NGUYÊN TẮC “3 KHÔNG” GIỮ CHO CUỘC HÔN NHÂN TRỌN VẸN
Kính thưa cộng đoàn thân mến,
Hôm nay, chúng ta cùng nhau dừng lại để suy ngẫm về một chủ đề gần gũi, thân thuộc nhưng vô cùng sâu sắc trong đời sống Kitô hữu: làm thế nào để xây dựng và gìn giữ một cuộc hôn nhân bền vững, hạnh phúc, và trọn vẹn theo thánh ý Thiên Chúa. Hôn nhân, trong ánh mắt của Thiên Chúa, không chỉ là sự kết hợp giữa hai con người, mà còn là một bí tích thánh thiêng – một dấu chỉ sống động của tình yêu trung tín, hy sinh, và hiệp thông. Công đồng Vaticanô II đã khẳng định: “Hôn nhân là một cộng đoàn sâu xa của sự sống và tình yêu” (Gaudium et Spes, 48). Tuy nhiên, để sống trọn vẹn ơn gọi này, chúng ta cần những nguyên tắc sống cụ thể, giúp hai người phối ngẫu đồng hành cùng nhau trong hành trình đầy thách đố nhưng cũng tràn ngập ân sủng.
Trong bài chia sẻ hôm nay, tôi muốn mời gọi anh chị em cùng suy tư về ba nguyên tắc mà tôi gọi là “3 Không”. Đây không phải là những thái độ tiêu cực hay sự né tránh trách nhiệm, mà là những lời cảnh tỉnh về những cạm bẫy có thể làm suy yếu đời sống hôn nhân. Ba nguyên tắc ấy là: Không làm việc nhà phụ vợ, Không đưa tiền cho vợ giữ, và Cái gì cũng không làm được. Qua từng nguyên tắc, chúng ta sẽ khám phá những sai lầm cần tránh, đồng thời nhận ra những con đường tích cực để xây dựng một mái ấm gia đình thánh thiện, nơi tình yêu Thiên Chúa được phản chiếu qua đời sống của hai vợ chồng.
Bài viết này sẽ đi sâu vào từng nguyên tắc, phân tích dưới nhiều góc độ – từ thần học, tâm lý, đến thực tiễn đời sống – và cung cấp những ví dụ cụ thể, câu chuyện minh họa, và các bước thực hành để mỗi gia đình có thể áp dụng. Chúng ta sẽ cùng nhau khám phá cách biến những thách thức trong hôn nhân thành cơ hội để yêu thương, trưởng thành, và đến gần Chúa hơn.
1. Không làm việc nhà phụ vợ: Chia sẻ là biểu hiện của tình yêu
Việc nhà – của ai trong gia đình?
Anh chị em thân mến, chúng ta hãy bắt đầu bằng một câu hỏi đơn giản nhưng rất quan trọng: Việc nhà là trách nhiệm của ai? Trong xã hội hiện đại, khi cả hai vợ chồng đều đi làm, cùng nhau gánh vác trách nhiệm kinh tế, tại sao việc nhà lại thường được mặc định là “chuyện của phụ nữ”? Không ít lần, chúng ta nghe những câu nói như: “Anh phụ em rửa bát”, “Anh giúp em lau nhà”, hay “Hôm nay anh trông con để em nghỉ một chút”. Thoạt nghe, những lời này có vẻ là sự hỗ trợ đáng quý. Nhưng nếu suy nghĩ kỹ, từ “phụ” hay “giúp” vô tình ngụ ý rằng việc nhà là gánh nặng chính của người vợ, còn người chồng chỉ đóng vai trò thứ yếu, như một người trợ giúp khi rảnh rỗi hoặc khi được yêu cầu.
Trong ánh sáng của Tin Mừng, chúng ta được mời gọi sống theo gương Chúa Giêsu, Đấng đã cúi xuống rửa chân cho các môn đệ (Ga 13,5-15). Hành động ấy không phải là “phụ giúp”, mà là một biểu hiện sâu sắc của tình yêu, sự phục vụ, và tinh thần đồng hành. Chúa Giêsu đã nói: “Thầy đã nêu gương cho anh em, để anh em cũng làm như Thầy đã làm cho anh em” (Ga 13,15). Trong đời sống hôn nhân, việc nhà không phải là trách nhiệm của riêng người vợ, mà là công việc chung của cả hai người phối ngẫu, được thực hiện với tình yêu, sự tôn trọng, và tinh thần hiệp thông.
Quan niệm rằng việc nhà là “chuyện của phụ nữ” không chỉ lỗi thời, mà còn đi ngược lại tinh thần Kitô giáo về sự bình đẳng và hiệp thông trong hôn nhân. Giáo hội dạy rằng hôn nhân là một sự hợp tác bình đẳng, nơi cả hai vợ chồng cùng chia sẻ trách nhiệm để xây dựng một cộng đoàn yêu thương (x. Amoris Laetitia, 54). Khi người chồng xem việc nhà là trách nhiệm chung, anh ấy không chỉ giảm bớt gánh nặng cho vợ, mà còn thể hiện tình yêu của mình qua những hành động cụ thể.
Tại sao cần chia sẻ việc nhà?
Hãy tưởng tượng một gia đình điển hình trong xã hội hôm nay. Người vợ đi làm cả ngày, trở về nhà với một danh sách dài những việc cần làm: nấu cơm, dọn dẹp, giặt giũ, chăm sóc con cái. Trong khi đó, người chồng, sau giờ làm, có thể ngồi xem tivi, lướt điện thoại, hoặc nghỉ ngơi vì cho rằng mình đã hoàn thành “phần việc” của mình ngoài xã hội. Tình huống này, dù quen thuộc, lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ:
- Sự bất cân bằng trong trách nhiệm: Khi người vợ phải gánh vác phần lớn công việc gia đình, cô ấy có thể cảm thấy kiệt sức, cả về thể chất lẫn tinh thần. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của cô ấy, mà còn làm suy yếu mối quan hệ hôn nhân, khi một người cảm thấy mình bị bỏ rơi trong trách nhiệm.
- Cảm giác cô đơn và bị coi thường: Dù người vợ không nói ra, cô ấy có thể cảm thấy cô đơn khi không nhận được sự hỗ trợ từ người bạn đời. Những hành động như lơ là việc nhà hoặc xem việc nhà là “không phải việc của mình” có thể khiến người vợ cảm thấy mình không được tôn trọng hoặc yêu thương.
- Ảnh hưởng đến con cái: Trẻ em học hỏi từ gương của cha mẹ. Khi người chồng không tham gia vào việc nhà, anh ấy vô tình truyền tải thông điệp rằng việc nhà là trách nhiệm của phụ nữ, điều này có thể ảnh hưởng đến nhận thức của con cái về bình đẳng giới và trách nhiệm gia đình.
Ngược lại, khi người chồng chủ động chia sẻ việc nhà, anh ấy gửi đi một thông điệp mạnh mẽ: “Anh ở đây, cùng em, và chúng ta là một đội.” Những hành động như rửa bát, lau nhà, hay tắm cho con không làm giảm đi phẩm giá hay uy nghi của người đàn ông. Trái lại, chúng là dấu hiệu của một người chồng trưởng thành, biết yêu thương, biết phục vụ, và biết đặt gia đình lên trên những tiện nghi cá nhân.
Từ góc độ tâm lý, các nghiên cứu chỉ ra rằng những cặp vợ chồng chia sẻ việc nhà có xu hướng hạnh phúc hơn, ít xung đột hơn, và có mối quan hệ bền chặt hơn. Một nghiên cứu từ Đại học Harvard (2019) cho thấy rằng khi người chồng tham gia vào việc nhà, cả hai vợ chồng đều báo cáo mức độ hài lòng cao hơn trong hôn nhân, và người vợ cảm thấy được tôn trọng và yêu thương hơn. Điều này cho thấy rằng việc chia sẻ việc nhà không chỉ là một hành động thực tế, mà còn là một cách để nuôi dưỡng tình yêu và sự hiệp thông.
Câu chuyện minh họa: Người chồng thay đổi
Tôi nhớ một câu chuyện về anh Nam, một giáo dân trong một giáo xứ. Anh Nam là một người chồng tốt, nhưng ban đầu, anh nghĩ rằng việc nhà là “chuyện của phụ nữ”. Mỗi tối, sau giờ làm, anh thường ngồi xem bóng đá, trong khi chị Lan, vợ anh, tất bật với việc cơm nước, dọn dẹp, và chăm sóc hai đứa con nhỏ. Chị Lan không bao giờ phàn nàn, nhưng ánh mắt mệt mỏi của chị khiến anh Nam bắt đầu cảm thấy day dứt.
Một ngày nọ, trong giờ cầu nguyện gia đình, anh Nam đọc được đoạn Tin Mừng về việc Chúa Giêsu rửa chân cho các môn đệ. Lời Chúa chạm đến lòng anh. Anh tự hỏi: “Nếu Chúa, Đấng là Thầy, còn cúi xuống phục vụ, thì tại sao mình lại không thể chia sẻ việc nhà với vợ?” Từ đó, anh bắt đầu thay đổi. Anh chủ động rửa bát sau bữa tối, tắm cho con, và thậm chí học cách nấu một vài món ăn đơn giản để vợ có thời gian nghỉ ngơi. Chị Lan, ban đầu ngạc nhiên, sau đó cảm động đến rơi nước mắt. Chị nói với anh: “Em không cần anh làm hết mọi việc, nhưng khi anh chia sẻ như thế, em cảm thấy mình được yêu thương và tôn trọng hơn bao giờ hết.”
Sau vài tháng, anh Nam nhận ra rằng việc chia sẻ việc nhà không chỉ giúp chị Lan bớt mệt mỏi, mà còn mang lại niềm vui cho chính anh. Anh cảm thấy gần gũi hơn với các con, hiểu hơn về những khó khăn của vợ, và cảm nhận được sự gắn kết sâu sắc hơn trong gia đình. Câu chuyện của anh Nam là một minh chứng rằng, khi người chồng sẵn sàng bước ra khỏi vùng an toàn của mình, những hành động nhỏ bé có thể mang lại những thay đổi lớn lao.
Câu chuyện minh họa thứ hai: Một gia đình cùng làm việc
Một câu chuyện khác mà tôi muốn chia sẻ là về gia đình anh Hùng và chị Thủy. Khi mới cưới, anh Hùng là một người chồng yêu thương, nhưng anh không quen làm việc nhà vì lớn lên trong một gia đình truyền thống, nơi mẹ anh đảm nhận hầu hết các công việc gia đình. Chị Thủy, một người phụ nữ hiện đại, cảm thấy thất vọng khi anh Hùng thường xuyên để cô một mình lo toan mọi thứ sau giờ làm.
Thay vì im lặng chịu đựng, chị Thủy quyết định thẳng thắn chia sẻ cảm xúc của mình. Một buổi tối, cô mời anh Hùng ngồi xuống và nói: “Anh à, em biết anh yêu em, nhưng khi em phải làm mọi thứ một mình, em cảm thấy cô đơn. Em muốn chúng ta cùng nhau xây dựng gia đình này.” Lời nói chân thành của chị Thủy khiến anh Hùng suy nghĩ. Anh bắt đầu thử làm những việc nhỏ, như dọn bàn ăn, gấp quần áo, và dần dần học cách nấu những món ăn mà chị Thủy yêu thích.
Điều đặc biệt ở gia đình anh Hùng và chị Thủy là họ biến việc nhà thành một hoạt động chung của cả gia đình. Cuối tuần, họ cùng các con dọn dẹp nhà cửa, biến công việc thành một trò chơi vui vẻ. Anh Hùng nhận ra rằng những khoảnh khắc này không chỉ giúp giảm bớt gánh nặng cho chị Thủy, mà còn tạo ra những kỷ niệm đẹp cho cả gia đình. Các con của họ lớn lên với hình ảnh một người cha sẵn sàng phục vụ và một người mẹ được tôn trọng, điều này ảnh hưởng sâu sắc đến cách các em nhìn nhận về gia đình và trách nhiệm.
Lời mời gọi thực hành
Anh chị em thân mến, để tránh nguyên tắc “Không làm việc nhà phụ vợ”, tôi mời gọi các bậc làm chồng và các gia đình thực hiện những bước cụ thể sau:
- Quan sát và chủ động: Hãy nhìn quanh nhà, nhận ra những việc cần làm, và bắt tay vào thực hiện mà không cần vợ phải nhắc nhở. Một hành động đơn giản như lau bàn ăn, gấp chăn, hay tưới cây có thể mang lại niềm vui lớn cho người bạn đời.
- Phân chia công việc: Hãy ngồi lại với vợ, cùng nhau lập danh sách các công việc gia đình, và phân chia trách nhiệm một cách công bằng. Ví dụ, chồng có thể đảm nhận việc giặt giũ, còn vợ lo nấu ăn, hoặc luân phiên nhau chăm sóc con cái. Hãy đảm bảo rằng cả hai đều cảm thấy thoải mái với sự phân chia này.
- Thực hiện với tình yêu: Hãy làm việc nhà với tâm thế của Chúa Giêsu khi phục vụ các môn đệ – không phải vì bổn phận, mà vì tình yêu. Khi bạn dọn dẹp nhà cửa, hãy nghĩ rằng bạn đang làm điều đó để mang lại niềm vui cho vợ và con.
- Tạo thói quen gia đình: Biến việc nhà thành một hoạt động chung của cả gia đình. Ví dụ, tổ chức “ngày dọn dẹp gia đình” vào cuối tuần, nơi mọi người cùng tham gia, hoặc cùng nhau nấu một bữa cơm đặc biệt. Những hoạt động này không chỉ giảm bớt gánh nặng, mà còn tăng cường sự gắn kết gia đình.
- Khích lệ lẫn nhau: Hãy khen ngợi và cảm ơn nhau khi hoàn thành công việc. Một lời nói đơn giản như “Cảm ơn anh đã rửa bát hôm nay” hoặc “Em làm món này ngon quá, lần sau anh muốn học” có thể tạo ra một bầu không khí tích cực trong gia đình.
- Học hỏi từ cộng đoàn: Tham gia các nhóm gia đình trong giáo xứ hoặc các khóa tĩnh tâm để học hỏi từ những cặp vợ chồng khác về cách chia sẻ việc nhà. Những câu chuyện và kinh nghiệm thực tế có thể truyền cảm hứng và giúp bạn tìm ra cách phù hợp với gia đình mình.
Hôn nhân là một hành trình chia sẻ, và việc nhà là một cơ hội tuyệt vời để hai vợ chồng thể hiện tình yêu qua những hành động cụ thể. Như Thánh Phaolô đã dạy: “Hãy yêu thương nhau như Chúa Kitô đã yêu thương Hội Thánh” (Ep 5,25). Tình yêu ấy không chỉ được nói bằng lời, mà còn được chứng minh qua sự phục vụ hằng ngày.
2. Không đưa tiền cho vợ giữ: Tin tưởng để cùng xây dựng tương lai
Tài chính – nền tảng của sự hiệp thông
Nguyên tắc thứ hai mà chúng ta cần tránh là thái độ “tiền ai làm ra, người đó giữ”. Trong xã hội hiện đại, khi cả hai vợ chồng đều có thu nhập riêng, quan niệm này có thể nghe có vẻ hợp lý. Ai cũng muốn tự chủ về tài chính, muốn có quyền quyết định cách sử dụng số tiền mình kiếm được. Tuy nhiên, trong đời sống hôn nhân, nếu thiếu sự tin tưởng và minh bạch trong việc quản lý tài chính, làm sao chúng ta có thể cùng nhau xây dựng những kế hoạch dài hạn, như mua nhà, nuôi dạy con cái, hay chuẩn bị cho tuổi già?
Hôn nhân, theo giáo huấn của Giáo hội, là một sự hiệp thông trọn vẹn giữa hai người (x. Gaudium et Spes, 48). Hiệp thông không chỉ là sự kết hợp về thể xác hay tinh thần, mà còn bao gồm cả những khía cạnh thực tế như tài chính. Khi người chồng giữ riêng tiền của mình, hoặc người vợ không muốn chia sẻ trách nhiệm quản lý ngân sách, thì vô tình, cả hai đang dựng lên một bức tường ngăn cách. Ngược lại, khi người chồng sẵn sàng trao tiền cho vợ giữ, hoặc cùng nhau lập một ngân sách chung, điều đó thể hiện sự tin tưởng, tôn trọng, và cam kết vì lợi ích của gia đình.
Từ góc độ thần học, hôn nhân là hình ảnh của sự hiệp thông giữa Chúa Kitô và Hội Thánh (Ep 5,25-32). Trong mối quan hệ ấy, Chúa Kitô trao ban tất cả – kể cả mạng sống của Ngài – vì lợi ích của Hội Thánh. Tương tự, trong hôn nhân, sự minh bạch và chia sẻ trong tài chính là một cách để hai vợ chồng sống tinh thần tự hiến, đặt lợi ích của gia đình lên trên những mong muốn cá nhân.
Tại sao cần minh bạch tài chính?
Hãy thử tưởng tượng một gia đình nơi người chồng kiếm được tiền, nhưng giữ kín thu nhập của mình. Anh ấy chi tiêu theo ý muốn, mua những thứ mình thích, trong khi người vợ phải chật vật xoay xở với số tiền ít ỏi để lo cho các nhu cầu thiết yếu của gia đình. Người vợ, dù không nói ra, có thể cảm thấy bị tổn thương, bị coi thường, và bị đẩy ra ngoài lề trong những quyết định quan trọng của gia đình. Tình trạng này có thể dẫn đến:
- Mất lòng tin: Khi một người không minh bạch về tài chính, người kia có thể bắt đầu nghi ngờ về sự trung thực hoặc cam kết của họ trong hôn nhân.
- Xung đột gia đình: Tài chính là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra tranh cãi trong các gia đình. Khi không có sự đồng thuận về cách quản lý tiền bạc, những bất đồng nhỏ có thể leo thang thành xung đột lớn.
- Thiếu kế hoạch lâu dài: Nếu mỗi người chỉ lo cho bản thân, gia đình sẽ khó đạt được những mục tiêu chung, như tiết kiệm cho việc học của con, mua nhà, hay chuẩn bị cho tuổi già.
Ngược lại, khi cả hai vợ chồng minh bạch về tài chính, cùng nhau lập kế hoạch chi tiêu, tiết kiệm, và đầu tư, họ không chỉ xây dựng được một nền tảng vật chất vững chắc, mà còn củng cố sự hiệp nhất về tinh thần. Đưa tiền cho vợ giữ không có nghĩa là người chồng mất đi quyền kiểm soát, hay người vợ trở thành người “quản lý độc quyền”. Đúng hơn, đó là một hành động biểu lộ sự đồng thuận, rằng cả hai cùng đặt gia đình làm ưu tiên hàng đầu.
Từ góc độ văn hóa Việt Nam, việc người chồng giao tiền cho vợ giữ là một truyền thống lâu đời, thể hiện sự tin tưởng và tôn trọng vai trò của người vợ trong việc vun vén cho gia đình. Tuy nhiên, trong xã hội hiện đại, khi cả hai vợ chồng đều có thu nhập, điều quan trọng không phải là “ai giữ tiền”, mà là cả hai cùng quản lý tiền bạc một cách minh bạch và công bằng. Người vợ, trong vai trò quản lý ngân sách, có thể là người cân đối chi tiêu, vun vén cho những nhu cầu của gia đình, từ việc mua thực phẩm, đóng học phí cho con, đến tiết kiệm cho những dự định lớn hơn. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là người vợ phải gánh hết trách nhiệm tài chính. Cả hai cần ngồi lại với nhau, minh bạch về thu nhập, chi tiêu, và cùng đưa ra những quyết định quan trọng.
Câu chuyện minh họa: Ngân sách chung của một gia đình
Tôi từng gặp một cặp vợ chồng trẻ, anh Hòa và chị Mai, trong một buổi tĩnh tâm dành cho các gia đình. Khi mới cưới, anh Hòa có thói quen giữ tiền riêng. Anh nghĩ rằng mình làm ra tiền, nên có quyền quyết định cách sử dụng. Chị Mai, dù không phàn nàn, nhưng cảm thấy buồn vì không biết chồng kiếm được bao nhiêu, chi tiêu ra sao, hay có kế hoạch gì cho tương lai. Mỗi tháng, chị phải tự xoay xở với số tiền anh đưa, thường không đủ để trang trải mọi thứ.
Trong một buổi chia sẻ, cha linh hướng đã hỏi anh Hòa: “Con có coi Mai là người bạn đời mà Chúa đã trao cho con không? Nếu có, tại sao con không tin tưởng Mai trong việc cùng nhau quản lý tài chính?” Câu hỏi ấy khiến anh Hòa suy nghĩ. Anh bắt đầu chia sẻ thu nhập của mình với chị Mai, và cả hai cùng nhau lập một ngân sách chung. Họ phân chia rõ ràng: 50% cho chi tiêu hằng ngày, 20% tiết kiệm cho việc mua nhà, 10% dành cho việc bác ái, 10% cho các nhu cầu cá nhân của mỗi người, và 10% dự phòng cho những trường hợp khẩn cấp. Kể từ đó, chị Mai cảm thấy được tôn trọng và an tâm hơn, còn anh Hòa nhận ra rằng việc minh bạch tài chính không làm anh mất đi tự do, mà giúp gia đình họ gắn kết hơn.
Sau một năm áp dụng ngân sách chung, anh Hòa và chị Mai không chỉ tiết kiệm được một khoản đáng kể cho kế hoạch mua nhà, mà còn cảm thấy gần gũi nhau hơn. Họ thường xuyên ngồi lại để xem xét ngân sách, thảo luận về các mục tiêu tài chính, và thậm chí cùng nhau quyết định làm những việc bác ái, như giúp đỡ một gia đình khó khăn trong giáo xứ. Câu chuyện của họ nhắc chúng ta rằng, trong hôn nhân, tài chính không chỉ là vấn đề tiền bạc, mà còn là vấn đề của sự tin tưởng và hiệp thông.
Câu chuyện minh họa thứ hai: Vượt qua khó khăn tài chính
Một câu chuyện khác mà tôi muốn chia sẻ là về anh Long và chị Hà, một cặp vợ chồng gặp khó khăn tài chính trong những năm đầu hôn nhân. Anh Long làm việc trong ngành xây dựng, thu nhập không ổn định, trong khi chị Hà là nhân viên văn phòng với mức lương vừa đủ. Vì áp lực kinh tế, anh Long thường giữ tiền riêng để chi tiêu cho các nhu cầu cá nhân, như mua đồ công nghệ hoặc đi nhậu với bạn bè. Chị Hà, phải lo toan mọi chi phí sinh hoạt, cảm thấy căng thẳng và dần mất niềm tin vào chồng.
Mọi chuyện thay đổi khi họ tham gia một khóa học về quản lý tài chính gia đình do giáo xứ tổ chức. Trong khóa học, họ được hướng dẫn cách lập ngân sách, tiết kiệm, và quan trọng nhất là cách minh bạch với nhau về tiền bạc. Anh Long, ban đầu ngại ngần, dần nhận ra rằng sự thiếu minh bạch của mình đã gây tổn thương cho chị Hà. Anh quyết định giao toàn bộ thu nhập cho chị Hà giữ, và cả hai cùng nhau lập một kế hoạch tài chính chặt chẽ. Họ cắt giảm các chi tiêu không cần thiết, ưu tiên tiết kiệm cho việc học của con, và thậm chí bắt đầu một khoản tiết kiệm nhỏ cho những trường hợp khẩn cấp.
Điều đáng quý là trong quá trình này, anh Long và chị Hà học cách cầu nguyện cùng nhau về tài chính. Mỗi tối, họ dành vài phút để cảm tạ Chúa vì những gì họ có, và xin Ngài hướng dẫn trong các quyết định tài chính. Dần dần, họ không chỉ vượt qua khó khăn kinh tế, mà còn xây dựng được một mối quan hệ dựa trên sự tin tưởng và đồng hành. Chị Hà chia sẻ: “Khi anh Long bắt đầu minh bạch với em, em không chỉ cảm thấy nhẹ nhõm về tiền bạc, mà còn cảm nhận được tình yêu của anh rõ ràng hơn bao giờ hết.”
Lời mời gọi thực hành
Để tránh nguyên tắc “Không đưa tiền cho vợ giữ”, tôi mời gọi các cặp vợ chồng thực hiện những bước sau:
- Minh bạch về thu nhập: Hãy chia sẻ với nhau về thu nhập, chi tiêu, và các khoản nợ (nếu có). Sự minh bạch là nền tảng của sự tin tưởng. Nếu có bất kỳ khó khăn tài chính nào, hãy thẳng thắn thảo luận để cùng nhau tìm giải pháp.
- Lập ngân sách chung: Cùng nhau lập kế hoạch tài chính, phân chia rõ ràng các khoản chi tiêu, tiết kiệm, và đầu tư. Hãy đảm bảo rằng cả hai đều có tiếng nói trong các quyết định tài chính. Có thể sử dụng các công cụ như bảng tính Excel, ứng dụng quản lý tài chính (như Money Lover), hoặc đơn giản là một cuốn sổ ghi chép.
- Đặt gia đình làm ưu tiên: Hãy nhớ rằng, tiền bạc là phương tiện, không phải mục đích. Hãy sử dụng tiền bạc để phục vụ hạnh phúc và sự phát triển của gia đình, thay vì để nó trở thành nguyên nhân gây chia rẽ. Ví dụ, dành một phần thu nhập cho các hoạt động gia đình, như đi du lịch cùng nhau, hoặc tham gia các sinh hoạt giáo xứ.
- Cầu nguyện về tài chính: Hãy mời Chúa vào trong các quyết định tài chính của gia đình. Cầu nguyện cùng nhau để xin Chúa hướng dẫn trong việc sử dụng tiền bạc một cách khôn ngoan và quảng đại. Ví dụ, trước khi đưa ra một quyết định tài chính lớn, hãy cùng nhau cầu nguyện để xin Chúa soi sáng.
- Học hỏi về quản lý tài chính: Tham gia các khóa học hoặc hội thảo về quản lý tài chính gia đình, hoặc đọc các tài liệu đáng tin cậy về chủ đề này. Những kiến thức này không chỉ giúp gia đình ổn định về kinh tế, mà còn giúp hai vợ chồng học cách làm việc cùng nhau như một đội.
- Tôn trọng sự đóng góp của nhau: Dù một người kiếm được nhiều tiền hơn, hãy luôn tôn trọng sự đóng góp của người kia, dù là qua công việc nhà, chăm sóc con cái, hay quản lý tài chính. Sự tôn trọng này là nền tảng để xây dựng sự hiệp thông.
Như Thánh Phaolô đã nhắc nhở: “Tình yêu thì không tìm tư lợi” (1 Cr 13,5). Trong hôn nhân, sự minh bạch và tin tưởng trong tài chính là một cách cụ thể để sống tình yêu ấy.
3. Cái gì cũng “Không làm được”: Cùng nhau lớn lên trong trách nhiệm
Thái độ “không làm được” – cạm bẫy của sự thụ động
Nguyên tắc thứ ba, có lẽ, là điều mà nhiều gia đình gặp phải: thái độ “cái gì cũng không làm được” của một số người chồng. Từ những việc nhỏ như thay tã cho con, nấu một bữa cơm đơn giản, đến những trách nhiệm lớn hơn như dạy dỗ con cái hay sửa chữa đồ đạc trong nhà, không ít người chồng thường nói: “Anh không biết làm đâu”, “Anh không quen”, hoặc “Em làm giỏi hơn mà”. Những lời này, dù vô tình, lại có thể gây ra những vết thương sâu sắc trong lòng người bạn đời.
Anh chị em thân mến, chúng ta cần thẳng thắn nhìn nhận: không phải là “không làm được”, mà thường là “không chịu học”. Mỗi người khi bước vào đời sống hôn nhân đều mang theo những thiếu sót, những kỹ năng chưa hoàn thiện. Nhưng hôn nhân không phải là nơi để chúng ta trốn tránh hay đổ trách nhiệm cho người kia. Trái lại, đó là hành trình mà cả hai cùng nhau lớn lên, cùng nhau học hỏi và hoàn thiện bản thân.
Thái độ “không làm được” không chỉ giới hạn ở việc nhà, mà còn có thể xuất hiện trong các khía cạnh khác của đời sống hôn nhân, như:
- Chăm sóc con cái: Một số người chồng từ chối học cách chăm sóc con, như pha sữa, thay tã, hay dỗ con ngủ, vì cho rằng đó là “việc của mẹ”.
- Dạy dỗ con cái: Một số người cha tránh tham gia vào việc giáo dục con, như dạy con học, hướng dẫn con về đạo đức, hay giải thích những vấn đề khó khăn của con, vì nghĩ rằng vợ làm tốt hơn.
- Đời sống thiêng liêng: Một số người chồng nói “Tôi không biết cầu nguyện” hoặc “Tôi không quen đi lễ”, để lại trách nhiệm dẫn dắt thiêng liêng của gia đình cho vợ.
Khi một người chồng liên tục từ chối học hỏi hoặc tham gia, anh ấy vô tình đẩy người vợ vào tình trạng phải gánh vác mọi thứ một mình, dẫn đến sự kiệt sức và cảm giác cô đơn. Người vợ không mong chờ một người chồng hoàn hảo, biết làm tất cả mọi thứ. Điều cô ấy cần là một người bạn đời sẵn sàng cố gắng, sẵn sàng học hỏi, và không bỏ cuộc giữa chừng.
Hôn nhân – hành trình học hỏi và trưởng thành
Hãy tưởng tượng một người chồng từ chối học cách chăm sóc con cái, từ chối thử nấu một bữa cơm, hay từ chối tham gia vào những công việc gia đình. Anh ấy có thể nghĩ rằng mình đang tránh được những việc “khó khăn” hoặc “không quen thuộc”. Nhưng thực tế, anh ấy đang rút lui khỏi vai trò làm chồng, làm cha một cách rất thụ động. Trong khi đó, người vợ không mong chờ một người chồng hoàn hảo, biết làm tất cả mọi thứ. Điều cô ấy cần là một người bạn đời sẵn sàng cố gắng, sẵn sàng học hỏi, và không bỏ cuộc giữa chừng.
Trong Kinh Thánh, chúng ta thấy Thánh Giuse – người chồng, người cha thầm lặng nhưng đầy trách nhiệm. Dù không được ghi lại nhiều lời nói, nhưng qua hành động, ngài đã bảo vệ, che chở và đồng hành cùng Đức Maria và Chúa Giêsu trong những thời khắc khó khăn nhất (Mt 2,13-15). Khi được sứ thần báo mộng, Thánh Giuse không nói: “Tôi không biết làm thế nào để bảo vệ gia đình.” Ngài đứng dậy, hành động, và tin tưởng vào sự hướng dẫn của Chúa. Các bậc làm chồng, làm cha hôm nay cũng được mời gọi noi gương Thánh Giuse: không ngại học hỏi, không ngại thử sức, và không ngại bước ra khỏi vùng an toàn của mình để chia sẻ gánh nặng với người bạn đời.
Hôn nhân là một trường học, nơi cả hai vợ chồng cùng nhau trưởng thành. Mỗi thử thách, từ việc học cách chăm sóc con cái đến việc giải quyết những bất đồng, là một cơ hội để cả hai phát triển và trở nên giống Chúa hơn. Khi người chồng sẵn sàng học hỏi, anh ấy không chỉ giúp giảm bớt gánh nặng cho vợ, mà còn làm gương cho con cái về tinh thần trách nhiệm và sự kiên trì.
Từ góc độ tâm lý, thái độ sẵn sàng học hỏi giúp người chồng xây dựng sự tự tin và cảm giác hoàn thành trong vai trò của mình. Khi một người chồng thử làm một việc mới – dù là nấu ăn, chăm con, hay sửa chữa đồ đạc – và nhận được sự khích lệ từ vợ, anh ấy sẽ cảm thấy được trân trọng và có động lực để tiếp tục cố gắng. Ngược lại, thái độ “không làm được” có thể dẫn đến sự tự ti, xa cách, và cảm giác thất bại trong hôn nhân.
Câu chuyện minh họa: Người cha học làm cha
Tôi từng nghe câu chuyện về anh Tuấn, một người cha trẻ trong một giáo xứ. Khi đứa con đầu lòng ra đời, anh Tuấn gần như không biết làm gì ngoài việc đi làm và mang tiền về nhà. Mỗi lần con khóc, anh nói: “Anh không biết dỗ con, em làm giỏi hơn.” Mỗi lần cần thay tã, anh lại bảo: “Cái này anh không quen, em làm đi.” Chị Hạnh, vợ anh, dù yêu chồng, nhưng dần cảm thấy cô đơn trong hành trình làm mẹ.
Một ngày nọ, trong một buổi họp nhóm gia đình, anh Tuấn nghe một người cha khác chia sẻ về niềm vui khi tự tay chăm sóc con. Anh bắt đầu thử thay tã, dù vụng về. Anh học cách pha sữa, dù lúc đầu làm đổ lung tung. Anh thậm chí thử hát ru con, dù giọng anh không hay. Dần dần, anh nhận ra rằng, những việc tưởng chừng “không làm được” lại mang đến cho anh niềm vui lớn lao: được gần gũi con, được chia sẻ với vợ, và được sống trọn vẹn vai trò làm cha. Chị Hạnh, nhìn thấy sự thay đổi của chồng, nói với anh: “Anh không cần làm mọi thứ hoàn hảo, nhưng khi anh cố gắng, em cảm thấy chúng ta thực sự là một gia đình.”
Sau một thời gian, anh Tuấn không chỉ thành thạo trong việc chăm sóc con, mà còn bắt đầu tham gia vào việc dạy dỗ con. Anh dành thời gian đọc sách cho con, hướng dẫn con cầu nguyện, và thậm chí tổ chức những buổi đi chơi gia đình. Sự thay đổi của anh không chỉ mang lại hạnh phúc cho chị Hạnh, mà còn làm gương cho các cặp vợ chồng trẻ khác trong giáo xứ.
Câu chuyện minh họa thứ hai: Học hỏi để dẫn dắt thiêng liêng
Một câu chuyện khác là về anh Minh, một người chồng từng nghĩ rằng mình “không biết gì” về đời sống thiêng liêng. Anh Minh lớn lên trong một gia đình ít thực hành đức tin, nên anh thường để chị Nga, vợ anh, đảm nhận việc dẫn dắt gia đình cầu nguyện, đưa con đi lễ, và tham gia các sinh hoạt giáo xứ. Anh nói: “Anh không quen cầu nguyện, em làm tốt hơn.” Chị Nga, dù kiên nhẫn, cảm thấy buồn vì anh Minh không cùng chia sẻ vai trò dẫn dắt thiêng liêng của gia đình.
Mọi chuyện thay đổi khi anh Minh tham gia một buổi tĩnh tâm dành cho các ông bố trong giáo xứ. Tại đó, anh được nghe một bài chia sẻ về vai trò của người cha như một “linh mục trong gia đình”, dẫn dắt vợ con đến gần Chúa hơn. Lời chia sẻ ấy khiến anh Minh suy nghĩ. Anh bắt đầu học cách cầu nguyện đơn giản, như đọc một đoạn Kinh Thánh ngắn mỗi tối cùng gia đình. Anh thử dẫn kinh tối, dù ban đầu còn ngượng ngùng. Anh thậm chí tham gia một nhóm chia sẻ đức tin để học hỏi thêm về giáo lý.
Dần dần, anh Minh trở thành một người cha, người chồng tích cực trong đời sống thiêng liêng. Anh cùng chị Nga dẫn các con đi lễ, tổ chức giờ cầu nguyện gia đình, và thậm chí bắt đầu tham gia các hoạt động bác ái trong giáo xứ. Chị Nga chia sẻ: “Khi anh Minh bắt đầu cầu nguyện cùng gia đình, em cảm thấy gia đình mình được Chúa chúc phúc nhiều hơn. Em không cần anh ấy làm mọi thứ hoàn hảo, nhưng sự cố gắng của anh ấy là món quà lớn nhất.”
Lời mời gọi thực hành
Để tránh nguyên tắc “Cái gì cũng không làm được”, tôi mời gọi các bậc làm chồng, làm cha thực hiện những bước sau:
- Thử sức với những việc mới: Đừng ngại làm những việc bạn chưa quen, như nấu ăn, chăm con, hay sửa chữa đồ đạc. Hãy bắt đầu với những việc nhỏ và học hỏi từng ngày. Ví dụ, thử nấu một món ăn đơn giản, hoặc học cách chơi một trò chơi với con.
- Hỏi ý kiến vợ: Nếu bạn không biết làm điều gì, hãy hỏi vợ cách làm. Điều này không chỉ giúp bạn học hỏi, mà còn thể hiện sự tôn trọng và mong muốn đồng hành cùng cô ấy. Ví dụ, hỏi vợ cách pha sữa cho con, hoặc cách tổ chức một buổi sinh nhật cho con.
- Kiên nhẫn với bản thân: Không ai giỏi ngay từ đầu. Hãy kiên nhẫn, và nhớ rằng mỗi nỗ lực của bạn là một món quà dành cho gia đình. Đừng sợ thất bại, vì mỗi lần cố gắng là một bước tiến trong hành trình làm chồng, làm cha.
- Tham gia đời sống thiêng liêng: Đừng nói “Tôi không biết cầu nguyện” hoặc “Tôi không quen tham gia sinh hoạt giáo xứ”. Hãy cùng vợ cầu nguyện gia đình, tham gia các buổi tĩnh tâm, hoặc học hỏi thêm về đức tin. Ví dụ, bắt đầu bằng việc đọc một đoạn Kinh Thánh ngắn mỗi tối, hoặc tham gia một nhóm chia sẻ đức tin trong giáo xứ.
- Học hỏi từ những người khác: Tìm kiếm những tấm gương tốt từ các ông bố, ông chồng khác trong cộng đoàn. Tham gia các nhóm gia đình hoặc các buổi chia sẻ để học hỏi kinh nghiệm thực tế về cách làm chồng, làm cha.
- Khích lệ con cái học hỏi: Khi bạn thể hiện tinh thần sẵn sàng học hỏi, bạn cũng làm gương cho con cái. Hãy khuyến khích các con thử những điều mới, kiên nhẫn với bản thân, và không ngại thất bại. Ví dụ, cùng con học một kỹ năng mới, như vẽ tranh hoặc làm thủ công, để tạo sự gắn kết.
Như Chúa Giêsu đã nói: “Ai trung tín trong việc nhỏ, thì cũng trung tín trong việc lớn” (Lc 16,10). Những nỗ lực nhỏ bé trong việc học hỏi và chia sẻ trách nhiệm sẽ mang lại những hoa trái lớn lao trong đời sống hôn nhân.
Kết luận: Hôn nhân – hành trình của tình yêu, trách nhiệm, và ân sủng
Kính thưa cộng đoàn,
Nguyên tắc “3 Không” mà chúng ta vừa suy tư – không làm việc nhà phụ vợ, không đưa tiền cho vợ giữ, và cái gì cũng không làm được – không phải là những điều chúng ta khuyến khích, mà là những thái độ cần tránh. Thay vào đó, chúng ta được mời gọi sống theo tinh thần chia sẻ, tin tưởng, và sẵn sàng học hỏi. Một cuộc hôn nhân trọn vẹn không phải là nơi hai người hoàn hảo gặp nhau, mà là nơi hai con người bất toàn cùng nhau cố gắng, cùng nhau xây dựng một mái ấm đầy yêu thương và thánh thiện.
Hôn nhân, trong kế hoạch của Thiên Chúa, là một bí tích của sự hiệp thông và hy sinh. Để sống trọn vẹn ơn gọi này, cả hai vợ chồng cần đặt Chúa làm trung tâm, cầu nguyện cùng nhau, và không ngừng tìm kiếm sự hướng dẫn của Ngài. Hãy nhớ rằng, “dây buộc ba tao thì không dễ đứt” (Gv 4,12). Khi cả hai vợ chồng cùng nắm tay nhau và nắm tay Chúa, không có thử thách nào là không thể vượt qua.
Những gợi ý để duy trì đời sống hôn nhân bền vững
Để kết thúc, tôi muốn chia sẻ một số gợi ý cụ thể để các gia đình có thể duy trì và nuôi dưỡng đời sống hôn nhân:
- Cầu nguyện cùng nhau: Hãy dành thời gian mỗi ngày để cầu nguyện chung, dù chỉ là vài phút. Cầu nguyện giúp hai vợ chồng gắn kết với Chúa và với nhau, đồng thời xin Chúa hướng dẫn trong mọi quyết định của gia đình.
- Thảo luận thường xuyên: Hãy dành thời gian để trò chuyện về những gì đang xảy ra trong gia đình, từ việc nhà, tài chính, đến cảm xúc và mong muốn của mỗi người. Sự giao tiếp chân thành là chìa khóa để giải quyết các vấn đề trước khi chúng trở nên nghiêm trọng.
- Tham gia cộng đoàn: Hãy tích cực tham gia các hoạt động giáo xứ, các nhóm gia đình, hoặc các khóa tĩnh tâm dành cho các cặp vợ chồng. Cộng đoàn là nơi bạn có thể học hỏi, chia sẻ, và nhận được sự hỗ trợ để nuôi dưỡng đời sống hôn nhân.
- Nuôi dưỡng tình yêu: Đừng quên những cử chỉ yêu thương nhỏ bé, như viết một lời nhắn yêu thương, tổ chức một buổi hẹn hò, hoặc đơn giản là nói “Anh yêu em” hoặc “Em yêu anh”. Những hành động này giúp duy trì ngọn lửa tình yêu trong hôn nhân.
- Học hỏi và trưởng thành: Hãy coi hôn nhân như một hành trình học hỏi suốt đời. Đọc sách về hôn nhân, tham gia các khóa học, hoặc tìm kiếm lời khuyên từ những người đi trước để không ngừng hoàn thiện bản thân và mối quan hệ.
- Tha thứ và kiên nhẫn: Không có hôn nhân nào hoàn hảo. Khi xảy ra bất đồng, hãy học cách tha thứ, kiên nhẫn, và tìm cách giải quyết vấn đề cùng nhau. Hãy nhớ rằng tình yêu đích thực là “nhẫn nhục, hiền hậu, không ghen tương, không kiêu căng” (1 Cr 13,4-5).
Lời mời gọi cuối cùng
Tôi mời gọi mỗi gia đình trong cộng đoàn chúng ta hãy dành thời gian để nhìn lại đời sống hôn nhân của mình. Các bậc làm chồng, hãy tự hỏi: “Mình đã thực sự chia sẻ việc nhà, minh bạch tài chính, và sẵn sàng học hỏi để đồng hành cùng vợ chưa?” Các bậc làm vợ, hãy khích lệ và nâng đỡ chồng trong hành trình này, với sự kiên nhẫn và yêu thương. Và trên hết, hãy cùng nhau cầu nguyện, để Chúa chúc lành và hướng dẫn gia đình bạn.
Hãy dành một buổi tối trong tuần này để cả gia đình cùng nhau chia sẻ. Có thể bắt đầu bằng việc cầu nguyện chung, sau đó thảo luận về cách cả hai vợ chồng có thể hỗ trợ nhau nhiều hơn trong việc nhà, tài chính, và trách nhiệm gia đình. Hãy lập một kế hoạch cụ thể, chẳng hạn như phân chia công việc nhà, lập ngân sách chung, hoặc cùng nhau học một kỹ năng mới để phục vụ gia đình. Những bước nhỏ này, khi được thực hiện với tình yêu, sẽ mang lại những thay đổi lớn lao.
Xin Chúa, qua lời cầu bầu của Thánh Gia, chúc lành cho mọi gia đình trong cộng đoàn chúng ta. Nguyện xin mỗi người chồng, người vợ luôn biết yêu thương, chia sẻ và đồng hành cùng nhau, để mái ấm gia đình trở thành hình ảnh sống động của tình yêu Thiên Chúa. Amen.
