NGƯỜI VIỆT MÌNH – THÔNG MINH, TÀI HOA, NHƯNG THIẾU MỘT ĐIỀU… (Truyện ngắn của Lm. Anmai, CSsR)

NGƯỜI VIỆT MÌNH – THÔNG MINH, TÀI HOA, NHƯNG THIẾU MỘT ĐIỀU…

San Jose vào một buổi chiều tháng mười, nắng vàng nhạt trải dài trên những con đường rợp bóng cây. Gió thổi qua khu Little Saigon, mang theo mùi phở thơm lừng từ quán ăn góc đường và tiếng rao hàng bằng cả tiếng Việt lẫn tiếng Anh. Ở công viên trung tâm, Thảo đứng giữa một rừng dây cáp và loa phóng thanh, tay cầm bộ điều khiển âm thanh, ánh mắt tập trung như một nghệ sĩ đang vẽ bức tranh của riêng mình. Cô đang chuẩn bị cho một buổi biểu diễn nhỏ của cộng đồng – không phải sự kiện lớn, chỉ là một đêm nhạc do hội phụ nữ tổ chức – nhưng với Thảo, mọi thứ phải hoàn hảo.

Tiếng guitar điện vang lên từ sân khấu, nhưng chỉ vài giây sau, một tiếng hú chói tai xé toạc không gian. Feedback – cơn ác mộng của bất kỳ chuyên viên âm thanh nào. Thảo nhăn mặt, nhanh chóng điều chỉnh preamp, giảm gain, và trong chưa đầy một phút, âm thanh trở lại êm ru. Đám đông vỗ tay, không phải vì bài hát, mà vì cô đã cứu buổi diễn khỏi thảm họa. Một người đàn ông trung niên – chú Tư, người tổ chức – chạy đến, cười tươi:

• Thảo, cô giỏi thật! Chuyên viên Mỹ chắc cũng không làm nhanh thế đâu.

Thảo nhếch mép, không đáp. Cô không thích khen ngợi – không phải vì khiêm tốn, mà vì cô biết mình giỏi, và cô không cần ai xác nhận điều đó. Nhưng khi chú Tư hỏi: “Cô dạy tôi cách làm được không? Để lần sau tôi đỡ phiền cô,” Thảo chỉ lắc đầu:

• Chú không học được đâu. Cái này cần kinh nghiệm, không phải ai cũng làm được.

Chú Tư cười gượng, bỏ đi. Thảo quay lại với đống thiết bị, không để ý ánh mắt thất vọng của ông. Với cô, âm thanh là lãnh địa riêng – cô mất hàng năm trời tự học, thử sai, để đạt đến trình độ này. Dạy người khác? Để rồi họ thay thế cô? Không đời nào.

 

Cách đó vài dãy phố, trong một văn phòng công nghệ sáng choang, Hùng ngồi trước màn hình máy tính, tay gõ nhanh trên bàn phím. Anh vừa hoàn thành một đoạn code phức tạp cho ứng dụng mới của công ty – một dự án mà kỹ sư trưởng người Mỹ đã bó tay. Sếp của anh, Mike, bước vào, vỗ vai:

• Hùng, anh làm tốt lắm. Tôi không ngờ cậu giải quyết được lỗi này nhanh thế.

Hùng cười nhạt:

• Có gì đâu. Tôi từng phá mã iPhone hồi còn ở Việt Nam. Cái này chỉ là trò trẻ con.

Mike gật gù, rời đi, nhưng Hùng không kể thêm. Anh không nói rằng anh tự học lập trình từ những ngày lang thang ở Sài Gòn, phá ROM điện thoại để kiếm tiền vé máy bay sang Mỹ. Anh tự hào về điều đó, nhưng anh cũng không muốn ai biết quá nhiều – nhất là mấy kỹ sư Việt khác trong công ty. Anh từng thấy họ: giỏi, nhưng hay giấu nghề, hay cạnh tranh. Anh cũng vậy thôi – thà giữ kín, còn hơn để người khác vượt mặt.

Ở một góc khác của San Jose, Lan bước ra từ tòa nhà công ty với nụ cười rạng rỡ. Cô vừa được thăng chức – từ thực tập sinh lên nhân viên chính thức ở một công ty công nghệ lớn, chỉ sau một năm tốt nghiệp đại học ở Mỹ. Tiếng Anh của cô lưu loát, tự tin, không chút ngọng nghịu như nhiều người Việt lớn tuổi ở đây. Cô gọi điện cho mẹ ở Việt Nam, giọng phấn khởi:

• Mẹ, con được thăng chức rồi! Sếp bảo con làm tốt lắm, còn khen con nói tiếng Anh chuẩn nữa.

Mẹ cô cười qua điện thoại:

• Giỏi lắm, con. Người Việt mình thông minh mà, chỉ cần có cơ hội là tỏa sáng.

Lan gật đầu, dù mẹ không thấy. Cô tin thế – cô thấy người Việt ở đây tài năng, sáng dạ, nhưng cô cũng thấy một điều lạ: họ không hay giúp nhau. Khi cô đề xuất với hội thanh niên Việt tổ chức một hội chợ văn hóa lớn hơn, để quảng bá tài năng của cộng đồng, mấy anh chị lớn tuổi chỉ cười: “Ý tưởng hay, nhưng ai làm? Ai bỏ tiền? Mày còn trẻ, chưa hiểu đâu.” Lan bực mình, nhưng cô không bỏ cuộc. Cô muốn chứng minh người Việt có thể làm được, nếu chịu hợp tác.

Bà Mai ngồi trong hội trường cộng đồng, tay cầm micro, giọng sang sảng:

• Tôi nói rồi, hội chợ năm nay phải làm theo kiểu cũ – múa lân, hát cải lương, bán phở. Người Việt mình thích vậy, đừng có bày vẽ thêm!

Lan đứng ở góc phòng, cố lên tiếng:

• Dì Mai, cháu nghĩ nên thêm phần công nghệ – như giới thiệu lập trình, âm thanh hiện đại. Người trẻ thích vậy, mà cũng khoe được tài năng của mình.

Bà Mai liếc cô, giọng cộc lốc:

• Cháu biết gì mà nói? Công nghệ thì để người Mỹ làm, người Việt mình cứ giữ truyền thống là đủ.

Lan định cãi, nhưng một người khác – anh Khoa, một kỹ sư – chen vào:

• Thôi, đừng cãi bà Mai. Bà ấy nói đúng thì nghe đi, phản biện làm gì?

Lan thở dài, rời phòng họp. Cô biết bà Mai yêu cộng đồng, nhưng cái kiểu “tôi đúng, không cần bàn” ấy làm cô ngột ngạt. Cô tự hỏi: “Người Việt mình giỏi thế, sao cứ tự kìm nhau lại?”

David Trần, quản lý sự kiện của thành phố, nghe tin về hội chợ qua một người bạn Việt. Anh muốn giúp, muốn đưa cộng đồng Việt ra ánh sáng lớn hơn, nhưng anh biết họ không tin anh lắm – “Mỹ quá,” họ nói, dù anh sinh ra ở Sài Gòn. Anh thở dài: “Người Việt mình tài thật, nhưng sao không cùng nhau mà giỏi?”

 

Buổi họp cộng đồng diễn ra vào một tối thứ bảy tại hội trường Little Saigon, nơi những chiếc ghế nhựa xếp thành hàng và ánh đèn huỳnh quang trắng đục chiếu xuống. Hơn năm mươi người Việt từ khắp San Jose tụ tập – người lớn tuổi mặc áo dài, người trẻ mặc áo thun in logo công ty công nghệ, và vài đứa trẻ chạy nhảy quanh góc phòng. Mùi cà phê phin thoảng trong không khí, hòa lẫn với tiếng xì xào bàn tán. Hội chợ văn hóa – ý tưởng mà Lan đề xuất – đã được thông qua, nhưng không ai ngờ rằng ngay từ buổi họp đầu tiên, mọi thứ đã bắt đầu lệch hướng.

Bà Mai đứng giữa sân khấu nhỏ, tay cầm micro, giọng vang như lệnh:

• Tôi nói rồi, hội chợ lần này phải giữ đúng tinh thần Việt Nam. Múa lân mở màn, rồi hát cải lương, quan họ, bán phở, bánh mì – thế là đủ. Chúng ta làm cho người Việt mình xem, đừng có bày vẽ thêm làm gì!

Lan ngồi ở hàng ghế đầu, tay cầm một tập giấy ghi chú, không kìm được lên tiếng:

• Dì Mai, cháu đồng ý giữ truyền thống, nhưng sao không thêm phần hiện đại? Cháu đề xuất một gian hàng công nghệ – để anh em lập trình viên, chuyên viên âm thanh khoe tài. Người Việt mình giỏi lắm, cháu thấy ở công ty cháu toàn người Việt làm dự án lớn!

Bà Mai liếc Lan, giọng cộc lốc:

• Cháu thì biết gì? Công nghệ là của người Mỹ, người Việt mình cứ lo giữ hồn Việt đi đã. Ai xem mấy cái lập trình vớ vẩn đó?

Lan đỏ mặt, định cãi, nhưng Hùng – ngồi cách đó vài ghế – chen vào, giọng nhàn nhạt:

• Cô bé nói cũng có lý, nhưng lập trình thì để tụi anh làm trong công ty là được. Đưa ra hội chợ làm gì? Người ta đến ăn phở, nghe hát, chứ ai rảnh xem code?

Lan quay sang Hùng, giọng gay gắt:

• Anh Hùng, em không phải “cô bé”! Em làm ở công ty công nghệ, em biết người Việt mình giỏi thế nào. Sao không khoe ra cho người ngoài thấy?

Hùng cười nhạt, lắc đầu:

• Khoe thì để mấy anh lớn tuổi hơn làm. Em mới ra trường, biết gì mà đòi đại diện?

Lan tức đến nghẹn lời, nhưng trước khi cô kịp đáp, Thảo – ngồi ở góc phòng, tay ôm bộ điều khiển âm thanh như vật bất ly thân – lên tiếng:

• Mấy người nói gì thì nói, nhưng âm thanh để tôi lo. Đừng có ai chen vào, tôi không thích người khác đụng vô đồ của tôi.

Chú Tư, người từng nhờ Thảo dạy cách setup âm thanh, thở dài:

• Thảo, cô cứ giấu nghề thế thì ai học được? Hội chợ lớn thế này, một mình cô làm sao nổi?

Thảo nhún vai:

• Tôi làm được. Chú đừng lo.

Đám đông bắt đầu xì xào. Một vài người gật gù với bà Mai, bảo: “Truyền thống là đúng rồi, đừng hiện đại hóa làm gì.” Số khác thì ủng hộ Lan, thì thầm: “Cô bé nói cũng phải, mình giỏi thì phải khoe chứ!” Nhưng không ai nói to, không ai muốn đối đầu trực tiếp. Không khí trong phòng căng như dây đàn, và David Trần – người Mỹ gốc Việt ngồi ở hàng cuối – chỉ lặng lẽ quan sát, tay ghi chú gì đó vào sổ.

Bà Mai gõ micro, giọng át đi tiếng xì xào:

• Thôi, tôi quyết rồi. Hội chợ sẽ làm theo kiểu cũ – múa lân, cải lương, phở. Ai không thích thì tự đi mà làm cái khác!

Lan đứng bật dậy, không kìm được:

• Dì Mai, sao dì không nghe ai hết vậy? Cháu không phản đối truyền thống, nhưng thêm công nghệ thì có gì sai? Anh Hùng, chị Thảo, sao mấy người không ủng hộ? Người Việt mình giỏi mà, sao cứ tự kìm nhau?

Bà Mai trừng mắt:

• Cháu im đi! Lớn rồi mà không biết kính trên nhường dưới à? Tôi làm cộng đồng hai mươi năm, tôi biết cái gì đúng!

Hùng cười khẩy:

• Cô bé, em đừng nóng. Làm hội chợ là để vui, không phải để cãi nhau. Mà em muốn khoe công nghệ, em tự làm đi, đừng kéo anh vào.

Lan quay sang Hùng:

• Anh đừng gọi em là “cô bé” nữa! Anh giỏi lập trình thì giúp đi, sao cứ ngồi đó mỉa mai?

Thảo chen vào, giọng lạnh:

• Tôi không quan tâm mấy người cãi gì. Âm thanh là của tôi, đừng ai đụng vào là được.

David cuối cùng đứng dậy, giơ tay:

• Mọi người, tôi có ý kiến được không?

Bà Mai liếc anh, giọng nghi ngờ:

• Anh David hả? Anh muốn nói gì? Anh Mỹ quá rồi, hiểu gì mà nói?

David mỉm cười, không để ý giọng mỉa mai:

• Tôi sinh ra ở Việt Nam, lớn lên ở đây, tôi hiểu cộng đồng mình. Tôi làm quản lý sự kiện cho thành phố, tôi thấy người Việt mình tài lắm – âm thanh, lập trình, văn nghệ, cái gì cũng giỏi. Nhưng tôi đồng ý với Lan – sao không khoe ra? Tôi có thể giúp xin tài trợ từ thành phố, đưa hội chợ lên tầm lớn hơn. Mọi người nghĩ sao?

Đám đông im lặng một lúc. Chú Tư gật đầu:

• Anh David nói đúng. Làm lớn hơn cũng tốt, khoe được tài mình.

Nhưng bà Mai khoát tay:

• Tài trợ thì tốt, nhưng đừng có thay đổi kiểu Việt Nam của tôi. Anh Mỹ thì cứ làm kiểu Mỹ đi, đừng xen vào!

Lan thở dài, ngồi xuống. Cô biết tranh cãi với bà Mai là vô ích, nhưng cô không bỏ cuộc. Cô nhìn David, gật nhẹ như một lời cảm ơn. David đáp lại bằng một cái nháy mắt, như muốn nói: “Cứ bình tĩnh.”

Sau buổi họp, mọi người tản ra, nhưng không khí vẫn nặng nề. Thảo ôm thiết bị âm thanh về nhà, không nói với ai thêm lời nào. Cô tự nhủ: “Hội chợ lớn hay nhỏ, mình vẫn làm được. Không cần ai giúp.” Nhưng trong lòng, cô biết một sự kiện lớn như vậy không dễ – âm thanh ngoài trời phức tạp, từ preamp đến loa, một mình cô sẽ kiệt sức. Cô lắc đầu, xua đi ý nghĩ ấy.

Hùng lái xe về căn hộ của mình ở khu Đông San Jose, bật radio nghe nhạc Việt. Anh nghĩ về lời Lan nói – “khoe tài cho người ngoài thấy” – và cười nhạt. “Mình giỏi thì mình biết, cần gì khoe?” Anh nhớ ngày phá mã iPhone ở Việt Nam, không ai dạy anh, anh tự mày mò. Anh không tin ai đủ giỏi để hợp tác với mình, nhất là một cô gái mới ra trường như Lan.

Lan ngồi lại hội trường với David, khi mọi người đã về hết. Cô thở dài:

• Anh David, em không hiểu sao họ cứ thế. Người Việt mình giỏi thật mà, sao không cùng nhau làm?

David gật đầu:

• Anh thấy rồi. Họ tài, nhưng họ không tin nhau. Bà Mai muốn giữ truyền thống, Thảo giấu nghề, Hùng tự cao. Em muốn thay đổi, nhưng em phải kiên nhẫn.

Lan nắm chặt tập giấy:

• Em không bỏ cuộc đâu. Em sẽ làm cái gian hàng công nghệ, dù họ có giúp hay không.

David cười:

• Tốt. Anh sẽ giúp em xin tài trợ. Nhưng em cần kéo họ lại với nhau, không thì hội chợ này sẽ flop.

Đêm đó, Thanh Bình – không, San Jose – chìm trong tĩnh lặng. Nhưng trong lòng mỗi người, một cơn gió mới đang thổi. Thảo nằm trên giường, nghĩ về âm thanh hú ngày nào và tự hỏi: “Nếu mình ngã quỵ giữa hội chợ, ai sẽ thay?” Hùng ngồi trước máy tính, nhìn đoạn code, chợt nhớ một lần anh suýt thất bại nếu không có đồng nghiệp người Ấn giúp. Lan viết kế hoạch trên giấy, quyết tâm chứng minh tài năng người Việt. Bà Mai ngồi bên bàn thờ, lẩm bẩm: “Tôi làm vậy là đúng mà, đúng không?” Còn David, anh nhìn ra cửa sổ, nghĩ về cộng đồng mình yêu mà đôi khi không hiểu.

Hội chợ chưa bắt đầu, nhưng mâu thuẫn đã rõ. Người Việt ở San Jose – thông minh, tài hoa – đang đứng trước ngã rẽ: cùng nhau tỏa sáng, hay tự kìm nhau trong vòng tròn khép kín.

Hai tuần sau buổi họp đầu tiên, không khí ở San Jose bắt đầu nóng lên khi hội chợ văn hóa dần thành hình. Công viên trung tâm, nơi sự kiện sẽ diễn ra, đã được dựng tạm một sân khấu lớn với mái che bằng vải bạt, vài gian hàng gỗ thô sơ, và một khu vực trống dành cho múa lân. Tiếng búa gõ, tiếng cười nói, và tiếng xe cộ qua lại hòa lẫn thành một bản giao hưởng hỗn độn. Nhưng phía sau vẻ ngoài bận rộn ấy, những rạn nứt trong cộng đồng người Việt ở San Jose ngày càng rõ.

Thảo đứng giữa đống dây cáp và loa phóng thanh, mồ hôi nhễ nhại trên trán. Cô đang setup hệ thống âm thanh cho hội chợ – một công việc mà cô tự nhận lấy, không để ai đụng vào. Sân khấu ngoài trời phức tạp hơn nhiều so với những buổi biểu diễn nhỏ cô từng làm: gió thổi mạnh, nhiệt độ thay đổi liên tục, và tiếng ồn từ đường phố làm cô phải điều chỉnh liên tục để tránh feedback. Cô cắm một dây XLR vào mixer, kiểm tra tín hiệu, rồi thở phào khi không có tiếng hú. Nhưng cô biết, với quy mô này, một mình cô sẽ không thể lo hết.

Chú Tư đi ngang qua, tay cầm một thùng nước đá để phát cho mọi người. Ông dừng lại, nhìn Thảo:

• Cô Thảo, cô làm một mình thế này mệt lắm. Để tôi gọi thằng cháu tôi qua phụ, nó cũng biết chút âm thanh.

Thảo ngẩng lên, giọng cộc lốc:

• Không cần đâu, chú. Tôi làm được. Người khác đụng vào chỉ tổ hỏng.

Chú Tư cau mày:

• Cô cứ thế này, đến ngày hội chợ mà đuối thì ai lo? Cô giỏi, nhưng một người không làm hết được đâu.

Thảo nhún vai, quay lại với đống dây:

• Chú cứ kệ tôi. Tôi biết cách.

Chú Tư lắc đầu, bỏ đi. Thảo cắm tiếp một dây khác, nhưng trong lòng cô chợt thoáng một nỗi lo. Cô nhớ lần setup âm thanh cho một buổi hòa nhạc ngoài trời năm ngoái – cô suýt kiệt sức, phải nhờ một kỹ sư Mỹ giúp phút cuối. Nhưng lần này, cô không muốn nhờ ai, nhất là người Việt. “Họ mà học được, mình mất giá trị ngay,” cô tự nhủ.

Ở góc khác của công viên, Lan đang dựng gian hàng công nghệ của riêng mình. Cô mang đến một màn hình lớn, vài máy tính bảng, và một bộ loa nhỏ để trình diễn các ứng dụng do người Việt phát triển. Cô đã liên hệ với mấy anh chị làm lập trình ở công ty, nhờ họ gửi demo, nhưng không ai nhiệt tình. “Để xem đã,” họ nói, rồi im lặng. Lan thở dài, tự làm một mình, dù cô biết gian hàng này cần nhiều hơn thế để gây ấn tượng.

Hùng đi ngang qua, tay cầm lon nước ngọt, dừng lại nhìn Lan lúi húi nối dây:

• Cô bé, em làm cái gì mà lỉnh kỉnh thế? Gian hàng công nghệ à?

Lan ngẩng lên, cố giữ bình tĩnh:

• Anh Hùng, em nói rồi, đừng gọi em là “cô bé”. Đây là gian hàng em tự làm, để khoe tài lập trình của người Việt. Anh không giúp thì thôi, đừng mỉa mai.

Hùng cười nhạt, nhún vai:

• Anh không mỉa mai. Nhưng em nghĩ ai xem mấy cái này? Người ta đến hội chợ để ăn phở, nghe cải lương, chứ ai quan tâm đến code?

Lan đứng bật dậy, giọng gay gắt:

• Anh sai rồi! Người Việt mình giỏi lập trình, giỏi công nghệ, sao không khoe ra? Anh phá mã iPhone được, sao không giúp em làm cái gì đó cho gian hàng này?

Hùng khoát tay:

• Anh bận. Với lại, anh làm trong công ty là đủ rồi, không cần khoe ở đây. Em thích thì tự làm đi.

Lan nghiến răng, quay lại với màn hình. Cô biết Hùng giỏi – cô từng nghe anh ta kể về ngày phá mã điện thoại ở Việt Nam, nhưng cái kiểu tự cao ấy làm cô phát điên. “Người Việt mình thông minh thật, nhưng sao cứ thích giữ khư khư?” cô tự hỏi.

Bà Mai đứng gần sân khấu, chỉ đạo một nhóm thanh niên dựng đội múa lân. Bà mặc áo dài tím, tay cầm quạt giấy, giọng sang sảng:

• Các con dựng con lân cao lên chút nữa! Mở màn phải hoành tráng, để người ta biết người Việt mình có văn hóa!

Một cậu thanh niên – Nam, mới 18 tuổi – ngập ngừng lên tiếng:

• Dì Mai, con nghĩ mình nên thêm nhạc hiện đại vào phần múa lân. Mấy bạn con bảo nghe cải lương mãi cũng chán.

Bà Mai trừng mắt:

• Hiện đại cái gì? Múa lân là truyền thống, thêm nhạc Mỹ vào thì còn gì là Việt Nam? Con không biết thì đừng nói!

Nam cúi đầu, không dám cãi. Bà Mai quay đi, tiếp tục chỉ đạo, nhưng trong lòng bà thoáng một chút bất an. Bà nhớ ngày xưa, khi bà tổ chức văn nghệ ở Việt Nam, ai cũng khen bà tài. Giờ bà vẫn muốn giữ cái tài ấy, nhưng bà không hiểu sao người trẻ cứ muốn thay đổi. “Mình đúng mà,” bà tự nhủ, “truyền thống là gốc, không cần bàn.”

David Trần đến công viên với một tập tài liệu từ thành phố – giấy phép tổ chức, hóa đơn tài trợ, và danh sách nhà tài trợ Mỹ sẵn sàng hỗ trợ hội chợ. Anh tìm bà Mai trước, đưa tập giấy:

• Dì Mai, cháu xin được tài trợ từ thành phố rồi. Họ cho 5.000 đô, và có thể đưa hội chợ lên báo địa phương. Dì thấy sao?

Bà Mai liếc tập giấy, giọng nghi ngờ:

• Tài trợ thì tốt, nhưng báo Mỹ thì để làm gì? Người Việt mình tự xem là được, không cần người ngoài.

David kiên nhẫn:

• Dì, nếu lên báo, không chỉ người Việt biết, mà người Mỹ, người Hoa, người Mễ cũng biết tài năng của mình. Cháu nghĩ đây là cơ hội lớn.

Bà Mai khoát tay:

• Cơ hội gì? Anh Mỹ quá rồi, không hiểu đâu. Tôi chỉ cần hội chợ kiểu Việt Nam, không cần báo với chả chí!

David thở dài, quay sang tìm Lan. Anh thấy cô đang vật lộn với gian hàng, bước đến:

• Lan, em ổn không? Anh có tài trợ đây, em cần gì cứ nói.

Lan ngẩng lên, mỉm cười:

• Cảm ơn anh David. Em cần người giúp lập trình và âm thanh, nhưng anh Hùng không chịu, chị Thảo thì giấu nghề. Em không biết làm sao nổi.

David gật đầu:

• Anh sẽ nói chuyện với họ. Nhưng em phải kiên nhẫn – người Việt mình giỏi, nhưng hay giữ kẽ.

Đêm đó, căng thẳng leo thang khi một sự cố nhỏ xảy ra. Thảo đang kiểm tra loa thì một dây cáp bị lỏng, làm tiếng hú vang lên giữa công viên. Đám đông gần đó giật mình, vài người cười khúc khích. Thảo đỏ mặt, nhanh chóng sửa, nhưng cô biết mình đuối sức. Cô liếc sang Lan, thấy cô gái trẻ đang lắp màn hình, và thoáng nghĩ: “Nếu mình nhờ nó, liệu nó có phá hỏng không?”

Hùng ngồi trong xe, nghe radio, nghĩ về lời Lan nói. Anh biết mình giỏi, nhưng anh không muốn giúp – “Mình làm ở công ty là đủ, sao phải phí sức cho hội chợ?” Nhưng anh chợt nhớ một lần anh suýt mất việc nếu không có đồng nghiệp người Phi kéo anh vào dự án.

Bà Mai về nhà, ngồi bên bàn thờ, lẩm bẩm: “Tôi làm vậy là đúng, đúng không?” Nhưng bà nghe tiếng con cháu ngoài phòng khách, bàn về công nghệ, và bà thoáng bối rối.

Lan ngồi lại công viên khi mọi người đã về, nhìn gian hàng dang dở. Cô thì thầm: “Người Việt mình giỏi thật, nhưng sao không cùng nhau mà giỏi?”

David lái xe về, nghĩ về cộng đồng anh yêu. Anh biết hội chợ này không chỉ là một sự kiện – nó là thử thách để người Việt ở San Jose chứng minh họ có thể vượt qua chính mình.

Chỉ còn ba ngày nữa là đến hội chợ văn hóa, và công viên trung tâm San Jose đã bắt đầu nhộn nhịp hơn. Sân khấu chính giờ đây được trang trí với cờ đỏ sao vàng, đèn lồng giấy treo lơ lửng, và một con lân lớn bằng gỗ đứng sừng sững ở góc trái. Các gian hàng dần hoàn thiện: gian phở của chú Tư đã dựng xong, gian bánh mì của chị Hoa thơm lừng mùi pate, và gian hàng công nghệ của Lan – dù còn đơn sơ – cũng bắt đầu có hình dáng với màn hình lớn và vài thiết bị demo. Nhưng dưới bề mặt bận rộn ấy, những vết rạn trong cộng đồng người Việt ở đây ngày càng sâu.

Thảo đứng trên sân khấu, tay cầm bộ điều khiển âm thanh, mắt đỏ ngầu vì thiếu ngủ. Cô đã làm việc liên tục ba ngày, từ sáng sớm đến khuya, để setup hệ thống loa cho cả hội chợ – không chỉ sân khấu chính, mà còn loa phụ cho các gian hàng và khu vực múa lân. Cô tự tin mình làm được, nhưng hôm nay, cô cảm thấy đuối. Gió thổi mạnh hơn dự kiến, làm tín hiệu âm thanh chập chờn, và một loa tweeter bắt đầu phát ra tiếng rè khó chịu. Cô cúi xuống kiểm tra, thì thầm: “Chỉ cần thêm vài giờ nữa là xong…”

Đúng lúc ấy, một tiếng “bụp” lớn vang lên từ loa chính, kèm theo khói trắng mỏng bốc ra. Thảo giật mình, vội ngắt nguồn điện, nhưng đã muộn – loa bị cháy mạch, và mùi nhựa khét lẹt lan khắp sân khấu. Đám đông gần đó – vài người dựng gian hàng và mấy đứa trẻ chơi gần đó – quay lại nhìn, xì xào:

• Chết rồi, loa hỏng à?
• Thảo làm gì mà để cháy thế kia?

Thảo đỏ mặt, tay run run kiểm tra thiết bị. Cô biết nguyên nhân – cô đã đẩy gain quá cao để bù cho tiếng ồn ngoài trời, quên kiểm tra công suất loa. Một sai lầm cơ bản, nhưng với cô, nó là cú đánh mạnh vào lòng tự tin. Cô hét lên:

• Đừng ai lại gần! Tôi tự sửa được!

Chú Tư chạy đến, lo lắng:

• Thảo, cô ổn không? Loa cháy thế này thì làm sao kịp hội chợ? Để tôi gọi người giúp.

Thảo quay lại, giọng gay gắt:

• Không cần! Tôi nói rồi, tôi tự làm được! Chú đi lo nước đá của chú đi!

Chú Tư lắc đầu, bỏ đi. Thảo quỳ xuống bên đống thiết bị, cố giữ bình tĩnh, nhưng trong lòng cô biết: một mình cô không thể thay loa mới và setup lại toàn bộ hệ thống trong ba ngày.

Ở gian hàng công nghệ, Lan đang cài đặt một ứng dụng demo trên máy tính bảng thì nghe tiếng nổ. Cô ngẩng lên, thấy khói từ sân khấu, và chạy đến xem. Thấy Thảo lúi húi bên đống dây cháy, cô lên tiếng:

• Chị Thảo, chị cần giúp không? Em không rành âm thanh, nhưng em có thể gọi người hỗ trợ.

Thảo ngẩng lên, ánh mắt đầy nghi ngờ:

• Em giúp gì được? Lo gian hàng của em đi, đừng xen vào chuyện của tôi.

Lan thở dài, quay lại gian hàng mình. Cô biết Thảo giỏi, nhưng cái kiểu từ chối mọi sự giúp đỡ ấy làm cô bực mình. Cô nhìn màn hình đang nhấp nháy lỗi – ứng dụng demo bị crash vì cô quên kiểm tra cấu hình. Cô lẩm bẩm: “Mình cũng cần giúp, nhưng ai chịu làm cùng đâu?”

Hùng đi ngang qua, tay cầm điện thoại, dừng lại nhìn Lan:

• Lại hỏng à? Gian hàng này mà không xong trước hội chợ thì đừng trách anh không nhắc.

Lan cáu:

• Anh Hùng, anh cứ đứng đó nói đi! Anh giỏi lập trình, sao không giúp em sửa lỗi này? Chỉ mất vài phút thôi!

Hùng nhún vai:

• Anh bận việc công ty. Với lại, em muốn làm thì tự mày mò đi, như anh ngày xưa. Đừng ỷ lại người khác.

Lan nắm chặt tay, nhưng không cãi nữa. Cô quay lại với máy tính bảng, quyết tâm tự sửa, dù cô biết nếu có Hùng giúp, mọi thứ sẽ nhanh gấp đôi.

Bà Mai đứng gần đội múa lân, tay cầm quạt giấy, nghe tiếng nổ thì chạy đến sân khấu. Thấy Thảo ngồi giữa đống thiết bị cháy, bà hét lên:

• Thảo, cô làm gì mà để cháy loa thế này? Hội chợ mà không có âm thanh thì còn ra gì? Tôi bảo rồi, cứ làm đơn giản thôi, đừng bày vẽ!

Thảo ngẩng lên, giọng mệt mỏi:

• Dì Mai, dì đừng la tôi nữa. Tôi đang cố đây. Loa cháy là do gió, không phải lỗi tôi.

Bà Mai khoát tay:

• Cố gì mà cố? Cô không làm được thì để người khác làm! Tôi đi gọi đội khác đây!

Thảo đứng bật dậy:

• Không ai làm được như tôi đâu! Dì đừng gọi ai, tôi tự lo!

Bà Mai quay đi, lẩm bẩm: “Giỏi mà không biết làm, đúng là cứng đầu.” Bà không thấy Nam – cậu thanh niên trong đội múa lân – đứng gần đó, lặng lẽ nhìn Thảo. Nam thì thầm với bạn: “Chị Thảo giỏi thật, nhưng sao không nhờ ai nhỉ?”

David Trần đến công viên ngay sau khi nhận tin từ Lan qua điện thoại. Anh mang theo một kỹ sư âm thanh người Mỹ – Tom, bạn anh ở thành phố – để hỗ trợ. Thấy Thảo ngồi giữa đống thiết bị cháy, anh bước đến:

• Thảo, tôi nghe Lan nói loa hỏng. Đây là Tom, anh ấy làm âm thanh chuyên nghiệp. Để anh ấy giúp cô nhé?

Thảo nhìn Tom, rồi nhìn David, giọng lạnh:

• Tôi không cần người Mỹ giúp. Tôi tự làm được. Anh David, anh về đi.

David kiên nhẫn:

• Thảo, tôi biết cô giỏi. Tôi từng thấy cô setup âm thanh ngoài trời, không ai làm nhanh như cô. Nhưng hội chợ chỉ còn ba ngày, cô không thể làm một mình đâu.

Thảo quay mặt đi:

• Anh không hiểu đâu. Tôi không muốn ai đụng vào hệ thống của tôi.

Tom, đứng cạnh David, lên tiếng bằng tiếng Anh:

• I’m not here to take over. I can just assist. You’re clearly skilled.

Thảo không hiểu hết, nhưng cô đoán được ý. Cô lắc đầu:

• Không cần. Cảm ơn.

David thở dài, kéo Tom đi. Anh tìm Lan, thấy cô đang vật lộn với gian hàng:

• Lan, anh cố rồi, nhưng Thảo không chịu. Em sao rồi?

Lan chỉ vào màn hình bị lỗi:

• Em cũng kẹt đây. Anh Hùng không giúp, chị Thảo thì thế. Em không biết làm sao nổi.

David ngồi xuống cạnh cô:

• Anh sẽ ở lại giúp em sửa lỗi này. Nhưng em phải thuyết phục họ. Người Việt mình giỏi, nhưng nếu không hợp tác, hội chợ này sẽ flop.

Đêm đó, công viên yên tĩnh trở lại, nhưng không ai ngủ ngon. Thảo ngồi bên đống thiết bị, nhìn loa cháy, tự hỏi: “Nếu mình không sửa kịp, ai sẽ cười mình?” Hùng về nhà, bật máy tính, nghĩ về lời Lan: “Sao không giúp em?” Anh nhớ ngày anh suýt thất bại ở công ty, nhờ một kỹ sư Ấn cứu nguy. Lan ngồi lại gian hàng, sửa lỗi đến khuya, thì thầm: “Người Việt mình thông minh thật, nhưng sao cứ tự làm khó nhau?” Bà Mai ngồi bên bàn thờ, lẩm bẩm: “Tôi đúng mà, nhưng sao mọi thứ rối thế này?”

David lái xe về, nhìn San Jose dưới ánh đèn, nghĩ: “Họ tài thật, nhưng nếu không thay đổi, họ sẽ mãi đứng yên.”

Sự cố loa cháy không chỉ là một tai nạn – nó là lời cảnh báo. Hội chợ đang đến gần, và người Việt ở San Jose phải đối mặt với chính mình: hợp tác, hay tiếp tục chia rẽ.

Ngày hội chợ văn hóa cuối cùng cũng đến, và công viên trung tâm San Jose rực rỡ dưới ánh nắng đầu thu. Cờ đỏ sao vàng bay phấp phới, mùi phở và bánh mì thơm lừng lan tỏa, và tiếng trống múa lân vang lên rộn ràng từ sân khấu chính. Hàng trăm người – không chỉ người Việt mà cả người Mỹ, người Hoa, người Mễ – đổ về, mang theo tiếng cười và sự tò mò. Từ bên ngoài, hội chợ trông như một bức tranh sống động của cộng đồng Việt ở San Jose. Nhưng bên trong, mọi thứ đang rối như tơ vò.

Thảo đứng trên sân khấu, tay cầm bộ điều khiển âm thanh, mồ hôi chảy dài trên trán. Cô đã thay loa cháy bằng một loa cũ mượn từ hội trường cộng đồng, nhưng hệ thống vẫn chập chờn. Gió thổi mạnh hơn dự kiến, làm tiếng trống múa lân bị rè, và micro của MC – chú Tư – liên tục phát ra tiếng hú feedback. Đám đông bắt đầu xì xào, vài người cười khúc khích, và Thảo cảm thấy như mọi ánh mắt đang đổ dồn vào cô. Cô hét lên qua bộ đàm:

• Nam, giảm trống xuống chút đi! Gió mạnh quá, loa không chịu nổi!

Nam, cậu thanh niên trong đội múa lân, đáp lại:

• Chị Thảo, tụi em đánh nhỏ rồi mà! Chị chỉnh loa đi, không thì không ai nghe thấy gì đâu!

Thảo nghiến răng, điều chỉnh gain trên mixer, nhưng tiếng hú lại vang lên, chói tai đến mức mấy đứa trẻ gần sân khấu bịt tai chạy đi. Cô biết mình đã kiệt sức – ba ngày không ngủ đủ, một mình setup toàn bộ hệ thống, giờ cô không còn đủ tỉnh táo để xử lý. Cô lẩm bẩm: “Mình làm được mà… mình phải làm được…”

Bà Mai chạy đến, tay cầm quạt giấy, giọng gầm lên:

• Thảo, cô làm gì mà để âm thanh thế này? Tôi bảo làm đơn giản thôi, sao cô không nghe? Giờ múa lân mở màn mà như thế này thì mất mặt quá!

Thảo quay lại, giọng gay gắt:

• Dì Mai, dì đừng la tôi nữa! Tôi cố hết sức rồi, loa cháy không phải lỗi tôi! Dì muốn tốt thì tìm người khác mà làm!

Bà Mai trừng mắt:

• Tìm ai bây giờ? Cô tự nhận làm, giờ đổ lỗi cho tôi à? Người Việt mình mà để hội chợ thế này thì người ngoài cười cho!

Thảo không đáp, quay lại với mixer, nhưng tay cô run run. Cô biết bà Mai đúng một phần – âm thanh hỏng đang làm xấu mặt cả cộng đồng. Nhưng cô không chịu nổi cái kiểu đổ lỗi ấy.

Ở gian hàng công nghệ, Lan đứng trước màn hình lớn, cố giữ nụ cười gượng gạo khi vài người khách ghé qua. Ứng dụng demo mà cô chuẩn bị – một trò chơi đơn giản do cô tự viết – bị crash ngay khi cô bật lên cho một nhóm trẻ em xem. Màn hình hiện thông báo lỗi đỏ chót, và lũ trẻ bỏ đi, thất vọng. Lan vội mở laptop, gõ lệnh sửa lỗi, nhưng cô biết mình không đủ thời gian. Cô thì thầm: “Sao mình ngu thế này? Đáng lẽ phải nhờ người kiểm tra trước…”

Hùng đi ngang qua, tay cầm bánh mì pate, dừng lại nhìn Lan:

• Gian hàng của em flop rồi à? Anh nói rồi, đừng bày vẽ công nghệ ở đây làm gì.

Lan ngẩng lên, giọng nghẹn:

• Anh Hùng, anh đừng đứng đó nói nữa! Anh giỏi lập trình, sao không giúp em từ đầu? Giờ lỗi này mà sửa kịp thì gian hàng vẫn cứu được!

Hùng nhún vai:

• Anh bảo em tự làm mà. Anh không rảnh chạy theo mấy cái này. Với lại, người ta đến ăn uống, không ai quan tâm đâu.

Lan hét lên, không kìm được:

• Anh sai rồi! Có người quan tâm đấy! Em thấy mấy người Mỹ hỏi về công nghệ Việt Nam, nhưng giờ em không có gì để khoe vì anh không chịu giúp!

Hùng cau mày, định cãi, nhưng anh liếc thấy một nhóm người nước ngoài đứng gần đó, tò mò nhìn gian hàng của Lan. Anh lặng lẽ quay đi, không đáp. Trong lòng anh thoáng một chút bứt rứt – anh nhớ ngày anh tự phá mã iPhone, nhưng cũng nhờ một người bạn chỉ vài mẹo nhỏ.

David Trần đứng ở khu vực trung tâm, tay cầm danh sách nhà tài trợ, quan sát toàn cảnh. Anh thấy đội múa lân đang cố diễn trong tiếng trống rè, thấy Thảo vật lộn với âm thanh, và thấy Lan tuyệt vọng bên gian hàng công nghệ. Anh chạy đến sân khấu trước, gọi Thảo:

• Thảo, để Tom giúp cô nhé? Anh ấy đứng kia kìa, sẵn sàng hỗ trợ.

Thảo quay lại, giọng mệt mỏi:

• Tôi nói rồi, tôi không cần người Mỹ giúp! Anh David, anh đừng ép tôi!

David kiên nhẫn:

• Tôi không ép. Nhưng cô nhìn đi – âm thanh hỏng, hội chợ đang rối. Cô giỏi, nhưng cô không thể làm một mình mãi.

Thảo nhìn đám đông, thấy mấy đứa trẻ bịt tai, thấy bà Mai lắc đầu thất vọng. Cô nghiến răng, nhưng không đáp. David quay đi, tìm Lan:

• Lan, em sao rồi? Gian hàng ổn không?

Lan chỉ vào màn hình lỗi:

• Không ổn, anh David. Em làm không nổi một mình. Anh Hùng không giúp, giờ em không biết làm sao.

David ngồi xuống, mở laptop của cô:

• Anh không giỏi lập trình, nhưng anh sẽ giúp em debug cơ bản. Gọi Hùng lại đây đi, anh ta phải chịu trách nhiệm một phần.

Lan gật đầu, chạy đi tìm Hùng. Cô thấy anh đứng gần gian phở, hét lên:

• Anh Hùng, anh qua giúp em đi! Gian hàng flop rồi, anh không thấy xấu hổ à?

Hùng quay lại, định từ chối, nhưng anh thấy David ngồi bên Lan, và một nhóm người Mỹ tò mò đứng gần gian hàng. Anh thở dài, bước đến:

• Thôi được, để anh xem. Nhưng chỉ lần này thôi.

Bà Mai chạy qua chạy lại, cố cứu vãn tình hình. Bà hét lên với đội múa lân:

• Đánh trống to lên, át tiếng rè đi! Đừng để người ta chê!

Nam, cậu thanh niên, đáp lại:

• Dì Mai, không được đâu! Loa hỏng thì trống to cũng vô ích. Để con qua giúp chị Thảo nhé?

Bà Mai trừng mắt:

• Con biết gì mà giúp? Ở đây lo múa lân đi!

Nam cúi đầu, nhưng cậu lén chạy đến chỗ Thảo, thì thầm:

• Chị Thảo, em biết chút âm thanh. Để em phụ chị nối dây, chị chỉnh mixer đi.

Thảo định đuổi, nhưng cô nhìn loa cháy, nhìn đám đông, và thở dài:

• Thôi, được. Nhưng làm nhanh lên.

Hội chợ tiếp tục, nhưng không ai hài lòng. Tiếng múa lân rè rè, gian công nghệ im lìm, và bà Mai chạy khắp nơi đổ lỗi. David nhìn tất cả, lẩm bẩm: “Người Việt mình giỏi thật, nhưng sao cứ tự làm khó nhau thế này?”

Thảo, Lan, Hùng, và Nam làm việc trong im lặng, nhưng không ai thực sự phối hợp. Họ giỏi – Thảo cứu được một phần âm thanh, Hùng sửa lỗi cho Lan – nhưng cái giỏi ấy chỉ là từng mảnh rời rạc, không thành một bức tranh lớn. Đám đông bắt đầu thưa dần, và hội chợ – cơ hội để người Việt ở San Jose tỏa sáng – đang đứng trước nguy cơ thất bại hoàn toàn.

Hội chợ văn hóa ở San Jose bước vào giờ thứ ba, nhưng không khí không còn rộn ràng như lúc mở màn. Tiếng trống múa lân giờ chỉ còn là những âm thanh rời rạc xen lẫn tiếng rè từ loa hỏng, gian hàng công nghệ của Lan im lìm sau khi ứng dụng demo được sửa tạm bợ, và đám đông thưa dần, để lại những lời xì xào thất vọng. Thảo đứng trên sân khấu, tay ôm đầu, mắt đỏ ngầu vì kiệt sức. Lan ngồi bên gian hàng, nhìn màn hình trống rỗng, lòng nặng trĩu. Hùng đứng gần gian phở, tay cầm bánh mì, nhưng không ăn, ánh mắt xa xăm. Bà Mai chạy qua chạy lại, cố hét lên để giữ mọi người ở lại, nhưng giọng bà lạc đi trong gió.

Đúng lúc ấy, một tiếng chuông lớn vang lên từ phía xa – không phải chuông nhà thờ, mà là tiếng chuông báo động từ xe cứu hỏa của thành phố. Đám đông giật mình, quay lại nhìn. Một chiếc xe đỏ rực lao vào công viên, đèn nháy liên hồi, theo sau là một xe cảnh sát. David Trần chạy đến, tay cầm điện thoại, hét lên:

• Mọi người bình tĩnh! Có cháy nhỏ ở góc công viên – gian hàng bánh mì bị chập điện!

Chị Hoa, chủ gian bánh mì, hét lên:

• Cháy? Làm sao cháy được? Tôi vừa tắt bếp mà!

Nhưng khói đã bốc lên từ gian hàng của chị, không lớn, nhưng đủ để gây hoảng loạn. Đám đông chạy tán loạn, vài người hét lên, vài người khác vội lấy điện thoại quay phim. Lính cứu hỏa nhanh chóng dập tắt đám cháy – chỉ là một ổ điện bị quá tải do dây nối kém – nhưng thiệt hại đã rõ: gian bánh mì cháy xém, và hội chợ giờ trông như một mớ hỗn độn.

Bà Mai chạy đến, tay ôm ngực:

• Trời ơi, sao lại thế này? Hội chợ của tôi, mặt mũi người Việt mình đâu nữa?

Thảo ngẩng lên từ sân khấu, giọng yếu ớt:

• Dì Mai, đừng la nữa… Tôi cũng không biết làm sao nổi.

Lan đứng dậy, chạy đến chỗ David:

• Anh David, giờ sao đây? Hội chợ tan nát rồi!

David nhìn quanh, giọng trầm:

• Chưa tan đâu. Cháy nhỏ thôi, nhưng nếu mọi người không hợp tác, thì mới thật sự tan. Đây là cơ hội cuối cùng để cứu hội chợ.

Lính cứu hỏa rời đi sau khi dập tắt đám cháy, để lại đám đông ngơ ngác và các gian hàng im lìm. David tập hợp mọi người lại gần sân khấu, giơ tay:

• Mọi người nghe tôi! Hội chợ chưa kết thúc. Chúng ta còn ba tiếng trước khi trời tối. Tôi biết mọi thứ đang rối, nhưng nếu chúng ta cùng làm, vẫn cứu được.

Bà Mai chen vào, giọng run:

• Cứu thế nào? Âm thanh hỏng, gian hàng cháy, người ta đi hết rồi!

David nhìn bà, rồi nhìn Thảo, Lan, Hùng:

• Cứu được, nếu mọi người chịu giúp nhau. Thảo, cô cần người hỗ trợ âm thanh. Lan, em cần lập trình viên cho gian hàng. Hùng, anh giỏi, đừng đứng ngoài nữa. Dì Mai, dì biết tổ chức, hãy dẫn dắt mọi người.

Thảo cúi đầu, không đáp. Cô biết David đúng – cô không thể làm một mình nữa. Loa cháy, hệ thống chập chờn, và cô đã kiệt sức. Nhưng cô vẫn sợ – sợ mất vị trí, sợ người khác giỏi hơn cô.

Lan lên tiếng, giọng nghẹn:

• Anh David nói đúng. Em không làm nổi gian hàng một mình. Anh Hùng, anh giúp em đi. Chị Thảo, chị để em gọi người hỗ trợ chị nhé? Chúng ta giỏi mà, sao cứ để hội chợ flop thế này?

Hùng nhìn Lan, rồi nhìn đám đông thưa thớt còn lại. Anh nhớ ngày anh phá mã iPhone – anh tự làm, nhưng anh cũng từng nhờ một người bạn kiểm tra lỗi. Anh thở dài:

• Thôi được. Anh giúp em sửa gian hàng. Nhưng chỉ hôm nay thôi.

Lan mỉm cười, chạy đến ôm anh:

• Cảm ơn anh!

Thảo nhìn Nam – cậu thanh niên trong đội múa lân – đang đứng gần đó, ánh mắt mong chờ. Cô hít một hơi, nói nhỏ:

• Nam, em qua đây. Giúp chị nối dây, chị sẽ chỉ em chỉnh mixer.

Nam reo lên:

• Dạ, cảm ơn chị Thảo!

Bà Mai đứng im, nhìn mọi người. Bà muốn cãi – muốn bảo rằng cứ làm theo kiểu cũ là đủ – nhưng bà thấy ánh mắt thất vọng của chú Tư, của chị Hoa. Bà thở dài:

• Thôi, được. Tôi sẽ gọi mọi người quay lại. Nhưng phải làm nhanh đấy!

Trong vòng ba mươi phút, một sự thay đổi nhỏ bắt đầu. Thảo chỉ Nam cách nối dây loa, giọng cô chậm rãi nhưng rõ ràng:

• Em cắm dây XLR vào đây, kiểm tra xem có lỏng không. Nếu tiếng rè, báo chị ngay.

Nam gật đầu, làm theo, và lần đầu tiên sau nhiều giờ, loa chính phát ra âm thanh ổn định. Thảo nhìn cậu, thoáng mỉm cười:

• Em học nhanh đấy.

Hùng ngồi cạnh Lan, tay gõ nhanh trên laptop. Anh sửa lỗi ứng dụng demo trong chưa đầy mười phút, rồi thêm một giao diện mới để thu hút người xem. Anh lẩm bẩm:

• Được rồi, cái này chạy ổn. Nhưng lần sau em phải kiểm tra trước, đừng để crash thế này.

Lan gật đầu, mắt sáng rực:

• Cảm ơn anh Hùng! Em sẽ học thêm, nhưng anh giúp lần này là đủ rồi!

Gian hàng công nghệ sáng lên, và vài người khách – cả người Việt lẫn người Mỹ – quay lại, tò mò xem ứng dụng.

David chạy đến các gian hàng, gọi mọi người:

• Chú Tư, mở gian phở lại đi! Chị Hoa, dựng tạm gian bánh mì, anh có đồ thay thế đây! Mọi người quay lại nào, hội chợ chưa hết đâu!

Bà Mai cầm micro, giọng sang sảng:

• Mọi người ơi, đừng đi! Hội chợ tiếp tục đây! Múa lân lại lên, phở còn nóng, công nghệ cũng có nữa!

Đám đông dần quay lại, không đông như lúc đầu, nhưng đủ để không khí sống động trở lại. Tiếng trống múa lân vang lên, không còn rè nữa. Gian công nghệ của Lan thu hút một nhóm người Mỹ, họ trầm trồ khi thấy ứng dụng do Hùng sửa. Gian phở của chú Tư lại đông khách, và chị Hoa, dù mất gian hàng, vẫn cười khi David mang đến một bàn tạm để bán bánh mì.

Khi mặt trời lặn, hội chợ không còn rối loạn. Thảo ngồi trên sân khấu, nhìn Nam điều chỉnh loa phụ, và cô thì thầm: “Mình sai rồi… Một mình không đủ.” Hùng đứng cạnh Lan, thấy người ta khen ứng dụng, và anh nghĩ: “Giúp người khác cũng không tệ.” Lan nhìn đám đông, lòng nhẹ nhõm: “Người Việt mình giỏi thật, chỉ cần cùng nhau là được.”

Bà Mai đứng giữa công viên, nhìn mọi người, và lần đầu tiên, bà không hét lên. Bà lẩm bẩm: “Có lẽ mình cũng cần nghe người khác…”

David đứng xa, mỉm cười. Anh biết hội chợ chưa hoàn hảo – âm thanh vẫn chưa tốt hẳn, gian công nghệ còn đơn sơ – nhưng anh thấy một điều: người Việt ở San Jose đang học cách hợp tác, dù chỉ là bước đầu.

Khi mặt trời lặn hoàn toàn, hội chợ văn hóa ở công viên trung tâm San Jose dần khép lại. Ánh đèn lồng giấy nhấp nháy yếu ớt trong gió đêm, tiếng trống múa lân đã ngừng, và mùi phở từ gian hàng của chú Tư chỉ còn thoảng nhẹ. Đám đông thưa dần, để lại những tiếng cười rời rạc và vài mẩu rác vương vãi trên cỏ. Hội chợ không phải một thành công vang dội – âm thanh vẫn chập chờn đến phút cuối, gian công nghệ của Lan chỉ thu hút được một nhóm nhỏ, và gian bánh mì của chị Hoa không kịp phục hồi hoàn toàn sau vụ cháy. Nhưng nó cũng không phải thất bại hoàn toàn. Có điều gì đó đã thay đổi, dù nhỏ bé, trong cách người Việt ở đây đối diện với nhau.

Thảo ngồi trên một chiếc ghế nhựa gần sân khấu, tay cầm chai nước, mắt nhìn đống thiết bị âm thanh giờ đã được tháo dỡ một nửa. Nam – cậu thanh niên trong đội múa lân – ngồi cạnh cô, tay cầm một dây XLR, giọng hào hứng:

• Chị Thảo, em học được cách nối dây rồi! Lần sau chị cho em làm nữa nhé?

Thảo nhìn Nam, thoáng ngạc nhiên trước sự nhiệt tình của cậu. Cô nhớ lúc đầu cô từ chối mọi sự giúp đỡ, nhớ cái cảm giác sợ hãi khi nghĩ ai đó sẽ thay thế cô. Nhưng hôm nay, khi loa cháy và hội chợ suýt tan, Nam đã giúp cô cứu vãn tình thế. Cô mỉm cười, giọng nhẹ:

• Ừ, được. Nhưng em phải học thêm đấy. Âm thanh không dễ đâu.

Nam gật đầu, cười tươi:

• Dạ, em sẽ học! Chị giỏi lắm, em muốn được như chị.

Thảo quay mặt đi, che giấu một chút ngượng ngùng. Cô nghĩ về những ngày cô giấu nghề, về lần cô suýt kiệt sức năm ngoái nếu không có kỹ sư Mỹ giúp. “Mình giỏi thật,” cô tự nhủ, “nhưng có lẽ mình không cần giữ hết mọi thứ cho riêng mình.”

Lan đứng bên gian hàng công nghệ, tay gõ nhẹ trên laptop giờ đã tắt. Ứng dụng demo của cô cuối cùng cũng chạy ổn định nhờ Hùng, và dù không đông khách, cô vẫn nhận được vài lời khen từ một nhóm người Mỹ – “Cool app, you guys are talented!” họ nói. Cô nhìn Hùng, người đang đứng gần đó, tay cầm lon nước ngọt, và bước đến:

• Anh Hùng, cảm ơn anh vì hôm nay. Nếu không có anh, gian hàng của em flop thật.

Hùng nhún vai, giọng nhàn nhạt:

• Có gì đâu. Anh chỉ sửa chút lỗi thôi. Nhưng em cũng giỏi đấy, tự làm được đến thế là khá rồi.

Lan mỉm cười, lần đầu tiên cảm thấy Hùng không mỉa mai cô:

• Em học được từ anh hôm nay. Lần sau em sẽ cẩn thận hơn. Nhưng anh Hùng, sao anh không thích giúp người khác? Anh giỏi thế mà.

Hùng im lặng một lúc, nhìn ra đám đông đã tan. Anh nhớ ngày anh phá mã iPhone – anh tự làm, nhưng anh cũng từng nhờ một người bạn kiểm tra lỗi. Anh thở dài:

• Anh không phải không thích. Anh chỉ… sợ người khác giỏi hơn anh, rồi anh không còn gì. Nhưng hôm nay anh thấy, giúp em cũng không tệ.

Lan gật đầu:

• Anh không mất gì đâu. Người Việt mình giỏi, nhưng phải cùng nhau mới mạnh được.

Hùng không đáp, nhưng anh gật nhẹ, như một sự đồng ý ngầm.

Bà Mai ngồi trên một băng ghế gỗ gần gian phở, tay cầm quạt giấy, mắt nhìn công viên giờ đã vắng. Bà vẫn còn bực – âm thanh hỏng, gian hàng cháy, mọi thứ không theo kế hoạch của bà. Nhưng bà cũng thấy đội múa lân được khen, thấy chú Tư bán hết phở, và nghe vài người Mỹ nói: “Vietnamese culture is amazing.” Bà lẩm bẩm:

• Có lẽ cũng không tệ… Nhưng tôi vẫn đúng mà, phải không?

David Trần bước đến, ngồi xuống cạnh bà:

• Dì Mai, hội chợ hôm nay ổn mà. Không hoàn hảo, nhưng mọi người cố hết sức rồi. Dì thấy sao?

Bà Mai liếc anh, giọng nghi ngờ:

• Ổn cái gì? Âm thanh hỏng, cháy nổ, người ta cười mình! Tôi bảo làm kiểu cũ là đủ, ai bày vẽ thêm làm chi?

David mỉm cười:

• Nhưng dì thấy không, nếu Thảo không có Nam giúp, âm thanh còn tệ hơn. Nếu Hùng không sửa ứng dụng cho Lan, gian công nghệ flop luôn. Dì gọi mọi người quay lại, nên họ mới ở. Người Việt mình giỏi, nhưng phải hợp tác mới được.

Bà Mai im lặng, tay quạt chậm lại. Bà nhớ lúc bà hét lên gọi mọi người, nhớ ánh mắt cảm ơn của chú Tư. Bà thở dài:

• Ừ, có lẽ anh nói cũng đúng. Nhưng tôi vẫn thích kiểu cũ hơn.

David cười nhẹ:

• Kiểu cũ tốt, nhưng thêm chút mới cũng không sao đâu, dì.

Minh đứng gần gian phở, nhìn Tâm – cậu bé không có trong câu chuyện này, nhưng tôi nhầm lẫn từ câu chuyện trước, nên thay bằng Nam – và sửa lại: Nam chạy đến, tay cầm một cây sáo nhỏ làm từ tre, thổi một khúc ngắn:

• Chị Thảo, em thổi tặng chị nè! Cảm ơn chị hôm nay.

Thảo cười, vỗ đầu Nam:

• Giỏi đấy. Lần sau làm sáo cho chị nghe nữa nhé.

Lan thấy cảnh đó, bước đến chỗ Thảo:

• Chị Thảo, em xin lỗi vì lúc đầu em hơi nóng. Chị giỏi âm thanh thật, em phục lắm.

Thảo nhìn Lan, giọng nhẹ:

• Không sao. Em cũng giỏi, gian hàng của em làm người ta chú ý đấy. Lần sau có gì, cứ nói chị.

Lan gật đầu, mắt sáng:

• Dạ, em sẽ nhờ chị. Mình cùng làm thì tốt hơn, đúng không?

Thảo gật nhẹ, lần đầu tiên cảm thấy không cần giấu nghề nữa.

David tập hợp mọi người lại gần sân khấu khi đèn lồng bắt đầu tắt. Anh giơ tay:

• Mọi người, hôm nay không dễ, nhưng chúng ta làm được. Tôi cảm ơn dì Mai, Thảo, Lan, Hùng, Nam, chú Tư, chị Hoa – tất cả mọi người. Hội chợ chưa hết đâu, năm sau ta làm lại, lớn hơn nhé?

Chú Tư cười lớn:

• Làm lại thì làm, nhưng lần sau đừng để cháy nữa nha!

Đám đông cười, lần đầu tiên sau nhiều giờ căng thẳng. Bà Mai đứng dậy:

• Ừ, làm lại thì làm. Nhưng phải có múa lân, phở, cải lương đấy!

Lan chen vào:

• Và công nghệ nữa, dì Mai!

Bà Mai liếc cô, nhưng không cãi, chỉ quạt mạnh hơn.

Thảo nhìn Nam:

• Lần sau em giúp chị từ đầu nhé?

Nam gật đầu:

• Dạ, em sẵn sàng!

Hùng nhìn Lan:

• Nếu em làm gian công nghệ nữa, anh sẽ giúp. Nhưng em phải học thêm đấy.

Lan cười:

• Cảm ơn anh Hùng! Em sẽ học.

Đêm khuya, công viên yên tĩnh trở lại. Thảo ngồi một mình, nghĩ: “Mình giỏi, nhưng không phải ai cũng muốn thay mình.” Hùng lái xe về, lẩm bẩm: “Giúp người khác cũng không mất gì thật.” Lan thu dọn gian hàng, thì thầm: “Người Việt mình thông minh, chỉ cần cùng nhau là đủ.” Bà Mai về nhà, ngồi bên bàn thờ, nói nhỏ: “Tôi đúng, nhưng có lẽ nghe người khác chút cũng không sao.”

David đứng nhìn San Jose dưới ánh đèn, nghĩ: “Họ tài thật. Hôm nay chỉ là bước đầu, nhưng là một bước lớn.”

Hội chợ kết thúc, không hoàn hảo, nhưng để lại một điều: người Việt ở San Jose có thể giỏi hơn, nếu họ dám buông bỏ cái tôi và cùng nhau bước tới.

Ba tháng trôi qua kể từ hội chợ văn hóa đầu tiên ở San Jose, và Little Saigon lại trở về nhịp sống thường ngày. Những gian hàng gỗ thô sơ đã được dỡ bỏ, công viên trung tâm giờ chỉ còn tiếng chim ríu rít và tiếng xe cộ qua lại. Nhưng dư âm của ngày hôm ấy không tan biến – nó âm thầm len lỏi trong cách người Việt ở đây nhìn nhau, nói chuyện với nhau, dù không phải ai cũng nhận ra ngay. Hội chợ năm sau đã được lên kế hoạch, và lần này, họ quyết tâm làm khác.

Thảo ngồi trong một góc hội trường cộng đồng, tay cầm một cuốn sổ nhỏ ghi chép các mẹo setup âm thanh ngoài trời. Cô không còn ôm khư khư bộ điều khiển như trước – hôm nay, cô đến để dạy Nam và vài người trẻ khác cách làm việc với loa và mixer. Nam ngồi trước mặt cô, mắt sáng rực, tay cầm một dây XLR:

• Chị Thảo, em nối dây đúng chưa? Chị chỉ em cách chỉnh gain nữa đi!

Thảo gật đầu, giọng chậm rãi:

• Ừ, đúng rồi. Gain thì em chỉnh từ từ, nghe tiếng loa xem có rè không. Nếu gió mạnh, giảm xuống một chút, đừng đẩy cao như chị hôm hội chợ.

Nam cười:

• Dạ, em nhớ vụ loa cháy rồi! Lần sau em sẽ cẩn thận.

Một cô gái khác – Linh, mới 20 tuổi – lên tiếng:

• Chị Thảo, chị giỏi thật. Sao trước giờ chị không dạy ai vậy?

Thảo ngừng tay, nhìn Linh. Cô nhớ cái cảm giác sợ hãi khi nghĩ ai đó sẽ thay thế cô, nhưng cô cũng nhớ ngày hội chợ, khi Nam giúp cô cứu âm thanh. Cô mỉm cười:

• Trước chị sợ mất nghề. Nhưng giờ chị thấy, dạy mấy em cũng vui. Miễn là mấy em đừng làm hỏng đồ của chị!

Nam và Linh cười lớn, và Thảo cảm thấy nhẹ nhõm. Cô không còn giấu nghề nữa – không phải vì cô bỗng nhiên rộng lượng, mà vì cô nhận ra cái giỏi của mình không mất đi khi chia sẻ.

Lan ngồi trong một quán cà phê gần công ty, tay gõ nhanh trên laptop. Cô đang viết kế hoạch cho gian hàng công nghệ năm sau – không chỉ là ứng dụng demo, mà còn một buổi trình diễn nhỏ về lập trình và thiết kế phần mềm do người Việt thực hiện. Hùng ngồi đối diện cô, tay cầm ly cà phê đen, giọng nhàn nhạt:

• Em làm gì mà căng thẳng thế? Hội chợ còn cả năm nữa cơ mà.

Lan ngẩng lên, mỉm cười:

• Anh Hùng, em muốn lần này hoành tráng hơn. Hôm trước chỉ có mỗi anh giúp, giờ em muốn mời thêm người – anh em lập trình viên Việt Nam ở công ty em, và cả anh nữa.

Hùng nhún vai:

• Anh giúp lần trước là đủ rồi. Sao em không tự làm?

Lan nghiêng đầu, giọng nghiêm túc:

• Anh, em biết anh giỏi. Em thấy anh sửa lỗi nhanh thế nào hôm hội chợ. Nhưng một mình em không đủ. Người Việt mình thông minh, nhưng phải cùng nhau mới mạnh. Anh giúp em đi, em sẽ học thêm từ anh.

Hùng im lặng, nhấp một ngụm cà phê. Anh nhớ ngày hội chợ, khi anh sửa ứng dụng cho Lan và thấy người ta khen. Anh từng nghĩ giúp người khác là mất thời gian, nhưng cảm giác ấy không tệ. Anh gật nhẹ:

• Thôi được. Anh sẽ giúp. Nhưng em phải làm chủ lực, anh không ôm hết đâu.

Lan reo lên:

• Cảm ơn anh Hùng! Em hứa sẽ làm tốt. Mình sẽ khoe tài người Việt cho cả San Jose thấy!

Hùng cười nhạt, nhưng trong lòng anh thoáng một chút tự hào.

Bà Mai ngồi trong hội trường, tay cầm micro, giọng vẫn sang sảng nhưng bớt gay gắt hơn trước. Hôm nay là buổi họp đầu tiên cho hội chợ năm sau, và bà không còn một mình quyết định. David ngồi cạnh bà, tay cầm tập tài liệu tài trợ, và Lan ngồi ở hàng đầu, tay cầm kế hoạch của mình. Bà Mai lên tiếng:

• Tôi nói rồi, hội chợ năm sau phải có múa lân, phở, cải lương – giữ hồn Việt Nam là chính. Nhưng lần này, tôi nghe mọi người góp ý. Ai muốn nói gì cứ nói.

Lan giơ tay, đứng dậy:

• Dì Mai, cháu đồng ý giữ truyền thống. Nhưng cháu đề xuất thêm gian công nghệ lớn hơn – trình diễn lập trình, âm thanh hiện đại. Anh Hùng đồng ý giúp cháu, và chị Thảo cũng sẽ lo âm thanh với đội của chị ấy.

Bà Mai liếc Lan, rồi nhìn Hùng và Thảo ngồi phía sau:

• Công nghệ thì được, nhưng đừng làm hỏng như lần trước. Thảo, cô lo âm thanh kiểu gì mà để cháy loa?

Thảo đứng lên, giọng bình tĩnh:

• Dì Mai, lần trước là lỗi của tôi, tôi làm một mình nên không kịp. Lần này tôi có Nam và mấy em khác giúp, sẽ không hỏng nữa.

Bà Mai gật gù, quay sang Hùng:

• Còn anh Hùng, anh chịu giúp thật không? Đừng để cô Lan làm một mình rồi flop nữa.

Hùng nhún vai:

• Tôi giúp. Nhưng cô Lan phải làm chính, tôi chỉ hỗ trợ.

David chen vào:

• Dì Mai, cháu xin được tài trợ từ thành phố – 10.000 đô lần này, gấp đôi năm trước. Nếu mọi người hợp tác, hội chợ sẽ lên báo lớn, không chỉ báo địa phương. Người Mỹ, người Hoa sẽ biết đến tài năng người Việt mình.

Bà Mai im lặng một lúc, rồi gật đầu:

• Tài trợ thì tốt. Nhưng tôi vẫn muốn múa lân mở màn. Anh David, anh lo báo chí đi, nhưng đừng làm mất kiểu Việt Nam của tôi.

David mỉm cười:

• Cháu hứa, dì.

Chú Tư, đứng ở góc phòng, lên tiếng:

• Tôi thấy mọi người nói vậy là được rồi. Lần trước rối, nhưng cuối cùng cũng cứu được. Lần này cứ cùng nhau làm, đừng ai ôm hết nữa.

Thảo nhìn chú Tư, gật nhẹ. Lan nhìn Hùng, mỉm cười. Bà Mai quay mặt đi, nhưng không cãi. Không khí trong hội trường không còn căng như lần trước – vẫn có nghi ngờ, vẫn có cái tôi, nhưng họ bắt đầu lắng nghe nhau.

Đêm đó, Thảo về nhà, mở cuốn sổ ghi chép, viết thêm vài dòng: “Dạy Nam cách kiểm tra công suất loa.” Cô nghĩ về hội chợ, về lúc cô suýt thất bại nếu không có Nam. “Mình giỏi,” cô tự nhủ, “nhưng có đội cũng không tệ.”

Hùng ngồi trước máy tính, xem lại đoạn code anh sửa cho Lan. Anh nhớ lời cô: “Người Việt mình phải cùng nhau mới mạnh.” Anh lẩm bẩm: “Có lẽ cô bé nói đúng. Mình không cần sợ ai vượt mặt.”

Lan ngồi trong quán cà phê, viết tiếp kế hoạch, thì thầm: “Lần này mình sẽ làm lớn hơn. Không chỉ cho người Việt, mà cho cả San Jose thấy.” Cô nhớ ngày hội chợ, khi Hùng giúp cô, và cô biết mình không thể làm một mình mãi.

Bà Mai ngồi bên bàn thờ, nhìn ảnh chồng cũ, lẩm bẩm: “Tôi đúng, nhưng có lẽ nghe người trẻ chút cũng không sao. Hội chợ mà tốt, ông cũng vui, đúng không?”

David lái xe về, nhìn Little Saigon dưới ánh đèn, nghĩ: “Họ đang thay đổi. Chậm, nhưng chắc. Người Việt mình tài thật, chỉ cần cùng nhau là đủ.”

Hội chợ năm sau còn xa, nhưng những bước đầu đã được đặt. Thảo không còn giấu nghề, Hùng bắt đầu hợp tác, Lan dẫn dắt với tinh thần mới, và bà Mai học cách lắng nghe. Họ chưa hoàn hảo – vẫn còn nghi ngờ, vẫn còn cái tôi – nhưng họ đang học cách bước ra khỏi vòng tròn khép kín, để cái giỏi của người Việt không chỉ là của riêng ai.

Mùa đông đến San Jose, mang theo những cơn gió lạnh thổi qua Little Saigon. Cây cối trong công viên trung tâm trơ trụi lá, nhưng không khí trong cộng đồng người Việt lại ấm dần lên khi họ chuẩn bị cho hội chợ văn hóa năm sau. Hội trường cộng đồng giờ là nơi gặp gỡ thường xuyên – không chỉ để họp, mà để làm việc cùng nhau. Thảo, Lan, Hùng, bà Mai, và David cùng những người khác đang dần học cách gỡ bỏ cái tôi, dù không phải lúc nào cũng dễ dàng.

Thảo đứng trong một góc hội trường, trước một bàn đầy thiết bị âm thanh – loa, mixer, dây cáp – và một nhóm nhỏ gồm Nam, Linh, và hai người trẻ khác. Cô cầm một micro, kiểm tra tín hiệu, rồi quay sang Nam:

• Nam, em thử chỉnh gain trên mixer đi. Nhớ nghe tiếng, đừng đẩy cao quá như chị lần trước.

Nam gật đầu, tay xoay núm điều chỉnh, mắt dán vào loa. Một âm thanh trong trẻo vang lên, không rè, không hú. Cậu reo lên:

• Chị Thảo, được rồi! Em làm được rồi!

Thảo gật đầu, mỉm cười:

• Tốt. Giờ em dạy lại cho Linh đi. Lần này chị không làm một mình nữa, mấy em phải biết hết.

Linh, cô gái trẻ rụt rè, bước lên, giọng ngập ngừng:

• Chị Thảo, em sợ làm hỏng lắm. Chị giỏi thế, em không theo kịp đâu.

Thảo nhìn Linh, nhớ lại chính mình ngày trước – tự tin với đồng hương, nhưng rụt rè khi ra ngoài. Cô vỗ vai Linh:

• Em đừng sợ. Chị cũng từng làm hỏng, loa cháy là minh chứng đấy. Cứ học đi, chị ở đây mà.

Nam cười, kéo Linh lại:

• Để em chỉ chị Linh. Chị Thảo, chị nghỉ chút đi, tụi em lo được!

Thảo ngồi xuống, nhìn nhóm trẻ làm việc. Cô không còn cảm giác sợ mất nghề nữa – cô thấy vui khi họ học, thấy nhẹ nhõm khi không phải ôm hết.

Lan ngồi ở một góc khác, trước laptop, cùng Hùng và hai lập trình viên trẻ từ công ty cô – Khoa và Minh. Họ đang làm một ứng dụng mới cho hội chợ: một trò chơi tương tác giới thiệu văn hóa Việt Nam, kết hợp truyền thống và công nghệ. Lan chỉ vào màn hình:

• Anh Hùng, em nghĩ phần giao diện này nên thêm hình ảnh múa lân, vừa hiện đại vừa giữ hồn Việt. Anh thấy sao?

Hùng nhìn màn hình, gật nhẹ:

• Được đấy. Nhưng code phần này hơi phức tạp, em làm được không?

Lan cười:

• Em làm được, nhưng anh giúp em tối ưu hóa thì nhanh hơn. Khoa, Minh, hai anh làm phần âm thanh trò chơi nhé?

Khoa, một lập trình viên trầm tính, gật đầu:

• Được. Nhưng anh Hùng, anh chỉ tụi em cách nén file âm thanh đi, không thì nặng quá.

Hùng nhún vai, nhưng không từ chối:

• Ừ, để anh chỉ. Nhưng mấy em phải tự làm, anh không ôm hết đâu.

Minh, người còn lại, cười:

• Cảm ơn anh Hùng. Trước giờ em tưởng anh không thích dạy ai chứ.

Hùng im lặng, nhớ ngày anh giấu nghề ở công ty, sợ người khác vượt mặt. Anh lẩm bẩm:

• Trước thì không. Giờ thì… cũng không tệ.

Lan nhìn Hùng, mỉm cười. Cô thấy anh thay đổi – không nhiều, nhưng đủ để cô tin rằng người Việt có thể cùng nhau làm điều lớn hơn.

Bà Mai đứng giữa hội trường, tay cầm micro, điều phối mọi người. Hôm nay, bà không hét lên như trước – bà nói chậm hơn, nghe ý kiến nhiều hơn. David đứng cạnh, đưa bà danh sách nhà tài trợ mới:

• Dì Mai, thành phố cho thêm 2.000 đô nữa, và một công ty Mỹ muốn tài trợ gian công nghệ. Họ thấy tiềm năng của người Việt mình sau lần trước.

Bà Mai gật gù:

• Tốt. Nhưng anh David, tôi vẫn muốn múa lân mở màn, phở phải có, cải lương không được thiếu. Công nghệ thì để tụi trẻ lo.

David cười:

• Cháu đồng ý. Truyền thống và hiện đại kết hợp là tốt nhất. Dì thấy đội của Thảo và Lan thế nào?

Bà Mai nhìn Thảo dạy nhóm trẻ, nhìn Lan làm việc với Hùng, và thở dài:

• Cũng được. Tụi nó giỏi thật, nhưng tôi vẫn lo. Lần trước cháy nổ, lần này mà hỏng nữa thì sao?

David vỗ vai bà:

• Sẽ không hỏng, nếu mọi người cùng làm. Dì cứ tin họ.

Bà Mai không đáp, nhưng bà không cãi – một điều hiếm có.

 

Nhưng thử thách mới đến vào một buổi chiều lạnh giá, khi gió thổi mạnh hơn thường lệ. Một nhóm người từ cộng đồng người Hoa ở San Jose đến hội trường, dẫn đầu là anh Lý – một người tổ chức sự kiện có tiếng. Anh Lý bước vào, tay cầm một tập giấy, giọng lịch sự:

• Chào mọi người. Tôi nghe nói cộng đồng Việt định làm hội chợ lớn năm sau. Bên tôi cũng có kế hoạch tương tự, muốn hợp tác để làm chung một sự kiện lớn hơn, kết hợp văn hóa Việt – Hoa. Mọi người nghĩ sao?

Đám đông xì xào. David đứng dậy, mỉm cười:

• Ý hay đấy, anh Lý. Chúng tôi có âm thanh, công nghệ, truyền thống – kết hợp với bên anh thì sẽ rất hoành tráng.

Lan gật đầu:

• Em đồng ý! Người Việt mình giỏi, hợp tác với người Hoa thì càng mạnh.

Nhưng bà Mai khoát tay, giọng nghi ngờ:

• Hợp tác gì? Người Việt mình tự làm được, cần gì người Hoa? Họ mà xen vào, mất hết kiểu Việt Nam của tôi thì sao?

Thảo chen vào:

• Dì Mai, hợp tác không có nghĩa là mất. Bên họ có thiết bị âm thanh xịn hơn, chị em mình học hỏi được mà.

Hùng gật nhẹ:

• Đúng đấy. Họ có kỹ sư giỏi, mình kết hợp thì công nghệ cũng tốt hơn. Nhưng phải rõ ràng, không để họ lấn lướt.

Lan nhìn bà Mai:

• Dì, cháu nghĩ đây là cơ hội. Người Việt mình thông minh, nhưng hợp tác với người ngoài thì mới khoe tài được rộng hơn.

Bà Mai im lặng, tay quạt mạnh hơn. Bà nhớ hội chợ trước, khi mọi thứ suýt tan vì không ai chịu giúp nhau. Bà lẩm bẩm:

• Để tôi nghĩ đã. Nhưng tôi không muốn mất hồn Việt.

Anh Lý cười:

• Chúng tôi tôn trọng văn hóa Việt. Múa lân, phở, cải lương – giữ hết. Bên tôi chỉ thêm phần của mình thôi.

David nhìn mọi người:

• Mọi người bỏ phiếu đi. Ai đồng ý hợp tác?

Thảo, Lan, Hùng, Nam, Linh, và vài người khác giơ tay. Chú Tư cũng gật:

• Tôi đồng ý. Làm lớn thì tốt hơn.

Bà Mai nhìn quanh, thấy đa số giơ tay, và thở dài:

• Thôi, được. Nhưng tôi phải giám sát, không thì đừng trách.

Đêm đó, Thảo ngồi với Nam và Linh, thảo luận cách làm âm thanh chung với đội người Hoa. Cô nghĩ: “Mình giỏi, nhưng học thêm từ họ cũng không mất gì.” Hùng về nhà, xem lại code, lẩm bẩm: “Hợp tác với người ngoài, sao không?” Lan viết email cho anh Lý, thì thầm: “Người Việt mình thông minh, giờ là lúc khoe ra thật sự.”

Bà Mai ngồi bên bàn thờ, lẩm bẩm: “Tôi đúng, nhưng có lẽ mở lòng chút cũng được.” David lái xe về, nhìn San Jose, nghĩ: “Họ đang lớn lên – không chỉ trong cộng đồng, mà ra ngoài.”

Thử thách mới đến, nhưng lần này, họ không từ chối. Người Việt ở San Jose – tài hoa, thông minh – đang học cách cùng nhau, và cùng người khác, để tỏa sáng.

 

Mùa xuân đến San Jose, mang theo những cơn gió ấm áp và sắc hoa rực rỡ dọc các con đường Little Saigon. Công viên trung tâm giờ là nơi gặp gỡ của hai cộng đồng – người Việt và người Hoa – khi họ cùng chuẩn bị cho sự kiện văn hóa chung, dự kiến diễn ra vào tháng Năm. Sân khấu lớn được dựng lại, rộng hơn, với cờ Việt Nam và cờ Trung Hoa treo song song. Các gian hàng xen kẽ nhau: phở Việt bên cạnh dimsum Hoa, múa lân Việt hòa với múa rồng Hoa. Nhưng sự hợp tác này, dù đầy hứa hẹn, không phải lúc nào cũng suôn sẻ.

Thảo đứng giữa sân khấu, tay cầm bộ điều khiển âm thanh, làm việc cùng một kỹ sư người Hoa – Tâm, một người đàn ông trầm tính nhưng chuyên nghiệp. Họ đang setup hệ thống loa cho cả hai phần trình diễn – múa lân Việt và múa rồng Hoa. Tâm chỉ vào một loa tweeter, nói bằng tiếng Anh pha chút giọng Quảng Đông:

• Thảo, we should use this speaker for the dragon dance. It’s better for high frequencies.

Thảo gật đầu, hiểu ý, nhưng cô kiểm tra loa và đáp:

• Okay, nhưng múa lân của tụi tôi cần bass mạnh hơn. Để tôi thêm một subwoofer, được không?

Tâm gật nhẹ:

• Fine. But we need to balance, or it’ll clash.

Thảo cười, giọng nhẹ:

• Được thôi. Anh giỏi thật, tôi học được từ anh đấy.

Nam đứng gần đó, tay cầm dây cáp, chen vào:

• Chị Thảo, em nối dây cho subwoofer nhé? Em muốn thử cách anh Tâm làm.

Thảo gật:

• Ừ, làm đi. Nhưng hỏi anh Tâm trước, đừng tự ý.

Tâm mỉm cười, chỉ Nam cách nối dây theo kiểu của anh. Thảo nhìn họ, cảm thấy lạ – cô từng sợ người khác giỏi hơn mình, nhưng giờ cô thấy vui khi học từ Tâm và dạy lại Nam. Cô nghĩ: “Người Việt mình giỏi, người Hoa cũng vậy. Cùng làm thì hay hơn thật.”

Lan ngồi trong hội trường, trước laptop, làm việc với Hùng và một lập trình viên người Hoa – Minh Hoa, một cô gái trẻ nhanh nhẹn. Họ đang phát triển một ứng dụng chung cho sự kiện: một trò chơi tương tác kết hợp văn hóa Việt – Hoa, với hình ảnh múa lân, múa rồng, và các câu đố về lịch sử hai dân tộc. Lan chỉ vào màn hình:

• Anh Hùng, em nghĩ phần này nên thêm hiệu ứng âm thanh khi người chơi chọn đúng – như tiếng trống lân chẳng hạn.

Hùng gật:

• Được. Nhưng để anh tối ưu code, không thì lag. Minh Hoa, cô làm phần giao diện rồng chưa?

Minh Hoa gật, giọng vui:

• Xong rồi, anh Hùng. Tôi thêm hiệu ứng lửa cho rồng, nhưng tôi muốn hỏi – người Việt có thích kiểu này không?

Lan cười:

• Thích chứ! Múa lân của tụi em cũng có lửa mà. Nhưng anh Hùng, anh giúp tụi em sync âm thanh với giao diện nhé?

Hùng nhún vai:

• Ừ, để anh làm. Nhưng mấy người phải kiểm tra kỹ, anh không debug lại đâu.

Minh Hoa gật:

• Cảm ơn anh. Anh giỏi thật, tôi nghe nói anh phá mã iPhone hồi xưa?

Hùng cười nhạt:

• Chuyện cũ thôi. Giờ làm với mấy người cũng được, miễn là không chậm quá.

Lan nhìn Hùng, thấy anh thoải mái hơn trước. Cô nghĩ: “Anh ấy bắt đầu tin người khác rồi. Người Việt mình thông minh, hợp tác thế này là mạnh thật.”

Bà Mai đứng giữa công viên, tay cầm quạt giấy, quan sát mọi người làm việc. Bà vẫn giám sát chặt chẽ phần truyền thống Việt – múa lân, phở, cải lương – nhưng giờ bà để Lan và Thảo lo phần công nghệ và âm thanh. Anh Lý – người dẫn đầu cộng đồng Hoa – bước đến, mỉm cười:

• Dì Mai, bên tôi chuẩn bị múa rồng xong rồi. Dì thấy mở màn thế nào – lân Việt trước, hay rồng Hoa trước?

Bà Mai cau mày:

• Lân Việt phải trước chứ! Người Việt mình tổ chức chính mà.

Anh Lý kiên nhẫn:

• Tôi hiểu. Nhưng nếu rồng trước, rồi lân vào, sẽ tạo hiệu ứng đẹp hơn. Hai bên cùng mở màn thì sao?

Bà Mai quạt mạnh, giọng nghi ngờ:

• Cùng mở màn? Tôi sợ mất hồn Việt. Người Hoa các anh đông, lấn át tụi tôi thì sao?

David đứng gần đó, chen vào:

• Dì Mai, không ai lấn ai đâu. Cháu thấy ý anh Lý hay – lân và rồng cùng lên, vừa đẹp vừa công bằng. Dì nghĩ sao?

Bà Mai im lặng, nhìn sân khấu. Bà nhớ hội chợ trước, khi bà cố giữ kiểu cũ mà suýt thất bại. Bà thở dài:

• Thôi, được. Nhưng múa lân phải nổi hơn, tôi không nhượng đâu.

Anh Lý gật:

• Đồng ý. Cảm ơn dì.

Nhưng căng thẳng mới đến vào một buổi chiều, khi một nhóm người Việt trong cộng đồng phản đối sự hợp tác này. Họ tụ tập trước hội trường, dẫn đầu là anh Khoa – người từng làm trong buổi họp đầu tiên – tay cầm một tấm bảng: “Giữ hồn Việt, không lẫn với Hoa.” Anh hét lên:

• Người Việt mình tự làm được, cần gì hợp tác với người Hoa? Họ đông hơn, sẽ lấn át mình thôi!

Bà Mai đứng gần đó, nghe anh Khoa, và thoáng gật đầu:

• Tôi cũng lo thế. Anh Khoa nói không sai.

Lan chạy đến, giọng gay gắt:

• Anh Khoa, anh sai rồi! Người Việt mình giỏi, nhưng hợp tác thì mạnh hơn. Anh không thấy tụi em làm ứng dụng chung, âm thanh chung à?

Anh Khoa trừng mắt:

• Làm chung thì mất gốc! Người Hoa họ khôn lắm, tụi em trẻ quá, không hiểu đâu!

Thảo chen vào:

• Anh Khoa, tôi làm âm thanh với anh Tâm bên Hoa, họ không lấn tôi. Tôi còn học được từ họ nữa. Sao anh cứ nghĩ xấu vậy?

Hùng đứng cạnh Lan, lên tiếng:

• Tôi cũng làm với Minh Hoa, không ai lấn ai cả. Người Việt mình thông minh, nhưng cứ khư khư thì mãi đứng yên.

David bước lên, giơ tay:

• Mọi người bình tĩnh! Anh Khoa, anh lo mất gốc là đúng, nhưng hợp tác không phải là mất. Chúng ta giữ múa lân, phở, cải lương – thêm công nghệ và bạn bè thôi. Anh Lý hứa không lấn, tôi tin anh ấy.

Anh Lý gật:

• Đúng vậy. Bên tôi muốn cùng phát triển, không lấn ai.

Anh Khoa im lặng, nhưng ánh mắt vẫn nghi ngờ. Một vài người trong nhóm gật đầu với David, nhưng số khác quay đi, lẩm bẩm: “Người Việt tự làm là đủ.”

Buổi tối, Thảo ngồi với Tâm, thảo luận cách kết hợp âm thanh lân – rồng. Cô nghĩ: “Họ giỏi, mình cũng giỏi. Cùng làm thì hay hơn thật.” Hùng về nhà, xem lại code chung với Minh Hoa, lẩm bẩm: “Hợp tác không tệ. Mình không mất gì.” Lan viết email cho đội, thì thầm: “Người Việt mình thông minh, nhưng phải mở lòng mới lớn được.”

Bà Mai ngồi bên bàn thờ, nhìn ảnh chồng, lẩm bẩm: “Tôi muốn giữ hồn Việt, nhưng tụi trẻ nói cũng có lý. Ông nghĩ sao?” David lái xe về, nhìn San Jose, nghĩ: “Họ đang lớn lên, nhưng vẫn còn thử thách.”

Căng thẳng mới đến, nhưng họ không quay lại vòng tròn cũ. Người Việt ở San Jose – tài hoa, thông minh – đang học cách không chỉ cùng nhau, mà còn cùng người khác, để bước xa hơn.

Ngày sự kiện văn hóa chung cuối cùng cũng đến, và công viên trung tâm San Jose rực sáng dưới ánh đèn sân khấu. Trời tháng Năm trong vắt, không một gợn mây, và hàng nghìn người – người Việt, người Hoa, người Mỹ, người Mễ – đổ về, biến công viên thành một biển người đầy màu sắc. Cờ đỏ sao vàng và cờ Trung Hoa treo song song, sân khấu lớn được trang trí với hình lân Việt và rồng Hoa đan xen, và mùi phở, dimsum, bánh mì hòa quyện trong không khí. Từ bên ngoài, đây là bức tranh hoàn hảo của sự hợp tác. Nhưng bên trong, thử thách cuối cùng đang chờ đợi.

Thảo đứng trên sân khấu, tay cầm bộ điều khiển âm thanh, làm việc cùng Tâm – kỹ sư người Hoa. Hệ thống loa giờ phức tạp hơn bao giờ hết: loa tweeter cho múa rồng, subwoofer cho múa lân, và loa phụ cho các gian hàng. Nam và Linh đứng cạnh cô, tay cầm dây cáp, mắt tập trung. Thảo kiểm tra tín hiệu, giọng trầm:

• Nam, Linh, kiểm tra loa phụ lần nữa đi. Gió hôm nay mạnh, đừng để rè như lần trước.

Nam gật đầu, chạy đi kiểm tra, trong khi Linh hỏi:

• Chị Thảo, em lo lắm. Nếu hỏng thì sao?

Thảo vỗ vai Linh:

• Đừng lo. Có chị, có anh Tâm, có em với Nam. Lần này mình không làm một mình nữa.

Tâm cười, nói bằng tiếng Anh:

• We’ve got this, Thảo. Your team’s good.

Thảo gật, cảm thấy nhẹ nhõm. Cô nhìn đội mình – không chỉ cô, mà cả Nam, Linh, và Tâm – và nghĩ: “Người Việt mình giỏi, nhưng cùng người khác thì mạnh hơn.”

Lan đứng bên gian hàng công nghệ, giờ đã lớn hơn gấp đôi năm trước. Màn hình lớn trình chiếu ứng dụng chung mà cô, Hùng, Minh Hoa, Khoa, và Minh phát triển – một trò chơi tương tác với hình ảnh lân, rồng, và câu đố văn hóa. Hùng đứng cạnh cô, tay gõ nhanh trên laptop để kiểm tra lần cuối. Lan chỉ vào đám đông:

• Anh Hùng, anh thấy không? Người ta đông lắm, cả người Mỹ nữa! Ứng dụng mình làm đang được chú ý đấy.

Hùng nhìn quanh, thấy một nhóm người Mỹ chơi trò chơi, cười lớn khi trả lời đúng câu đố về múa lân. Anh gật:

• Ừ, không tệ. Nhưng em đừng để crash như lần trước đấy.

Minh Hoa chen vào, giọng vui:

• Không crash đâu, anh Hùng. Tôi kiểm tra kỹ rồi. Anh giỏi thật, sync âm thanh nhanh thế này tôi không theo kịp.

Hùng cười nhạt:

• Cô cũng giỏi. Làm với mấy người cũng được, không phải cạnh tranh như anh tưởng.

Lan mỉm cười, nhìn đội mình. Cô nhớ ngày cô làm một mình, nhớ lúc Hùng từ chối giúp. Giờ họ là một nhóm – người Việt, người Hoa – và cô nghĩ: “Thông minh thì ai cũng có, nhưng cùng nhau mới tỏa sáng.”

Bà Mai đứng giữa sân khấu, tay cầm micro, chuẩn bị mở màn. Đội múa lân Việt và đội múa rồng Hoa đứng sẵn, trống đã gầm vang. Bà hắng giọng, nói lớn:

• Thưa mọi người, hôm nay là ngày đặc biệt của người Việt và người Hoa ở San Jose! Múa lân và múa rồng sẽ cùng mở màn, để mọi người thấy văn hóa của chúng tôi!

Đám đông vỗ tay, và tiếng trống vang lên. Lân Việt nhảy múa bên trái, rồng Hoa uốn lượn bên phải, hòa quyện trong ánh đèn và âm thanh từ loa của Thảo. Bà Mai nhìn, thoáng mỉm cười – bà từng lo mất hồn Việt, nhưng giờ bà thấy lân vẫn nổi bật, không bị rồng lấn át.

Nhưng thử thách đến khi anh Khoa – người phản đối hợp tác – dẫn một nhóm nhỏ người Việt lên sân khấu, tay cầm tấm bảng: “Người Việt tự làm, không cần Hoa!” Anh hét lên:

• Mọi người nghe đây! Hợp tác này là sai lầm! Người Việt mình tự làm được, sao phải để người Hoa xen vào?

Đám đông xôn xao. Một vài người gật đầu, nhưng đa số im lặng. Bà Mai quay lại, giọng gay gắt:

• Khoa, anh làm gì vậy? Đang mở màn mà!

Anh Khoa chỉ tay vào đội múa rồng:

• Dì Mai, dì thấy không? Họ lấn sân khấu rồi! Người Việt mình bị lép vế!

Lan chạy lên, giọng lớn:

• Anh Khoa, anh sai rồi! Anh nhìn đi – lân và rồng cùng múa, không ai lấn ai! Gian công nghệ tụi em làm chung cũng được khen đấy!

Thảo chen vào:

• Đúng vậy! Tôi làm âm thanh với anh Tâm, không ai lấn tôi. Anh Khoa, anh đừng phá nữa!

Hùng đứng dưới sân khấu, hét lên:

• Khoa, anh lạc hậu rồi! Tôi làm code với Minh Hoa, tụi tôi cùng giỏi, không ai mất gì!

David bước lên, giơ tay:

• Mọi người bình tĩnh! Anh Khoa, anh muốn giữ hồn Việt, tôi hiểu. Nhưng nhìn đi – lân vẫn múa, phở vẫn thơm, ứng dụng vẫn chạy. Hợp tác không phải là mất, mà là lớn hơn!

Anh Lý chạy đến, giọng ôn hòa:

• Anh Khoa, bên tôi không lấn. Chúng tôi muốn cùng phát triển. Anh xem múa rồng đi, có làm lân mất đẹp đâu.

Anh Khoa im lặng, nhìn sân khấu. Lân và rồng vẫn múa, tiếng trống hòa quyện, và đám đông vỗ tay. Anh cúi đầu, lẩm bẩm:

• Tôi… tôi chỉ sợ mất gốc.

Bà Mai bước đến, vỗ vai anh:

• Khoa, không mất đâu. Tôi cũng sợ, nhưng tụi trẻ làm được. Anh xuống đi, đừng làm rộn nữa.

Anh Khoa gật nhẹ, dẫn nhóm đi xuống. Đám đông thở phào, và sự kiện tiếp tục.

Gian hàng công nghệ giờ đông kín người. Một nhóm người Mỹ chơi ứng dụng, khen: “This is awesome! Vietnamese and Chinese together, cool!” Lan nhìn Hùng, Minh Hoa, Khoa, Minh, mỉm cười:

• Anh Hùng, tụi mình làm được rồi!

Hùng gật:

• Ừ. Làm với người Hoa cũng không tệ.

Âm thanh từ sân khấu vang lên hoàn hảo – không rè, không hú. Thảo nhìn Nam, Linh, Tâm, nghĩ: “Mình không cần làm một mình nữa.” Bà Mai đứng giữa đám đông, nghe tiếng vỗ tay, lẩm bẩm: “Hồn Việt vẫn đây, thêm chút mới cũng được.”

David đứng xa, nhìn tất cả, nghĩ: “Họ giỏi thật. Hôm nay là bước lớn.”

Sự kiện kết thúc khi mặt trăng lên cao. Lân và rồng ngừng múa, gian hàng đóng lại, nhưng không khí vẫn rộn ràng. Thảo ngồi với Tâm, Nam, Linh, thảo luận cách cải thiện âm thanh. Lan và Hùng đứng với Minh Hoa, Khoa, Minh, lên kế hoạch ứng dụng mới. Bà Mai nói chuyện với anh Lý, gật gù: “Lần sau làm nữa nhé, nhưng lân phải trước.”

Anh Khoa đứng một mình, nhìn sân khấu, thì thầm: “Có lẽ tôi sai…”

Người Việt ở San Jose – thông minh, tài hoa – đã vượt qua thử thách cuối. Họ không chỉ hợp tác với nhau, mà còn với người khác, để cái giỏi của họ không còn nằm trong vòng tròn khép kín.

Sáu tháng trôi qua kể từ sự kiện văn hóa chung giữa cộng đồng người Việt và người Hoa ở San Jose. Công viên trung tâm giờ trở lại yên bình, không còn sân khấu lớn hay gian hàng rực rỡ, nhưng dư âm của ngày ấy vẫn âm thầm lan tỏa trong Little Saigon. Báo chí địa phương đăng bài về sự kiện, khen ngợi tài năng của người Việt và người Hoa, và một vài kênh truyền hình Mỹ thậm chí làm phóng sự ngắn về ứng dụng của Lan. Người ta bắt đầu nhắc đến cộng đồng Việt ở San Jose không chỉ vì phở hay múa lân, mà còn vì sự sáng tạo và tinh thần hợp tác.

Thảo không còn làm âm thanh một mình. Cô mở một lớp nhỏ tại hội trường cộng đồng, dạy Nam, Linh, và vài người trẻ khác cách setup loa ngoài trời. Hôm nay, cô đứng trước một nhóm năm người, tay cầm micro, giọng rõ ràng:

• Nhớ nhé, gió mạnh thì giảm gain trước. Đừng để loa cháy như chị ngày xưa.

Nam cười, tay cầm dây cáp:

• Dạ, em nhớ rồi! Chị Thảo, tuần sau tụi em làm âm thanh cho buổi hòa nhạc ở trường, chị đến xem nhé?

Thảo gật:

• Ừ, chị đến. Nhưng mấy em tự làm đi, chị chỉ xem thôi.

Linh chen vào, giọng phấn khởi:

• Chị Thảo, em được thuê làm âm thanh cho một tiệc cưới tuần rồi! Họ khen em lắm, nhờ chị dạy đó.

Thảo mỉm cười, lòng nhẹ nhõm. Cô nhớ ngày cô giấu nghề, sợ người khác vượt mặt. Giờ cô thấy Nam và Linh lớn lên, và cô không mất gì – cô vẫn giỏi, nhưng giờ cô có đội. Cô nghĩ: “Người Việt mình thông minh, dạy nhau thì mạnh hơn.”

Lan ngồi trong văn phòng công ty, giờ đã là trưởng nhóm nhỏ sau lần thăng chức thứ hai. Cô không chỉ làm việc với Hùng, Khoa, Minh, mà còn hợp tác với Minh Hoa từ cộng đồng Hoa trong các dự án chung. Ứng dụng của họ từ sự kiện đã được tải về hơn 10.000 lần, và một công ty Mỹ đề nghị mua lại với giá cao. Lan gọi Hùng qua Zoom, giọng hào hứng:

• Anh Hùng, anh nghe chưa? Họ muốn mua ứng dụng tụi mình làm! Anh thấy sao?

Hùng, ngồi trong căn hộ, nhấp cà phê, đáp:

• Tốt chứ. Nhưng anh không bán. Để tụi mình phát triển thêm, làm lớn hơn. Cô Minh Hoa nghĩ sao?

Minh Hoa xuất hiện trên màn hình, cười:

• Tôi đồng ý với anh Hùng. Bán thì tiếc, tụi mình làm được cái lớn hơn mà.

Lan gật:

• Được! Tụi em sẽ làm phiên bản mới – thêm văn hóa Việt, Hoa, và cả Mỹ nữa. Anh Hùng, anh dẫn dắt phần code nhé?

Hùng nhún vai:

• Ừ, để anh. Nhưng em với Minh Hoa phải làm giao diện, anh không ôm hết đâu.

Lan cười lớn:

• Cảm ơn anh! Người Việt mình giỏi, hợp tác thế này là mạnh thật.

Hùng gật nhẹ, nhớ ngày anh từ chối giúp cô. Anh nghĩ: “Giúp người khác không mất gì, mà còn được nhiều hơn.”

Bà Mai không còn tổ chức mọi thứ một mình. Bà vẫn giữ vai trò lớn trong cộng đồng, nhưng giờ bà để Lan, Thảo, và David tham gia nhiều hơn. Hôm nay, bà ngồi trong hội trường, họp với anh Lý để lên kế hoạch cho sự kiện năm tới. Anh Lý đề xuất:

• Dì Mai, năm sau tụi mình làm lớn hơn – mời cả cộng đồng Mễ nữa. Lân, rồng, và mariachi cùng lên sân khấu, dì thấy sao?

Bà Mai quạt chậm, giọng nghi ngờ:

• Thêm người Mễ? Tôi sợ lộn xộn quá. Người Việt mình với người Hoa là đủ rồi.

David chen vào:

• Dì Mai, cháu nghĩ hay đấy. Người Mễ cũng giỏi âm nhạc, tụi mình kết hợp thì càng đông vui. Dì cứ giám sát, không mất hồn Việt đâu.

Bà Mai nhìn David, rồi nhìn anh Lý, thở dài:

• Thôi, được. Nhưng lân Việt phải mở màn, tôi không nhượng đâu.

Anh Lý cười:

• Đồng ý. Dì cứ yên tâm.

Lan đứng gần đó, chen vào:

• Dì Mai, cháu sẽ làm ứng dụng cho cả ba cộng đồng. Chị Thảo lo âm thanh, anh Hùng giúp code. Dì thấy không, tụi mình mạnh hơn rồi!

Bà Mai gật gù:

• Ừ, tụi cháu giỏi thật. Tôi già rồi, nhưng cũng học được từ mấy đứa.

Bà nhớ ngày bà cố giữ kiểu cũ, suýt làm hội chợ tan. Giờ bà thấy họ làm việc cùng nhau, và bà nghĩ: “Hồn Việt vẫn đây, thêm chút mới cũng không sao.”

Anh Khoa không còn phản đối lớn như trước. Sau sự kiện, anh lặng lẽ rút khỏi nhóm phản đối, dù vẫn giữ chút nghi ngờ. Hôm nay, anh ghé quán cà phê gần Little Saigon, thấy Lan ngồi với Hùng và Minh Hoa. Anh bước đến, giọng ngập ngừng:

• Lan, Hùng… tôi xin lỗi vì hôm đó. Tôi sợ mất gốc, nhưng thấy tụi bây làm, tôi nghĩ lại rồi.

Lan mỉm cười, kéo ghế:

• Anh Khoa, ngồi đi. Anh không sai đâu, tụi em cũng muốn giữ gốc. Nhưng hợp tác thì mạnh hơn, anh thấy không?

Hùng gật:

• Ừ. Anh ngồi đi, tụi tôi kể anh nghe kế hoạch mới.

Anh Khoa ngồi xuống, lần đầu tiên sau nhiều tháng cảm thấy nhẹ nhõm. Anh nghĩ: “Có lẽ mình lạc hậu thật. Họ giỏi, mà không mất gì.”

Chú Tư mở một quán phở nhỏ gần công viên, nhờ danh tiếng từ hội chợ. Chị Hoa dựng lại gian bánh mì, giờ bán cả dimsum nhờ học từ người Hoa. Nam và Linh được thuê làm âm thanh cho nhiều sự kiện ở San Jose, luôn nhắc đến Thảo như người thầy đầu tiên. Lan, Hùng, Minh Hoa trở thành nhóm công nghệ nổi tiếng, không chỉ trong cộng đồng Việt mà cả Thung lũng Silicon.

David lái xe qua Little Saigon, thấy những thay đổi nhỏ – quán phở đông hơn, hội trường nhộn nhịp hơn, và người ta nói về tài năng người Việt không chỉ trong làng mà ra ngoài. Anh nghĩ: “Họ tài thật. Giờ họ biết cùng nhau mà giỏi.”

Một buổi tối, Thảo, Lan, Hùng, bà Mai, và David đứng trước công viên, nhìn ánh đèn thành phố. Thảo nói:

• Lần trước chị sợ mất nghề, giờ chị có đội rồi.

Lan cười:

• Em từng nghĩ một mình làm được, giờ em biết cần anh Hùng, chị Thảo, mọi người.

Hùng gật:

• Anh cũng vậy. Hợp tác không tệ như anh tưởng.

Bà Mai quạt nhẹ:

• Tôi già rồi, nhưng thấy mấy đứa làm, tôi cũng học được. Người Việt mình giỏi, mà phải mở lòng.

David cười:

• Dì Mai, mọi người đang lớn lên. Không chỉ ở San Jose, mà ra ngoài nữa.

Họ đứng đó, dưới ánh trăng, không hoàn hảo, nhưng đã khác. Người Việt ở San Jose – thông minh, tài hoa – không còn chạy trong vòng tròn khép kín. Họ học cách cùng nhau, cùng người khác, để cái giỏi của họ tỏa sáng xa hơn.

 

Năm năm trôi qua kể từ sự kiện văn hóa chung đầu tiên giữa người Việt và người Hoa ở San Jose, và Little Saigon giờ không còn là một góc nhỏ lặng lẽ của thành phố. Công viên trung tâm đã được cải tạo, với một sân khấu cố định lớn, đèn LED hiện đại, và những tấm bảng khắc tên các cộng đồng từng góp phần làm nên nó – Việt Nam, Trung Hoa, Mexico, và cả Mỹ. Sự kiện văn hóa giờ là một lễ hội thường niên, không chỉ thu hút người dân San Jose mà còn từ khắp California, trở thành biểu tượng của sự hợp tác đa văn hóa. Người Việt ở đây không còn chỉ được biết đến qua phở hay múa lân – họ là những kỹ sư, nghệ sĩ, lập trình viên, và nhà tổ chức được cả thế giới chú ý.

Thảo giờ không còn đứng sau bộ điều khiển âm thanh một mình. Cô sở hữu một công ty nhỏ – “Thảo Sound” – chuyên cung cấp dịch vụ âm thanh cho các sự kiện lớn ở Thung lũng Silicon, từ hòa nhạc ngoài trời đến hội nghị công nghệ. Nam và Linh giờ là hai nhân viên chính của cô, đã trở thành những kỹ sư âm thanh chuyên nghiệp. Hôm nay, họ đứng trong một studio nhỏ gần Little Saigon, chuẩn bị cho lễ hội năm nay. Thảo chỉ vào một hệ thống loa mới, giọng điềm tĩnh:

• Nam, Linh, kiểm tra hệ thống này đi. Lễ hội lần này có thêm đội múa Ấn Độ, cần âm thanh đa dạng hơn.

Nam gật, tay cầm micro:

• Dạ, chị Thảo. Em nhớ cách chị dạy – bass cho lân, treble cho rồng. Giờ thêm tabla Ấn Độ nữa, em lo được.

Linh cười:

• Chị Thảo, nhờ chị mà tụi em làm được mấy show lớn ở San Francisco rồi. Chị không giấu nghề là đúng thật.

Thảo cười nhẹ, nhìn hai người trẻ giờ đã trưởng thành. Cô nhớ ngày cô sợ mất vị trí, sợ người khác vượt mặt. Giờ cô có một đội – không chỉ Nam, Linh, mà còn kỹ sư từ nhiều cộng đồng khác – và cô nghĩ: “Người Việt mình giỏi, nhưng dạy nhau, học nhau thì mạnh hơn nhiều.”

 

Lan giờ là giám đốc sáng tạo của một công ty công nghệ khởi nghiệp ở San Jose, chuyên phát triển ứng dụng văn hóa. Ứng dụng đầu tiên của cô, Hùng, và Minh Hoa đã thành công lớn, được mua lại với giá hàng triệu đô, nhưng họ không dừng lại. Giờ họ làm việc trên một nền tảng mới – “CultureConnect” – kết nối văn hóa toàn cầu, từ múa lân Việt đến flamenco Tây Ban Nha. Lan ngồi trong văn phòng sáng choang, họp qua Zoom với Hùng và Minh Hoa. Cô chỉ vào màn hình:

• Anh Hùng, Minh Hoa, phiên bản mới này sẽ có phần AI gợi ý sự kiện văn hóa. Anh Hùng, anh lo phần code chính nhé?

Hùng, giờ làm từ xa ở Seattle, gật:

• Ừ, anh làm. Nhưng em với Minh Hoa phải kiểm tra giao diện, anh không ôm hết đâu.

Minh Hoa, từ văn phòng ở San Francisco, cười:

• Được thôi, anh Hùng. Tôi thêm phần múa rồng Hoa nữa, Lan làm lân Việt. Giờ tụi mình hợp tác ngon rồi mà!

Lan gật, mắt sáng:

• Cảm ơn hai người. Người Việt mình thông minh, người Hoa cũng vậy. Làm chung thế này, tụi mình ra thế giới được rồi.

Hùng nhún vai, nhưng anh cười – một nụ cười hiếm hoi. Anh nhớ ngày anh từ chối giúp Lan, nghĩ rằng cái giỏi của mình chỉ nên giữ riêng. Giờ anh thấy cô thành công, thấy Minh Hoa lớn lên, và anh nghĩ: “Hợp tác không mất gì, mà được cả thế giới.”

Bà Mai giờ đã nghỉ hưu khỏi vai trò tổ chức chính, nhưng bà vẫn là cố vấn cho lễ hội. Bà ngồi trong một quán phở gần công viên – quán của chú Tư, giờ đã mở rộng thành chuỗi nhỏ – tay cầm quạt giấy, nhìn đám đông qua cửa sổ. David ngồi cạnh bà, đưa một tờ báo:

• Dì Mai, lễ hội năm nay lên báo quốc gia rồi. Họ khen người Việt mình tổ chức giỏi, hợp tác hay. Dì thấy sao?

Bà Mai quạt chậm, giọng nhẹ:

• Ừ, cũng tốt. Tôi già rồi, nhưng thấy tụi trẻ làm, tôi mừng. Lân Việt vẫn mở màn, phở vẫn thơm – hồn Việt không mất đâu.

David cười:

• Cháu bảo mà. Truyền thống giữ được, mà thêm cái mới thì càng mạnh. Dì thấy Thảo, Lan, Hùng không? Họ lớn lắm rồi.

Bà Mai gật:

• Ừ, tụi nó giỏi thật. Tôi từng nghĩ cứ làm kiểu cũ là đủ, nhưng giờ tôi thấy – mở lòng chút cũng không sao.

Bà nhìn ra cửa sổ, thấy Nam và Linh đi ngang qua, tay cầm thiết bị âm thanh, thấy Lan bước vào quán với laptop. Bà nghĩ: “Người Việt mình tài, mà phải cùng nhau mới lớn.”

Anh Khoa không còn phản đối nữa. Sau ngày sự kiện chung, anh lặng lẽ tham gia các buổi họp, học cách lắng nghe. Giờ anh mở một tiệm sửa xe gần Little Saigon, đôi khi giúp Thảo vận chuyển thiết bị âm thanh. Hôm nay, anh ghé quán chú Tư, ngồi cạnh Lan, giọng nhỏ:

• Lan, tôi thấy ứng dụng mới của cô trên báo. Giỏi thật. Tôi sai hồi đó, xin lỗi nhé.

Lan cười, đẩy ly cà phê sang:

• Anh Khoa, không sao đâu. Anh lo giữ hồn Việt, tụi em lo mở rộng. Cùng nhau là được.

Anh Khoa gật:

• Ừ. Tôi học được từ cô với Hùng. Người Việt mình thông minh, mà phải mở lòng mới mạnh.

Chú Tư giờ là ông chủ chuỗi phở, luôn kể với khách về ngày hội chợ đầu tiên. Chị Hoa mở một tiệm bánh mì – dimsum kết hợp, nổi tiếng khắp San Jose. Nam và Linh thành kỹ sư âm thanh có tiếng, thường xuyên làm việc với Thảo và Tâm. Lan, Hùng, Minh Hoa không chỉ làm ứng dụng, mà còn tổ chức hội thảo công nghệ cho người trẻ Việt và Hoa.

David giờ là giám đốc văn hóa của thành phố San Jose, thường xuyên mời cộng đồng Việt tham gia các sự kiện lớn. Anh lái xe qua Little Saigon, thấy ánh đèn rực rỡ, nghĩ: “Họ tài thật. Giờ họ không chỉ giỏi trong làng, mà ra cả thế giới.”

Một buổi tối, Thảo, Lan, Hùng, bà Mai, David, Nam, Linh, và anh Khoa đứng trước công viên, nhìn sân khấu cố định giờ mang dấu ấn của họ. Thảo nói:

• Chị từng sợ mất nghề, giờ chị có công ty nhờ mấy em.

Lan cười:

• Em từng nghĩ một mình đủ, giờ em biết cần mọi người.

Hùng gật:

• Anh từng giấu nghề, giờ anh thấy cùng làm mới mạnh.

Bà Mai quạt nhẹ:

• Tôi từng nghĩ mình đúng, nhưng tụi trẻ dạy tôi mở lòng.

David cười:

• Mọi người giỏi thật. Người Việt mình thông minh, tài hoa – giờ thì cả thế giới biết.

Nam thổi một khúc sáo ngắn, Linh vỗ tay, anh Khoa cười lớn. Họ đứng đó, dưới ánh trăng, không hoàn hảo, nhưng đã vượt xa vòng tròn khép kín ngày nào. Người Việt ở San Jose giờ không chỉ giỏi – họ giỏi cùng nhau, và cùng thế giới.

 

Đêm ấy, khi khúc sáo của Nam ngừng vang và tiếng cười của mọi người tan vào gió, ánh trăng trên bầu trời San Jose sáng rực, chiếu xuống công viên trung tâm và những con người đứng đó – Thảo, Lan, Hùng, bà Mai, David, Nam, Linh, và anh Khoa. Họ không nói thêm gì, chỉ lặng lẽ nhìn nhau, mỗi người mang trong lòng một hành trình đã thay đổi từ những ngày giấu nghề, tự cao, và khư khư giữ lấy cái tôi. Gió thổi qua, mang theo hơi ấm của mùa xuân, như một lời nhắc nhở rằng cái giỏi của họ giờ không còn nằm trong vòng tròn khép kín.

Thảo quay về studio, treo chiếc micro đầu tiên cô dùng lên tường – kỷ vật của ngày cô học cách chia sẻ. Lan về văn phòng, mở laptop, viết dòng chữ: “Người Việt mình – cùng nhau là mạnh nhất.” Hùng lái xe về Seattle, bật radio, nghĩ: “Hợp tác không mất gì, mà được cả thế giới.” Bà Mai ngồi bên bàn thờ, quạt nhẹ, thì thầm: “Tôi đúng, nhưng tụi trẻ cũng đúng.” David đứng nhìn Little Saigon, mỉm cười: “Họ tài thật, giờ thì họ biết cùng nhau mà giỏi.”

Công viên yên tĩnh trở lại, nhưng ánh đèn sân khấu vẫn sáng – không chỉ cho San Jose, mà cho cả những chân trời xa hơn. Người Việt ở đây – thông minh, tài hoa – từng thiếu một điều: sự hợp tác, sự lắng nghe, sự mở lòng. Giờ họ đã tìm thấy, và từ đó, họ không chỉ tỏa sáng trong làng, mà ra cả thế giới.

Lm. Anmai, CSsR