DI SẢN CỦA MỘT VỊ GIÁO HOÀNG: CÂU CHUYỆN CẢM ĐỘNG VỀ TÌNH ANH EM QUA LỜI KỂ CỦA MARIA ELENA
Bạn có bao giờ tự hỏi điều gì ẩn sâu trong trái tim một vị Giáo Hoàng, nơi mà cả thế giới không thể chạm tới? Khi Đức Giáo Hoàng Francis (Francisco) rời xa ánh hào quang của Vatican, lặng lẽ sau ống kính máy quay, một người phụ nữ ngồi trong nỗi đau thầm lặng. Không phải với tư cách là tín hữu của Giáo hội Công giáo toàn cầu, mà là một người em gái. Maria Elena Bergoglio, người em út và cũng là người thân duy nhất còn sống của ngài, đã giữ im lặng suốt nhiều năm. Nhưng giờ đây, khi anh trai bà qua đời, bà phá vỡ sự im lặng, hé lộ một bí mật gia đình khiến bạn không khỏi tò mò và tan chảy trong lòng thương xót. Đây không phải câu chuyện về vàng bạc hay ngai vàng, mà là câu chuyện về tình yêu, hy sinh, và một di sản lay động tận sâu thẳm linh hồn.
Jorge Mario Bergoglio sinh ngày 17 tháng 12 năm 1936 tại Buenos Aires, Argentina, trong một gia đình di cư gốc Ý chạy trốn khỏi chế độ phát xít. Cha ngài, một nhân viên kế toán đường sắt, và mẹ, một người nội trợ, nuôi dưỡng năm người con trong hoàn cảnh khó khăn nhưng đầy tình yêu thương. Là con trai lớn còn sống sau khi anh trai Alberto qua đời, Jorge sớm trở thành trụ cột gia đình, đặc biệt sau cái chết của cha. “Khi cha qua đời, Jorge đứng lên,” Maria Elena nhớ lại. “Anh ấy làm việc nhiều hơn, giúp mẹ và giữ chúng tôi bên nhau. Anh ấy không bao giờ than vãn.”
Lớn lên trong khu phố lao động nghèo ở Buenos Aires, Jorge là một cậu bé yêu bóng đá, có tài năng về khoa học, và luôn che chở cho các em. Với Maria Elena, anh là người anh trai kể chuyện trước giờ đi ngủ, dạy bà cầu nguyện, và lén để chocolate dưới gối. Nhưng Jorge cũng mang trong mình một khát vọng lớn lao hơn. Năm 21 tuổi, sau một cơn nhiễm trùng nghiêm trọng khiến ngài phải cắt bỏ một phần lá phổi, Jorge cảm nhận được ơn gọi thiêng liêng. Ngài từ bỏ công việc kỹ thuật viên hóa học, lao công, và bảo vệ quán bar để bước vào chủng viện, bắt đầu hành trình trở thành linh mục dòng Tên.
Quyết định theo đuổi ơn gọi linh mục của Jorge không chỉ thay đổi cuộc đời ngài mà còn làm đảo lộn cả gia đình. “Tôi cảm thấy như đã mất anh ấy,” Maria Elena thú nhận. Dù tự hào, bà và mẹ không thể giấu nỗi đau khi Jorge dần xa cách, dâng hiến đời mình cho Thiên Chúa và Giáo hội. Ngôi nhà trở nên tĩnh lặng hơn, bàn ăn thiếu một chỗ ngồi, và mẹ họ khóc nhiều hơn. “Mẹ cố nở nụ cười, nhưng đôi mắt bà kể câu chuyện thật,” Maria Elena nói. “Mẹ hiểu rằng một khi Jorge dâng hiến đời mình cho Thiên Chúa, chúng tôi sẽ ít gặp anh, ít nghe anh nói.”
Dù vậy, gia đình vẫn ủng hộ Jorge. Họ giữ gìn từng lá thư, từng bức ảnh, và từng bài báo về hành trình của anh – từ linh mục dòng Tên, đến giám mục, tổng giám mục Buenos Aires, và hồng y vào năm 2001 dưới triều đại Đức Giáo Hoàng John Paul II. Năm 2013, ở tuổi 76, Jorge được bầu làm Giáo Hoàng, lấy tước hiệu Francis (Francisco) để vinh danh Thánh Francis of Assisi, vị thánh của người nghèo và động vật. Với thế giới, đó là khoảnh khắc lịch sử. Nhưng với gia đình, đó là ngày vừa hạnh phúc vừa đau đớn. “Chúng tôi biết mình sẽ không bao giờ thực sự có anh ấy trở lại,” Maria Elena nói. “Anh ấy thuộc về cả thế giới.”
Đức Giáo Hoàng Francis nổi tiếng với lối sống giản dị, khác xa hình ảnh xa hoa thường thấy ở Vatican. Ngài từ chối ngai vàng lộng lẫy, máy bay riêng, hay căn hộ sang trọng, chọn sống trong nhà khách thay vì cung điện Giáo Hoàng. Ngài mang giày cũ, tự xách túi, và luôn giữ sự khiêm nhường. Với thế giới, ngài dường như không sở hữu gì. Nhưng sau khi ngài qua đời, Maria Elena tiết lộ rằng anh trai bà đã để lại một gia tài quý giá hơn bất kỳ vật chất nào – một di sản của tình yêu, hy sinh, và đức tin.
Trong ngôi nhà khiêm tốn ở Ituzaingó, Argentina, Maria Elena cất giữ một hộp gỗ cũ chứa hàng chục lá thư viết tay từ Jorge. Những lá thư không mang tính giáo điều, mà là những dòng chữ giản dị từ anh trai gửi em gái: “Dù ở Roma xa xôi, anh luôn mang em trong lòng. Anh cầu nguyện cho em mỗi sáng.” Một lá thư khác viết: “Anh biết mẹ sẽ tự hào về cả hai chúng ta. Hãy tiếp tục, em nhé. Thiên Chúa thấy tất cả.” Có lá thư kèm một bông hoa ép khô từ vườn Vatican, hay một bức ảnh hai anh em lúc nhỏ. “Anh ấy không chỉ viết,” Maria Elena thì thầm, “anh ấy gửi cho tôi những phần của chính mình.”
Lá thư cuối cùng, gửi vài tuần trước khi ngài qua đời, viết: “Cơ thể anh mệt mỏi, nhưng trái tim anh vẫn mạnh mẽ, và em, Hermana, luôn là một phần của sức mạnh ấy.” Những lời ấy khiến Maria Elena rơi nước mắt, không chỉ vì đó là lời từ biệt, mà vì chúng nhắc bà nhớ về cậu bé từng nắm tay bà khi cha qua đời, từng gọi bà là “Chinita” và mang lại can đảm khi thế giới dường như quá rộng lớn.
Dù được yêu mến, Đức Giáo Hoàng Francis không tránh khỏi chỉ trích. Một số người cáo buộc ngài im lặng trong thời kỳ độc tài quân sự ở Argentina (1976-1983), khi hai linh mục dòng Tên, Orlando Yorio và Francisco Jalics, bị bắt giữ và tra tấn. Những người khác đồn đại rằng ngài trở thành linh mục vì thất tình, rằng ngài từng yêu và chạy đến Giáo hội để tìm an ủi. Maria Elena bác bỏ những tin đồn này. “Người ta nói những điều họ không hiểu,” bà nói. “Họ thấy một bức ảnh và nghĩ rằng họ biết cả câu chuyện.”
Theo Maria Elena, Jorge đã mạo hiểm mạng sống để bảo vệ người khác trong thời kỳ đen tối. Là lãnh đạo dòng Tên ở Argentina, ngài làm việc thầm lặng, bí mật giúp đỡ những người bị đe dọa, bao gồm cả các linh mục. “Nếu anh ấy lên tiếng công khai, họ sẽ giết anh ấy,” bà giải thích. Một số nhân chứng, bao gồm những người sống sót, đã ghi nhận công lao của ngài trong việc cứu mạng họ. Về tin đồn tình cảm, bà khẳng định: “Jorge cảm nhận ơn gọi từ khi còn thiếu niên, lâu trước bất kỳ câu chuyện nào. Anh ấy không chạy trốn tình yêu, anh ấy chạy đến với một tình yêu lớn hơn – Thiên Chúa.”
Maria Elena giữ im lặng trong nhiều năm, không công khai bảo vệ anh trai. Nhưng sau khi ngài qua đời, bà cảm thấy cần phải lên tiếng, không chỉ vì Jorge mà vì sự thật. “Anh ấy không hoàn hảo, anh ấy là con người,” bà nói. “Nhưng anh ấy không bao giờ yếu đuối, không bao giờ giả tạo, và không bao giờ im lặng vì lý do sai trái.”
Câu chuyện của Maria Elena không chỉ là về Đức Giáo Hoàng, mà còn về cái giá mà gia đình bà đã trả. Khi Jorge bước vào chủng viện, mọi thứ trong gia đình thay đổi. “Chúng tôi không tan vỡ, nhưng cảm nhận được vết nứt,” bà nói. Khi ngài trở thành Giáo Hoàng, áp lực từ truyền thông và công chúng càng lớn. Nhà báo gõ cửa, những bí mật gia đình bị lôi ra mổ xẻ, nhưng Maria Elena chọn im lặng. “Chúng tôi đã dâng anh ấy cho thế giới. Đó là của lễ của chúng tôi, và nó bắt nguồn từ tình yêu,” bà nhớ lại lời mẹ.
Dù xa cách, Jorge vẫn giữ liên lạc qua những lá thư, những tấm thiệp sinh nhật, và những lời cầu nguyện. “Cầu nguyện cho anh, đừng ngừng lại, anh cảm nhận được lời cầu nguyện của em từ đây,” ngài viết. Những lá thư ấy là cầu nối giữa một vị Giáo Hoàng và gia đình, là minh chứng rằng dù thuộc về cả thế giới, ngài vẫn là người anh trai của bà. “Anh ấy không bao giờ ngừng là Jorge của tôi,” Maria Elena nói. “Ngay cả khi làm Giáo Hoàng, anh ấy vẫn là người lén ra ngoài chơi bóng đá và dặn tôi, ‘Đừng mách ba má.’”
Với Maria Elena, di sản của anh trai không nằm ở danh hiệu hay quyền lực, mà ở lòng tốt, sự phục vụ, và đức tin mà ngài truyền cảm hứng. “Anh ấy không để lại của cải vật chất, nhưng những gì anh ấy trao tặng khiến chúng tôi bật khóc,” bà nói. Đó là những lá thư, những hy sinh thầm lặng, và tình yêu không bao giờ được nói ra công khai. Đó là cách ngài khiến mọi người cảm nhận được sự quan tâm, từ những người nghèo khổ đến các nhà lãnh đạo thế giới.
Dù đôi khi bà ước Jorge không trở thành Giáo Hoàng để có thêm thời gian bên anh, Maria Elena biết rằng những gì ngài làm là xứng đáng. “Tôi nhìn thấy những người anh ấy giúp đỡ, những cuộc đời anh ấy chạm đến, và tôi biết điều đó đáng giá,” bà chia sẻ. Giờ đây, khi chiếc áo trắng đã được gấp lại và chuông Vatican ngừng vang, Maria Elena vẫn thắp một ngọn nến để tưởng nhớ Jorge – không phải vị Giáo Hoàng, mà là cậu bé từng dắt bà đến trường, người mang lại can đảm khi thế giới dường như quá rộng lớn.
Câu chuyện của Maria Elena là một bài thánh ca lặng lẽ về gia đình, về tình yêu vượt qua khoảng cách và thời gian. Đó là câu chuyện về một người em gái yêu anh trai mình hơn bất kỳ lời nào có thể diễn tả, và về một vị Giáo Hoàng không bao giờ ngừng là người anh trai lớn. Di sản của Đức Giáo Hoàng Francis không được đong đếm bằng vàng bạc, mà bằng những lá thư, những giọt nước mắt, và tình yêu bền bỉ được viết trên trái tim.
“Thế giới mất đi một vị Giáo Hoàng,” Maria Elena nói, “nhưng tôi mất đi Jorge của tôi, và tôi sẽ không bao giờ ngừng yêu anh ấy.” Trong một thế giới chạy theo tiêu đề giật gân, sự thật của Maria Elena nhắc nhở chúng ta rằng đôi khi, kho báu quý giá nhất nằm trong những phong bì cũ, cất kỹ trong ngăn kéo, buộc bằng dải ruy băng phai màu. Đó là di sản của Jorge Mario Bergoglio, được nhìn qua đôi mắt của người hiểu ngài nhất – người em gái Maria Elena.
Lm. Anmai, CSsR
