“Syria đã tự do,”theovới cây bút chuyên mục Joe Rogin của tờ Washington Post . “Những người nổi loạn đã chiến thắng. Người dân đã tự giải phóng mình khỏi chế độ chuyên chế,” ông tiếp tục.

Mặc dù chế độ tàn bạo của Bashar al-Assad cuối cùng đã kết thúc, điều này không có nghĩa là những người thay thế ông nhất thiết quan tâm đến loại “tự do” mà bạn và tôi cho là như vậy.

Chế độ Assad được Iran và Nga hậu thuẫn đã sụp đổ chỉ trong vài ngày tuần trước sau cuộc tấn công chớp nhoáng của nhóm thánh chiến Hayat Tahrir al-Sham (HTS). Hayat Tahrir al-Sham được thành lập thông qua sự hợp nhất của bốn nhóm thánh chiến vào năm 2017, bao gồm Mặt trận Al-Nusra, nhóm đã chiếm đóng và làm ô uế thị trấn đền thờ Cơ đốc giáo Maaloula vào năm 2013, và là một trong những lực lượng đã chiếm đóng Sadad và sát hại 45 người theo đạo Cơ đốc.

Hiện tại, nhóm HTS vẫn được chính phủ Anh liệt kê là tổ chức khủng bố và được lãnh đạo bởi cựu chỉ huy al-Qaeda và cựu thành viên ISIS Abu Mohammad al-Julani.

Tuần trước, Julani đã cắt một hình ảnh bóng bẩy trên CNN , tự mô tả mình là một người ôn hòa có học thức và công khai tuyên thệ bảo vệ các nhóm tôn giáo thiểu số. Tuy nhiên, ngay cả hồ sơ gần đây của ông cũng kêu gọi thận trọng.

Cái gọi là “chính phủ cứu rỗi” của HTS ở Idlib đãkhông tử tế với các nhóm tôn giáo thiểu sốvà bất kỳ người Sunni nào đồng đạo dám chất vấn thẩm quyền của họ. Cho dù sự thay đổi theo chủ nghĩa đa nguyên của Julani có thực sự hay chỉ là Taqiyya , thuật ngữ Hồi giáo chỉ sự che đậy và che giấu, thì trong mọi trường hợp, ông ta sẽ phải đối mặt với sự phản đối gay gắt từ những người Hồi giáo ít ngoại giao hơn.

Nếu ông không có khả năng hoặc không muốn dập tắt những mối đe dọa này, những người theo đạo Thiên chúa và các nhóm tôn giáo thiểu số khác có thể là nạn nhân đầu tiên của một nước Syria tuân thủ luật Sharia mới.

Có một nỗ lực đồng bộ cao độ để miêu tả HTS là “ôn hòa”. Có một loạt tin đồn lan truyền trực tuyến có lợi cho hình ảnh đổi thương hiệu của HTS. Lấy ví dụ,tuyên bố trực tuyến về virusrằng HTS có kế hoạch bổ nhiệm một Giám mục Công giáo làm thị trưởng Aleppo, vị giám mục này đã kịch liệt phản đốitừ chối .

Tương tự như vậy, những video cũ nhiều năm về những người theo đạo Thiên chúa bị nhiều nhóm thánh chiến tấn công đang lan truyền, được dán nhãn nhầm là hành động gần đây của HTS. Việc phân loại tình hình thực tế và những gì người theo đạo Thiên chúa đang phải đối mặt là điều không hề rõ ràng.

Nhưng bất kể có tách khỏi Al-Qaeda hay không, HTS, về cả học thuyết lẫn thực hành, là một nhóm Hồi giáo tìm cách thực thi luật Sharia. Theo luật Sharia, người theo đạo Thiên chúa được dung thứ nhưng có địa vị pháp lý thấp hơn người Hồi giáo, và người Hồi giáo không được phép cải sang đạo Thiên chúa hoặc bất kỳ tín ngưỡng nào khác.

Việc Julani đọc bài phát biểu chiến thắng tại Nhà thờ Hồi giáo Umayyad – được đặt theo tên của đế chế Hồi giáo đã chinh phục 30 phần trăm dân số thế giới – không phải là chuyện nhỏ. Thật vậy, những vết nứt trong thương hiệu được đánh bóng của Julani đã bắt đầu lộ ra.

Nhà báo Yezidi Azat Alsalimbáo cáorằng HST đã bổ nhiệm một Bộ trưởng Tư pháp, Shadi Alwaisi, người đã tuyên bố rằng phụ nữ sẽ bị cấm làm thẩm phán, theo giáo lý Sharia. Trong khi đó, Quỹ Cơ đốc giáo Iraq, một tổ chức từ thiện vận động cho những người theo đạo Cơ đốc ở Trung Đông,đã tuyên bốvào ngày 10 tháng 12, những chiến binh thánh chiến đã lái xe qua các khu phố của người theo đạo Thiên chúa ở Damascus “vẫy cờ ISIS, bắn đạn và cố gắng đe dọa cộng đồng người theo đạo Thiên chúa Syria lâu đời”.

Ngoài ra còn cócảnh quay đang lưu hànhđược cho là có cảnh những người Hồi giáo bắn súng lên không trung để ăn mừng việc chiếm được Krak des Chevaliers, một lâu đài Thập tự chinh thế kỷ 11 nằm trong Thung lũng của người Thiên chúa giáo ( Wadi al-Nasara ), một khu vực có đông đảo người theo Chính thống giáo gần biên giới Lebanon.

Một người dùng Twitter người Syria theo đạo Thiên Chúađã viết: “Tôi đang mong đợi một cuộc di cư mới từ những người theo đạo Thiên chúa Syria. Những người tôi đã nói chuyện không muốn thấy điều gì sẽ xảy ra dưới sự kiểm soát của Hồi giáo và chỉ muốn rời đi càng sớm càng tốt khi có cơ hội.”

Mina, một người theo đạo Tin lành gốc Syria làm việc cho một tổ chức từ thiện có trụ sở tại London hỗ trợ những người theo đạo Thiên chúa bị đàn áp, đã nói với tờ Catholic Herald : “Hiện tại, mọi thứ có vẻ ổn định nhưng không chắc chắn. Hầu hết gia đình tôi vẫn sống ở Syria và tôi liên lạc với họ hàng ngày về tình hình. Tôi cũng muốn nhấn mạnh rằng những người theo đạo Thiên chúa không phải là những người duy nhất cảm thấy lo lắng và toàn bộ tình hình hiện tại vẫn rất bấp bênh.”

Mina cho biết tổ chức từ thiện của ông “chưa nhận được bất kỳ báo cáo nào về các cuộc tấn công vào người theo đạo Thiên chúa của HTS”, mặc dù Pháp tuyên bố rằng HTS đã bắt đầu đe dọa các nhóm tôn giáo thiểu số. Tuy nhiên, ông thừa nhận rằng đó là “những ngày đầu”, trong khi cũng cóchứng cớrằng các nhà lãnh đạo Cơ đốc giáo đang được hướng dẫn phải che giấu mọi biểu tượng Cơ đốc giáo có thể nhìn thấy được trong quá trình đàm phán với các thống đốc thánh chiến mới của họ.

“Tuần trước, nhiều người theo đạo Thiên chúa, bao gồm cả anh họ tôi, đã chạy trốn khỏi Aleppo, Hama và Homs về phía Thung lũng của những người theo đạo Thiên chúa khi rõ ràng là HTS sẽ chiếm những thành phố này,” Mina nói. “Một số người đã trở về nhà, nhưng trong mọi trường hợp, Thung lũng và toàn bộ miền Tây Syria đã bị HTS và các đồng minh của họ chiếm giữ.”

Nói chuyện với Agenzia Fides tuần trước, Tổng giám mục Mourad, một cựu tù nhân ISIS và là thành viên của cộng đồng tu viện Deir Mar Musa, đã cảnh báo rằng chiến thắng của HTS có thể là hồi chuông báo tử cho cộng đồng Kitô giáo lâu đời của Syria. “Sau hành động của các nhóm vũ trang này,” ông nói, “những người Kitô giáo ở Aleppo sẽ tin rằng họ không thể ở lại. Rằng mọi chuyện đã kết thúc đối với họ. Ở Aleppo, họ đang cố gắng chấm dứt lịch sử phong phú, tráng lệ và độc đáo của những người Kitô giáo ở Aleppo.”

Các nhà thờ địa phương đã hỗ trợ các tín đồ của họ và những người khác đang cần giúp đỡ, một số kết hợp với các tổ chức từ thiện Kitô giáo toàn cầu như Aid to the Church in Need (ACN). Regina Lynch, chủ tịch điều hành của ACN International, nói với tờ Catholic Herald rằng tổ chức từ thiện này vẫn giữ liên lạc chặt chẽ với các đối tác trong khu vực và đang tiếp tục cung cấp viện trợ khẩn cấp và các hỗ trợ khác, đồng thời kêu gọi cầu nguyện.

Bà thừa nhận rằng sự sụp đổ của Assad là một “thời khắc lịch sử” và trong khi “các nhóm tôn giáo thiểu số phần lớn được tôn trọng trong quá trình chuyển đổi này, những kinh nghiệm trong quá khứ nhắc nhở chúng ta rằng quyền tự do tôn giáo có thể bị hạn chế nghiêm trọng trong thời kỳ bất ổn ở khu vực”.

Bà nói thêm: “Chúng tôi kêu gọi cộng đồng quốc tế và chính quyền mới ở Syria bảo đảm bảo vệ các quyền cơ bản của mọi cộng đồng tôn giáo, đảm bảo quyền tự do thờ cúng, giáo dục và quyền được sống trong hòa bình của họ”.

Theo ACN, khoảng 10 phần trăm dân số Syria là người theo đạo Thiên chúa trước cuộc nội chiến năm 2011, – khoảng 1,5 triệu người. Con số này hiện đã giảm xuống dưới 4 phần trăm, chỉ còn khoảng 300.000 đến 500.000 người theo đạo Thiên chúa ở lại đất nước này.

Kỷ nguyên mới này của lịch sử Syria dường như có khả năng đi theo một trong hai hướng rất khác nhau đối với những người theo đạo Thiên chúa ở đất nước này: nó có thể giúp họ trở về và xây dựng lại. Hoặc nó có thể khiến nhiều người phải chạy trốn khỏi quê hương của họ.