SỐNG THẬT: CAN ĐẢM NHÌN VÀO SỰ THẬT CUỘC ĐỜI DƯỚI ÁNH SÁNG ĐỨC TIN
Lạy Chúa, xin dạy con biết đến thời hạn của đời con, và số các ngày của con, để con biết mình mỏng manh dường nào. (Thánh vịnh 39:4)
Kính thưa quý ông bà anh chị em trong cộng đoàn,
Mỗi ngày, chúng ta thức dậy, lao vào vòng quay của cuộc sống: công việc, gia đình, các mối quan hệ, những dự định và lo toan. Chúng ta nỗ lực để xây dựng, để tích lũy, để đạt được một điều gì đó: một sự nghiệp vững vàng, một gia đình hạnh phúc, một vị thế trong xã hội, một chút danh tiếng, một khối tài sản để an tâm.
Những nỗ lực ấy hoàn toàn chính đáng. Nhưng đã bao giờ, trong một khoảnh khắc tĩnh lặng của buổi chiều tà hay một đêm khuya trăn trở, chúng ta tự hỏi: “Tôi đang thực sự sống vì điều gì? Tất cả những gì tôi đang theo đuổi, đâu là giá trị đích thực và vĩnh cửu của chúng?”
Hôm nay, con xin được cùng cộng đoàn chúng ta tạm gác lại những bộn bề lo toan ấy, để cùng nhau chiêm ngắm một sự thật nền tảng của cuộc đời. Đây không phải là một sự thật để làm chúng ta bi quan, mà là một sự thật để giải thoát chúng ta, một sự thật giúp chúng ta SỐNG THẬT hơn với chính mình và với Thiên Chúa.
SỰ THẬT VỀ “SỞ HỮU” Ở TRẦN GIAN
Như đoạn video ngắn đã gợi ý: “Ngay cả thân xác cũng dùng được trong mấy chục năm.”
- Một kiệt tác được trao ban: Thân xác chúng ta là một công trình kỳ diệu của Thiên Chúa. Ngài đã tạo dựng nên chúng ta “cách lạ lùng” (Tv 139:14). Nó không phải là sản phẩm chúng ta tự làm ra, mà là một món quà được trao tặng.
- Một công cụ có thời hạn: Món quà này có “hạn sử dụng”. Từ khi sinh ra, lớn lên, rồi già đi, thân xác này trải qua một quá trình biến đổi không thể đảo ngược. Sức khỏe, vẻ đẹp, sự dẻo dai… tất cả sẽ phai tàn theo năm tháng. Sách Giảng Viên đã viết: “Bụi tro sẽ trở về với đất, nơi nó từ đó ra đi” (Gv 12:7).
- Không phải là sở hữu, mà là trách nhiệm: Vì thế, thân xác này không phải là “của tôi” theo nghĩa sở hữu tuyệt đối. Thánh Phaolô nhắc nhở chúng ta: “Thân xác anh em là Đền Thờ của Chúa Thánh Thần… Anh em không còn thuộc về chính mình nữa” (1 Cr 6:19). Thiên Chúa cho chúng ta “mượn” thân xác này để sống, để yêu thương, để phục vụ, và để làm vinh danh Ngài. Chúng ta là người quản lý, không phải ông chủ.
Suy gẫm: Chúng ta đang sử dụng món quà thân xác này như thế nào? Để chạy theo những thú vui chóng qua, hay để trở thành khí cụ bình an của Chúa?
“Cho đến tất cả địa vị, sự nghiệp, mối quan hệ, tài sản, danh tiếng đều cũng là những thứ có thời hạn.”
- Dụ ngôn người phú hộ giàu có (Lc 12:16-21): Chúa Giêsu đã kể câu chuyện về một người đàn ông được mùa lớn, ông ta chỉ lo xây thêm kho lẫm và tự nhủ: “Hồn ta hỡi, mình bây giờ được của cải dư dật, để dành cho nhiều năm. Thôi, cứ nghỉ ngơi, ăn uống, vui chơi cho đã!” Nhưng Thiên Chúa phán: “Đồ ngốc! Nội đêm nay, người ta sẽ đòi lại mạng ngươi, thì những của ngươi đã sắm sẵn đó sẽ về tay ai?”
- Những “cái mác” tạm thời: Địa vị, chức tước, bằng cấp, danh tiếng… là những chiếc áo chúng ta khoác lên người trong cuộc hành trình trần thế. Chúng có thể giúp ích cho ta và cho người khác nếu được sử dụng đúng đắn. Nhưng khi cuộc hành trình kết thúc, chúng ta phải cởi bỏ lại tất cả những chiếc áo đó.
- Dòng chảy của cải: Tiền bạc và tài sản cũng vậy. Chúng đến rồi đi. Ngay cả khi chúng ta giữ được chúng cả đời, thì khi nhắm mắt xuôi tay, chúng ta cũng không thể mang theo một đồng nào. Ông Gióp đã thốt lên trong đau khổ: “Trần truồng sinh từ lòng mẹ, tôi sẽ trở về đó cũng trần truồng” (Gióp 1:21).
Suy gẫm: Có phải chúng ta đang đánh giá giá trị bản thân và người khác dựa trên những thứ hữu hạn này không? Có phải chúng ta đang để chúng chiếm hữu và điều khiển tâm hồn mình không?
Tình yêu thương, tình bạn, tình gia đình là những món quà quý giá nhất ở đời. Nhưng ngay cả những mối quan hệ thân thương nhất cũng mang tính hữu hạn của kiếp người.
- Sự chia ly là điều không tránh khỏi: Cha mẹ, vợ chồng, con cái, bạn bè… dù yêu thương nhau đến mấy, cũng sẽ có lúc phải chia lìa bởi không gian, thời gian, và cuối cùng là cái chết. Mỗi cuộc tiễn đưa một người thân về với Chúa là một lời nhắc nhở đau đớn nhưng chân thật về sự tạm bợ này.
- Giá trị không nằm ở sự vĩnh cửu trần thế: Điều này không có nghĩa là chúng ta không nên trân trọng các mối quan hệ. Ngược lại, chính vì biết chúng không vĩnh viễn ở đời này, chúng ta càng phải yêu thương nhau tha thiết hơn, chân thành hơn trong từng khoảnh khắc được ở bên nhau.
- Hướng đến sự hiệp thông vĩnh cửu: Đức tin Kitô giáo cho chúng ta một niềm hy vọng lớn lao: sự chia ly ở trần gian chỉ là tạm thời. Trong Chúa Kitô, chúng ta được mời gọi vào sự “hiệp thông các thánh”, một gia đình vĩnh cửu trong Nước Trời, nơi không còn chia ly và nước mắt.
Suy gẫm: Chúng ta có đang sống trọn vẹn từng khoảnh khắc yêu thương với những người xung quanh không? Hay chúng ta đang trì hoãn, đang cho rằng mình còn nhiều thời gian?
“Sự thật dù chúng ta có cố giữ thì cũng giữ được trong mấy chục năm… Cuối cùng chúng ta vẫn trắng tay như nhau.”
- Một sự thật hiển nhiên: Từ vị vua vĩ đại nhất đến người ăn mày nghèo khổ nhất, từ nhà bác học lỗi lạc đến người nông dân chân lấm tay bùn, tất cả khi kết thúc cuộc đời đều có một điểm chung: hai bàn tay trắng. Alexander Đại Đế, trước khi chết, đã yêu cầu người ta để hai tay của ông ra ngoài quan tài, để cho cả thế giới thấy rằng một người chinh phục cả thế giới cũng phải ra đi với hai bàn tay trắng.
- Chấp nhận không phải là từ bỏ: Nhìn nhận sự thật này không phải là để chúng ta buông xuôi, sống vô trách nhiệm. Trái lại, nó giúp chúng ta xác định lại ưu tiên. Thay vì sống để tích lũy những thứ sẽ mất đi, chúng ta được mời gọi sống để đầu tư vào những giá trị không bao giờ phai tàn.
- Một câu hỏi nền tảng: Nếu cuối cùng mọi thứ vật chất đều ở lại, vậy thì cái gì mới thực sự theo ta về cõi vĩnh hằng?
NGUỒN GỐC CỦA SỰ CHẤP GIỮ
“Sự thật hiển nhiên như vậy nhưng có mấy ai sống mà không cố chấp. Tại sao vậy?”
Đoạn video đã trả lời: “Tại vì thói quen chấp giữ hình tượng của chúng ta đã ăn sâu vào nhận thức của mình.”
Dưới góc nhìn Đức tin, chúng ta có thể đào sâu hơn nữa:
- Vết thương của Tội Nguyên Tổ: Con người được tạo dựng để sống trong sự tin tưởng và phó thác hoàn toàn cho Thiên Chúa. Nhưng sau khi sa ngã, con người mang trong mình một nỗi sợ hãi cố hữu: sợ thiếu thốn, sợ không an toàn, sợ vô nghĩa. Từ nỗi sợ đó, chúng ta có xu hướng bám víu vào những thứ hữu hình (tiền bạc, quyền lực, danh vọng) như một chiếc phao cứu sinh, lầm tưởng rằng chúng có thể mang lại cho ta sự an toàn và giá trị vĩnh cửu.
- Cái “Tôi” bị thổi phồng: Chúng ta sống trong một thế giới đề cao chủ nghĩa cá nhân. Cái “tôi” luôn muốn được khẳng định, được công nhận. Chúng ta dùng “sở hữu” (tôi có cái nhà này, tôi có chức vụ kia, tôi có mối quan hệ nọ) để định nghĩa con người mình. Càng sở hữu nhiều, cái “tôi” càng cảm thấy mình to lớn và quan trọng.
- Ảo tưởng về sự kiểm soát: Việc nắm giữ của cải, địa vị cho chúng ta một ảo tưởng rằng mình đang kiểm soát được cuộc đời. Nhưng thực tế, chính những thứ đó lại đang kiểm soát và trói buộc chúng ta.
TRÁI ĐẮNG CỦA SỰ CỐ CHẤP
“Từ cái chấp đó mà sinh ra ganh ghét, đố kỵ, tranh đấu, hơn thua nhau ở đời.”
Khi chúng ta coi những thứ tạm bợ là cùng đích của đời mình, những hậu quả tai hại sẽ xảy ra:
- Với chính mình:
- Bất an và lo lắng thường trực: Sợ mất đi những gì mình có, lo lắng làm sao để có được nhiều hơn. Cuộc sống trở thành một cuộc rượt đuổi không hồi kết, không bao giờ có được sự bình an đích thực.
- Tâm hồn trống rỗng: Dù có được cả thế giới, tâm hồn vẫn cảm thấy trống vắng, vì chỉ có Thiên Chúa mới có thể lấp đầy khát vọng vô biên của con người. Thánh Augustinô đã nói: “Lạy Chúa, Chúa đã dựng nên con cho Chúa, và tâm hồn con mãi khắc khoải cho đến khi được nghỉ yên trong Chúa.”
- Với tha nhân:
- Ganh ghét, đố kỵ: Khi thấy người khác có nhiều hơn mình, thành công hơn mình, lòng ta sinh ra ghen tức. Ta không còn khả năng vui với niềm vui của người khác.
- Tranh đấu, hơn thua: Các mối quan hệ biến thành sự cạnh tranh. Tình anh em bị rạn nứt vì tranh giành tài sản. Đồng nghiệp hãm hại nhau để tranh giành chức vị. Sự chân thành bị thay thế bằng toan tính.
- Vô cảm: Khi chỉ tập trung vào việc tích lũy cho bản thân, chúng ta trở nên mù lòa trước nhu cầu của những người nghèo khổ, đau yếu xung quanh. Trái tim ta hóa đá.
CÂU HỎI TỰ VẤN LƯƠNG TÂM
“Nhưng ngay lúc này đây, mình cần phải nhìn nhận lại, xem mình sống vì điều gì? Mình đang nỗ lực để đạt được điều gì? Liệu những thứ mình đang nỗ lực đạt được, có thật của mình sở hữu được mãi không?”
Xin mời cộng đoàn cùng dành một phút thinh lặng để tự hỏi lòng mình:
- Kho báu lớn nhất trong trái tim tôi lúc này là gì? Là Chúa hay là một điều gì đó ở trần gian?
- Nỗi lo sợ lớn nhất của tôi là gì? Mất đi ân sủng của Chúa hay mất đi tiền bạc, danh vọng?
- Thời gian, sức lực và tâm trí của tôi mỗi ngày đang được đầu tư nhiều nhất vào việc gì?
CON ĐƯỜNG SỐNG THẬT – HƯỚNG ĐẾN NHỮNG GIÁ TRỊ CAO HƠN
LỜI MỜI GỌI CỦA TIN MỪNG
(Hình ảnh Chúa Giêsu đang mời gọi người thanh niên giàu có (Mc 10:17-22).)
“Hãy hướng đến những giá trị cao hơn, thay vì chỉ dành cả cuộc đời để tìm những thú vui tạm thời và những vật chất có thời hạn.”
Đây chính là trọng tâm của lời rao giảng của Chúa Giêsu. Ngài không đến để phủ nhận cuộc sống trần thế, nhưng để chỉ cho chúng ta thấy một con đường dẫn đến sự sống đời đời. Đó không phải là con đường “sở hữu” mà là con đường “hiến dâng”.
Hai nguyên tắc vàng của Tin Mừng:
- Tích trữ kho báu trên trời.
- Sống như một người quản gia trung tín.
Chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu hai nguyên tắc này.
NGUYÊN TẮC 1 – TÍCH TRỮ KHO BÁU TRÊN TRỜI
(Hình ảnh một bàn tay đang cho đi (bánh mì, quần áo) cho một người nghèo khó.)
Chúa Giêsu dạy: “Anh em đừng tích trữ cho mình những kho tàng dưới đất, nơi mối mọt làm hư nát, nơi trộm cắp đào ngạch khoét vách. Nhưng hãy tích trữ cho mình những kho tàng trên trời, nơi mối mọt không làm hư nát, nơi trộm cắp không đào ngạch khoét vách. Vì kho tàng của anh ở đâu, thì lòng anh ở đó.” (Mt 6:19-21)
- “Kho báu trên trời” là gì?
- Đó là những hành động được thực hiện vì lòng mến Chúa và yêu người.
- Đó là một lời cầu nguyện chân thành.
- Đó là một hành vi tha thứ.
- Đó là một sự hy sinh âm thầm.
- Đó là sự quảng đại chia sẻ thời gian, khả năng, của cải cho những người cần đến.
- Đó là lòng trung thành với Chúa trong những cám dỗ.
- Đặc tính của kho báu này:
- Vĩnh cửu: Chúng không bị mất đi khi ta chết, mà đi theo ta về với Chúa. Sách Khải Huyền nói: “Các việc họ làm đều theo họ” (Kh 14:13).
- Mang lại bình an: Khi đầu tư vào những giá trị này, tâm hồn ta được bình an và thanh thản, không còn bị ám ảnh bởi nỗi lo được mất.
Suy gẫm: Mỗi ngày, chúng ta đang gửi gắm vào “ngân hàng Nước Trời” được bao nhiêu?
NGUYÊN TẮC 2 – SỐNG NHƯ NGƯỜI QUẢN GIA TRUNG TÍN
(Hình ảnh một người thợ vườn đang chăm sóc khu vườn một cách cẩn thận.)
Sống thật là nhận ra rằng tất cả những gì chúng ta đang có – thời gian, sức khỏe, trí tuệ, của cải, gia đình – đều không phải của ta, mà là của Chúa trao cho ta quản lý.
- Dụ ngôn những nén bạc (Mt 25:14-30): Ông chủ trao cho các đầy tớ tài sản của mình, không phải để họ chôn giấu, mà để họ sinh lợi. Ngày ông chủ trở về, ông sẽ tính sổ với từng người.
- Trách nhiệm của người quản gia:
- Biết ơn: Nhận ra mọi sự là hồng ân và hằng ngày tạ ơn Chúa.
- Sử dụng có trách nhiệm: Dùng những gì Chúa ban để phục vụ cho vinh quang Chúa và lợi ích của tha nhân, đặc biệt là những người nghèo khổ. Của cải vật chất không phải là để tích trữ, mà là để chia sẻ.
- Sẵn sàng trao lại: Luôn ở trong tư thế sẵn sàng, khi Chúa gọi, ta có thể thanh thản trao lại tất cả cho Ngài mà không nuối tiếc.
Suy gẫm: Tôi có đang coi những gì mình có là của riêng mình, hay là của Chúa trao phó không? Tôi có sẵn lòng chia sẻ chúng cho người khác không?
NHỮNG BƯỚC THỰC HÀNH CỤ THỂ ĐỂ “SỐNG THẬT”
(Mỗi trang một bước, có thể kèm theo hình ảnh minh họa đơn giản.)
BƯỚC 1 – CẦU NGUYỆN VÀ SUY GẪM LỜI CHÚA
- Hãy bắt đầu mỗi ngày bằng lời nguyện dâng mình cho Chúa, phó thác mọi sự trong tay Ngài.
- Hãy dành thời gian đọc và suy gẫm Tin Mừng, để Lời Chúa biến đổi cái nhìn và hệ giá trị của chúng ta. Lời Chúa là ánh sáng chỉ cho ta thấy đâu là giá trị thật, đâu là giá trị ảo.
BƯỚC 2 – THỰC HÀNH LÒNG BIẾT ƠN
- Mỗi tối, trước khi đi ngủ, hãy tập thói quen tạ ơn Chúa về ít nhất 3 điều tốt đẹp Ngài đã ban cho bạn trong ngày.
- Lòng biết ơn giúp ta nhận ra mình đang được yêu thương và nhận được quá nhiều hồng ân, từ đó giảm bớt ham muốn tích lũy và sở hữu.
BƯỚC 3 – SỐNG TINH THẦN KHÓ NGHÈO
- Khó nghèo trong tư tưởng: Không để cho của cải vật chất làm chủ trái tim mình. Sẵn sàng cho đi khi có người cần đến.
- Sống đơn giản: Phân biệt giữa “nhu cầu” (cái mình cần) và “mong muốn” (cái mình muốn). Cắt giảm những chi tiêu không cần thiết để có thể chia sẻ nhiều hơn.
- Đây chính là mối phúc đầu tiên mà Chúa Giêsu đã rao giảng: “Phúc cho ai có tinh thần nghèo khó, vì Nước Trời là của họ” (Mt 5:3).
THI BÁC ÁI CỤ THỂ
- “Đầu tư vào Nước Trời” không phải là điều gì trừu tượng. Đó là một bữa ăn cho người đói, một bộ quần áo cho người rét mướt, một lời an ủi cho người đau khổ, một chuyến viếng thăm người cô đơn.
- Hãy tìm một hình thức phục vụ cụ thể trong giáo xứ hoặc cộng đồng, nơi bạn có thể cho đi thời gian và khả năng của mình.
CHUẨN BỊ CHO CUỘC GẶP GỠ VĨNH CỬU
- Hãy thường xuyên nhớ về “bốn sự sau”: Chết, Phán xét, Thiên đàng, Hỏa ngục. Đây không phải là để sợ hãi, mà là để sống mỗi ngày một cách ý thức và có trách nhiệm hơn, như thể đó là ngày cuối cùng của mình.
- Thường xuyên lãnh nhận các Bí tích, đặc biệt là Bí tích Hòa Giải và Thánh Thể, để tâm hồn luôn được trong sạch và kết hợp mật thiết với Chúa, Đấng là Kho Báu đích thực của chúng ta.
SỐNG THẬT LÀ SỐNG TRONG TỰ DO VÀ BÌNH AN
Nhìn nhận sự thật rằng không có gì trong cuộc đời này là sở hữu của mình không phải là một tư tưởng bi quan. Trái lại, đó là con đường dẫn đến sự tự do đích thực.
- Tự do khỏi nỗi sợ hãi: Khi không còn bám víu vào những thứ tạm bợ, chúng ta không còn sợ hãi bị mất mát chúng.
- Tự do khỏi sự so bì: Khi biết rằng giá trị của mình không nằm ở những gì mình có, chúng ta không còn phải ganh đua, hơn thua với người khác.
- Tự do để yêu thương: Khi trái tim không còn bị của cải vật chất chiếm hữu, nó sẽ rộng mở để yêu thương Thiên Chúa và tha nhân một cách vô vị lợi.
Sống thật chính là sống trong sự thật rằng: Con thuộc về Chúa. Mọi sự con có là của Chúa. Cuộc đời con là một hành trình trở về với Chúa. Mục đích cuối cùng của con là được chiêm ngắm vinh quang Chúa.
Khi sống được như vậy, chúng ta sẽ tìm thấy sự bình an mà thế gian không thể ban tặng.
Xin mời cộng đoàn cùng đứng và dâng lên Chúa lời nguyện:
Lạy Thiên Chúa là Cha toàn năng, Chúng con cảm tạ Cha đã ban cho chúng con sự sống và mọi ơn lành chúng con nhận được mỗi ngày. Chúng con thường quên rằng tất cả đều là của Cha, và chúng con chỉ là những người quản lý được Cha thương yêu và tín nhiệm.
Xin ban cho chúng con ơn can đảm để nhìn nhận sự thật về cuộc đời: sự mỏng manh của thân xác, sự hữu hạn của của cải, và sự tạm bợ của danh vọng trần thế.
Xin giải thoát chúng con khỏi xiềng xích của lòng tham lam, sự cố chấp, và thói quen so bì, ganh ghét. Xin cho trái tim chúng con được tự do để chỉ tìm kiếm một mình Chúa là kho tàng vĩnh cửu.
Xin dạy chúng con biết dùng những ơn lành Cha ban để phục vụ vinh danh Cha và mưu ích cho anh chị em chúng con, đặc biệt là những người nghèo khổ và bị bỏ rơi.
Để trong từng ngày sống, chúng con biết tích trữ cho mình những kho báu không bao giờ hư nát trên trời. Và khi kết thúc cuộc hành trình trần thế này, chúng con có thể thanh thản ra đi với hai bàn tay trắng nhưng một trái tim đầy ắp tình yêu, để được Cha đón vào trong Nước hằng sống của Cha.
Chúng con cầu xin nhờ Đức Giêsu Kitô, Chúa chúng con. Amen. Lm. Anmai, CSsR
