Cái tầm và cái dũng
1. Ở 1 cuộc thi trên truyền hình, anh chồng tới câu 5 thì dừng lại để bảo toàn số điểm và mấy triệu đồng, nếu câu 6 mà sai thì trở về zero. Cô vợ ở dưới ra hiệu chơi tiếp nhưng anh chồng bảo thôi. Lý của anh chồng là, khi có được chút tiền rồi, nếu chơi nữa sẽ mất, uổng, dừng lại kịp thời. Còn lý của cô vợ là, chơi là chơi tới bến, tiền bạc kiếm được bằng nhiều cách ngoài xã hội chứ cơ hội lên sóng không nhiều. Có vậy thôi mà cãi nhau. Gặp tui nhờ phân xử, coi ai đúng. Tui nói đúng sai gì ở đây, tầm thằng chồng mày nó vậy. Nó tới đó đã đạt mục tiêu, xem vậy là đỉnh và chọn lựa. Còn mày muốn mục tiêu cao hơn thì tự đi thi đi.
Bẵng đi mấy năm, con vợ qua báo cáo nói tụi con chia tay rồi, chịu hết nổi dù ảnh là người tốt, mọi thứ đều OK, chỉ thiếu cái tầm và cái dũng, không xứng nhau nữa. Ảnh tới xe tay ga đã thành công, không muốn phấn đấu lên xe hơi, trong khi con thì muốn làm việc thiệt nhiều sắm cái xe che nắng mưa, vì ở nông thôn chứ không phải ở thành phố mà đi taxi hay grab. Mỗi lần nói chuyện xe hơi là ảnh chê, nào là tiền xăng nhiều, hư hỏng sửa tốn kém, học đòi thiên hạ, ngồi xe đạp mà cười còn hơn ngồi khóc trong chiếc Mercedes….Con muốn ra ở riêng nhưng ảnh thì lại muốn ở chung với bố mẹ vì ra ngoài cực, không ai giúp đỡ con cái khi bận, sợ ăn trộm vào nhà,…. Con muốn đi du lịch xa xa, làm hộ chiếu đi nước ngoài thì ảnh chỉ muốn đi chơi vòng vòng cỡ vài chục km, sáng đi chiều về cho đỡ tốn tiền hotel, đi nước ngoài làm gì, coi trên mạng người ta chụp còn đẹp hơn.
Đàn ông mà thiếu chữ DŨNG, ở lâu thấy chán. Đi tắm thấy con vắt trên tường thì mặt cắt không còn giọt máu. Đi ra vườn thấy con rắn bằng cây tăm đã ngồi thụp xuống vì sợ, con nói anh cao to thế này thì đập phát con rắn đã tiêu đời, cớ gì sợ vậy. Ngủ một mình ở phòng riêng thì sợ ma, ma không ai thấy, chỉ ảnh thấy khắp nơi. Hàu sống tôm sống không dám ăn, sợ đau bụng. Cái gì cũng sợ, đi từ sáng tới tối về là thấy quần ướt, sợ cái gì đó mà đái ra quần miết. Con thấy nông sản địa phương nhiều, muốn đi buôn đem đến vùng khác bán thì ảnh nói đi nguy hiểm, coi chừng xe lật, buôn bán sẽ trở thành gian thương. Con muốn mua cái máy về làm xoài sấy thì ảnh lại bàn ra, nói rủi ro làm ra không ai mua, rồi thuê ai làm, rồi điện đóm lỡ cháy nổ, rồi xoài có 1 mùa, mùa khác làm gì,…. Quan điểm của ảnh là ông bà sống sao thì mình giờ sống y chang vậy là hạnh phúc rồi. Còn con thì muốn khác đi, muốn thử thách mình, muốn bản thân phát triển để giúp mình giúp người. Thế là tụi con, đường ai nấy đi.
2. Tầm mỗi người mỗi khác. Có người bắt được mấy con cá cơm đã happy và đem về kho tộ, coi như thành quả. Nhưng có người lại đổ cá cơm đó xuống biển để bắt cá nục cá ngừ, đem cá ngừ về nấu mẳn nấu ngót và ăn thấy sướng tê người. Có người lại đem cá ngừ đó để câu cá ngừ đại dương hay cá mập. Có người thì sáng sớm chèo thuyền ra biển bắt được con gì thì bắt, xong đem tới chợ làng biển mà đổi lấy thức ăn qua ngày. Còn có người đi đánh bắt xa bờ hàng tháng trời mới về nhà. Khi cởi đồ ra thì Jack Ma hay Tèo Nguyễn cơ thể y chang nhau, cũng răng trên dép dưới, khác nhau chăng chỉ là cái phần mềm trong não. Bạn đồng môn đồng nghiệp có kiến thức kinh nghiệm trình độ như nhau thì khác biệt là ở cái tầm. Khát vọng lớn, chí lớn thì hành xử khác, chọn lựa khác với người không có khát vọng hoặc chí nhỏ. Người muốn kinh bang tế thế (kinh tế = kinh bang tế thế) khác với người an phận thủ thưởng. Khi có cái tầm lớn, người ta sẽ không để ý cái vụn vặt, không tò mò chuyện cá nhân người khác mà chỉ tập trung cao độ vào sự nghiệp. Họ sẽ bỏ qua các bất đồng để vì một mục tiêu chung.
Ở Trung Quốc hay Malaysia, đường cao tốc là chục lane mỗi bên, họ chừa 100 mét 2 bên từ mép ta-luy, chỉ để trồng cây, vừa giảm ồn vừa hấp thụ khí thải. Các công trình dân sinh phải từ 100 mét này. Họ thiết kế vậy là để cho con cháu 50 năm sau, 100 năm sau cần mở rộng thì chặt cây mở đường, không phải giải toả. Xây công trình gì cũng nghĩ đến cho cả triệu người tham gia, sử dụng trăm năm. Một doanh nghiệp hiện chỉ có 10 nhân viên, nhưng khi xây phòng họp thì luôn xây đủ chỗ mấy trăm người, không phải dùng động từ “cơi nới”. Họ rất tự tin về năng lực của mình, và suy nghĩ tích cực, chắc chắn mình sẽ thành công, doanh nghiệp của mình sẽ lớn dần, to dần, cả ngàn cả vạn nhân sự.
* Chữ dũng nói sau. Ai muốn biết cách làm để có chữ Dũng và có cái Tầm lớn, thì còm lai se để thành fan kứng. Cha mẹ thầy cô phải đào tạo con cái hay học trò mình có tầm và có dũng, để đất nước hùng cường trong tương lai. Ai cũng an phận “giường chiếu hẹp, giấc mơ con đè nát cuộc đời con, hạnh phúc là 1 tà áo đẹp, một mái nhà yên” thì đất nước sao có thể hoá rồng?
** Tham lam khác tham vọng. Tham vọng là muốn có và quyết tâm tự làm để có, tốt. Còn tham lam là muốn có và tìm cách lấy của người khác, xấu.
