Sư phạm cầu nguyện
I. THÁI ĐÔ KHI CẦU NGUYỆN
1. Thái độ thụ tạo: Mọi sự, kể cả bản thân ta đều do Chúa tác tạo, yêu thương : nên thái độ chúng ta là tôn thờ, ca tụng, biết ơn Chúa. Cần khơi dậy tâm tình thờ lạy và vui tươi khi cầu nguyện với trẻ.
2. Thái độ người con: Nhờ Chúa Giêsu, ta được trở nên con Thiên Chúa. Tâm tình của người con là yêu mến, kính trọng, vâng phục, phó thác vào Cha, như tâm tình của Chúa Giêsu.
3. Thái độ tội nhân: Tin vào Thiên Chúa là Cha, Đấng giàu lòng thương xót, nhân từ, và khao khát ơn cứu rỗi, ta cầu xin tha thứ tội lỗi và sống tinh thần sám hối.
II. ĐIỀU KIỆN ĐỂ CẦU NGUYỆN
1. Đặt mình trước sự hiện diện của Chúa:
Vì cầu nguyện là “gặp gỡ” và “nói chuyện” với Chúa, nên cần ý thức sự hiện diện của Chúa, tập trung vào Chúa.
2. Có gì để nói với Chúa:
Cầu nguyện không chỉ là đọc vài kinh cho xong, mà còn cần có vài điều riêng tư trong lòng để nói với Chúa: chúc tụng, cám ơn, xin lỗi, xin ơn.
3. Lắng nghe tiếng Chúa nói:
Đây là điều thường bị “bỏ quên”. Cần phải lắng đọng tâm hồn, trong bầu khí tôn nghiêm, kính cẩn, tự do, trầm tĩnh, mới có thể nghe tiếng Chúa. Tiếng Chúa : đó chính là “lời nói trong lương tâm”, từ “những câu Kinh Thánh đã biết” thôi thúc, ai ủi, khích lệ ta làm lành, lánh dữ…
4. Tâm hồn biến đổi: vì tin mình được Chúa lắng nghe, và biến đổi lòng mình để thực thi ý Chúa, có niềm vui và an bình sau khi cầu nguyện.
III. DẠY TRẺ CẦU NGUYỆN
1. Chính GLV hãy trở nên người cầu nguyện: cầu nguyện nhiều trong suốt cuộc sống, và nuôi dưỡng tâm tình cầu nguyện mọi nơi, mọi lúc…
2. Thái độ GLV khi dạy cầu nguyện: Cần phải giúp trẻ tin Chúa hiện diện để cầu nguyện. Cách tốt nhất để giúp trẻ TIN: là thái độ trang nghiêm “Như thấy Đấng vô hình” của chính GLV. Vì thế, GLV không thể giúp trẻ cầu nguyện trong thái độ : giận dữ, dò xét, doạ nạt, lo ra, lếu láo… Hãy bộc lộ nét trang nghiêm, tôn kính trong lúc cầu nguyện. Nếu cần sửa lỗi trẻ đang chơi giỡn, thì chờ đến khi đã cầu nguyện xong.
3. Tập cho trẻ cầu nguyện theo diễn tiến:
1. Đặt mình trước mặt Chúa.
2. Gợi lên tâm tình: thờ lạy, cảm ơn, xin lỗi, xin ơn.
3. Tìm lời và cử chỉ thích hợp (theo bài học) để diễn tả tâm tình.
4. Dạy cho trẻ biết cầu nguyện liên lĩ:
– Luôn nhớ Chúa.
– Dâng ngày cho Chúa. Dâng mỗi việc làm cho Chúa.
– Biết dùng những lời nguyện tắt…
IV. CÁC HÌNH THỨC CẦU NGUYỆN TRONG GIÁO LÝ
Tuỳ bài học, lứa tuổi, hoàn cảnh mà GLV thích ứng các hình thức cầu nguyện, để tránh nhàm chán.
1. Lời nguyện tắt: Là lập đi lập lại tên “Giêsu” cách chậm rãi, âm thầm, hoặc câu ngắn gọn như: “Lạy Chúa, xin thương xót con”.
“Lạy Chúa Giêsu, con yêu mến Chúa”.
“Giêsu, Maria, Giuse mến yêu, xin thương cứu các linh hồn”
2. Lặp lại lời nguyện: GLV đọc lớn từng câu ngắn, trẻ lập lại lớn tiếng (hoặc đọc thầm) từng câu: Vd: Lạy Chúa Giêsu, (Trẻ lặp lại) – Chúa đang ở giữa chúng con, (…) Chúng con tin Chúa yêu thương chúng con
3. Gợi lên một tâm tình, một đề tài, rồi trẻ tự cầu nguyện theo tâm tình ấy. Vd: Thiên Chúa đã dựng nên chúng ta. Ngài ban cho chúng ta có cơm áo, nhà ở. TC tốt lành. Các em hãy ca ngợi và cảm ơn Chúa đi.
4. Cầu nguyện theo kiểu “Đáp ca”, hay kiểu “Kinh cầu”.
5. Cầu nguyện theo kiểu Chủ sự, cuối lời nguyện, tất cả thưa Amen.
6. Đọc kinh thường, nhưng đọc chậm, chú ý lời đọc : Lạy Cha, Kính mừng, Sáng danh.. .Đọc Thánh vịnh..
7. Cầu nguyện bằng bài hát : hướng ý trước về tâm tình, rồi hát lên.
V. CÁCH SOẠN MỘT LỜI NGUYỆN
Đôi khi GLV cảm thấy lúng túng khi soạn một lời nguyện chung cho hay, cho đúng, cho cân đối…
Dựa theo mẫu những Lời nguyện Phụng vụ của Giáo hội, ta thấy cấu trúc lời nguyện có gồm 5 phần:
1. Nêu danh xưng: Lạy Chúa, Lạy Chúa Giêsu, Lạy Chúa Thánh Thần, Lạy Mẹ Maria…
2. Lý do xin ơn: Thường dựa vào Lời Chúa, việc Chúa làm, hay từ biến cố cuộc sống.
3. Diễn tả nội dung: Muốn xin ơn gì ?
4. Chủ đích xin ơn: Xin ơn đó để làm gì ? Theo 2 chủ đích
Lợi ích con người bản thân, gia đình, xã hội, giáo hội..
Làm vinh danh Chúa.
5. Kết thúc: Trông cậy Chúa ban ơn, vì công nghiệp Chúa Kitô…
Một lời nguyện mẫu
Lạy Chúa (nêu danh Chúa), Chúa không muốn kẻ có tội phải hư mất, nhưng muốn họ hối cải được sống (Lý do). Xin cho những người đang lìa xa Chúa, được nghe tiếng Chúa kêu mời trở lại trong mùa Chay thánh này (Nội dung). Để họ được hương nhờ ơn cứu rỗi của Chúa (cđ1) và làm sáng tỏ lòng nhân hậu hay tha thứ của Chúa (cđ2). Chúng cầu xin, nhờ Đức Kitô, Chúa chúng con (Kết). Amen.
Kết: Cần thiết huấn luyện cầu nguyện. Lời cầu nguyện cần được phát xuất từ tấm lòng khiêm nhường, chân thành và đơn sơ, để nói với Chúa, để lắng nghe tiếng Chúa và vâng theo ý Chúa.
