PHỤNG VỤ CHO HAI THÁNH LỄ VỌNG PHỤC SINH TRONG CÙNG MỘT NHÀ THỜ
1. Nguyên tắc chung
- Tính duy nhất của Đêm Vọng Phục Sinh: Đêm Vọng Phục Sinh là đêm canh thức long trọng tưởng niệm cuộc Vượt Qua của Chúa Giêsu, bao gồm bốn phần chính: Nghi thức Ánh sáng, Phụng vụ Lời Chúa, Phụng vụ Thánh Tẩy, và Phụng vụ Thánh Thể. Theo truyền thống, chỉ nên cử hành một Thánh lễ Vọng Phục Sinh trong mỗi giáo xứ để nhấn mạnh sự hiệp nhất của cộng đoàn trong việc cử hành mầu nhiệm Phục Sinh.
- Lý do tổ chức hai Thánh lễ: Trong trường hợp số lượng giáo dân đông, không gian nhà thờ hạn chế, hoặc các nhu cầu mục vụ đặc biệt (ví dụ: cộng đoàn đa ngôn ngữ), cha xứ có thể quyết định cử hành hai Thánh lễ Vọng Phục Sinh trong cùng một nhà thờ. Tuy nhiên, cần có sự cho phép của Đức Giám mục giáo phận (nếu quy định địa phương yêu cầu) và đảm bảo mỗi Thánh lễ được tổ chức đầy đủ các nghi thức theo đúng quy định.
- Thời gian: Các Thánh lễ Vọng Phục Sinh phải được cử hành sau khi trời tối hoàn toàn (sau hoàng hôn) vào tối Thứ Bảy Tuần Thánh, thường bắt đầu từ khoảng 19:00 hoặc muộn hơn, tùy thuộc vào thời gian hoàng hôn tại địa phương. Hai Thánh lễ cần được phân bổ thời gian hợp lý để tránh chồng chéo và đảm bảo giáo dân tham dự đầy đủ.
2. Chuẩn bị chung cho cả hai Thánh lễ
- Không gian phụng vụ:
- Nhà thờ cần được dọn sạch sẽ, trang trí đơn sơ (không hoa, không nến sáng) trước khi bắt đầu nghi thức Ánh sáng.
- Cây nến Phục Sinh (nến Paschal) phải được chuẩn bị sẵn, khắc chữ và số năm hiện tại (2025). Chỉ sử dụng một cây nến Phục Sinh duy nhất cho cả hai Thánh lễ.
- Lửa mới phải được làm phép trong nghi thức Ánh sáng của Thánh lễ đầu tiên. Lửa này nên được giữ cháy liên tục để sử dụng cho Thánh lễ thứ hai.
- Bàn thờ, khăn bàn thờ, và các vật dụng phụng vụ cần được chuẩn bị mới, sạch sẽ, sẵn sàng cho cả hai Thánh lễ.
- Sách lễ và bài đọc:
- Sử dụng Sách Lễ Rôma ấn bản hiện hành (ấn bản thứ ba, 2002, hoặc bản dịch địa phương được phê chuẩn).
- Phụng vụ Lời Chúa bao gồm tối đa 7 bài đọc Cựu Ước (ít nhất 3 bài, trong đó bài Xuất Hành 14 là bắt buộc), kèm Thánh vịnh và lời nguyện; tiếp theo là bài Tân Ước (Rôma 6) và Tin Mừng Phục Sinh. Cả hai Thánh lễ phải tuân theo cùng một trình tự bài đọc, nhưng có thể chọn số lượng bài đọc khác nhau tùy theo thời gian và nhu cầu mục vụ.
- Nhân sự phụng vụ:
- Linh mục chủ sự, phó tế (nếu có), ca đoàn, người đọc sách, và các thừa tác viên cần được phân công rõ ràng cho từng Thánh lễ.
- Nếu có thể, sử dụng các nhóm ca đoàn và thừa tác viên khác nhau cho hai Thánh lễ để tránh mệt mỏi và đảm bảo sự trang trọng.
- Dự tòng và bí tích khai tâm:
- Nếu có dự tòng được lãnh nhận bí tích Thánh Tẩy, cần sắp xếp để họ tham dự một trong hai Thánh lễ, tùy thuộc vào ngôn ngữ hoặc nhóm cộng đoàn của họ.
- Các bí tích khai tâm (Thánh Tẩy, Thêm Sức, Rước lễ lần đầu) chỉ được cử hành trong phần Phụng vụ Thánh Tẩy của một Thánh lễ, không lặp lại trong Thánh lễ kia nếu không có dự tòng mới.
3. Quy trình cụ thể cho hai Thánh lễ
Thánh lễ Vọng Phục Sinh thứ nhất
- Nghi thức Ánh sáng:
- Linh mục chủ sự làm phép lửa mới ngoài sân nhà thờ hoặc tại một nơi thích hợp.
- Cây nến Phục Sinh được thắp sáng từ lửa mới, sau đó đoàn rước ánh sáng tiến vào nhà thờ trong bóng tối, với bài công bố “Ánh sáng Chúa Kitô” (Lumen Christi).
- Bài ca Exsultet (Hãy Mừng Vui) được hát bởi phó tế, linh mục, hoặc một ca viên được chỉ định.
- Phụng vụ Lời Chúa:
- Cử hành đầy đủ các bài đọc theo quy định (ít nhất 3 bài Cựu Ước, bài Tân Ước, và Tin Mừng).
- Sau bài đọc Xuất Hành, hát Kinh Vinh Danh (Gloria) với chuông rung và đèn sáng rực rỡ trong nhà thờ.
- Phụng vụ Thánh Tẩy:
- Nếu có dự tòng, cử hành bí tích Thánh Tẩy và Thêm Sức theo nghi thức.
- Làm phép nước thánh (nước rửa tội) và rảy nước thánh trên cộng đoàn.
- Nếu không có dự tòng, chỉ làm phép nước thánh và rảy nước thánh.
- Phụng vụ Thánh Thể:
- Cử hành như Thánh lễ Chúa nhật thông thường, với lời nguyện tín hữu, dâng lễ vật, và kinh Tiền Tụng Phục Sinh.
- Sau lời nguyện hiệp lễ, linh mục ban phép lành trọng thể và giải tán cộng đoàn.
Thánh lễ Vọng Phục Sinh thứ hai
- Nghi thức Ánh sáng:
- Lưu ý quan trọng: Không làm phép lửa mới lần thứ hai, vì lửa mới chỉ được làm phép một lần trong Đêm Vọng Phục Sinh. Sử dụng lửa đã được làm phép từ Thánh lễ thứ nhất (giữ trong lư lửa hoặc chậu lửa).
- Cây nến Phục Sinh đã được thắp sáng trong Thánh lễ thứ nhất được sử dụng lại. Linh mục hoặc phó tế mang nến vào đoàn rước ánh sáng, hát “Ánh sáng Chúa Kitô” như bình thường.
- Bài ca Exsultet được hát lại, nhưng có thể rút ngắn nếu cần (tùy theo hướng dẫn địa phương).
- Phụng vụ Lời Chúa:
- Tương tự Thánh lễ thứ nhất, nhưng có thể giảm số lượng bài đọc Cựu Ước (ít nhất 3 bài, bao gồm bài Xuất Hành) để tiết kiệm thời gian, nếu được phép.
- Kinh Vinh Danh được hát lại, với chuông và ánh sáng như Thánh lễ thứ nhất.
- Phụng vụ Thánh Tẩy:
- Nếu có dự tòng mới tham dự Thánh lễ thứ hai, cử hành bí tích Thánh Tẩy và Thêm Sức như bình thường.
- Nếu không có dự tòng, chỉ rảy nước thánh đã được làm phép từ Thánh lễ thứ nhất (không làm phép nước mới).
- Phụng vụ Thánh Thể:
- Tương tự Thánh lễ thứ nhất, với đầy đủ các phần như quy định.
- Kết thúc bằng phép lành trọng thể và giải tán.
4. Lưu ý bổ sung
- Thời gian giữa hai Thánh lễ: Cần có khoảng nghỉ hợp lý (khoảng 30-60 phút) giữa hai Thánh lễ để dọn dẹp nhà thờ, sắp xếp lại các vật dụng, và cho phép giáo dân di chuyển. Tuy nhiên, không để khoảng cách quá dài để tránh mất tính liên tục của Đêm Vọng.
- Cộng đoàn tham dự: Nên phân chia giáo dân rõ ràng (ví dụ: theo ngôn ngữ, giờ đăng ký, hoặc nhóm cộng đoàn) để tránh quá tải và đảm bảo mỗi người chỉ tham dự một Thánh lễ.
- Ghi chép phụng vụ: Ghi lại các bí tích đã được cử hành (Thánh Tẩy, Thêm Sức) trong sổ sách của giáo xứ, với thông tin rõ ràng về Thánh lễ nào đã thực hiện.
- Tính thống nhất: Dù có hai Thánh lễ, cần nhấn mạnh rằng cả hai đều thuộc về cùng một Đêm Vọng Phục Sinh. Tránh làm cho Thánh lễ thứ hai cảm thấy “ít quan trọng” hơn.
Lm. Anmai, CSsR
