BỐN TIÊU CHÍ THEN CHỐT ĐƯỢC ĐỀ XUẤT CHO MẬT NGHỊ BẦU GIÁO HOÀNG
Hồng y Camillo Ruini, một nhân vật nổi bật trong Giáo hội Công giáo với vai trò nguyên Chủ tịch Ủy ban quốc tế điều tra hiện tượng Đức Mẹ Mễ Du, đã công bố một bài viết quan trọng trên blog “Settimo Cielo” của ký giả kỳ cựu về Vatican, Sandro Magister. Trong bài viết này, ngài trình bày bốn tiêu chí mà ngài cho rằng cần được ưu tiên hàng đầu trong mật nghị bầu Giáo hoàng kế nhiệm Đức Giáo hoàng Phanxicô. Dù ở tuổi 94 và không còn quyền bỏ phiếu trong mật nghị, Hồng y Ruini vẫn chia sẻ những suy tư sâu sắc, mang tính cá nhân nhưng đầy ý nghĩa đối với tương lai của Giáo hội Công giáo toàn cầu. Những tiêu chí này không chỉ phản ánh tầm nhìn của một vị Hồng y giàu kinh nghiệm mà còn là lời mời gọi Giáo hội nhìn lại sứ mạng của mình trong bối cảnh thế giới hiện đại đầy thách thức.
Bốn tiêu chí mà Hồng y Ruini đề xuất bao gồm: một Giáo hội tốt lành và nhân hậu, vững chắc về giáo lý, được điều hành hợp luật, và hiệp nhất sâu xa. Những tiêu chí này không chỉ là những định hướng lý thuyết mà còn là kim chỉ nam cụ thể, có thể áp dụng vào việc lãnh đạo Giáo hội trong thời đại mới, khi các vấn đề về đức tin, quản trị và sự đoàn kết đang trở nên cấp bách hơn bao giờ hết.
Một Giáo Hội Tốt Lành và Nhân Hậu
Hồng y Ruini nhấn mạnh rằng tình yêu thương là nền tảng cốt lõi của đời sống Kitô hữu và là nguyên tắc tối thượng trong mọi hoạt động của Giáo hội. Một Giáo hội nhân hậu không chỉ là một tổ chức tôn giáo mà còn là hiện thân của lòng thương xót và sự gần gũi với con người. Theo ngài, vị Giáo hoàng kế tiếp cần phải thể hiện một phong cách lãnh đạo thấm đượm lòng nhân ái, loại bỏ mọi sự cứng nhắc, nhỏ nhen hay khô cứng trong cách tiếp cận các vấn đề mục vụ.
Ngài lập luận rằng một Giáo hội nhân hậu không có nghĩa là buông lỏng các nguyên tắc đạo đức hay giáo lý, mà là biết áp dụng những nguyên tắc ấy với sự nhạy bén và linh hoạt, để đáp ứng nhu cầu tâm linh của con người trong thế giới hiện đại. Ví dụ, trong việc tiếp cận những người lầm lạc hoặc những người đứng ngoài lề xã hội, Giáo hội cần thể hiện sự cảm thông sâu sắc, thay vì chỉ áp dụng các quy tắc một cách máy móc. Hồng y Ruini nhấn mạnh rằng lòng nhân hậu này phải được thể hiện không chỉ qua lời nói mà còn qua hành động cụ thể, từ cách Giáo hội đối xử với các tín hữu cho đến cách Giáo hội tương tác với thế giới bên ngoài.
Hồng y cũng lưu ý rằng sự nhân hậu không chỉ dừng lại ở cấp lãnh đạo mà cần thấm nhuần trong toàn thể cộng đồng Giáo hội, từ các linh mục, tu sĩ cho đến giáo dân. Một Giáo hội nhân hậu sẽ là ngọn lửa sưởi ấm những tâm hồn đang khao khát tình yêu và hy vọng trong một thế giới đầy bất ổn.
Một Giáo Hội Vững Chắc Về Giáo Lý
Trong bối cảnh đức tin đang đối mặt với nguy cơ suy giảm, Hồng y Ruini trích dẫn lời của Đức Bênêđictô XVI: “Đức tin hôm nay là một ngọn lửa có nguy cơ bị dập tắt.” Theo ngài, việc khơi dậy ngọn lửa đức tin là ưu tiên hàng đầu của Giáo hội, và điều này đòi hỏi một Giáo hoàng có khả năng dẫn dắt Giáo hội với sự chắc chắn về chân lý và vững vàng trong giáo lý.
Hồng y nhấn mạnh rằng Giáo hội không thể chỉ dựa vào cảm xúc hay những lời kêu gọi chung chung để duy trì đức tin. Thay vào đó, Giáo hội cần một nền tảng giáo lý vững chắc, được trình bày một cách rõ ràng và thuyết phục. Điều này đòi hỏi khả năng đối thoại với những thách thức trí thức của thời đại, từ chủ nghĩa thế tục, chủ nghĩa tương đối, cho đến các câu hỏi về đạo đức và khoa học. Một Giáo hoàng lý tưởng, theo Hồng y Ruini, phải là người có khả năng kết hợp giữa sự sâu sắc về thần học và sự nhạy bén trong việc truyền đạt đức tin đến mọi tầng lớp xã hội.
Hơn nữa, ngài nhấn mạnh rằng sứ mạng truyền giáo của Giáo hội trong thời đại mới đòi hỏi một sự đổi mới trong cách loan báo Tin Mừng. Điều này không chỉ dựa vào lý trí mà còn cần đến lòng mến và lòng can đảm. Giáo hội cần tìm cách nói về Thiên Chúa và các giá trị Kitô giáo một cách phù hợp với ngôn ngữ và tâm lý của con người hiện đại, đồng thời không đánh mất bản chất cốt lõi của đức tin.
Hồng y Ruini cũng cảnh báo rằng sự thiếu rõ ràng trong giáo lý có thể dẫn đến sự nhầm lẫn và chia rẽ trong Giáo hội. Do đó, vị Giáo hoàng kế tiếp cần phải là một người thầy, một người hướng dẫn có khả năng củng cố niềm tin của các tín hữu thông qua việc giảng dạy chân lý một cách kiên định nhưng đầy yêu thương.
Một Giáo Hội Được Điều Hành Hợp Luật
Hồng y Ruini không ngần ngại đề cập đến những hạn chế trong triều đại của Đức Bênêđictô XVI, đặc biệt là về mặt điều hành. Ngài cho rằng triều đại ấy đã bị suy yếu do thiếu năng lực quản trị hiệu quả. Theo ngài, việc điều hành Giáo hội – một thực thể vừa mang tính thiêng liêng vừa mang tính nhân loại – đòi hỏi sự cân bằng tinh tế giữa việc tuân thủ luật lệ và việc thực hành bác ái.
Ngài nhấn mạnh rằng Giáo luật hiện hành, đặc biệt là điều 1752 trong Bộ Giáo luật 1983, khẳng định rõ rằng “pháp luật tối hậu của Giáo hội là phần rỗi các linh hồn.” Điều này có nghĩa là mọi quy định và quyết định trong Giáo hội phải hướng đến mục tiêu cứu rỗi, thay vì chỉ tập trung vào việc duy trì trật tự hay quyền lực. Một Giáo hoàng lý tưởng cần có khả năng quản trị Giáo hội với sự minh bạch, công bằng và hiệu quả, đồng thời biết kết hợp giữa sự nghiêm minh của luật pháp và sự dịu dàng của lòng thương xót.
Hồng y Ruini cũng lưu ý rằng việc điều hành Giáo hội không chỉ liên quan đến các vấn đề nội bộ mà còn bao gồm cách Giáo hội tương tác với thế giới bên ngoài, từ các chính phủ, tổ chức quốc tế cho đến các tôn giáo khác. Một Giáo hoàng có năng lực điều hành sẽ biết cách dẫn dắt Giáo hội vượt qua những thách thức phức tạp của thời đại, đồng thời duy trì được sự độc lập và uy tín của Giáo hội trên trường quốc tế.
Một Giáo Hội Hiệp Nhất
Sự hiệp nhất của Giáo hội là một trong những mối bận tâm lớn nhất của Hồng y Ruini. Ngài bày tỏ lo ngại về những dấu hiệu rạn nứt trong Giáo hội thời gian gần đây, từ các bất đồng về thần học, mục vụ cho đến các tranh cãi về cách tiếp cận các vấn đề xã hội. Dù không nhấn mạnh quá mức vào những mối đe dọa này, ngài cho rằng sự hiệp nhất là điều kiện tiên quyết để Giáo hội có thể hoàn thành sứ mạng của mình.
Theo Hồng y, để đạt được sự hiệp nhất, Giáo hội cần nuôi dưỡng tình bác ái huynh đệ giữa các thành viên, từ các giám mục, linh mục cho đến giáo dân. Tình bác ái này không chỉ là sự hòa thuận bề ngoài mà là sự gắn kết sâu xa, dựa trên niềm tin chung vào Chúa Kitô và sự tôn trọng các quy luật của Giáo hội. Ngài nhấn mạnh rằng Giáo hội, giống như bất kỳ cộng đồng xã hội nào, cũng có những quy luật riêng mà không ai được phép xem nhẹ. Việc tuân thủ các quy luật này không phải là sự hạn chế mà là cách để bảo vệ sự hiệp nhất và trật tự trong cộng đồng.
Hồng y Ruini cũng kêu gọi Giáo hội thể hiện rõ “hình thái Công giáo” của mình, tức là khả năng bao gồm mọi dân tộc, văn hóa và quan điểm trong một cộng đồng đức tin duy nhất. Điều này đòi hỏi vị Giáo hoàng kế tiếp phải là một người có khả năng hòa giải, biết lắng nghe và thấu hiểu các quan điểm khác nhau, đồng thời dẫn dắt Giáo hội tiến về phía trước với một tầm nhìn chung.
Kết Luận
Trong lời kết của bài viết, Hồng y Ruini khiêm tốn bày tỏ: “Ở tuổi 94, lẽ ra tôi nên giữ thinh lặng. Nhưng tôi hy vọng rằng những dòng này là một hoa trái nhỏ từ tình yêu tôi dành cho Giáo hội.” Những lời này không chỉ cho thấy lòng yêu mến sâu sắc của ngài đối với Giáo hội mà còn là lời nhắc nhở rằng mọi suy tư và đóng góp, dù nhỏ bé, đều có giá trị khi được thực hiện vì lợi ích của cộng đồng đức tin.
Bốn tiêu chí mà Hồng y Ruini đề xuất – một Giáo hội nhân hậu, vững vàng trong giáo lý, điều hành hợp luật, và hiệp nhất – không chỉ là những định hướng cho mật nghị bầu Giáo hoàng mà còn là lời kêu gọi toàn thể Giáo hội nhìn lại sứ mạng của mình. Trong một thế giới đang thay đổi nhanh chóng, Giáo hội Công giáo cần một vị lãnh đạo có khả năng kết hợp giữa lòng thương xót và sự kiên định, giữa truyền thống và đổi mới, để dẫn dắt đoàn chiên của Chúa tiến về phía trước trong sự hiệp nhất và yêu thương.
Lm. Anmai, CSsR tổng hợp
