Tháng Mười Một về, lòng mỗi người Công giáo chúng ta lại trào dâng một niềm thương nhớ đặc biệt hướng về những người thân yêu đã ra đi trước chúng ta. Tình yêu thương ấy được thể hiện qua những việc làm vô cùng cao đẹp: viếng mộ, dọn dẹp phần mộ, thắp lên những nén hương, cắm những bông hoa tươi thắm, và đặc biệt là dâng lời cầu nguyện, hy sinh và xin những Thánh Lễ để cầu cho các linh hồn. Đây là một truyền thống đức tin quý báu, bắt nguồn từ lòng tin vào “Sự Sống Lại Của Kẻ Chết” và tín điều “Các Thánh Thông Công”.
Tình yêu thương và lòng hiếu thảo đó thôi thúc chúng ta làm mọi sự tốt nhất cho người đã khuất. Và cũng chính từ đó, đã nảy sinh một thực trạng đáng lo ngại: việc “xin Lễ Đời Đời” và “mua Hậu” với suy nghĩ rằng càng nhiều, càng lâu dài thì càng bảo đảm ơn cứu rỗi cho người thân. Nhưng liệu việc làm này có thực sự đúng với Giáo lý và Đức tin của Hội Thánh không? Hay chúng ta đang vô tình tiếp tay cho những kẻ “buôn thần bán thánh” và hiểu sai đi ý nghĩa sâu xa của ơn cứu độ?
Dựa trên nền tảng vững chắc là Kinh Thánh, Thánh Truyền và Giáo lý Công giáo, chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu để thực hành đức tin một cách trưởng thành và sáng suốt.
1. Nền Tảng Của Việc Cầu Nguyện Cho Người Đã Qua Đời: Tình Hiệp Thông Nhiệm Mầu
Trước hết, chúng ta phải khẳng định: việc cầu nguyện cho người đã khuất là một việc làm vô cùng tốt đẹp và cần thiết. Sách Macabê đã ghi lại: Ông Giuđa quyên tiền gửi về Giêrusalem để “xin dâng hy tế đền tội cho những người đã chết, để họ được giải thoát khỏi tội lỗi” (2 Mcb 12,46).
Giáo Hội dạy chúng ta về mầu nhiệm các Thánh Thông Công, nghĩa là có một sự hiệp thông thiêng liêng giữa ba thành phần của Hội Thánh:
- Hội Thánh Khải Hoàn: Gồm các Thánh trên Thiên Đàng, đang hưởng Nhan Thánh Chúa.
- Hội Thánh Đau Khổ (hay Thanh Luyện): Gồm các linh hồn trong Luyện Ngục, đang được thanh luyện để xứng đáng vào Thiên Đàng.
- Hội Thánh Lữ Hành: Là chính chúng ta, những tín hữu còn sống nơi trần gian.
Trong sự hiệp thông này, chúng ta có thể giúp đỡ các linh hồn nơi Luyện Ngục qua lời cầu nguyện, việc làm bác ái, và đặc biệt là qua hy tế Thánh Lễ. Các Thánh trên trời cũng bầu cử cho chúng ta và cho các linh hồn. Đây chính là vẻ đẹp của tình yêu thương vượt qua cả sự chết.
Vậy, các linh hồn mà chúng ta cầu nguyện cho đang ở đâu? Chính là ở Luyện Tội. Và đây là điểm mấu chốt để chúng ta hiểu rõ vấn đề.
2. Hiểu Đúng Về Luyện Tội: Một Cuộc Thanh Tẩy Tạm Thời, Không Phải Vĩnh Viễn
Giáo lý Hội Thánh dạy rằng, Luyện Tội là “trạng thái thanh luyện cuối cùng” dành cho những ai chết trong ơn nghĩa Chúa nhưng chưa hoàn toàn tinh sạch. Đây là một cuộc thanh tẩy cần thiết để linh hồn có thể đạt được sự thánh thiện mà vào hưởng niềm vui Thiên Đàng.
Điều quan trọng nhất cần nhấn mạnh: Luyện Tội không phải là một nơi chốn vĩnh viễn. Nó là một giai đoạn, một quá trình. Một khi đã được thanh luyện, linh hồn sẽ được lên Thiên Đàng.
- Ví dụ minh họa: Hãy tưởng tượng Luyện Tội giống như một phòng chờ trước khi vào một bữa tiệc cực kỳ sang trọng (Thiên Đàng). Trong phòng chờ này, người ta cần phải tắm rửa, thay bộ y phục tinh tuyền cho xứng với vẻ lộng lẫy của bữa tiệc. Thời gian ở phòng chờ này dài hay ngắn tùy thuộc vào sự “vấy bẩn” của mỗi người khi đến. Nhưng chắc chắn một điều: không ai ở trong phòng chờ đó đời đời. Mục đích của phòng chờ là để chuẩn bị vào dự tiệc.
Cũng vậy, các linh hồn không ở trong Luyện Tội đời đời. Họ ở đó để được thanh tẩy và rồi sẽ vào Thiên Đàng. Vậy, lời cầu nguyện “đời đời” cho một linh hồn ở một nơi không phải là “đời đời” có hợp lý không?
3. Sự Bất Hợp Lý Của “Lễ Đời Đời”: Một Khái Niệm Mơ Hồ Và Sai Lạc
Từ việc hiểu đúng về Luyện Tội, chúng ta sẽ thấy sự phi lý của khái niệm “Lễ Đời Đời”:
a. Ai là đối tượng của lời cầu “đời đời”?
- Các Thánh trên Thiên Đàng? Chắc chắn là không. Các ngài không cần chúng ta cầu nguyện nữa, ngược lại, chính các ngài đang cầu bầu cho chúng ta.
- Các linh hồn trong Hỏa Ngục? Giáo lý dạy rằng Hỏa Ngục là tình trạng tự loại trừ mình ra khỏi sự hiệp thông với Thiên Chúa một cách vĩnh viễn. Không còn sự hiệp thông nào với họ nữa, nên lời cầu nguyện của chúng ta không thể giúp ích gì cho họ.
- Các linh hồn trong Luyện Tội? Như đã phân tích, các ngài chỉ cần sự giúp đỡ của chúng ta trong một thời gian hữu hạn cho đến khi được thanh luyện xong. Cầu nguyện “đời đời” cho họ là một điều thừa thãi và vô lý về mặt logic thần học.
b. Ai là người thực hiện lời hứa “đời đời”?
Một linh mục, một dòng tu, một giáo xứ nhận tiền để “dâng Lễ Đời Đời”. Nhưng chính vị linh mục đó, hay cộng đoàn đó, có tồn tại “đời đời” trên trần gian này không? Chắc chắn là không. Con người và các tổ chức của con người đều có giới hạn thời gian. Vậy làm sao một thực thể hữu hạn có thể bảo đảm một nghĩa vụ vĩnh viễn? Đây là một lời hứa không thể thực hiện được.
- Ví dụ minh họa: Giả sử một người thân của chúng ta bị bệnh và phải vào bệnh viện điều trị. Chúng ta sẽ cầu nguyện tha thiết cho họ mau chóng khỏi bệnh để được ra viện. Có ai lại đi cầu nguyện cho người thân của mình được ở trong bệnh viện đời đời không? Chắc chắn là không! Cầu xin “Lễ Đời Đời” cho một linh hồn trong Luyện Tội cũng vô lý tương tự như vậy. Chúng ta cầu nguyện để giúp họ mau chóng rời khỏi nơi thanh luyện để vào Thiên Đàng, chứ không phải để họ ở đó mãi mãi.
4. Sai Lầm Nghiêm Trọng Hơn: “Mua Hậu” – Biến Ơn Cứu Độ Thành Một Món Hàng
Nếu “Lễ Đời Đời” là một sự sai lạc về giáo lý, thì việc “mua Hậu” còn là một sự xuyên tạc nghiêm trọng hơn về bản chất của ơn cứu độ. “Mua Hậu” là việc bỏ ra một số tiền lớn để mua một sự “bảo hiểm” cho tương lai đời sau của mình hoặc của người thân.
Việc làm này sai trái ở những điểm căn bản sau:
- Ơn cứu độ là một hồng ân, không phải một món hàng: Ơn cứu độ là món quà vô giá mà Thiên Chúa ban cho chúng ta qua cuộc khổ nạn và phục sinh của Chúa Giêsu Kitô. Chúng ta không thể dùng tiền bạc, của cải để “mua” hay “trao đổi” ơn thánh.
- Điều kiện để được cứu độ là “hoán cải và tin vào Tin Mừng” (Mc 1,15): Chúa đòi hỏi ở chúng ta sự thay đổi con tim, một đời sống tin-cậy-mến, thực thi bác ái, chứ không phải một khoản đóng góp tài chính. Không ai có thể “làm thay” người khác trong việc hoán cải và sống đức tin.
- Ví dụ minh họa: Câu chuyện người thanh niên giàu có trong Tin Mừng là một minh chứng hùng hồn. Anh ta đã giữ mọi giới răn, nhưng khi Chúa Giêsu mời gọi anh “hãy bán tài sản của anh đi, phân phát cho người nghèo… rồi hãy đến theo tôi”, anh ta đã buồn rầu bỏ đi (Mt 19, 16-22). Anh ta không thể dùng của cải của mình để “mua” Nước Trời. Điều Chúa cần là một con tim quảng đại và một sự từ bỏ để theo Chúa đến cùng. Việc “mua Hậu” ngày nay chẳng khác nào một phiên bản hiện đại của lối suy nghĩ sai lầm của người thanh niên đó.
Việc quảng bá “Lễ Đời Đời” hay “Mua Hậu” chính là một hình thức của tội Simonia (buôn thần bán thánh), một tội đã bị Hội Thánh lên án từ những thế kỷ đầu tiên, phỏng theo nhân vật Simon trong sách Công Vụ Tông Đồ đã dùng tiền để mua quyền năng của Chúa Thánh Thần.
Kết Luận: Hãy Yêu Thương Bằng Một Đức Tin Sáng Suốt
Thưa cộng đoàn,
Tình yêu thương chúng ta dành cho các linh hồn là vô cùng quý giá. Nhưng tình yêu đó phải được dẫn lối bởi một đức tin trưởng thành và một sự hiểu biết đúng đắn. Thay vì chạy theo những hình thức sai lạc như “Lễ Đời Đời” hay “Mua Hậu”, chúng ta hãy thể hiện tình yêu đó bằng những cách thức mà Hội Thánh luôn khuyến khích:
- Xin dâng Thánh Lễ: Đây là việc làm cao quý và ích lợi nhất. Một Thánh Lễ được xin với tất cả lòng thành, con tim sốt mến, dù chỉ một lễ, cũng có giá trị vô cùng to lớn trước mặt Chúa, hơn ngàn vạn lời hứa “đời đời” sáo rỗng.
- Dâng lời cầu nguyện, hy sinh: Chuỗi Mân Côi, những giờ kinh gia đình, những hy sinh hãm mình nhỏ bé hàng ngày… tất cả đều là những đóa hoa thiêng liêng dâng lên Chúa để cầu cho các linh hồn.
- Làm việc bác ái: Giúp đỡ người nghèo, người đau khổ, người bị bỏ rơi… và dâng những công việc lành phúc đó để chỉ cho các linh hồn.
- Lãnh nhận các Ân Xá: Chăm chỉ lãnh nhận các ơn Toàn Xá hoặc Xá Từng Phần mà Hội Thánh ban trong Tháng Mười Một này để nhường lại cho các linh hồn.
- Quan trọng hơn hết, hãy sống một đời sống thánh thiện: Cách tốt nhất để giúp người đã khuất là chính chúng ta phải sống tốt đời này. Sự thánh thiện của chúng ta chính là “bảo hiểm” chắc chắn nhất cho chính mình và là nguồn công phúc dồi dào để chia sẻ cho các linh hồn.
Nguyện xin Chúa cho mỗi chúng ta, trong Tháng Các Linh Hồn này, biết thể hiện lòng hiếu thảo và tình yêu thương một cách đúng đắn, đẹp lòng Chúa và thực sự hữu ích cho các linh hồn, để tất cả chúng ta một ngày kia được cùng nhau đoàn tụ trong Nước Trời vinh hiển. Amen.
Lm. Anmai, CSsR
