NGƯỜI ĐÀN BÀ DƯỚI ÁNH TRĂNG
Dưới ánh trăng rằm sáng vằng vặc, làng quê nhỏ ven sông im lìm trong giấc ngủ. Tiếng gió nhẹ lùa qua rặng tre, xen lẫn tiếng chó sủa văng vẳng từ xa. Chị Hiền bước đi trên con đường đất, đôi dép cao su lẹp kẹp vang lên đều đặn. Tay chị xách túi cá tươi vừa bán ở chợ đêm, miệng lẩm bẩm chửi rủa: “Đồ đàn ông thối tha, ai cũng như ai!” Đêm nay trăng sáng quá, sáng đến mức soi rõ từng nếp nhăn trên khuôn mặt chị – một người đàn bà đã qua tuổi bốn mươi, từng một lần đò, giờ sống với đứa con gái nhỏ và một trái tim đầy gai góc.
Chị Hiền không đẹp kiểu kiều diễm như những cô gái đôi mươi trong làng. Nhưng chị có nét duyên thầm của người phụ nữ từng trải: dáng người mảnh mai, mái tóc dài đen nhánh giờ lấm tấm bạc, và đôi mắt sắc sảo luôn ánh lên vẻ nghi ngờ. Người làng bảo chị ghen như mèo hoang, ghen đến mức vô lý, và cái tính ích kỷ của chị thì ai cũng ngán. Chị từng có một đời chồng, anh Tâm – người đàn ông hiền lành nhưng nhu nhược. Cuộc hôn nhân ấy tan vỡ sau năm năm, khi chị không chịu nổi ý nghĩ anh có thể để mắt đến người khác, dù chẳng có bằng chứng gì ngoài những cơn ghen tự chị dựng lên trong đầu.
Hồi ấy, chị còn trẻ, mới ngoài hai mươi. Anh Tâm làm thợ mộc, ngày ngày cặm cụi đóng bàn ghế, tối về nhà là ngồi hút thuốc lào bên hiên. Chị thì khác, chị hay để ý từng chi tiết nhỏ: hôm anh về muộn vài phút, hôm anh cười nói với cô bán rau ngoài chợ, hay chỉ đơn giản là cái áo anh mặc có mùi lạ – mùi gỗ, mùi mồ hôi, nhưng với chị là mùi của sự phản bội. Chị tra hỏi, chị mắng chửi, chị khóc lóc. Anh Tâm ban đầu còn giải thích, nhưng dần dần chỉ im lặng. Đến một ngày, anh bỏ đi, để lại tờ giấy ly hôn và bé Lan vừa tròn ba tuổi trong tay chị. “Tôi không chịu nổi nữa, Hiền ạ,” anh viết. Từ đó, chị Hiền sống khép kín, nuôi con một mình, buôn bán ở chợ để kiếm sống, và dựng lên một bức tường vô hình quanh trái tim mình.
Nhưng rồi anh Dũng xuất hiện. Anh là người đàn ông góa vợ, làm nghề sửa xe ở đầu làng, tính tình điềm đạm và thật thà. Anh lớn hơn chị vài tuổi, khuôn mặt rám nắng, đôi tay chai sần vì dầu máy. Anh thương chị, thương cả cái cách chị cằn nhằn mà vẫn chăm chỉ, thương cả bé Lan hay ngồi co ro bên hiên nhà mỗi chiều đợi mẹ. Anh không ngại quá khứ của chị, không ngại những lời xì xào của hàng xóm rằng “chị Hiền ghen lắm, đụng vào là khổ”. Nhưng chị Hiền, với bản tính ngang ngạnh và trái tim đầy vết xước, lại không dễ dàng mở lòng.
Đêm ấy, chị Hiền về muộn hơn thường lệ. Chợ đêm đông, chị bán hết mớ cá cuối cùng thì trời đã khuya. Trăng sáng rực, chiếu xuống con đường đất lầy lội vì cơn mưa chiều. Vừa bước vào sân, chị thấy anh Dũng ngồi đó, trên chiếc ghế gỗ cũ dưới gốc cây xoài. Bé Lan đang ngủ gật bên cạnh, đầu tựa vào vai anh, tay vẫn nắm chặt con búp bê vải rách. Trước mặt anh là điếu thuốc cháy dở, khói bay lượn lờ dưới ánh trăng. Cảnh tượng ấy đáng lẽ phải ấm áp, nhưng với chị Hiền, nó như một mũi dao đâm vào lòng.
“Ông làm gì ở đây giờ này?” Chị quẳng túi cá xuống đất, giọng gay gắt vang lên trong đêm tĩnh lặng.
Anh Dũng ngẩng lên, nụ cười hiền lành thoáng hiện: “Lan nó đợi chị mãi không thấy về, khóc đòi mẹ. Tôi qua chơi với nó một lúc, ai ngờ nó ngủ quên.”
Chị Hiền nhếch môi, ánh mắt sắc lạnh: “Đợi tôi hay đợi cái gì khác? Tôi nghe nói chiều nay ông sửa xe cho con bé bán quán nước đầu làng, còn cười nói rôm rả lắm. Đừng tưởng tôi không biết!”
Anh Dũng ngẩn người, điếu thuốc trên tay rơi xuống đất, lăn lóc dưới ánh trăng. “Chị nói gì vậy? Con bé đó là khách, tôi sửa xe thì phải nói chuyện chứ. Chị nghĩ gì mà ghen lung tung thế?”
“Đừng có chối!” Chị Hiền hét lên, giọng run run vì tức giận. “Đàn ông các ông ai chẳng thế. Hồi xưa thằng Tâm cũng vậy, miệng thì ngọt, sau lưng thì léng phéng. Tôi không ngu để bị lừa lần nữa đâu!” Chị quay lưng, bước nhanh vào nhà, bỏ lại anh Dũng đứng đó, ánh mắt vừa buồn vừa bất lực.
Anh thở dài, phủi tay đứng dậy. “Chị Hiền, tôi không phải thằng Tâm. Tôi thương chị thật lòng, chị không tin thì thôi. Nhưng đừng lôi quá khứ ra mà hành hạ cả tôi lẫn chính chị.” Anh quay đi, bóng dáng cao lớn khuất dần dưới ánh trăng, để lại tiếng bước chân nặng nề trên con đường đất.
Chị Hiền vào nhà, đá mạnh túi cá sang một bên, rồi ngồi phịch xuống ghế. Chị nhìn trăng qua khung cửa sổ, lòng dâng lên một cảm giác khó tả. Chị biết mình sai, biết cơn ghen vừa rồi chẳng có căn cứ gì ngoài sự nghi ngờ cố hữu. Nhưng cái tôi trong chị không cho phép chị cúi đầu. Chị tự nhủ: “Đàn ông ai cũng giống nhau, tin vào là khổ.” Nhưng sâu thẳm trong lòng, một góc nhỏ bé đang rạn nứt, mà chính chị không muốn thừa nhận.
Hồi còn sống với anh Tâm, chị Hiền từng là người phụ nữ dịu dàng. Chị thích nấu ăn, thích ngồi bên hiên nhà may vá áo cho chồng, thích nghe anh kể chuyện về những chiếc bàn gỗ anh đóng. Nhưng tất cả thay đổi sau khi bé Lan ra đời. Chị bắt đầu để ý những ánh mắt anh Tâm nhìn ra đường, những lần anh về muộn với mùi rượu thoảng trên áo. Chị không tin anh ngoại tình – chính anh Tâm cũng thề thốt không có – nhưng cái ý nghĩ “có thể” đã ghim chặt trong đầu chị, như một con sâu gặm nhấm từng chút niềm tin.
Một lần, chị thấy anh Tâm đứng nói chuyện với cô bán rau ngoài chợ, cười tươi hơn thường lệ. Chị lao đến, giật tay anh về, mắng chửi giữa chợ: “Anh léng phéng với con nhỏ đó hả? Đừng tưởng tôi mù!” Anh Tâm ngượng chín mặt, giải thích rằng chỉ hỏi thăm chuyện nhà cô ấy vì mẹ cô mới mất. Nhưng chị không nghe, chị khóc, chị gào, và tối đó chị đuổi anh ra khỏi nhà. Anh Tâm im lặng, ôm cái áo khoác ngủ ngoài hiên. Những lần như thế cứ lặp lại, cho đến khi anh rời đi hẳn.
Sau ly hôn, chị Hiền trở thành người khác. Chị không còn cười nhiều, không còn tin ai. Chị lao vào làm việc, nuôi bé Lan lớn lên trong sự khắt khe và bảo bọc quá mức. Bé Lan là tất cả với chị, là lý do chị sống, nhưng cũng là gánh nặng khiến chị không dám mở lòng lần nữa. Chị sợ, sợ một ngày bé Lan sẽ mất cha lần thứ hai, sợ chính mình sẽ lại rơi vào vòng xoáy của ghen tuông và đau đớn.
Anh Dũng không bỏ cuộc dễ dàng. Ngày qua ngày, anh vẫn kiên nhẫn với chị Hiền. Anh mang cho bé Lan cái cặp sách mới khi nó vào lớp một, sửa lại cái quạt máy trong nhà chị khi trời nóng, thậm chí lặng lẽ chặt cây chuối đổ sau cơn bão mà không cần chị nhờ. Anh không nói nhiều, chỉ làm, như cách anh chứng minh tình cảm của mình. Nhưng mỗi lần anh đến, chị lại tìm cách xua đuổi, hoặc bằng lời nói cay nghiệt, hoặc bằng sự nghi ngờ vô cớ.
Một lần, anh Dũng mang đến nhà chị một con gà luộc, bảo là nhà có đám giỗ, làm thêm phần cho mẹ con chị. Chị Hiền nhìn con gà, rồi nhìn anh, giọng lạnh tanh: “Ông mang về mà ăn, nhà tôi không cần của bố thí.”
Anh Dũng sững sờ: “Chị Hiền, tôi không có ý đó. Tôi chỉ muốn chị với bé Lan có bữa ngon thôi.”
“Đừng giả vờ tốt lành!” Chị gằn giọng. “Ông làm vậy để người ta khen ông tốt, để tôi mang ơn ông chứ gì? Tôi không cần ai thương hại đâu!” Chị quay lưng, bỏ vào trong, để anh Dũng đứng đó với con gà trên tay, ánh mắt buồn bã.
Bé Lan từ trong nhà chạy ra, ngước nhìn anh: “Chú Dũng, mẹ con hay mắng vậy, nhưng con biết mẹ không ghét chú đâu. Chú đừng giận mẹ nha.” Anh xoa đầu nó, cười nhạt: “Chú không giận. Nhưng mẹ con cứng đầu quá, chú không biết làm sao nữa.”
Bà Năm hàng xóm, người chứng kiến cảnh ấy từ xa, thở dài lắc đầu: “Chị Hiền này, có người thương thật lòng mà không biết trân trọng. Cứ thế này, đến cuối đời chỉ còn lại cái tính ghen với cái tôi to đùng thôi.” Chị Hiền nghe thấy, nhưng chỉ nhếch môi, không đáp.
Mọi chuyện lên đến đỉnh điểm vào một buổi chiều mưa tầm tã. Bé Lan bị sốt, nằm co ro trên giường, đôi má đỏ ửng. Chị Hiền chạy khắp làng tìm thuốc, nhưng nhà nào cũng hết. Mưa xối xả, chị ướt như chuột lột, lòng nóng như lửa đốt. Đúng lúc đó, anh Dũng xuất hiện trước cổng, áo mưa sũng nước, tay cầm túi thuốc vừa mua từ thị trấn cách làng hơn chục cây số. Anh thở hổn hển: “Tôi nghe thằng Tí nói Lan ốm, chạy đi mua thuốc đây. Chị cho nó uống đi, để lâu không tốt.”
Chị Hiền cầm túi thuốc, tay run run vì lạnh và mệt. Nhưng thay vì cảm ơn, chị lại buông lời cay nghiệt: “Ai nhờ ông? Ông muốn tôi nợ ông à? Tôi tự lo được, không cần ông xen vào!” Chị ném túi thuốc xuống đất, nước mưa thấm ướt cả vỉ thuốc, vài viên rơi lăn lóc trên nền đất.
Anh Dũng không nói gì, chỉ lặng lẽ cúi xuống nhặt túi thuốc lên, lau sạch nước mưa rồi đặt lại vào tay chị. “Chị Hiền, tôi không cần chị trả ơn. Nhưng bé Lan là con chị, chị đừng để cái tính ngang ngạnh của mình làm khổ nó.” Anh quay đi, bước chân nặng nề trong mưa, bóng lưng khuất dần sau màn nước trắng xóa.
Đêm đó, chị Hiền ngồi bên giường con, nhìn bé Lan ngủ say sau khi uống thuốc. Chị nắm tay con, nước mắt lăn dài trên má. Chị biết mình sai, sai vì ghen tuông vô lý, sai vì ích kỷ giữ khư khư nỗi đau quá khứ, sai vì đẩy người thật lòng thương mình ra xa. Nhưng cái tôi trong chị vẫn lớn, chị không thể mở lời xin lỗi. Chị tự nhủ: “Mình không cần ai cả, chỉ cần Lan là đủ.” Nhưng sâu thẳm trong lòng, chị biết điều đó không đúng.
Một tháng sau, anh Dũng không còn đến nhà chị nữa. Người ta bảo anh đã lên thành phố làm việc, để lại tiệm sửa xe cho thằng cháu. Chị Hiền vẫn sống như cũ: sáng ra chợ, chiều về nhà, tối ngồi bên hiên nhìn bé Lan chơi đùa. Nhưng trong lòng chị trống rỗng lạ lùng. Không còn tiếng anh Dũng hỏi han, không còn bóng dáng anh lặng lẽ sửa cái này cái kia quanh nhà. Chị bắt đầu nhận ra mình đã quen với sự hiện diện của anh, dù trước đây chị luôn xua đuổi.
Bà Năm sang chơi, kể: “Thằng Dũng nó đi rồi, bảo lên thành phố làm cho khuây khỏa. Nó thương chị lắm, nhưng chắc không chịu nổi cái tính của chị. Tiếc thật, đàn ông tốt như nó hiếm lắm.” Chị Hiền nghe, tay nắm chặt mép áo, không đáp. Bà Năm đi rồi, chị ngồi đó, nhìn ánh trăng soi xuống dòng sông lặng lẽ.
Bé Lan chạy ra, ôm lấy mẹ: “Mẹ ơi, con nhớ chú Dũng. Chú hay kể chuyện cho con, hay làm diều cho con chơi. Sao mẹ không giữ chú lại?” Chị Hiền im lặng, ôm con vào lòng. Lần đầu tiên sau bao năm, chị cảm thấy trái tim mình đau nhói, không phải vì ghen, mà vì hối hận.
Một đêm trăng sáng, chị Hiền ra sân ngồi một mình. Gió mát lành thổi qua, mang theo hương đồng cỏ nội. Chị nhìn ánh trăng soi xuống dòng sông, nhớ lại những lần anh Dũng kiên nhẫn ngồi đây, nhớ những lời anh nói: “Tôi không phải thằng Tâm.” Chị tự hỏi: “Tại sao mình không tin anh ấy? Tại sao mình cứ giữ mãi quá khứ để làm khổ chính mình?”
Chị đứng dậy, bước ra con đường đất dẫn đến tiệm sửa xe cũ của anh Dũng. Tiệm giờ đóng cửa, chỉ còn cái bảng gỗ bạc màu treo lủng lẳng trước gió. Chị đứng đó hồi lâu, tay chạm vào cánh cửa sắt lạnh ngắt, lòng trĩu nặng. Chị biết mình đã đánh mất một người tốt, chỉ vì sự ghen tuông vô lý và tính ngang ngạnh không chịu thay đổi.
Quay về nhà, chị ngồi dưới ánh trăng, nhìn bóng mình in trên mặt đất. Bé Lan ngủ say trong nhà, tiếng thở đều đặn vang lên. Chị Hiền khẽ mỉm cười, nhưng nụ cười ấy đượm buồn. Chị tự nhủ: “Có lẽ mình không xứng với hạnh phúc. Nhưng ít nhất, mình còn Lan.” Dưới ánh trăng, bóng chị cô đơn, như một lời nhắc nhở rằng đôi khi, chính sự ích kỷ của bản thân mới là hỏa ngục thật sự – không phải nơi nào xa xôi, mà ngay trong lòng chị.
Lm. Anmai, CSsR
