TUỔI TÁC KHÔNG CHỜ ĐỢI AI: LỜI MỜI GỌI SỐNG TRỌN VẸN TỪNG KHOẢNH KHẮC TRONG ÂN SỦNG THIÊN CHÚA
Kính thưa quý ông bà, anh chị em thân mến trong Chúa Kitô,
Trong dòng chảy miên viễn của thời gian, có một chân lý phổ quát, một lời thì thầm của vũ trụ mà không ai trong chúng ta có thể chối từ hay làm ngơ: “Tuổi tác không chờ đợi ai.” Mỗi khoảnh khắc trôi qua là một lần chúng ta tiến gần hơn đến ngưỡng cửa của vĩnh cửu, mang theo mình những dấu ấn của thời gian trên da thịt, trong tâm hồn, và trên cả những mối tương quan. Nhận thức về sự hữu hạn của đời người, về sự không ngừng trôi của thời gian, không phải là để chúng ta sống trong sợ hãi hay tiếc nuối, mà là để thức tỉnh, để mời gọi chúng ta sống trọn vẹn hơn, ý nghĩa hơn từng khoảnh khắc hiện tại trong ân sủng của Thiên Chúa.
Xã hội hiện đại thường tôn vinh tuổi trẻ, sức khỏe và năng suất. Chúng ta bị cuốn vào guồng quay không ngừng nghỉ để đạt được thành công, tích lũy của cải, và duy trì vẻ bề ngoài tươi trẻ. Tuy nhiên, dù có cố gắng đến đâu, quy luật của tạo hóa vẫn luôn hiện hữu: thời gian không bao giờ ngừng lại. Mỗi sợi tóc bạc, mỗi nếp nhăn trên khóe mắt, mỗi bước chân chậm chạp hơn là một lời nhắc nhở về sự vô thường của cuộc đời trần thế. Vậy, là những người con của Thiên Chúa, chúng ta nên làm gì khi tuổi tác không chờ đợi ai? Làm thế nào để đối diện với quy luật ấy bằng niềm tin, hy vọng và tình yêu?
I. Nhận Thức Sâu Sắc Về Sự Vô Thường: Bài Học Đầu Tiên Của Đời Người Kitô Hữu
Cuộc đời con người, trong nhãn quan đức tin, là một hành trình lữ hành trên trần gian, hướng về quê hương vĩnh cửu. Chúng ta được sinh ra, sống một thời gian, rồi trở về với Đấng Tạo Hóa. Sự vô thường, hay tính hữu hạn của đời người, là một trong những bài học đầu tiên và căn bản nhất mà Kinh Thánh không ngừng nhắc nhở chúng ta.
1. Cuộc Đời Như Hơi Thở Và Cánh Hoa Phù Du
Thánh vịnh đã so sánh đời người như hơi thở thoáng qua (Tv 39,6), như cỏ non vừa mọc lên đã héo tàn (Tv 90,5-6). “Sợi đời con, Chúa đo chừng gang tấc, tháng ngày của con chỉ như hư vô trước mặt Ngài. Phải, phàm nhân, dù vững vàng đến mấy, cũng chỉ là một hơi thở” (Tv 39,6). Hay Sách Huấn Ca cũng đã nói lên một cách thấm thía: “Thịt da người ta là thịt da phàm hèn, hôm nay còn sống, mai đã mục thối” (Hc 10,9).
Những lời này không nhằm mục đích gieo rắc sự bi quan hay tuyệt vọng. Ngược lại, chúng là một lời mời gọi mạnh mẽ để chúng ta nhận thức sâu sắc về tính mong manh của kiếp người, để từ đó trân trọng từng khoảnh khắc sống. Khi hiểu rằng thời gian là hữu hạn, chúng ta sẽ không còn lãng phí nó vào những điều vô bổ, những lo toan phù phiếm, hay những tranh chấp không đáng có. Thay vào đó, chúng ta sẽ hướng tâm trí và năng lực của mình vào những giá trị vĩnh cửu, những điều thực sự quan trọng trước mặt Thiên Chúa.
2. Sự Hữu Hạn Là Cửa Ngõ Đến Vĩnh Cửu
Trong khi thế gian nhìn sự hữu hạn là một kết thúc bi thảm, thì đức tin Kitô giáo lại xem đó là một cánh cửa mở ra sự vĩnh cửu. Cái chết không phải là dấu chấm hết, mà là sự chuyển tiếp từ cuộc sống trần thế sang cuộc sống đời sau, nơi chúng ta sẽ gặp gỡ Thiên Chúa diện đối diện. Khi hiểu được điều này, sự lo lắng về tuổi già, bệnh tật, hay cái chết sẽ được giảm bớt. Chúng ta không còn sợ hãi sự trôi đi của thời gian, vì mỗi khoảnh khắc trôi qua là một bước tiến gần hơn đến quê hương đích thực của mình.
Tuy nhiên, nhận thức này đòi hỏi một cái nhìn sâu sắc, vượt lên trên những gì mắt thường thấy được. Nó đòi hỏi chúng ta phải có niềm tin vững chắc vào Mầu nhiệm Phục Sinh của Chúa Giêsu Kitô, Đấng đã chiến thắng sự chết và mở đường cho chúng ta đến sự sống đời đời. Chính niềm tin vào sự phục sinh và cuộc sống vĩnh cửu mới cho chúng ta sự bình an thực sự khi đối diện với sự trôi đi của tuổi tác.
II. Thay Đổi Góc Nhìn Về Thời Gian: Từ Sự Căng Thẳng Đến Hồng Ân
Thường thì, chúng ta coi thời gian như một đối thủ, một kẻ thù không ngừng đánh cắp tuổi trẻ và sức lực của mình. Chúng ta cố gắng “đuổi kịp” thời gian, “tiết kiệm” thời gian, hay thậm chí “đánh lừa” thời gian bằng những liệu pháp làm đẹp. Nhưng cách tiếp cận này chỉ mang lại sự căng thẳng và thất vọng. Là Kitô hữu, chúng ta được mời gọi thay đổi góc nhìn về thời gian.
1. Thời Gian Là Hồng Ân: Món Quà Từ Thiên Chúa
Mỗi ngày, mỗi giờ, mỗi phút giây đều là một hồng ân mới mẻ từ Thiên Chúa. Chúng ta không “sở hữu” thời gian, mà là những người quản lý của hồng ân ấy. Nhận thức này giúp chúng ta sống với lòng biết ơn thay vì tiếc nuối. Khi thời gian là hồng ân, mỗi khoảnh khắc đều trở nên quý giá, đáng để sống trọn vẹn và sử dụng cách khôn ngoan.
- Sống Hiện Tại Trong Ân Sủng: Chúa Giêsu đã dạy chúng ta đừng lo lắng về ngày mai (x. Mt 6,34). Điều này không có nghĩa là chúng ta không cần lập kế hoạch hay không cần chuẩn bị cho tương lai. Mà là chúng ta không nên để những lo âu về tương lai chiếm lĩnh tâm hồn, làm mất đi sự bình an của hiện tại. Sống hiện tại trong ân sủng là tận hưởng những gì Thiên Chúa đang ban cho chúng ta ngay lúc này: hơi thở, ánh nắng, bữa ăn, những người thân yêu. Đó là sống với lòng biết ơn và sự tín thác.
- Thời Gian Là Cơ Hội Để Yêu Thương Và Phục Vụ: Mỗi ngày mới là một cơ hội để chúng ta yêu thương Thiên Chúa và tha nhân một cách cụ thể hơn. Thời gian được ban cho chúng ta không phải để tích lũy cho riêng mình, mà là để trao ban, để phục vụ. Khi chúng ta sử dụng thời gian của mình để giúp đỡ người khác, để làm chứng cho tình yêu Chúa, để xây dựng Nước Trời ngay tại trần gian, đó là lúc chúng ta sống ý nghĩa nhất và tìm thấy niềm vui đích thực, vượt lên trên nỗi lo về tuổi tác.
2. Sự Trưởng Thành Trong Tuổi Tác: Vẻ Đẹp Của Chiêm Nghiệm Và Khôn Ngoan
Tuổi tác không chỉ mang đến sự già nua về thể xác, mà còn là cơ hội để chúng ta trưởng thành về mặt tâm linh và tích lũy sự khôn ngoan.
- Khôn Ngoan Từ Kinh Nghiệm: Người già không chỉ có những nếp nhăn trên khuôn mặt mà còn có những nếp hằn của kinh nghiệm trên tâm hồn. Mỗi thử thách vượt qua, mỗi bài học được học hỏi đều góp phần làm nên sự khôn ngoan. Trong Cựu Ước, người già thường được tôn trọng vì sự khôn ngoan của họ (x. Giob 12,12). Chúng ta được mời gọi đón nhận tuổi già như một giai đoạn để chiêm nghiệm, để tích lũy sự hiểu biết sâu sắc về cuộc đời và về Thiên Chúa.
- Sự Thanh Thản Của Tâm Hồn: Khi con người dần buông bỏ những ham muốn vật chất, những lo toan về danh vọng của tuổi trẻ, họ có cơ hội tìm thấy sự thanh thản thực sự trong tâm hồn. Tuổi già có thể là thời điểm để sống chậm lại, để lắng nghe tiếng Chúa rõ hơn, để đào sâu mối tương quan với Ngài qua cầu nguyện và chiêm niệm. Đây là lúc chúng ta có thể thực sự tìm thấy bình an nội tại, bất chấp những thay đổi của cơ thể.
III. Chúng Ta Nên Làm Gì Khi Tuổi Tác Không Chờ Đợi Ai?
Nhận thức sâu sắc về sự vô thường của thời gian và thay đổi góc nhìn về tuổi tác là bước đầu tiên. Tuy nhiên, quan trọng hơn là những hành động cụ thể mà chúng ta cần thực hiện để sống trọn vẹn từng khoảnh khắc trong ân sủng Chúa.
1. Sống Ý Thức Và Tỉnh Thức Trong Hiện Tại
- Đừng Trì Hoãn, Đừng Đợi Chờ: Lời cảnh báo “Rất nhiều thứ không phải lúc nào cần cũng có sẵn, không phải tất cả đều ở yên chỗ cũ để chờ bạn, chờ bạn rảnh, chờ bạn có thời gian, chờ bạn quan tâm đến…” là một lời nhắc nhở thấm thía. Chúng ta thường hay trì hoãn những điều quan trọng, cho rằng mình còn nhiều thời gian.
- Đừng chờ mất đi bạn bè mới hiểu thế nào là cô đơn: Tình bạn là một hồng ân. Hãy chủ động hỏi thăm, gặp gỡ, chia sẻ với bạn bè ngay hôm nay. Hãy là người bạn tốt, người lắng nghe chân thành, người nâng đỡ trong lúc khó khăn. Tình bạn cần được vun đắp liên tục, không phải chỉ khi chúng ta cảm thấy cô đơn hay cần sự giúp đỡ.
- Đừng chờ mất đi người thân mới tiếc những tháng ngày ấm áp: Gia đình là nền tảng của tình yêu thương. Hãy dành thời gian chất lượng cho cha mẹ, vợ/chồng, con cái. Hãy nói lời yêu thương, trao những cái ôm, cùng nhau tạo nên những kỷ niệm đẹp. Cha mẹ không ở mãi với chúng ta; con cái sẽ lớn khôn và bay xa. Mỗi bữa cơm, mỗi câu chuyện, mỗi nụ cười đều là kho báu vô giá. Hãy trân trọng từng khoảnh khắc bên những người thân yêu khi họ vẫn còn hiện diện.
- Đừng chờ mất đi người yêu mới nhận ra sự quyến luyến: Tình yêu đôi lứa cần được vun đắp mỗi ngày bằng sự quan tâm, thấu hiểu, tha thứ và cam kết. Đừng để những bận rộn, áp lực cuộc sống hay sự vô tâm bào mòn tình cảm. Hãy biết lắng nghe, chia sẻ, và thể hiện tình yêu một cách cụ thể, chân thành. Bởi vì, có những cuộc chia ly sẽ trở thành vĩnh viễn, và nỗi tiếc nuối khi đó sẽ day dứt khôn nguôi.
- Đừng chờ duyên phận lỡ làng mới hay có những cuộc chia ly sẽ trở thành vĩnh viễn: Mọi mối quan hệ, mọi cơ hội gặp gỡ đều là ân huệ. Hãy trân trọng những người mà Chúa đưa đến trong cuộc đời chúng ta, dù là bạn bè, đồng nghiệp, hay những người xa lạ. Hãy sống với tinh thần bác ái, sẵn sàng cho đi và nhận lại. Đừng để sự thờ ơ, kiêu ngạo hay vô tâm khiến chúng ta bỏ lỡ những mối tương quan quý giá.
- Đừng để thời gian qua rồi mới biết tiếc nuối: Thời gian là vàng bạc, nhưng đối với người Kitô hữu, nó còn là ân sủng. Hãy sử dụng thời gian một cách khôn ngoan để làm việc thiện, học hỏi Lời Chúa, phát triển bản thân và phục vụ tha nhân. Đừng phung phí thời gian vào những điều vô bổ, những tranh cãi không cần thiết. Hãy sống mỗi ngày như thể đó là ngày cuối cùng, nhưng cũng hãy sống như thể chúng ta còn cả một cuộc đời để yêu thương.
- Đừng để sức khỏe mất rồi mới lo bảo vệ: Sức khỏe là một hồng ân vô giá, là ngôi đền của Chúa Thánh Thần. Hãy chăm sóc thân thể mình bằng cách ăn uống lành mạnh, tập thể dục đều đặn, nghỉ ngơi hợp lý. Đừng lạm dụng sức khỏe vào những thói quen không tốt hay làm việc quá sức. Một cơ thể khỏe mạnh sẽ giúp chúng ta có đủ năng lượng để phục vụ Chúa và tha nhân cách hiệu quả hơn.
- Đừng để niềm tin không còn mới biết là khó tạo: Niềm tin là ngọn hải đăng soi sáng cuộc đời Kitô hữu. Nó không phải là điều có sẵn mãi mãi mà cần được nuôi dưỡng và củng cố mỗi ngày. Hãy siêng năng cầu nguyện, tham dự Thánh Lễ, lãnh nhận các bí tích, đọc Lời Chúa, và sống theo giáo huấn của Giáo hội. Đừng để những cám dỗ, nghi ngờ hay sự thờ ơ làm lung lay đức tin của mình. Niềm tin vững chắc là điểm tựa duy nhất khi cuộc đời giông bão.
- Trân Trọng Hồng Ân Hiện Tại: Như lời văn sĩ đã kết luận: “Có lẽ từ ngữ đau đớn nhất chính là “mất mát”, ấm áp nhất chính là “trân trọng”.” Trân trọng là chìa khóa để chúng ta sống hạnh phúc ngay trong hiện tại.
- Trân trọng những gì có trong tay: Từ những vật dụng đơn giản đến những mối quan hệ phức tạp, mọi thứ đều là hồng ân.
- Trân trọng hạnh phúc đang có mặt: Hạnh phúc không cần phải là điều lớn lao, mà là khả năng nhận ra niềm vui trong những điều bình dị nhất của cuộc sống hàng ngày.
- Trân trọng tình cảm ngay trước mắt: Hãy bày tỏ tình yêu thương và lòng biết ơn một cách cụ thể, đừng chờ đợi.
- Trân trọng những gì cuộc sống ban tặng: Kể cả những thử thách, vì chúng là cơ hội để trưởng thành và gần Chúa hơn.
2. Sống Trưởng Thành Trong Đức Tin và Đạo Đức
Khi tuổi tác không chờ đợi, chúng ta cần chủ động phát triển bản thân mình trong chiều kích thiêng liêng.
- Trưởng Thành Trong Cầu Nguyện: Tuổi già có thể là giai đoạn vàng để đào sâu đời sống cầu nguyện. Hãy dành nhiều thời gian hơn cho việc chiêm niệm, lắng nghe tiếng Chúa, và phó thác mọi sự trong tay Ngài. Cầu nguyện không chỉ là xin ơn, mà còn là hiệp thông, là ở trong sự hiện diện của Chúa.
- Thực Hành Các Nhân Đức: Hãy không ngừng rèn luyện các nhân đức đối thần (Tin, Cậy, Mến) và các nhân đức luân lý (Khôn ngoan, Công bằng, Can đảm, Tiết độ). Tuổi tác mang lại kinh nghiệm, và kinh nghiệm ấy cần được tôi luyện bằng nhân đức để trở thành sự khôn ngoan đích thực.
- Sống Gương Mẫu Cho Thế Hệ Sau: Những người lớn tuổi có một vai trò vô cùng quan trọng trong Giáo hội và gia đình: đó là truyền lại đức tin và những giá trị sống cho thế hệ trẻ. Bằng đời sống gương mẫu, bằng sự kiên nhẫn, lòng trắc ẩn và sự khôn ngoan được tích lũy qua năm tháng, họ trở thành những chứng nhân sống động cho tình yêu Thiên Chúa.
3. Phục Vụ Trong Khả Năng Của Mình
Dù tuổi tác có thể làm giảm bớt sức lực thể chất, nhưng nó không làm giảm đi khả năng phục vụ.
- Phục Vụ Trong Gia Đình: Người lớn tuổi có thể phục vụ bằng lời khuyên, bằng sự hiện diện, bằng lời cầu nguyện, và bằng những công việc nhẹ nhàng trong gia đình. Sự hiện diện của ông bà, cha mẹ già là một ân phước lớn cho con cháu.
- Phục Vụ Trong Cộng Đồng và Giáo Hội: Dù không thể tham gia những công việc nặng nhọc, người lớn tuổi vẫn có thể đóng góp bằng cách cầu nguyện, tham gia các nhóm tông đồ, thăm viếng bệnh nhân, hoặc chia sẻ kinh nghiệm sống cho người khác. Mỗi người đều có thể tìm thấy một cách để phục vụ, phù hợp với sức khỏe và khả năng của mình.
IV. Tuổi Già Trong Tầm Nhìn Vĩnh Cửu: Nguồn Hy Vọng Bất Diệt
Cuối cùng, khi nói về việc tuổi tác không chờ đợi ai, chúng ta phải luôn đặt điều này trong tầm nhìn vĩnh cửu của đức tin Kitô giáo.
1. Cái Chết Là Cửa Ngõ Đến Sự Sống
Đối với người tin Chúa, cái chết không phải là một sự hủy diệt, mà là một sự chuyển tiếp, một cuộc vượt qua từ đời sống tạm bợ này sang cuộc sống vĩnh cửu trong Nước Thiên Chúa. “Tôi tin xác loài người ngày sau sống lại; tôi tin Hằng Sống vậy.” Chính niềm tin vào sự phục sinh của Chúa Giêsu là nền tảng cho niềm hy vọng của chúng ta. Khi hiểu được ý nghĩa của cái chết trong Chúa Kitô, chúng ta sẽ không còn sợ hãi tuổi già hay sự ra đi, mà đón nhận chúng như một phần của kế hoạch yêu thương của Thiên Chúa.
2. Cuộc Sống Đời Sau Và Phán Xét Chung
Niềm tin vào cuộc sống đời sau cũng nhắc nhở chúng ta về trách nhiệm của mình trong đời này. Mỗi khoảnh khắc chúng ta sống là một cơ hội để tích lũy kho tàng trên trời, để chuẩn bị cho cuộc gặp gỡ cuối cùng với Chúa. Điều này không có nghĩa là chúng ta phải sống trong sợ hãi phán xét, mà là sống trong ý thức về lòng thương xót vô biên của Chúa và sự mời gọi của Ngài để sống một cuộc đời xứng đáng với ân sủng đã lãnh nhận.
3. Niềm Hy Vọng Vào Sự Sống Mới Nơi Thiên Đàng
Thiên Đàng là đích điểm của hành trình đức tin chúng ta. Đó là nơi không còn nước mắt, không còn đau khổ, không còn bệnh tật, không còn tuổi già. Đó là nơi chúng ta sẽ được hưởng niềm vui trọn vẹn trong sự hiện diện của Thiên Chúa, cùng với các Thiên thần và các Thánh. Niềm hy vọng này là nguồn sức mạnh và bình an lớn nhất, giúp chúng ta vượt qua mọi thử thách của tuổi tác và cuộc đời.
Kết Luận
Kính thưa quý ông bà, anh chị em,
“Tuổi tác không chờ đợi ai.” Đây là một lời nhắc nhở không ngừng về sự hữu hạn của đời người trần thế, nhưng cũng là một lời mời gọi sâu sắc để chúng ta sống trọn vẹn hơn trong từng khoảnh khắc ân sủng mà Thiên Chúa ban. Đừng chờ đợi, đừng trì hoãn. Hãy trân trọng những gì đang có, từ những mối quan hệ thân thương đến sức khỏe và niềm tin.
Hãy sống mỗi ngày với lòng biết ơn, với tinh thần tỉnh thức, và với tình yêu thương hành động. Hãy sử dụng thời gian, sức lực và tài năng mà Chúa ban để làm vinh danh Ngài và phục vụ tha nhân. Bởi vì, chính trong sự cho đi và phục vụ, chúng ta mới tìm thấy ý nghĩa đích thực của cuộc đời và chuẩn bị cho mình một chỗ xứng đáng trong Vương Quốc của Thiên Chúa.
Nguyện xin Thiên Chúa, Đấng là khởi nguyên và cùng đích của mọi thời gian, ban cho mỗi người chúng ta ơn khôn ngoan để biết trân trọng từng khoảnh khắc cuộc đời, ơn can đảm để đối diện với sự trôi đi của tuổi tác, và ơn bền đỗ trong đức tin để chúng ta luôn sống trong niềm hy vọng bất diệt vào cuộc sống vĩnh cửu. Để rồi, khi kết thúc hành trình dương thế, chúng ta có thể vui mừng trở về nhà Cha, nơi tuổi tác không còn tồn tại, và tình yêu Ngài là vĩnh cửu. Amen. Lm, Anmai, CSsR
