“Lời Xin Vâng Hoàn Hảo của Maria”: Tại Sao Sự Kiện Nguyên Tội Là Thích Hợp Cho Sự Cứu Rỗi
“Ân sủng và đặc ân đặc biệt” của Người Eva Mới là sự chuẩn bị của Thiên Chúa cho lời “Xin vâng” của Mẹ.
Năm nay đánh dấu kỷ niệm 170 năm việc công bố giáo lý về Nguyên Tội của Đức Maria qua sắc lệnh Ineffabilis Deus của Đức Giáo Hoàng Piô IX (1854), trong đó tuyên bố rằng Đức Trinh Nữ Maria, “từ khoảnh khắc đầu tiên của sự thụ thai… đã được, nhờ vào ân sủng và đặc ân đặc biệt của Thiên Chúa Toàn Năng, và nhờ vào công nghiệp của Chúa Giêsu Kitô, Đấng Cứu Thế của loài người, gìn giữ khỏi mọi vết nhơ của tội nguyên tổ.”
Và tất nhiên, chỉ bốn năm sau, vào năm 1858, Đức Maria đã hiện ra với cô gái nông dân trẻ Bernadette Soubirous tại Lộ Đức và tuyên bố với cô: “Ta là Đấng Vô Nhiễm Nguyên Tội,” như một cách khẳng định rằng đây là danh xưng định danh sâu sắc nhất về bản thể của Mẹ.
Nguyên Tội của Đức Maria Có Ý Nghĩa Gì?
Nhiều người Tin Lành, và thực sự không ít người Công giáo, nhầm lẫn giáo lý về Nguyên Tội của Đức Maria với sự thụ thai và sinh ra của Chúa Giêsu qua Đức Trinh Nữ. Vì vậy, chúng ta cần làm rõ điều chúng ta đang kỷ niệm vào ngày 8 tháng 12 này.
Về cơ bản, điều chúng ta đang tưởng niệm là sự xác nhận rằng Đức Maria đã sống trong sự vô tội suốt cả cuộc đời của mình, và điều này bắt đầu ngay từ khoảnh khắc đầu tiên khi Mẹ được thụ thai. Ngay từ khi mới có sự hiện hữu, Thiên Chúa đã ban ân sủng trọn vẹn cho Mẹ và bảo vệ linh hồn Mẹ khỏi mọi “vết nhơ” của tội nguyên tổ, do đó Mẹ được bảo vệ khỏi sự xuống cấp tinh thần và đạo đức mà tội nguyên tổ gây ra cho tất cả chúng ta.
Điều này có nghĩa là Đức Maria không chỉ không có tội, mà Mẹ còn tự do khỏi mọi dục vọng lạc hướng trong cuộc sống và không bị cám dỗ bởi những yếu điểm đạo đức bẩm sinh. Mẹ được ban ân sủng để sống trong sự hiện diện của Thiên Chúa với một sự tiếp cận ngay lập tức trong linh hồn, giúp Mẹ sống một đời sống hoàn hảo, vẹn toàn về đạo đức và tinh thần.
Tuy nhiên, giống như con của Mẹ, Đức Maria cũng phải sống trong môi trường của tội lỗi do Mùa Nguyên Tổ tạo ra, và Mẹ cũng là đối tượng của cuộc tấn công từ kẻ cám dỗ nhằm vào sự thánh thiện nội tâm của Mẹ. Mẹ cũng có thể phải chịu đựng (“Một thanh gươm sẽ xuyên qua linh hồn của bà” – Lc 2:35).
Nhưng Mẹ, khác với Eva, đã kiên trì đến cùng. Eva cũng được tạo ra không có dục vọng và không có tội, nhưng bà đã tự do chọn lựa phạm tội. Còn Đức Maria không phạm tội, và vì vậy, Mẹ là “Eva Mới,” người làm mẹ của tất cả những ai được rửa tội, đã chết và sống lại với Chúa Kitô. Mẹ là chiếc Hòm Giao Ước sống động, nơi thân xác của Mẹ đã nuôi dưỡng thân xác của Con Mẹ, chứ không phải một chiếc hộp thụ động chỉ để chứa đựng những viên đá của Luật.
Hai Hiểu Lầm Thường Gặp
Tuy nhiên, chúng ta cần làm rõ một số điểm thường bị hiểu sai.
Thứ nhất, Đức Maria cũng cần được “cứu” bởi Chúa Kitô trong chừng mực mà Mẹ cũng sẽ bị sinh ra với tội nguyên tổ nếu không được Thiên Chúa ban ân sủng của sự cứu chuộc qua cái chết đền tội của Chúa Kitô. Chúa Giêsu là con người duy nhất không cần được cứu khỏi tội nguyên tổ.
Vì vậy, Đức Maria không phải là một nữ thần hay một hình mẫu nữ tính đứng bên cạnh Chúa Kitô như một bạn đồng hành của sự nam tính của Ngài, như thường thấy trong các nền văn hóa ngoại giáo cổ đại, nơi các vị thần nam và nữ được mô tả như một cặp thần linh biểu tượng cho các nguyên lý nam tính và nữ tính trong sự tồn tại. Không có một chút nào trong Kinh Thánh hay giáo lý Công giáo ám chỉ điều này, và giáo lý về Nguyên Tội của Đức Maria không phải là việc “thần thánh hóa” Mẹ hay miễn cho Mẹ khỏi kế hoạch cứu độ mà Chúa Kitô đã hoàn thành.
Thứ hai, lý do thần học khiến việc Nguyên Tội của Đức Maria là “thích hợp” trong kế hoạch cứu độ không phải vì Chúa Giêsu, là người vô tội, không thể được thụ thai bởi một người mẹ có tội. Lý luận như vậy sẽ cho rằng Ngài có thể bị “nhiễm bẩn” bởi tội lỗi của Mẹ, dù là trong bụng Mẹ hay trong suốt quá trình nuôi dưỡng Ngài. Nhưng lý luận này sẽ yêu cầu rằng chính Đức Maria phải được thụ thai và nuôi dưỡng bởi một người vô tội, và mẹ của Mẹ, Thánh Anna, cũng phải như vậy, dẫn đến một chuỗi vô tận của những tổ tiên không có tội.
Tại Sao Nguyên Tội Của Đức Maria Là Thích Hợp
Vấn đề, do đó, không phải là sự “nhiễm bẩn” hay sự không thể của việc Đấng Cứu Thế vô tội được sinh ra từ một người mẹ có tội. Câu trả lời về sự thích hợp của Nguyên Tội trong kế hoạch cứu độ có thể thấy rõ trong việc Giáo Hội chọn bài Phúc Âm của Luca về Sự Truyền Tin để cử hành sự kiện này (Luca 1:26-38).
Giáo Hội nhấn mạnh rằng mục đích của việc Nguyên Tội là chuẩn bị Đức Maria cho khoảnh khắc này. Để Mẹ có thể thốt lên lời fiat – “Xin Vâng, như lời Ngài truyền” – lời “Xin Vâng” hoàn hảo đối với Thiên Chúa và là phản ứng giao ước hoàn hảo đối với tất cả những lời mời gọi của Thiên Chúa đối với Israel.
Khía cạnh giao ước này là lý do tại sao lời “Xin Vâng” hoàn hảo của Maria lại có vai trò trung tâm trong câu chuyện cứu độ và trong sự hiểu biết của chúng ta về bản chất của Mạc Khải và Truyền Thống. Thiên Chúa sẽ không hoàn toàn bước vào lịch sử nhân loại cho đến khi Israel tự do và hoàn toàn chấp nhận lời mời gọi ân sủng của Thiên Chúa qua các giao ước Abraham và Môisen. Nhưng vì tội lỗi, Israel không thể đưa ra lời “Xin Vâng” hoàn hảo và tự do với Thiên Chúa.
Chân lý về Thiên Chúa đã được mạc khải cho Israel, nhưng đó là những chân lý thần học liên quan đến mối quan hệ với Thiên Chúa, trong đó cấu trúc và logic nội tại của chúng gắn kết “chân lý” với chính mầu nhiệm và nhân vị của Thiên Chúa – Đấng mong muốn sự hiệp thông với các thụ tạo của Ngài. Do đó, Thiên Chúa không thể ép buộc hay cưỡng chế một phản ứng tự do từ Israel đối với “chân lý” của Ngài mà không vi phạm chính logic nội tại của chân lý ấy. Sự hiệp thông mà Ngài tìm kiếm là một sự hiệp thông tự do, được sinh ra trong trái tim, chứ không chỉ là sự áp dụng hình thức của các “nghĩa vụ” của Luật.
Lời “Xin Vâng” Im Lặng Đã Rung Chuyển Vũ Trụ
Do đó, như Hồng Y Joseph Ratzinger đã chỉ ra, Đức Maria là “Con gái Sion,” đại diện cho tất cả Israel – thực sự là tất cả nhân loại – khi Mẹ, trong sự vô tội của mình, dâng cho Thiên Chúa lời “Xin Vâng” tự do đầu tiên, hoàn toàn và thật sự để Ngài được bước vào lịch sử nhân loại một cách trọn vẹn. Và tầm quan trọng của lời “Xin Vâng” của Mẹ có thể thấy qua việc sau khi Mẹ nói lời đó, câu chuyện kết thúc một cách ngắn gọn nhưng ngọt ngào: “Rồi Thiên Sứ rời khỏi Mẹ” (Luca 1:38).
Thế giới không chú ý đến lời “Xin Vâng” ấy, dù được thốt lên trong sự tĩnh lặng của ngôi nhà tại Nazareth. Hoàng đế Caesar vẫn ngủ yên mà không bị quấy rầy. Nhưng Thiên Đàng rung chuyển, các cửa ngõ mở ra với những chiều sâu của đất, và các thiên thần khóc vì vui mừng.
Như Đức Giáo Hoàng tương lai Benedict XVI đã lưu ý, thuật ngữ mà Thiên Sứ Gabriel dùng để chào Đức Maria, được dịch là “Đầy ân sủng,” là từ Hy Lạp kecharitomene, có nghĩa là người đã được ưu ái với sự đầy đủ ân sủng thần thánh. Đây là một từ được liên kết với hình tượng “Con gái Sion” trong Cựu Ước. Vì vậy, Hồng Y Ratzinger chỉ ra rằng Luca đang mô tả Đức Maria như là sự hoàn tất kiểu mẫu của tất cả những kỳ vọng giao ước của Thiên Chúa đối với Israel:
“Lời chào Đức Maria (Luca 1:28-32) rất giống với Zephaniah 3:14-17: Đức Maria là con gái Sion được chào mời để ‘mừng vui,’ được thông báo rằng Chúa sẽ đến với Mẹ. Nỗi sợ của Mẹ được xua đi, vì Chúa ở giữa Mẹ để cứu Mẹ. … Trong lời chào của thiên sứ, chủ đề ẩn chứa trong bức tranh của Luca về Đức Maria nổi lên: Mẹ chính là Sion thực sự, nơi mà mọi hy vọng đã hướng về suốt những cuộc tàn phá của lịch sử. Mẹ là Israel thực sự, nơi mà Cựu Ước và Tân Ước, Israel và Giáo Hội, không thể tách rời nhau. Mẹ là ‘Dân Thiên Chúa,’ mang lại trái của Thiên Chúa qua quyền năng ân sủng của Ngài.”
Vì vậy, khi chúng ta mừng lễ trọng thể này của Giáo Hội năm nay, hãy để lời cầu nguyện của chúng ta cũng là lời cầu nguyện của Đức Maria, Mẹ chúng ta: “Xin cho lời Ngài được thể hiện nơi con.” Và với lời fiat ấy là trung tâm trong đời sống thiêng liêng của chúng ta, hãy để chúng ta “cho phép” Thánh Thần bước vào linh hồn để “làm cho con đường của Chúa trở nên thẳng tắp.”
