Sự phát triển nhanh chóng của mạng xã hội đã hỗ trợ con người rất nhiều trong mọi lãnh vực của đời sống, làm thay đổi cung cách làm việc của con người, đặc biệt trong lãnh vực truyền thông.​

Tuy nhiên, bên cạnh những tiện ích giúp con người cải thiện cuộc sống, mạng xã hội lại ẩn chứa biết bao nguy hiểm cho người sử dụng, trong đó, có “Fake news” – “Tin giả“.
​

Một nửa ổ bánh mì…​

Ngạn ngữ Tây phương có câu: “Một nửa ổ bánh mì vẫn là bánh mì, nhưng một nửa sự thật thì không phải là sự thật”.Benjamin Franklin, cựu tổng thống Hoa Kỳ, còn nặng nề hơn khi nói: “Half a truth is often a great lie.” – Tạm dịch: “Một nửa sự thật là điều dối trá ghê tởm.”

Chiến thuật của người tung tin giả là “cung cấp những thông tin sai lệch dựa trên những thực tại hoặc bị bóp méo để lừa dối và thao túng độc giả” (Phanxicô, Sứ điệp Hòa bình lần thứ 52, ngày 24/1/2018).

Ảnh minh họa: Bruce Jayne/ livescience.com​

Người cung cấp những thông tin “giả như thật” này luôn nhắm đến những mục tiêu rõ ràng, hoặc là nhắm làm mất uy tín và thanh danh của người khác (nếu là chuyện cá nhân), hoặc tạo sự xáo trộn nhằm gây “ảnh hưởng trên các quyết định chính trị và lợi ích kinh tế” (Ibid) trong các quyết sách kinh tế, an ninh hay đấu đá chính trị. Điều nguy hiểm là những thông tin này sẽ được cả hệ thống “truyền thông công cụ” tiếp tay tuyên truyền rộng khắp.
​

Chiến thuật của con rắn​

Đức Giáo hoàng Phanxicô, trong Sứ điệp ngày Thế giới Truyền thông lần thứ 52 (Ibid), ngày 24/1/2018, khi nói về “tin giả” đã coi “con rắn xưa trong vườn địa đàng chính là kẻ tung tin giả đầu tiên” (x. St 3:1-15). Và khi con người “ngã vào tin giả”, thì nhân loại chính thức bắt đầu một lịch sử bi thảm của tội lỗi con người, bắt đầu với cảnh huynh đệ tương tàn (x. St 4) dẫn đến muôn vàn tội ác khác chống lại Thiên Chúa, chống lại tha nhân, xã hội và thiên nhiên.Theo ngài, những người tung tin giả hôm nay đã bắt chước “chiến thuật của con rắn” – “cha đẻ của sự dối trá” (Ga 8, 44), một cách ranh mãnh, quỷ quyệt nhằm đưa vào tâm hồn con người những luận điệu giả trá, lôi cuốn, (Ibid) gây nghi ngờ. Và khi nạn nhân bị sập bẫy thì hậu quả khốc liệt xảy ra.

Trong thực tế, những “thông tin thất thiệt” không chỉ làm cho “người ta trở thành những kẻ vô tình đồng lõa trong việc truyền bá những ý tưởng sai lạc và vô căn cứ” mà còn “làm mất uy tín của người khác, trình bày những người ấy như kẻ thù, tới mức mô tả họ như ma quỷ và xúi giục xung đột.” (Ibid)
​

Chỉ có sự thật mới giải thoát​

Trước sự nguy hại của các tin giả, là người Công giáo, không ai được miễn trừ khỏi bổn phận chống lại sự giả trá này, vì luật Chúa dạy “phải tôn trọng sự thật”. Tuy nhiên, cần ý thức rằng, đây là một nhiệm vụ không hề dễ dàng.Theo hướng dẫn của Hội thánh, để ngăn chặn và xác định cách thức hoạt động của tin giả, trước tiên cần phải có một quá trình phân định sâu sắc và thận trọng, nhờ đó mới có thể “vạch trần cái gọi là “những chiến thuật của con rắn” được những kẻ trá hình sử dụng để tấn công bất cứ lúc nào và nơi nào.” (Ibid)

Điều thứ hai, phải luôn tỉnh thức và ý thức “chẳng có thông tin sai lạc nào là vô hại” và chẳng có tin giả nào không để lại những hậu quả thật, đôi khi tàn nhẫn.

Cuối cùng, điều quan trọng nhất để ngăn chặn tin giả là “sống theo sự thật”, vì chỉ có sự thật mới giải thoát chúng ta (x. Ga 8,32). Nói cách khác, “thuốc giải độc hiệu nghiệm nhất để khử vi khuẩn giả dối là sự thanh lọc trong chân lý” (Ibid).

Và để nhận biết chân lý, thì cần nhớ rằng, “chân lý hay sự thật, khi được chuyển dịch vào đời sống cá nhân chính là sự thành thật và lòng trung thực… và trong lãnh vực chính trị, kinh tế, đó là “tính minh bạch” (Docat # 107). st