trình cá nhân mà còn là quá trình gắn kết với cộng đồng, gia đình và bạn bè. Những mối quan hệ chân thành, sâu sắc góp phần tạo nên niềm tin và sự an ủi trong những lúc khó khăn. Người sống biết trân trọng từng giây phút bên người thân, không để lại những hối tiếc về thời gian đã qua. Họ nhận thức rằng sự sẻ chia, tình yêu thương và sẻ chia niềm vui buồn chính là những giá trị bất diệt. Trong khi đó, người chỉ tồn tại thường bỏ qua giá trị của tình cảm, dẫn đến cảm giác cô đơn và mất mát tinh thần, dù bề ngoài có vẻ “vui vẻ” nhưng bên trong lại trống rỗng.
Cuộc sống chỉ thật sự sống động khi có sự sáng tạo và đổi mới. Người sống luôn tìm cách làm mới bản thân, không ngại phá vỡ những định kiến cũ, mở ra những chân trời mới. Họ tin rằng sáng tạo không chỉ giới hạn trong nghệ thuật hay khoa học, mà còn hiện hữu trong cách ta suy nghĩ, cách ta đối xử và cách ta tìm ra giải pháp cho những vấn đề đời sống. Trái lại, khi chỉ tồn tại, con người dễ rơi vào vòng xoáy lặp đi lặp lại của những thói quen đã cũ, không dám thử sức với điều gì mới mẻ hay đột phá – từ đó dần mất đi sức sống nội tại.
Trước hết, hành trình sống đòi hỏi sự chấp nhận bản thân – từ những khuyết điểm cho đến những ưu điểm. Người sống chân thành với chính mình biết rằng không ai là hoàn hảo, nhưng điều đó không có nghĩa là ta không thể nỗ lực hoàn thiện mình theo cách riêng. Yêu thương chính mình là bước đầu tiên để mở lòng yêu thương người khác và tạo dựng những mối quan hệ sâu sắc. Khi biết trân trọng bản thân, ta dễ dàng cảm nhận được vẻ đẹp của cuộc sống và nhận ra rằng mỗi ngày là một cơ hội quý giá để trở nên tốt hơn.
Một yếu tố không thể thiếu trong cuộc sống là lòng biết ơn. Dù là những thứ nhỏ bé như một nụ cười, một lời động viên, hay những trải nghiệm dẫu có khó khăn, đều cần được ghi nhận và cảm nhận. Lòng biết ơn giúp ta nhìn thấy những điều tốt đẹp quanh mình, từ đó nuôi dưỡng niềm tin vào cuộc sống. Người sống thực sự biết trân trọng từng điều xảy ra, không bao giờ coi nhẹ hay rơi vào trạng thái “có sẵn” của những thứ đã có. Họ nhận thức rằng mọi điều – dù đẹp hay xấu – đều góp phần tạo nên bản sắc riêng của cuộc sống.
Nghệ thuật, văn hóa luôn là nguồn cảm hứng bất tận cho những tâm hồn tìm kiếm ý nghĩa. Người sống biết tận dụng nghệ thuật để khơi gợi niềm đam mê, để thấu hiểu cảm xúc của chính mình và của những người xung quanh. Dù là qua những tác phẩm văn học, âm nhạc hay hội họa, nghệ thuật giúp mở rộng tầm nhìn, tạo ra những liên kết tinh thần độc đáo. Sự sáng tạo này không chỉ là phương tiện giải trí mà còn là cách để mỗi người tìm ra bản sắc riêng, vượt qua sự trống rỗng của cuộc sống hiện đại.
Cuộc sống luôn biến đổi, và người sống chân thành không bao giờ sợ hãi sự thay đổi. Họ nhận ra rằng mỗi thất bại, mỗi bước đi sai lầm đều là những bài học quý giá, là cơ hội để trưởng thành hơn. Thay vì né tránh khó khăn, họ học cách đối mặt, vượt qua và biến nó thành động lực để tiến lên. Khi chấp nhận rằng sai lầm là một phần không thể thiếu của con đường phát triển, ta cũng sẽ cảm thấy nhẹ nhàng hơn, tự do hơn trong cách suy nghĩ và hành động.
Trong cuộc sống hiện đại, giữa những bộn bề của công việc, sự cạnh tranh và áp lực từ xã hội, ta dễ rơi vào trạng thái chỉ còn tồn tại – sống theo khuôn mẫu, lặp lại những thói quen quen thuộc mà không biết vươn lên. Nhưng khi ta nhận ra rằng sống còn có nghĩa là hành trình tự khám phá, tự thể hiện và kết nối với những giá trị tinh thần sâu sắc, ta sẽ bắt đầu tìm kiếm cách “sống” thay vì chỉ “tồn tại”.
Sống là sự lựa chọn dũng cảm giữa sự thoải mái của hiện tại và ước mơ cho tương lai, giữa những ràng buộc của xã hội và khát vọng tự do của tâm hồn. Đó là hành trình đầy cảm xúc, đòi hỏi sự quyết tâm, lòng kiên trì và sự tự tin vào bản thân. Mỗi con người đều có khả năng vượt qua trạng thái “tồn tại” bằng cách nuôi dưỡng đam mê, đặt ra mục tiêu lớn lao, đồng thời biết yêu thương và sẻ chia. Khi biết sống, chúng ta không chỉ hoàn thiện bản thân mà còn tạo ra một môi trường sống ý nghĩa cho những người xung quanh.
Qua đó, có thể thấy rõ rằng sống và tồn tại không phải là hai trạng thái đồng nhất. Tồn tại có thể chỉ là số phận sinh học, nhưng sống là nghệ thuật của tri thức, cảm xúc và tinh thần – một nghệ thuật mà mỗi người cần học để biến cuộc đời thành một bản giao hưởng của niềm đam mê, sự sáng tạo và hy vọng.
Khi nhận ra rằng mỗi ngày sống ra đều là một cơ hội để cười, yêu và phát triển, ta cũng sẽ biết ơn chính mình vì những khoảnh khắc quý giá. Để thực sự sống, hãy buông bỏ những sợ hãi vô nghĩa, dám ước mơ và đối mặt với thử thách. Hãy tự cho mình cơ hội để khám phá vẻ đẹp của thế giới xung quanh – từ những điều giản dị cho đến những điều kỳ diệu.
Chúng ta hãy cùng nhau biến mỗi ngày trôi qua không còn là những phút giây trôi lặng, mà là những bản hòa ca của cảm xúc, tri thức và tình người – biến cuộc đời trở thành một hành trình vượt qua giới hạn của chính mình, qua đó tìm ra ý nghĩa sâu sắc của “sống” đích thực.
việc đơn thuần tồn tại với khả năng thực sự sống đậm đà, theo đuổi đam mê và ước mơ.
Hãy cùng nhau biến “sống” thành cả một hành trình ý nghĩa, không ngừng tiến bước, dám yêu, dám mơ và dám khác biệt. Chính khi đó, chúng ta mới thực sự hiểu rằng sống – với tất cả những cảm xúc, thử thách và niềm vui – luôn vượt lên trên việc chỉ đơn giản là tồn tại.
Giữa trăn trở của thời đại bấp bênh, khi mà những giá trị vật chất ngày càng lan tràn, hãy dừng lại để tự vấn: Chúng ta đang sống hay chỉ đang tồn tại? Đó chính là lời kêu gọi từ tâm hồn mỗi người – một lời nhắc nhở nhẹ nhàng nhưng sâu sắc rằng, để có thể đạt được hạnh phúc thật sự, ta phải dám sống hết mình, dám khám phá bản thân và biến mỗi ngày trở thành một chương mới đầy hi vọng cho tương lai.
Cuộc đời luôn rộng mở với vô vàn khả năng – lựa chọn sống thật sự hay chỉ tồn tại ở mức độ cơ bản nằm trong tay mỗi người. Hãy nhớ rằng, hành trình sống không chỉ là chặng đường đi từ ngày này qua ngày khác, mà là quá trình biến đổi, học hỏi và lan tỏa yêu thương cho cả cộng đồng. Và khi ta biết sống đúng nghĩa, ta cũng biết rằng mỗi khoảnh khắc đều đáng trân trọng, mỗi giây phút đều là một cơ hội để viết nên câu chuyện của chính mình.
Lm. Anmai, CSsR
