CUỘC CHIẾN LINH THIÊNG: ĐỜI SỐNG DÂNG HIẾN VÀ NHỮNG CÁM DỖ – HÀNH TRÌNH TÔI LUYỆN TÂM HỒN
Đời sống dâng hiến, dù là đời linh mục, tu sĩ, hay các hình thức tận hiến khác, không phải là một con đường trải hoa hồng dẫn đến sự bình an tuyệt đối. Ngược lại, đó là một cuộc chiến linh thiêng liên tục và gay go, đòi hỏi sự tỉnh thức, kiên trì và ân sủng không ngừng của Thiên Chúa. Cuộc chiến này diễn ra trên hai mặt trận chính: bên trong tâm hồn người dâng hiến và bên ngoài, từ những tác động của thế giới. Nhận diện rõ các cám dỗ, hiểu được nguồn gốc và chiến lược của chúng, là bước đầu tiên để trang bị cho mình “binh giáp của Thiên Chúa” và vững vàng tiến bước trên con đường đã chọn.
I. Cám dỗ bên trong: Cuộc chiến với “Kẻ thù nội tâm”
Cám dỗ bên trong là những kẻ thù thầm lặng, nguy hiểm nhất, bởi chúng xuất phát từ chính bản thân người dâng hiến, từ những vết thương, những khuynh hướng yếu đuối của con người, và từ sự tấn công trực tiếp của ma quỷ vào tâm trí và ý chí.
Kiêu ngạo – Hạt mầm của mọi tội lỗi
Kiêu ngạo là cám dỗ đầu tiên và cơ bản nhất, là nguyên nhân khiến các thiên thần sa ngã và con người phạm tội nguyên tổ. Trong đời dâng hiến, kiêu ngạo có thể biểu hiện dưới nhiều hình thức tinh vi:
- Kiêu ngạo thiêng liêng: Tự cho mình là thánh thiện hơn người khác, khinh thường những người yếu đuối hay chưa trưởng thành trong đức tin. Hoặc cho rằng mình hiểu biết hơn bề trên, Giáo hội, dẫn đến thái độ bất phục tùng ngấm ngầm hay công khai.
- Kiêu ngạo trí tuệ: Tự phụ về kiến thức thần học, khả năng giảng thuyết, hay năng khiếu trí óc. Coi thường những đóng góp của người khác, không muốn học hỏi hay nhận sai.
- Kiêu ngạo chức vụ: Dựa vào chức vị linh mục, bề trên, hay vai trò trong cộng đoàn để đòi hỏi sự tôn trọng quá mức, lấn át người khác, hoặc biến việc phục vụ thành quyền lực cá nhân.
- Hậu quả: Kiêu ngạo cô lập người dâng hiến khỏi Thiên Chúa và tha nhân. Nó làm cho lòng không thể lắng nghe Lời Chúa, không thể nhận ra lỗi lầm của bản thân, và không thể hiệp thông trọn vẹn với cộng đoàn. Nó biến ơn gọi phục vụ thành sự tự mãn, phá hủy căn tính khiêm nhường của người dâng hiến.
Tham vọng – Ngọn lửa nuôi dưỡng sự bất an
Tham vọng là khao khát được thành công, được công nhận, và được thăng tiến. Bản thân tham vọng không xấu, nhưng khi nó trở thành mục đích cuối cùng, nó sẽ biến thành cám dỗ nguy hiểm:
- Tham vọng chức vụ, quyền lực: Thay vì phục vụ, người dâng hiến có thể khao khát có địa vị cao, quyền hành lớn trong Giáo hội hay Hội dòng, đôi khi bất chấp các giá trị Tin Mừng.
- Tham vọng cá nhân: Ước muốn đạt được thành công riêng trong các dự án, được mọi người ca ngợi, hơn là tìm kiếm vinh quang Thiên Chúa.
- Tham vọng vật chất (dù đã khấn nghèo khó): Cám dỗ muốn có cuộc sống tiện nghi hơn, sở hữu những vật dụng đắt tiền, hoặc tích lũy tài sản cá nhân dưới những vỏ bọc hợp lý.
- Hậu quả: Tham vọng quá mức dẫn đến sự cạnh tranh, ghen tị, và chia rẽ trong cộng đoàn. Nó khiến người dâng hiến mất đi sự bình an nội tâm, luôn chạy theo những mục tiêu bên ngoài mà quên đi ý nghĩa sâu sắc của việc dâng hiến: phục vụ vô vị lợi.
Chán nản và nguội lạnh – Gặm nhấm niềm vui ơn gọi
Chán nản, hay nguội lạnh trong đời sống thiêng liêng, là một cám dỗ âm thầm nhưng lại rất phổ biến, đặc biệt khi phải đối mặt với những khó khăn kéo dài hoặc sự đơn điệu của đời sống thường ngày:
- Thiếu động lực cầu nguyện: Cảm thấy khô khan, không tìm thấy niềm vui trong việc cầu nguyện, suy niệm Lời Chúa. Việc tham dự Thánh Lễ hay các Bí tích trở thành một gánh nặng, một nhiệm vụ hơn là nguồn sống.
- Mất đi ý nghĩa của sứ mạng: Cảm thấy công việc tông đồ, phục vụ không còn ý nghĩa, không mang lại kết quả như mong đợi, dẫn đến sự thờ ơ, lãnh đạm.
- Cô đơn và sự trống rỗng: Cảm giác bị bỏ rơi, không được thấu hiểu, không có ai để chia sẻ, dẫn đến sự trống rỗng nội tâm và khao khát tìm kiếm sự lấp đầy từ bên ngoài.
- Hậu quả: Chán nản làm suy yếu đức tin, làm giảm nhiệt huyết tông đồ, và có thể dẫn đến việc rời bỏ ơn gọi. Nó khiến người dâng hiến mất đi niềm vui phục vụ và ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống cộng đoàn.
Cô đơn – Thử thách của tâm hồn
Cô đơn là một cảm xúc tự nhiên của con người, nhưng trong đời sống dâng hiến, đặc biệt là với lời khấn khiết tịnh, nó có thể trở thành một cám dỗ lớn:
- Cô đơn về cảm xúc: Mặc dù sống trong cộng đoàn hoặc được bao quanh bởi giáo dân, người dâng hiến vẫn có thể cảm thấy cô đơn khi thiếu đi một mối quan hệ sâu sắc, thân mật để chia sẻ những cảm xúc riêng tư, những nỗi niềm thầm kín.
- Cô đơn về mục đích: Đôi khi, cảm thấy mình đơn độc trong sứ mạng, không được đồng hành hay thấu hiểu bởi những người xung quanh.
- Hậu quả: Cảm giác cô đơn kéo dài có thể dẫn đến sự buồn bã, chán nản, mất đi động lực, và thậm chí là tìm kiếm sự bù đắp không lành mạnh (ví dụ: nghiện mạng xã hội, các mối quan hệ không phù hợp). Nó làm suy yếu khả năng yêu thương và dấn thân của người dâng hiến.
Cám dỗ bên ngoài: Áp lực từ thế giới
Ngoài những cuộc chiến nội tâm, người dâng hiến còn phải đối mặt với những cám dỗ và áp lực mạnh mẽ từ thế giới bên ngoài, nơi các giá trị Tin Mừng thường xuyên bị thách thức.
Thế tục hóa – Hòa tan giữa dòng đời
Thế tục hóa là quá trình mà các giá trị tôn giáo và linh thiêng dần mất đi ảnh hưởng trong xã hội, thay vào đó là các giá trị trần tục, vật chất. Đối với người dâng hiến, cám dỗ thế tục hóa biểu hiện ở:
- Lối sống tiện nghi, hưởng thụ: Mặc dù đã khấn khó nghèo, nhưng cám dỗ muốn có cuộc sống thoải mái, tiện nghi, không khác gì người đời. Chạy theo xu hướng vật chất, mua sắm đồ dùng đắt tiền, lãng phí.
- Mất đi nét riêng của đời dâng hiến: Đời sống dâng hiến mang một dấu ấn riêng, một sự khác biệt với thế gian. Cám dỗ thế tục hóa khiến người dâng hiến hòa mình vào thế giới đến mức đánh mất căn tính thánh hiến, không còn là “muối ướp” hay “ánh sáng” cho trần gian.
- Tìm kiếm sự công nhận từ thế gian: Đánh giá thành công của sứ mạng bằng những tiêu chí trần tục (số lượng người theo, dự án lớn, danh tiếng) thay vì sự phát triển thiêng liêng và ý muốn Thiên Chúa.
- Hậu quả: Thế tục hóa làm mờ đi chứng tá của đời dâng hiến. Nó khiến người dâng hiến trở nên tầm thường, không còn là dấu chỉ của Nước Trời, và dần mất đi năng lực siêu nhiên để tác động đến thế giới.
Chủ nghĩa hưởng thụ – Biến khoái lạc thành mục đích
Chủ nghĩa hưởng thụ là một trong những cám dỗ mạnh mẽ nhất của thời đại, đề cao khoái lạc cá nhân, sự thỏa mãn dục vọng và sự tiện nghi vật chất làm mục đích tối thượng của cuộc sống.
- Cám dỗ về tình dục: Mặc dù đã khấn khiết tịnh, nhưng người dâng hiến vẫn là con người với những bản năng tự nhiên. Sự tràn lan của hình ảnh, nội dung khiêu dâm trên mạng internet và các phương tiện truyền thông là một thách thức lớn.
- Cám dỗ về ăn uống, giải trí: Ham mê những bữa ăn sang trọng, các trò tiêu khiển quá mức, sử dụng thời gian cho những hoạt động giải trí vô bổ thay vì các công việc tông đồ và cầu nguyện.
- Lười biếng và thiếu kỷ luật: Cám dỗ thích nghi với lối sống dễ dãi, thiếu kỷ luật bản thân trong việc cầu nguyện, học tập, và các bổn phận của đời dâng hiến.
- Hậu quả: Chủ nghĩa hưởng thụ làm suy yếu ý chí, làm lu mờ lý trí và lương tâm, dẫn đến việc phạm tội, làm ô danh đời sống dâng hiến, và phá hủy mối tương quan với Thiên Chúa.
Chỉ trích từ xã hội và thử thách danh tiếng Giáo Hội
Người dâng hiến không sống trong một thế giới cô lập mà luôn chịu sự soi xét, đánh giá từ xã hội, đặc biệt trong bối cảnh các vấn đề tiêu cực của Giáo Hội bị phơi bày:
- Sự tấn công vào niềm tin và giá trị: Xã hội hiện đại có xu hướng hoài nghi đức tin, chỉ trích các giá trị truyền thống của Giáo Hội, và đôi khi gán ghép những định kiến tiêu cực lên người dâng hiến.
- Bê bối trong Giáo Hội: Những bê bối (như lạm dụng tình dục, tài chính) dù chỉ là của một số cá nhân, lại có thể làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín của toàn thể Giáo Hội và những người dâng hiến chân chính. Điều này gây ra sự đau khổ, tủi nhục và mất niềm tin cho nhiều người dâng hiến.
- Áp lực từ truyền thông: Thông tin tiêu cực thường được khuếch đại, gây ra sự hoang mang, làm lung lay đức tin của một số người, và khiến người dâng hiến cảm thấy bị cô lập hoặc bị tấn công.
- Hậu quả: Những chỉ trích và áp lực này có thể khiến người dâng hiến cảm thấy chán nản, mất niềm tin vào Giáo Hội, muốn từ bỏ ơn gọi, hoặc sống một cách lẩn tránh, không dám làm chứng cho Tin Mừng.
. Cách thức chiến thắng cám dỗ: Trang bị binh giáp Của Thiên Chúa
Cuộc chiến linh thiêng là có thật, nhưng chúng ta không đơn độc và không vô vọng. Thiên Chúa, Đấng đã mời gọi, cũng ban cho chúng ta những vũ khí mạnh mẽ để chiến thắng mọi cám dỗ. “Chúng ta chiến đấu không phải chống lại thịt và máu, nhưng chống lại các quyền lực, các thế lực, các kẻ thống trị thế giới tối tăm này, chống lại các thần ác ở trên trời” (Ê-phê-sô 6:12). Do đó, chúng ta cần mặc lấy “toàn bộ binh giáp của Thiên Chúa” (Ê-phê-sô 6:11).
Cầu nguyện liên lỉ và sâu sắc – Hơi thở của linh hồn
Cầu nguyện là nền tảng và là nguồn sức mạnh cốt lõi cho đời sống dâng hiến.
- Cầu nguyện cá nhân: Dành thời gian chất lượng mỗi ngày cho việc gặp gỡ Chúa trong thinh lặng, suy niệm Lời Chúa, tâm sự với Ngài. Đó là lúc chúng ta được nuôi dưỡng linh hồn, nhận ra ý muốn của Chúa, và nhận được sức mạnh để vượt qua cám dỗ. Chúa Giêsu đã dạy: “Hãy canh thức và cầu nguyện để khỏi sa chước cám dỗ. Thần trí thì hăng hái, nhưng thể xác lại yếu hèn” (Mt 26:41).
- Cầu nguyện phụng vụ: Việc tham dự Thánh Lễ hằng ngày và Phụng vụ Giờ kinh (đối với tu sĩ) là trung tâm của đời sống cầu nguyện cộng đoàn. Phụng vụ không chỉ là việc đọc kinh, mà là sự tham dự vào hy tế của Chúa Kitô, nơi chúng ta được kết hiệp sâu sắc với Ngài và được thanh tẩy khỏi tội lỗi.
- Cầu nguyện theo Lời Chúa: Lời Chúa là ánh sáng soi đường và là “gươm của Thần Khí” (Ê-phê-sô 6:17) để chống lại ma quỷ. Việc đọc, suy niệm và sống Lời Chúa giúp chúng ta phân định được chân lý và chiến thắng những lời dối trá của kẻ thù.
- Cầu nguyện cho nhau: Trong cộng đoàn, việc cầu nguyện cho nhau là nguồn sức mạnh to lớn, giúp các thành viên nâng đỡ nhau trong cuộc chiến thiêng liêng.
Đời sống Bí Tích – Nguồn ân sủng vô tận
Các Bí tích là những kênh ân sủng hữu hiệu mà Thiên Chúa ban cho chúng ta để được nuôi dưỡng và thanh tẩy.
- Bí tích Thánh Thể: Là “nguồn mạch và chóp đỉnh” của đời sống Kitô hữu. Việc rước Mình Máu Thánh Chúa Kitô hằng ngày (đối với linh mục, tu sĩ) ban cho chúng ta sự sống thần linh, củng cố đức tin, và là nguồn sức mạnh phi thường để chống lại cám dỗ. Thánh Thể là tình yêu Chúa Giêsu dành cho chúng ta, là sự kết hiệp mật thiết với Đấng đã chiến thắng sự dữ.
- Bí tích Hòa Giải (Giải Tội): Tội lỗi là cánh cửa để ma quỷ xâm nhập. Việc thường xuyên lãnh nhận Bí tích Hòa Giải thanh tẩy tâm hồn khỏi tội lỗi, khôi phục ân sủng, và chữa lành những vết thương thiêng liêng. Nó giúp người dâng hiến nhận ra lỗi lầm, ăn năn sám hối và được tái hòa giải với Thiên Chúa.
- Bí tích Rửa Tội và Thêm Sức: Là nền tảng của đời sống Kitô hữu, giải thoát chúng ta khỏi quyền lực của tội lỗi và ma quỷ, và ban Thánh Thần để củng cố đức tin và làm chứng.
Đời sống cộng đoàn – Nơi nâng đỡ và tôi luyện
Cộng đoàn tu trì hoặc linh mục đoàn không chỉ là nơi sống chung, mà là một môi trường thiêng liêng được Chúa thiết lập để nâng đỡ và tôi luyện người dâng hiến.
- Tình huynh đệ/tỷ muội: Sống trong cộng đoàn với những người có cùng lý tưởng, cùng chia sẻ đức tin và sứ mạng, tạo nên một tình huynh đệ/tỷ muội bền chặt. Sự hỗ trợ, động viên, và cùng nhau sống Lời Chúa mang lại sức mạnh lớn lao khi đối diện với cám dỗ.
- Sự chia sẻ và nâng đỡ: Khi một thành viên gặp khó khăn, cám dỗ, hay khủng hoảng, cộng đoàn là nơi họ có thể chia sẻ, tìm kiếm lời khuyên, và nhận được sự nâng đỡ chân thành từ bề trên và các anh chị em.
- Giáo huấn và kỷ luật: Cộng đoàn tu trì có những quy tắc, giờ giấc, và kỷ luật nhất định. Việc tuân giữ những quy tắc này giúp rèn luyện ý chí, chống lại sự lười biếng và ham muốn cá nhân, và duy trì một đời sống thiêng liêng ổn định.
- Gương sáng của các thành viên: Gương sáng về sự thánh thiện, lòng nhiệt thành và sự kiên trì của các thành viên khác trong cộng đoàn là nguồn cảm hứng và động lực mạnh mẽ để mỗi người dâng hiến kiên vững trên con đường của mình.
- Sự vâng phục bề trên: Như đã nói ở chủ đề trước, sự vâng phục bề trên trong cộng đoàn là một phương tiện quan trọng để người dâng hiến từ bỏ ý riêng và bước đi theo ý Chúa, tránh xa những cám dỗ của kiêu ngạo và tự mãn.
Các phương thế khác để chiến thắng cám dỗ:
- Tâm linh chiến đấu: Học hỏi về các loại cám dỗ, chiến thuật của ma quỷ, và các phương pháp chiến đấu tâm linh (ví dụ: các bài tập nguyện của Thánh Inhaxiô Loyola).
- Ăn chay và hãm mình: Giúp kiểm soát những ham muốn của xác thịt, tăng cường sức mạnh ý chí và tâm linh, như Chúa Giêsu đã dạy.
- Lòng sùng kính Đức Mẹ và các Thánh: Kêu cầu sự bầu cử của Đức Trinh Nữ Maria, Đấng đã đạp đầu rắn, và các Thánh, những người đã chiến thắng trong cuộc chiến linh thiêng.
- Phục vụ tha nhân: Khi chúng ta tập trung vào việc cho đi và phục vụ người khác, chúng ta sẽ ít có thời gian và tâm trí cho những cám dỗ ích kỷ.
Lời hứa chiến thắng trong Chúa Kitô
Cuộc chiến linh thiêng trong đời sống dâng hiến là một thực tế không thể chối cãi. Từ những cám dỗ nội tâm như kiêu ngạo, tham vọng, chán nản, cô đơn, đến những áp lực bên ngoài từ thế tục hóa, chủ nghĩa hưởng thụ, và sự chỉ trích xã hội, người dâng hiến luôn phải cảnh giác và chiến đấu. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất không phải là sự hiện diện của cám dỗ, mà là lời hứa chiến thắng của Thiên Chúa trong Đức Kitô.
Chúa Giêsu đã chiến thắng ma quỷ trên thập giá và Ngài đã ban cho chúng ta những vũ khí mạnh mẽ: ân sủng trong các Bí tích, sức mạnh của Lời Chúa, sự hiệp thông của cộng đoàn, và đặc biệt là sức mạnh của cầu nguyện. Mỗi người dâng hiến, khi biết mình yếu đuối và dựa vào quyền năng của Chúa, sẽ có thể đứng vững và chiến thắng mọi cám dỗ.
Cuộc chiến này không phải để chứng tỏ bản thân, mà là để trưởng thành trong đức tin, để nên giống Chúa Kitô hơn, và để trở thành những chứng nhân sống động cho tình yêu và quyền năng của Thiên Chúa giữa lòng thế giới. Hãy luôn tỉnh thức, luôn cầu nguyện, và luôn tin tưởng vào Chúa – Đấng đã mời gọi bạn, Ngài sẽ dẫn bạn đến chiến thắng cuối cùng và ban cho bạn triều thiên sự sống đời đời.
Bạn cảm thấy đâu là cám dỗ lớn nhất mà người dâng hiến phải đối mặt trong thế giới ngày nay, và làm thế nào để chúng ta, với tư cách là giáo dân, có thể hỗ trợ họ trong cuộc chiến này?
Lm. Anmai, CSsR
