TẠI SAO CÁC TÔNG ĐỒ HOÀI NGHI CHÚA PHỤC SINH?

Sự kiện Chúa Giêsu Kitô phục sinh từ cõi chết là nền tảng trung tâm của đức tin Kitô giáo. Tuy nhiên, trong các sách Tin Mừng, chúng ta nhận thấy rằng chính các Tông đồ – những người gần gũi nhất với Chúa Giêsu – đã không dễ dàng chấp nhận ngay sự thật về sự phục sinh. Họ hoài nghi, sợ hãi và thậm chí từ chối tin vào những lời chứng về sự sống lại của Thầy mình. Tại sao những người đã chứng kiến các phép lạ, nghe lời giảng dạy và sống bên cạnh Chúa Giêsu lại có phản ứng như vậy? Bài luận này sẽ phân tích các lý do dẫn đến sự hoài nghi của các Tông đồ, bao gồm yếu tố tâm lý, xã hội, văn hóa và thần học, đồng thời khám phá ý nghĩa của sự hoài nghi này trong bối cảnh đức tin Kitô giáo.

Cái chết của Chúa Giêsu trên thập giá là một cú sốc lớn đối với các Tông đồ. Họ đã đặt niềm hy vọng vào Ngài như Đấng Mêsia, người sẽ giải phóng dân Israel khỏi ách thống trị của đế quốc Rôma. Tuy nhiên, cái chết đau đớn và nhục nhã của Ngài dường như đã phá tan mọi kỳ vọng. Theo Tin Mừng Gioan (20:19), các Tông đồ “sợ người Do Thái” và “đóng kín cửa” sau khi Chúa Giêsu bị đóng đinh. Sự sợ hãi này không chỉ xuất phát từ nguy cơ bị bắt bớ mà còn từ cảm giác mất phương hướng và thất vọng sâu sắc.

Sự hoài nghi của các Tông đồ có thể được giải thích bằng trạng thái tâm lý khủng hoảng. Khi một người trải qua mất mát lớn, họ thường rơi vào trạng thái phủ nhận hoặc khó chấp nhận những thông tin trái ngược với thực tại đau buồn. Việc nghe tin Chúa Giêsu sống lại từ các phụ nữ (Luca 24:11) hay chứng kiến Ngài hiện ra (Gioan 20:25) có thể bị các Tông đồ xem là không thực tế, bởi tâm trí họ vẫn bị chi phối bởi nỗi đau và sự thất vọng.

Dù đã chứng kiến nhiều phép lạ của Chúa Giêsu, như chữa lành người bệnh hay làm cho kẻ chết sống lại, các Tông đồ vẫn là con người với những giới hạn trong nhận thức. Sự phục sinh của chính Chúa Giêsu là một sự kiện chưa từng có, vượt xa mọi kinh nghiệm của họ. Trong Tin Mừng Mátthêu (28:17), ngay cả khi các Tông đồ thấy Chúa Giêsu phục sinh, “một số người vẫn còn nghi ngờ”. Điều này cho thấy rằng, đối với tâm trí con người, việc chấp nhận một sự kiện siêu nhiên như sự phục sinh đòi hỏi một bước nhảy vọt về đức tin, vượt qua những rào cản của lý trí và kinh nghiệm.

Trong bối cảnh văn hóa Do Thái thế kỷ I, Đấng Mêsia được mong đợi là một vị lãnh đạo chính trị hoặc quân sự, người sẽ đánh bại kẻ thù và tái lập vương quốc Israel. Sự chết trên thập giá của Chúa Giêsu không phù hợp với hình ảnh này, dẫn đến sự thất vọng của các Tông đồ. Hơn nữa, khái niệm về sự phục sinh cá nhân không phổ biến trong tư tưởng Do Thái thời bấy giờ. Mặc dù một số nhóm, như người Pharisêu, tin vào sự sống lại của thân xác vào ngày tận thế (Đaniel 12:2), ý tưởng một cá nhân sống lại ngay trong lịch sử là điều hoàn toàn xa lạ.

Do đó, khi các Tông đồ nghe tin Chúa Giêsu sống lại, họ có thể đã cho rằng đó là một câu chuyện không hợp lý hoặc là sự hiểu lầm. Tin Mừng Luca (24:11) ghi lại rằng các Tông đồ xem lời kể của các phụ nữ về ngôi mộ trống là “chuyện vớ vẩn” và “không tin”. Sự hoài nghi này phản ánh ảnh hưởng của bối cảnh văn hóa, nơi mà sự phục sinh không nằm trong khuôn khổ tư duy thông thường.

Các Tông đồ không chỉ đối mặt với khủng hoảng cá nhân mà còn chịu áp lực từ xã hội. Sau cái chết của Chúa Giêsu, các nhà lãnh đạo Do Thái và chính quyền Rôma có thể xem các môn đệ của Ngài là mối đe dọa. Việc tuyên bố rằng Chúa Giêsu đã sống lại có thể bị coi là hành động khiêu khích, dẫn đến nguy cơ bị bắt bớ hoặc tử hình. Trong bối cảnh này, sự hoài nghi của các Tông đồ có thể là một cơ chế tự vệ, giúp họ tránh rơi vào tình trạng nguy hiểm khi công khai một niềm tin gây tranh cãi.

Sự hoài nghi của các Tông đồ không chỉ là biểu hiện của sự yếu đuối mà còn mang ý nghĩa thần học sâu sắc. Trong các sách Tin Mừng, Chúa Giêsu thường xuyên mời gọi các môn đệ tin tưởng và vượt qua những giới hạn của họ. Ví dụ, trường hợp của Tôma (Gioan 20:24-29) là minh chứng rõ ràng. Tôma từ chối tin vào sự phục sinh cho đến khi tận mắt thấy và chạm vào Chúa Giêsu. Tuy nhiên, sau khi gặp Chúa, Tôma đã tuyên xưng một trong những lời tuyên tín mạnh mẽ nhất: “Lạy Chúa của con, lạy Thiên Chúa của con!” (Gioan 20:28).

Sự hoài nghi của Tôma và các Tông đồ khác cho thấy rằng đức tin không phải là điều dễ dàng đạt được. Nó đòi hỏi một quá trình đấu tranh, đặt câu hỏi và cuối cùng là sự đầu phục trước mầu nhiệm của Thiên Chúa. Qua đó, các Tông đồ trở thành tấm gương cho các Kitô hữu sau này, những người cũng phải đối mặt với những nghi ngờ trong hành trình đức tin của mình.

Sự hoài nghi của các Tông đồ cũng làm nổi bật ý nghĩa độc đáo của sự phục sinh. Nếu các Tông đồ dễ dàng chấp nhận sự phục sinh mà không có bất kỳ câu hỏi nào, thì tính xác thực của sự kiện này có thể bị đặt dấu hỏi. Chính sự nghi ngờ ban đầu, kết hợp với việc họ sau này trở thành những nhân chứng nhiệt thành, đã củng cố tính lịch sử và thần học của sự phục sinh. Sự chuyển đổi từ hoài nghi sang đức tin của các Tông đồ là bằng chứng mạnh mẽ rằng họ đã thực sự gặp gỡ Chúa Giêsu phục sinh, điều đã thay đổi hoàn toàn cuộc đời họ.

Sự hoài nghi của các Tông đồ không phải là điều đáng xấu hổ, mà ngược lại, là một lời mời gọi cho các Kitô hữu ngày nay. Trong thế giới hiện đại, nơi khoa học và lý trí đóng vai trò quan trọng, nhiều người cũng đấu tranh với những câu hỏi về đức tin và sự phục sinh. Câu chuyện của các Tông đồ nhắc nhở chúng ta rằng nghi ngờ không phải là dấu hiệu của sự yếu đuối, mà là một phần tự nhiên của hành trình tìm kiếm Thiên Chúa.

Hơn nữa, sự hoài nghi của các Tông đồ nhấn mạnh tầm quan trọng của việc gặp gỡ cá nhân với Chúa Giêsu. Chính qua những lần hiện ra và những cuộc gặp gỡ trực tiếp mà các Tông đồ đã vượt qua sự nghi ngờ của mình. Điều này khuyến khích các Kitô hữu ngày nay tìm kiếm sự hiện diện của Chúa qua cầu nguyện, bí tích và cộng đoàn đức tin.

Sự hoài nghi của các Tông đồ trước sự phục sinh của Chúa Giêsu là kết quả của nhiều yếu tố: tâm lý khủng hoảng sau cái chết của Thầy, bối cảnh văn hóa Do Thái thời bấy giờ, áp lực xã hội, và cả những thử thách thần học trong hành trình đức tin. Tuy nhiên, chính sự hoài nghi này đã làm nổi bật ý nghĩa của sự phục sinh, đồng thời minh chứng cho tính xác thực của niềm tin Kitô giáo. Qua hành trình từ nghi ngờ đến đức tin, các Tông đồ trở thành những nhân chứng sống động, truyền cảm hứng cho các thế hệ Kitô hữu sau này. Câu chuyện của họ nhắc nhở chúng ta rằng, trong những lúc nghi ngờ, Thiên Chúa vẫn kiên nhẫn mời gọi chúng ta đến với Ngài, để khám phá mầu nhiệm của sự sống và tình yêu vĩnh cửu.

Lm. Anmai, CSsR