Ngày 21/8/2023, 5 vị hồng y đã gửi dubia (những nghi vấn) lên Đức giáo hoàng Phanxicô. Năm hồng y ký tên trong thư là Hồng y Walter Brandmuller, Chủ tịch Ủy ban giáo hoàng về nghiên cứu lịch sử; Hồng y Raymond Burke, Chủ tịch danh dự Tòa Ân giải tối cao; Hồng y Zen Ze-kiun, Giám mục danh dự Giáo phận Hồng Kông; Hồng y Juan Sandoral Iniguez, Tổng giám mục danh dự TGP Guadalajara, Mehico; Hồng y Robert Sarah, Tổng trưởng danh dự Bộ Phụng tự và Kỷ luật bí tích. Các vị thuộc năm châu lục khác nhau: châu Âu, châu Mỹ (Bắc Mỹ và Nam Mỹ), châu Phi, châu Á; như thế, cách nào đó, các vị gióng lên tiếng nói từ khắp nơi trên thế giới.
Hình 5 hồng y
Những nghi vấn các ngài gửi lên Đức giáo hoàng liên quan đến năm vấn đề: (1) sự phát triển tín điều; (2) việc chúc lành cho các cặp đồng tính; (3) thẩm quyền của Thượng hội đồng giám mục; (4) phong chức linh mục cho phụ nữ; (5) Bí tích Giải tội.
Lý do được các ngài nêu lên là “không phải vì sợ đối thoại với con người thời đại…nhưng vì thấy có những mục tử nghi ngờ năng lực của Tin Mừng có thể biến đổi tâm hồn con người, rồi cuối cùng đề nghị cho người ta những giáo huấn theo sở thích của họ thay vì giáo lý lành mạnh” (Reformulated dubia, 21/8/2023).
Một số người xem đây là hình thức phản kháng đối với giáo huấn của Đức giáo hoàng Phanxicô, nhưng Đức hồng y Raymond Burke – một trong 5 vị gửi dubia, đã khẳng định: “Những nghi vấn trên không phải là lập trường chống lại Đức giáo hoàng Phanxicô. Sẽ thật đáng tiếc nếu cuộc tranh luận chỉ xoay quanh con người của Đức giáo hoàng thay vì tập trung vào những vấn đề trầm trọng nhất về giáo thuyết và kỷ luật được đặt ra trong các khóa họp sắp tới của Thượng hội đồng giám mục”.
Tốt hơn, nên nhìn sự kiện này trong bầu khí đối thoại. Các hồng y ký tên trong bản câu hỏi (dubia) là những bậc trưởng thượng trong Hội Thánh. Các ngài là hồng y và đã từng đảm nhiệm những trọng trách trong giáo triều cũng như tại Giáo hội địa phương. Với tinh thần trách nhiệm, các ngài phản ánh những hoang mang và lo lắng của các tín hữu, vì thế các ngài xin Đức giáo hoàng ban cho những chỉ dẫn rõ ràng, cụ thể về 5 vấn đề lớn nói trên.
Đức giáo hoàng đã trả lời những nghi vấn này rồi. Thực ra, các hồng y đã đệ trình bản nghi vấn đầu tiên lên Đức giáo hoàng ngày 10/7, và Đức giáo hoàng đã trả lời rất sớm. Tuy nhiên 5 hồng y thấy chưa rõ ràng đủ nên các ngài soạn lại các câu hỏi (reformulated dubia) và gửi thêm một lần nữa vào ngày 21/8.
Điều đó thể hiện sự đối thoại. Đối thoại giả thiết lắng nghe, nếu không, chỉ là độc thoại. Đức giáo hoàng đã lắng nghe và trả lời rất sớm để 5 hồng y hiểu rõ hơn đường hướng của ngài. Ngài không chỉ trả lời vắn tắt “Đúng” hay “Sai”, nhưng giải thích chi tiết, đồng thời mở ra những suy nghĩ và hướng đi mục vụ mà ngài cho là cần thiết trong thời đại ngày nay. Các hồng y trên muốn mọi sự rõ ràng hơn nữa nên các ngài soạn và gửi lại 5 nghi vấn, và xin Đức giáo hoàng cho câu trả lời dứt khoát “Yes” or “No”. Đây không phải là sự chống đối nhưng là đối thoại với mục đích làm cho mọi sự được sáng tỏ và rõ ràng, trong lúc có nhiều thông tin gây hoang mang cho các tín hữu (x. Notification to Christ’s Faithful regarding Dubia Submitted to Pope Francis).
Phần đông các tín hữu Công giáo là những người bình dân, không có cơ hội nghiên cứu sâu về các vấn đề giáo lý, thần học. Vì thế cần có những chỉ dẫn rõ ràng, cụ thể, để các tín hữu không hoang mang lo lắng trong đời sống đức tin. Thiết nghĩ nhiều giám mục và linh mục cũng mong ước như thế.
