Các nhà lãnh đạo thế giới của các quốc gia Công giáo và không Công giáo đều gửi  lời chúc mừng đến Đức Giáo hoàng Leo XIV khi ngài lên Ngai vàng Thánh Phêrô. Ngay cả Tổng thống Nga Vladimir Putin cũng đã gửi lời “chúc mừng nồng nhiệt” và nói rằng , “Tôi tin tưởng rằng cuộc đối thoại và hợp tác mang tính xây dựng giữa Nga và Vatican sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ, dựa trên các giá trị Kitô giáo chung thống nhất chúng ta”.

Tuy nhiên, một người không gửi lời chúc tốt đẹp nhất đến tân giáo hoàng là nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình. Trên thực tế, chỉ có một sự công nhận gián tiếp diễn ra tại một cuộc họp báo vào thứ sáu—và chỉ vì một nhà báo đã hỏi người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lâm Kiến về tân giáo hoàng. Giản  trả lời :

Chúng tôi hy vọng rằng dưới sự lãnh đạo của Đức Giáo hoàng mới, Vatican sẽ tiếp tục đối thoại với Trung Quốc trên tinh thần xây dựng, trao đổi sâu sắc về các vấn đề quốc tế cùng quan tâm, cùng nhau thúc đẩy cải thiện liên tục quan hệ Trung Quốc-Vatican và đóng góp cho hòa bình, ổn định, phát triển và thịnh vượng thế giới. 

Jian đang ám chỉ đến thỏa  thuận tạm thời hai năm  được ký kết giữa Bắc Kinh và Vatican vào năm 2018, được gia hạn thêm một lần nữa vào năm ngoái. Mặc dù chi tiết của thỏa thuận chưa bao giờ được công khai, nhưng chúng ta biết rằng Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) có thẩm quyền  bổ nhiệm giám mục ; giáo hoàng xác nhận họ.

Được thiết kế bởi Hồng y Pietro Parolin, Quốc vụ khanh Tòa thánh Vatican, với hy vọng “hòa giải…với sự hiệp thông trọn vẹn của tất cả người Công giáo Trung Quốc”—đặc biệt là những người thuộc  Hiệp hội Công giáo Yêu nước Trung Quốc (CCPA), tức là giáo sĩ và tín đồ của Giáo hội Nhà nước—thỏa thuận này vẫn còn là bí mật.

CCPA được thành lập vào năm 1957 bởi CCP và thực sự thành lập một “giáo hội” chính phủ Công giáo độc lập với Rome. Đến đầu năm 1958, các giám mục Công giáo đầu tiên đã được Bắc Kinh bổ nhiệm bất hợp pháp mà không tham khảo Tòa thánh. Vào tháng 6 cùng năm, Giáo hoàng Pius XII đã ban hành thông điệp  Ad Apostolorum Principis ,  trong đó ông lên án giáo hội “song song” của Trung Quốc bằng cách từ chối công nhận bất kỳ lễ tấn phong giám mục nào được thực hiện mà không có sự chấp thuận trước của Vatican.

Từ thời điểm đó trở đi, những người Công giáo vẫn trung thành với Rome đã chuyển sang hoạt động bí mật. Cho đến ngày nay, họ vẫn tiếp tục tồn tại như một  Giáo hội “ngầm” , mà Vatican, do thỏa thuận bí mật, không còn hỗ trợ nữa. Nhiều linh mục, nữ tu và tín đồ tiếp tục bị giam cầm, tra tấn và trong một số trường hợp, thậm chí bị xử tử vì họ từ chối phục tùng giáo hội thể chế của ĐCSTQ.Nhiều linh mục, nữ tu và tín đồ vẫn tiếp tục bị cầm tù, tra tấn và trong một số trường hợp, thậm chí bị xử tử vì từ chối tuân theo giáo hội do ĐCSTQ lập ra.Tweet cái này

Vatican đã bị chỉ trích trong thời kỳ Đức Phanxicô làm giáo hoàng vì những gì các nhà hoạt động coi là phản ứng im lặng trước các hành vi vi phạm nhân quyền của Trung Quốc, bao gồm việc giam giữ người Hồi giáo Duy Ngô Nhĩ và giam giữ nhà hoạt động dân chủ Công giáo  Jimmy Lai  ở Hồng Kông. Thật kỳ lạ, một người đã lên tiếng bảo vệ Lai là Tổng thống Donald Trump, người gần đây  đã nói rằng  ông sẽ nêu trường hợp của nhà hoạt động Hồng Kông bị giam giữ như là “một phần của cuộc đàm phán” với Trung Quốc về thương mại và thuế quan.

Vào năm 2022,  ChinaAid , một tổ chức phi lợi nhuận của Cơ đốc giáo phi chính phủ tập trung vào các vụ vi phạm nhân quyền và tự do tôn giáo ở Trung Quốc, đã công bố một  báo cáo dài 63 trang  nêu rõ rằng áp lực của chính phủ đối với các nhà thờ Cơ đốc giáo và tín đồ để khuất phục trước hệ tư tưởng chính trị không tăng lên. Nói cách khác, những nỗ lực của Trung Quốc nhằm Hán hóa – chuyển đổi đức tin để phù hợp hơn với văn hóa Trung Quốc – ngày càng gia tăng khi những người đối lập phải đối mặt với sự đàn áp gia tăng.

Nhiều anh em Trung Quốc của chúng ta vẫn tiếp tục bị bắt vì từ chối gia nhập CCPA. Chưa kể, như một phần của chính sách  Hán hóa  dân số Cơ đốc giáo, Bắc Kinh thậm chí còn đi xa hơn khi in các phiên bản Kinh thánh cho các trường học do chính phủ điều hành,  bóp méo  các câu chuyện Phúc âm, chẳng hạn như câu chuyện Chúa Jesus tha thứ cho người phụ nữ ngoại tình như được kể lại trong  Phúc âm của Thánh John . Trong câu chuyện Hán hóa của tập phim, Chúa Jesus thay vào đó ném đá cô ấy, nói rằng, “Tôi cũng là một tội nhân. Nhưng nếu luật pháp chỉ có thể được thực thi bởi những người không tì vết, thì luật pháp sẽ chết.”

Khi Giáo hoàng Francis qua đời, Hiệp hội Công giáo Yêu nước Trung Quốc, theo lệnh của ĐCSTQ, thậm chí không cử một phái đoàn nào đến dự tang lễ của giáo hoàng. Ngoài ra, Bắc Kinh đã xóa một thông điệp chia buồn ngắn gọn khỏi trang web của CCPA, thay thế bằng nội dung thúc đẩy sự hợp tác của họ với Đảng Cộng sản. Chính quyền Trung Quốc cũng có những động thái khẳng định quyền tự chủ của Giáo hội tại Trung Quốc khỏi Rome bằng cách đơn phương bầu hai giám mục—bao gồm một giám mục trong một giáo phận đã do một giám mục do Vatican bổ nhiệm lãnh đạo.

Vào tháng 5 năm ngoái, Hồng y Parolin đã đi xa hơn khi  nói  rằng các nhà truyền giáo Công giáo phương Tây đã phạm “sai lầm” trong những thế kỷ trước khi họ nhiệt thành cải đạo tín đồ Trung Quốc sang Công giáo. Ông đã làm như vậy trước sự chứng kiến ​​của Giám mục Joseph Shen Bin của Thượng Hải, người mà ĐCSTQ đã đơn phương bổ nhiệm Giáo hoàng Francis  vào tháng 7.

Giáo hoàng Leo XIV, người nổi tiếng với việc thúc đẩy giáo lý xã hội Công giáo và ủng hộ quyền của người lao động, chắc chắn sẽ phải giải quyết khá nhiều vấn đề khi nói đến Trung Quốc. Không giống như người tiền nhiệm của mình, người thường phải làm rõ hoặc rút lại những tuyên bố mà ông đã đưa ra với các phóng viên, vị giáo hoàng mới không có truyền thống ăn nói lưu loát hoặc thoải mái về các vấn đề của thời đại.

Năm 2000, Đức Giáo hoàng Thánh Gioan Phaolô II đã gửi một tín hiệu mạnh mẽ tới những người Công giáo “ngầm” đang bị bao vây của Trung Quốc—những người trung thành với Rome chứ không phải CCPA—rằng họ không bị lãng quên: ngài  đã phong thánh  cho 87 tín đồ Trung Quốc và 33 nhà truyền giáo châu Âu đã bị giết vì Đức tin Công giáo trong khoảng thời gian từ năm 1648 đến năm 1930. Chúng ta hãy cầu nguyện cho Đức Giáo hoàng Leo XIV để Chúa ban cho ngài sức mạnh không chỉ để giải quyết tình hình tế nhị và phức tạp nhất của anh em chúng ta ở Trung Quốc mà còn của toàn thể Giáo hội.