ĐỪNG LÀM GÁNH NẶNG CHO ĐỜI VÀ CHO NGƯỜI
52 năm cuộc đời ! Chưa già mà cũng không còn trẻ ! Chợt nghĩ và xác định rằng cố gắng đừng làm gánh nặng cho đời và cho người. Nhất là sống đời tu, bỉ nhân không nên làm gánh nặng cho bất cứ ai để khi nằm xuống lòng thanh thản.
Cuộc đời là một hành trình kỳ diệu, một món quà quý giá mà Thiên Chúa trao ban, như ngọn gió thoảng qua mang theo hương thơm của sự sống, như dòng sông lặng lẽ trôi để nuôi dưỡng những cánh đồng khô cằn. Nhưng trong hành trình ấy, không ít lần chúng ta tự hỏi: Ta đang sống để làm gì? Ta mang lại niềm vui hay gánh nặng cho đời và cho những người quanh ta? Sống, không phải chỉ là tồn tại, mà là làm cho thế giới này nhẹ nhàng hơn, tươi đẹp hơn, qua từng hơi thở, từng ánh mắt, từng bàn tay dang rộng. Đừng làm gánh nặng cho đời và cho người – đó không chỉ là một lời khuyên, mà là một triết lý sống, một lời mời gọi sâu thẳm từ trái tim của tình yêu và trách nhiệm, từ chính ý nghĩa mà Đấng Tạo Hóa đã đặt vào mỗi con người khi Ngài thổi hơi sự sống vào ta (x. St 2,7).
Sống mà trở thành gánh nặng, đó là khi ta để lòng ích kỷ che mờ ánh sáng của lòng nhân ái, khi ta chỉ biết nhận mà không biết cho, chỉ biết đòi hỏi mà quên mất sự sẻ chia. Hãy tưởng tượng một người luôn than vãn về cuộc sống, luôn đổ lỗi cho số phận, luôn trông chờ người khác gánh vác thay mình – người ấy không chỉ đè nặng lên vai kẻ khác, mà còn làm cho chính cuộc đời mình trở thành một chiếc lồng chật chội, ngột ngạt. Thánh Phaolô từng nhắc nhở: “Mỗi người hãy mang lấy gánh nặng của mình” (Gl 6,5), không phải để khép mình trong cô đơn, mà để nhận ra rằng tự do đích thực nằm ở chỗ biết đứng lên, biết bước đi bằng đôi chân của mình, thay vì biến người khác thành cây gậy chống đỡ cho những yếu đuối không chịu sửa đổi. Nhưng ngài cũng nói thêm: “Anh em hãy mang gánh nặng cho nhau, như vậy là anh em chu toàn luật Đức Kitô” (Gl 6,2). Lời này không mâu thuẫn, mà bổ sung: chúng ta không làm gánh nặng cho người khác bằng sự lười biếng hay vô trách nhiệm, nhưng sẵn sàng chia sẻ gánh nặng của họ bằng tình yêu và lòng trắc ẩn.
Đời sống Kitô hữu là một lời mời gọi sống nhẹ nhàng, như Chúa Giêsu đã phán: “Ách của tôi êm ái, và gánh của tôi nhẹ nhàng” (Mt 11,30). Ngài không đến để đè nặng lên vai chúng ta những luật lệ khô cứng, mà để nâng chúng ta lên bằng tình yêu, để dạy chúng ta cách sống sao cho cuộc đời này không bị trĩu xuống bởi oán hờn, ganh ghét hay tham vọng. Hãy nhìn vào thập giá: đó là gánh nặng lớn nhất mà Chúa Giêsu đã mang thay cho nhân loại, nhưng Ngài mang nó với tình yêu, để rồi từ đó mở ra con đường phục sinh – con đường của ánh sáng và hy vọng. Ngài không biến mình thành gánh nặng cho các môn đệ, dù Ngài có thể đòi hỏi họ làm mọi sự vì Ngài. Thay vào đó, Ngài rửa chân cho họ (Ga 13,1-17), cúi xuống phục vụ, để lại một bài học rằng sống là để nâng đỡ, chứ không phải đè ép.
Đừng làm gánh nặng cho đời – đó cũng là cách chúng ta sống hài hòa với thiên nhiên, với thế giới quanh ta. Một dòng sông không làm gánh nặng cho mặt đất khi nó lặng lẽ chảy, mang theo phù sa làm xanh những cánh đồng. Một ngọn gió không làm gánh nặng cho cây cối khi nó khẽ lùa qua, mang theo hơi thở của sự sống. Con người cũng vậy, khi biết sống giản dị, khiêm nhường, không tham lam vơ vét tài nguyên, không hủy hoại môi trường vì lợi ích cá nhân, sẽ làm cho trái đất này nhẹ nhõm hơn. Thánh Phanxicô Assisi, trong bài ca Ngợi Khen Thiên Chúa, đã gọi mặt trời, mặt trăng, gió và nước là anh chị em – không phải để khai thác, mà để cùng hòa nhịp trong bản nhạc của sự sống. Sống mà không làm gánh nặng cho đời, đó là biết nhìn thế giới bằng đôi mắt của lòng biết ơn, biết trân trọng những gì mình có thay vì mãi chạy theo những gì mình thiếu.
Và đừng làm gánh nặng cho người – điều này đòi hỏi chúng ta sống với lòng vị tha, với sự cảm thông sâu sắc. Một lời nói cay nghiệt, một hành động vô tâm, một thái độ thờ ơ có thể trở thành gánh nặng đè lên tâm hồn người khác, đôi khi nặng hơn cả những tảng đá lớn. Ngược lại, một nụ cười, một lời khích lệ, một bàn tay chìa ra đúng lúc có thể làm nhẹ đi bao nỗi đau mà người khác đang mang. Tôi nhớ đến câu chuyện về một người lao công nghèo, ngày ngày quét rác trên đường phố. Anh không bao giờ than phiền, không đòi hỏi ai phải cảm ơn mình, chỉ lặng lẽ làm công việc để đường phố sạch sẽ hơn. Một hôm, một đứa trẻ chạy đến tặng anh một bông hoa dại, và anh cười – nụ cười ấy không chỉ làm nhẹ lòng anh, mà còn làm sáng lên cả góc phố nhỏ. Anh không làm gánh nặng cho ai, mà còn mang lại niềm vui, dù chỉ là niềm vui nhỏ bé như bông hoa ấy.
Sống để không làm gánh nặng còn là biết buông bỏ những oán thù, những hậm hực trong lòng. Một người giữ mãi trong tim những vết thương cũ, những lời trách móc không nguôi, không chỉ làm khổ chính mình, mà còn biến mình thành gánh nặng cho những người xung quanh – gia đình, bạn bè, đồng nghiệp. Tha thứ không phải là quên đi, mà là giải phóng chính mình và người khác khỏi xiềng xích của quá khứ. Chúa Giêsu trên thập giá đã thốt lên: “Lạy Cha, xin tha cho họ, vì họ không biết việc họ làm” (Lc 23,34). Lời ấy là một bài học lớn: ngay cả trong đau khổ tột cùng, Ngài không để lòng mình nặng trĩu bởi oán hận, mà mở ra con đường của lòng thương xót. Chúng ta cũng vậy, khi biết tha thứ, biết buông tay những gánh nặng vô hình, sẽ làm cho cuộc sống của mình và người khác nhẹ nhàng hơn, như cánh chim tự do bay lượn trên bầu trời.
Nhưng làm sao để sống mà không trở thành gánh nặng? Đó là khi ta biết sống với ý thức về giá trị của mình, biết đứng lên sau mỗi lần vấp ngã, biết gánh vác trách nhiệm mà không trốn tránh. Một người cha trong gia đình, dù nghèo khó, vẫn cố gắng làm việc để nuôi con cái ăn học, không phải để người khác thương hại, mà để con cái tự hào về cha mình – đó là người không làm gánh nặng cho đời. Một người trẻ, dù gặp thất bại trong công việc, vẫn không ngừng học hỏi và cố gắng, thay vì ngồi đó chờ đợi người khác kéo mình lên – đó là người không làm gánh nặng cho người. Sống với ý thức ấy đòi hỏi lòng can đảm, sự kiên nhẫn, và trên hết là niềm tin vào Thiên Chúa – Đấng không bao giờ để chúng ta đơn độc trong hành trình này. Thánh Têrêsa Hài Đồng Giêsu từng nói: “Mọi sự là hồng ân.” Khi nhìn đời bằng ánh mắt ấy, ta sẽ không còn thấy mình là nạn nhân cần người khác gánh vác, mà là người được trao ban cơ hội để yêu thương và phục vụ.
Đời sống Kitô hữu, vì thế, không chỉ là tránh làm gánh nặng, mà còn là mang lại ánh sáng, niềm vui và hy vọng. Chúa Giêsu đã phán: “Anh em là ánh sáng cho trần gian” (Mt 5,14). Ánh sáng không đè nặng, mà soi đường; không lấy đi, mà ban tặng. Một người sống đúng với tinh thần ấy sẽ giống như ngọn nến cháy sáng trong đêm tối – không làm ai mệt mỏi, mà làm cho không gian ấm áp hơn, lung linh hơn. Tôi nhớ đến một bà cụ già trong giáo xứ, tuổi đã cao, sức đã yếu, nhưng vẫn ngày ngày đến nhà thờ cầu nguyện, vẫn lặng lẽ giúp đỡ những người nghèo bằng chút tiền ít ỏi của mình. Bà không làm gánh nặng cho ai, mà còn là nguồn cảm hứng cho những người trẻ nhìn vào mà học hỏi. Sống như bà, là sống để đời đẹp hơn, để người khác không phải mang thêm nỗi buồn, mà được nâng lên bằng niềm vui.
Cuộc đời, xét cho cùng, là một bản nhạc mà mỗi người góp vào một giai điệu. Đừng để giai điệu của ta trở thành những nốt trầm u ám, nặng nề, khiến người khác phải khó nhọc hòa nhịp. Hãy để nó là những âm thanh trong trẻo, nhẹ nhàng, như tiếng chim hót buổi sớm, như tiếng suối reo giữa rừng sâu – không làm gánh nặng, mà làm cho đời thêm thi vị, thêm ý nghĩa. Sống mà không làm gánh nặng cho đời và cho người, đó là sống với trái tim rộng mở, với đôi tay sẵn sàng nâng đỡ, với tâm hồn biết yêu thương và biết ơn. Và khi sống như thế, ta sẽ nhận ra rằng chính mình cũng được giải thoát khỏi những gánh nặng vô hình, để bay cao như cánh én mùa xuân, giữa bầu trời bao la của tình yêu Thiên Chúa.
Lm. Anmai, CSsR
