DÂN CA THÁN VÀ BỨC XÚC THÁNH THIỆN: LỜI CẢNH TỈNH CHO MỌI NGƯỜI
Trong đời sống Giáo hội, linh mục là người được tuyển chọn cách đặc biệt để nên đồng hình đồng dạng với Chúa Giêsu, trở thành mục tử nhân lành của đoàn chiên. Linh mục không chỉ là người cử hành các bí tích, giảng dạy Lời Chúa, mà còn là chứng nhân sống động của Tin Mừng giữa lòng xã hội. Vì thế, đời sống linh mục luôn đi đôi với trách nhiệm lớn lao và một lối sống mẫu mực, phản ánh sự thánh thiện của Đấng mà họ đại diện. Tuy nhiên, đau đớn thay, có những trường hợp linh mục phá giới, sống trái với Giáo luật, mà đấng bản quyền thì bao đời vẫn im lặng, hoặc bất lực, hoặc không muốn – và điều ấy đã dẫn đến một “bức xúc thánh thiện” nơi người dân, những con chiên nhỏ bé nhưng trung thành và đau khổ.
Cụm từ “bức xúc thánh thiện” không phải để cổ võ sự nổi loạn hay chống đối hàng giáo phẩm, mà là để mô tả một sự thao thức chính đáng, một nỗi đau thầm lặng của những tín hữu luôn yêu mến Giáo hội, yêu mến phẩm giá linh mục, và không thể nào bình tâm trước sự tha hóa đang diễn ra nơi những người đáng lẽ phải là gương mẫu và ánh sáng. Khi người tín hữu bức xúc trước sự sa ngã của một linh mục, điều đó không có nghĩa là họ chống lại Giáo hội, mà là vì họ yêu Giáo hội quá đỗi. Họ đau vì linh mục ấy không còn phản ánh hình ảnh của Chúa Kitô. Họ giận vì sự thinh lặng kéo dài của những người có trách nhiệm. Và họ thất vọng vì những lời cầu nguyện của họ dường như không lay động được một hệ thống quyền lực cứng nhắc và im lìm.
Một linh mục khi vi phạm Giáo luật – dù là trong đời sống luân lý, tài chính, hay mục vụ – đều không chỉ làm tổn thương cá nhân mình, mà còn làm hoen ố hình ảnh Hội Thánh. Họ không chỉ xúc phạm đến Chúa, mà còn làm tổn thương đức tin của biết bao người tín hữu đơn sơ. Sự phản bội của một mục tử luôn nặng nề hơn kẻ khác, vì vị ấy đã từng đứng trên bục giảng, đã từng cầm Mình Máu Thánh Chúa, đã từng nghe bao lời xưng tội, đã từng chủ tọa biết bao thánh lễ… Vậy mà giờ đây, người ấy lại đi ngược lại Tin Mừng, coi thường kỷ luật của Hội Thánh, và sống như thể không còn sợ Chúa, không còn thấy cộng đoàn.
Điều khiến người ta đau hơn cả chính là thái độ của một số đấng bậc lãnh đạo – những người được đặt làm “mục tử của các mục tử”, nhưng lại chọn sự thinh lặng thay vì can đảm sửa sai. Có thể đó là vì sợ tai tiếng, sợ chia rẽ, hoặc vì những mối quan hệ thân tình khó cắt đứt. Nhưng cũng có khi là vì thiếu lòng can đảm để đối diện với sự thật. Một Giáo hội chọn an toàn hơn sự thật là một Giáo hội đánh mất sức mạnh Tin Mừng. Một đấng bản quyền chấp nhận “sống chung với lũ” là người vô tình đồng lõa với sự tha hóa. Và như thế, thay vì bảo vệ đoàn chiên, các ngài đang làm cho đoàn chiên rơi vào hoang mang, thất vọng và mất lòng tin.
Trong tình trạng như thế, người giáo dân – dù nhỏ bé – lại trở thành tiếng nói ngôn sứ. Những lời ca thán, những dòng nước mắt, những tiếng thở dài bất lực – tất cả là dấu chỉ của một đức tin vẫn còn sống, nhưng đang bị tổn thương sâu sắc. Đó chính là “bức xúc thánh thiện” – một sự phản kháng xuất phát từ lòng yêu mến, một khát vọng được thấy Giáo hội tinh tuyền và mạnh mẽ như thời các thánh Tông đồ. Giáo dân không mong có một Giáo hội toàn vẹn không tì vết – điều ấy không thực tế – nhưng họ mong một Giáo hội dám nhận lỗi, dám sửa mình, dám công khai minh bạch, dám đụng đến sự thật để chữa lành.
Những câu chuyện về linh mục phá giới không còn hiếm. Có người rơi vào mê muội của đồng tiền, có người sa ngã vì dục vọng, có người thì dùng quyền bính để thao túng và lạm dụng. Mỗi một hành vi ấy đều gây nên những vết thương sâu sắc không chỉ cho cá nhân người liên quan, mà cho toàn thể thân mình mầu nhiệm của Chúa. Điều đáng lo là những vết thương đó nếu không được chữa lành kịp thời sẽ trở thành ung nhọt, sẽ lan rộng, và cuối cùng gây ra khủng hoảng đức tin cho nhiều thế hệ.
Phải chăng chúng ta cần một cuộc “canh tân từ trên xuống”? Phải chăng đã đến lúc những người lãnh đạo trong Giáo hội phải nhìn nhận rằng không thể dùng sự thinh lặng để che giấu bóng tối? Một hành vi sai trái được lặp lại nhiều lần mà không có sự sửa sai công khai sẽ dạy cho người ta rằng điều sai ấy là được phép. Và như thế, kỷ luật Hội Thánh chỉ còn là một bản văn đẹp đẽ trên giấy tờ, chứ không còn là tiêu chuẩn sống động cho đoàn dân Chúa.
Từ thời các ngôn sứ, Thiên Chúa đã không ngừng cảnh báo dân Ngài qua những tiếng kêu gào trong sa mạc. Ngày nay, chính người dân – những tín hữu bình thường – đang trở thành tiếng kêu trong hoang mạc của quyền lực và sự im lặng. Họ không nói bằng văn thư, không lên tiếng qua diễn đàn, nhưng bằng cách bỏ lễ, bằng ánh mắt thất vọng, bằng những câu hỏi ngờ vực của con trẻ: “Tại sao cha lại sống như thế?”, “Tại sao Đức Cha không làm gì cả?”. Và khi những câu hỏi ấy vang lên trong nhà, nơi bàn ăn, nơi trường học – thì đó là lúc Hội Thánh phải rung chuông cảnh tỉnh.
Đây không phải là lời kết án. Đây là lời cầu xin. Xin cho các linh mục đừng quên ơn gọi cao cả của mình. Xin cho các mục tử đừng lãng quên trách nhiệm bảo vệ đoàn chiên. Xin cho người giáo dân – dù bức xúc – vẫn giữ được lòng mến, vẫn kiên trì cầu nguyện và hy vọng. Vì nếu tất cả cùng gục ngã trong thất vọng, thì ai sẽ là người giữ lửa cho niềm tin?
Một linh mục phá giới không chỉ là thất bại của cá nhân, mà là lời cảnh tỉnh cho cả hệ thống. Đấng bản quyền không thể nói: “Tôi không biết” hay “Tôi không can thiệp được”. Vì nếu vậy, ngài không còn là người canh giữ đàn chiên, mà chỉ là người giữ chức. Mà Giáo hội không cần thêm những chiếc ghế chức quyền, Giáo hội cần những con người dám sống sự thật trong yêu thương, dám sửa sai trong khiêm tốn, và dám gánh lấy trách nhiệm vì ơn gọi đã lãnh nhận.
Xin đừng để “bức xúc thánh thiện” biến thành vết rạn không thể hàn gắn giữa dân Chúa và hàng giáo sĩ. Xin đừng để những tiếng thở dài hôm nay trở thành khoảng trống ghế trống trong nhà thờ mai sau. Hãy nghe tiếng dân. Hãy xem nước mắt họ là lời cầu nguyện. Và hãy hành động – trước khi quá muộn.
Lm. Anmai, CSsR
