SỐNG “TRIẾT HỌC” GIỮA ĐỜI THỰC
Sống “triết học” giữa đời thực không phải là trở thành một nhà hiền triết với những tư tưởng sâu xa, mà là biết cách áp dụng những giá trị tư duy, chiêm nghiệm và trí tuệ vào cuộc sống hàng ngày. Triết học không chỉ tồn tại trong sách vở hay những cuộc tranh luận học thuật mà thực sự hiện diện trong từng suy nghĩ, hành động, và cách chúng ta đối diện với cuộc sống. Nó không phải là thứ xa rời thực tế mà ngược lại, giúp ta hiểu sâu sắc hơn về chính mình, về con người, về thế giới. Nhưng làm sao để sống một cách “triết học” mà vẫn thực tế, làm sao để những tư tưởng không trở thành những lý thuyết viển vông mà thực sự có ích trong đời thường?
Trước hết, sống triết học là biết đặt câu hỏi. Cuộc sống không chỉ là sự chấp nhận mọi thứ một cách máy móc, mà là luôn tự hỏi: Tại sao ta làm điều này? Ta đang theo đuổi điều gì? Điều gì thực sự quan trọng? Những câu hỏi này giúp ta không rơi vào trạng thái sống vô thức, không chỉ chạy theo những gì xã hội áp đặt mà thực sự hiểu rõ bản thân đang làm gì và vì sao. Một người sống triết học không đơn giản là một người biết nhiều triết lý mà là người biết dùng triết lý đó để soi chiếu vào chính cuộc đời mình, tự phản tư và điều chỉnh bản thân.
Sống triết học là biết chấp nhận bản chất của cuộc sống – một dòng chảy không ngừng, nơi mọi thứ luôn thay đổi, nơi không có gì là tuyệt đối. Cuộc đời vốn không hoàn hảo, con người vốn dĩ không thể kiểm soát tất cả. Một người sống triết học không cố cưỡng ép mọi thứ theo ý mình mà học cách thích nghi, chấp nhận và tìm ra ý nghĩa ngay cả trong những hoàn cảnh không hoàn hảo. Khi gặp thất bại, họ không chìm đắm trong bi quan, mà nhìn nhận đó như một phần của quá trình trưởng thành. Khi gặp khó khăn, họ không tuyệt vọng, mà xem đó như cơ hội để rèn luyện bản thân.
Triết học trong cuộc sống hàng ngày còn thể hiện qua cách ta đối diện với cảm xúc. Người sống triết học không phải là người vô cảm, cũng không phải là người đắm chìm trong những trạng thái tiêu cực mà là người hiểu rõ cảm xúc của chính mình. Họ biết rằng buồn bã, giận dữ hay hạnh phúc đều là những phần không thể thiếu của đời sống. Nhưng thay vì bị cuốn theo chúng, họ học cách quan sát, chấp nhận và điều chỉnh. Khi tức giận, họ không vội phản ứng mà tự hỏi: Cơn giận này đến từ đâu? Nó có thực sự đáng không? Khi đau khổ, họ không trốn tránh mà tự hỏi: Ta có thể học được gì từ nỗi đau này?
Sống triết học cũng là biết trân trọng hiện tại. Một trong những vấn đề lớn nhất của con người là họ hoặc sống trong quá khứ, tiếc nuối những điều đã mất, hoặc sống trong tương lai, lo lắng về những điều chưa đến. Nhưng triết học dạy rằng khoảnh khắc duy nhất ta thực sự sở hữu chính là hiện tại. Nếu mãi chạy theo một thứ chưa chắc có thật, ta sẽ bỏ lỡ những điều đẹp đẽ ngay trước mắt. Nếu ta học cách tận hưởng từng giây phút, dù là một tách trà vào buổi sáng, một cuộc trò chuyện chân thành, một cơn gió nhẹ lướt qua, ta sẽ thấy cuộc đời ý nghĩa hơn nhiều.
Sống triết học cũng là hiểu rằng hạnh phúc không đến từ sự sở hữu hay thành công bên ngoài mà đến từ sự hài hòa bên trong. Người ta thường nghĩ rằng có nhiều tiền bạc, địa vị, tình yêu thì sẽ hạnh phúc, nhưng nếu trong tâm họ vẫn bất an, vẫn khao khát không ngừng, thì dù có mọi thứ, họ vẫn sẽ thấy thiếu. Người sống triết học hiểu rằng hạnh phúc thực sự đến từ sự đơn giản, từ việc biết đủ, từ việc hài lòng với những gì mình có mà vẫn không ngừng cố gắng phát triển bản thân.
Một khía cạnh quan trọng khác của việc sống triết học là biết nhìn nhận con người với sự bao dung. Thế giới này đầy rẫy những sự khác biệt, những xung đột, những mâu thuẫn. Nếu ta cứ mãi mong muốn người khác phải nghĩ như mình, hành động như mình, ta sẽ chỉ chuốc lấy khổ đau. Nhưng nếu ta hiểu rằng mỗi người đều có quan điểm, góc nhìn và hoàn cảnh riêng, ta sẽ biết cách lắng nghe, thấu hiểu và bớt phán xét. Sống triết học là biết nhìn nhận con người với cả những thiếu sót của họ, biết tha thứ khi cần, và biết buông bỏ khi cần.
Cuối cùng, sống triết học không phải là trở thành một kẻ xa rời thực tế, chỉ nói về những ý niệm cao siêu mà không làm gì cả. Trái lại, người sống triết học là người hiểu rằng lý thuyết phải đi kèm với hành động. Họ không chỉ biết điều gì là đúng mà còn cố gắng thực hành điều đó mỗi ngày. Họ không chỉ nói về sự tử tế mà thực sự sống tử tế. Họ không chỉ nói về lòng kiên nhẫn mà học cách kiên nhẫn với chính mình và người khác.
Sống triết học không có nghĩa là lúc nào cũng suy tư về những điều cao siêu, mà đơn giản là biết sống có ý nghĩa, biết trân trọng từng khoảnh khắc, biết học hỏi từ mọi điều, biết điều chỉnh suy nghĩ và hành động để mỗi ngày đều trở thành một phiên bản tốt hơn của chính mình. Và quan trọng nhất, dù thế nào đi nữa, hãy luôn giữ một trái tim rộng mở, một tâm hồn tự do, và một tinh thần sẵn sàng đón nhận mọi điều với sự bình thản. Vì rốt cuộc, sống triết học không phải là trở thành ai khác, mà là trở thành chính mình theo cách sâu sắc nhất.
Lm. Anmai, CSsR
