Những mô tả thường thấy về Satan được lấy ra từ Kinh thánh? Hay là do Disney làm ra?

Trong văn hoá Tây phương, chỉ nói đến “Satan”, “ma quỷ”, là lập tức người ta hình dung đến một hình ảnh quen thuộc. Đó là hình ảnh ma quỷ với cái đuôi nhọn hoắt, những chiếc sừng, móng vuốt, bận bộ đồ bó sát màu đỏ và cầm cây đinh ba.

Hình tượng này từ đâu mà có? Và có gốc gác gì nơi Kinh thánh hay không?

Khá thú vị, hình tượng này bắt nguồn từ cả thần thoại cổ Hy Lạp và sách Khải huyền.

Những chiếc sừng

Sách Khải huyền mô tả một con thú khổng lồ (truyền thống đồng hoá với Satan) thế này: “Tôi thấy một Con Thú khác từ đất đi lên. Nó có hai sừng giống như sừng chiên, và nói năng như một Con Mãng Xà” (Kh 13,11). Thánh sử Gioan còn giải thích, tại sao con thú này lại mang một con số đánh dấu những kẻ theo nó, “Ai có trí thông minh hãy tính ra số của tên Con Thú, vì đó là số của tên một người, và số của tên người ấy là sáu trăm sáu mươi sáu” (Kh 13,18).

Móng vuốt

Một trong những tác nhân mạnh mẽ nhất trên những mô tả hiện đại về Satan, đó chính là Pan, một vị thần trong thần thoại Hy Lạp. Đây là vị thần của hoang mạc, và nhiều câu truyện đồng hoá vị thần này với thú tính, dâm ô. Các Kitô hữu coi các vị thần của dân ngoại như là hiện thân của ma quỷ, thế nhưng các hành vi đồi bại, tội lỗi của thần Pan, cùng với ngoại hình thô kệch, bộ móng vuốt của dê, đã khiến cho vị thần này trở thành một biểu tượng hoàn hảo.

Cái đuôi nhọn hoắt

Cái đuôi giống đuôi rắn lại là một biểu tượng khác, có liên quan đến sách Khải huyền. Thánh sử Gioan mô tả về “một Con Mãng Xà, đỏ như lửa, có bảy đầu và mười sừng, trên bảy đầu đều có vương miện. Đuôi nó quét hết một phần ba các ngôi sao trên trời mà quăng xuống đất” (Kh 12,3-4).

Cây đinh ba

Còn được biết đến như một cái chĩa, cái quyền trượng giống cây đinh ba, là của vị thần cai quản âm phủ theo truyền thuyết Hy Lạp. Nó biểu tỏ ra quyền năng tuyệt đối của ông với những người đã chết. Bởi lẽ Satan cũng được coi như là “chủ tể” của hoả ngục, nên nó cũng thường được mô tả với một cây đinh ba.

Bồ đồ bó sát màu đỏ

Việc ma quỷ mặc những bộ đồ bó sát màu đỏ là một “chế tác” gần đây, chịu ảnh hưởng đặc biệt của các loạt phim hoạt hình của Disney. Ngoài ra, cũng bắt nguồn từ sự kiện là, trong các vở kịch giáo lý thời Trung cổ, ma quỷ thường do các diễn viên mặc đồ đỏ, sắm vai.

Cây viết Kitô giáo, C.S. Lewis đã cảnh báo về hình tượng ma quỷ có dáng vẻ hoạt hoạ, trong tác phẩm Screwtap Letters (dưới góc nhìn của một con quỷ, khi nó nói với đồng bọn thế này): “Khi ma quỷ được mô tả bằng những hình tượng hoạt hoạ vui vẻ, thật ra việc ấy rất có lợi cho mi. Một sự hoài nghi về sự hiện diện của mi sẽ được nhen nhúm trong đầu óc của đám con người: ai đời ma quỷ mà lại mặc đồ màu đỏ sao, làm sao mà tin được chứ (đây thật ra là một chiêu gây nhiễu loạn được nhắc đến trong các bản văn cổ), bởi vậy hắn sẽ không tin rằng mi hiện diện.” Tác giả Lewis cho rằng, sự kiện ma quỷ được mô tả qua các hoạt hoạ, đã góp phần khiến cho người ta không còn tin rằng, ma quỷ thật sự tồn tại.

【Philip Kosloski】
Văn Chi chuyển ngữ