Vấn đề từ ngữ: KINH THÁNH hay THÁNH KINH ?
Để chỉ các Sách Thánh của Ki-tô giáo, chúng ta thấy người ta dùng hai từ ngữ : Khi thì Thánh Kinh khi thì Kinh Thánh. Chúng ta tìm hiểu lý do của sự khác biệt này.
- Từ kinhvà thánh
Đây là hai từ Hán-Việt :
Kinhlà sách thời xưa, dùng làm khuôn mẫu, quy luật cho một tôn giáo, như Ngũ Kinh trong Nho Giáo, Kinh Phật trong Phật Giáo, Kinh Coran trong Hồi Giáo. Từ này còn được dùng để chỉ lời cầu nguyện, như trong từ ngữ “Kinh cầu các thánh”.
Thánhlà một cái gì cao siêu, có khi thuộc giới thần linh.
- Cặp từ Kinh Thánh / Thánh Kinh
Trong cặp từ này kinh là danh từ, thánh là tính từ. Trong chữ Hán, tính từ đi trước danh từ, ví dụ : bạch yến, ác nhân. Còn trong tiếng Việt, tính từ thường đi sau, ví dụ : mèo đen, người tốt. Như vậy Thánh Kinh là từ ngữ dùng theo chữ Hán, còn Kinh Thánh là từ ngữ dùng theo tiếng Việt.
- Các từ điển dùng từ ngữ nào ?
Tra cứu một số từ điển, chúng ta thấy cách dùng không đồng nhất :
* Chỉ dùng Thánh Kinh :
– Từ điển Việt-Pháp của JFM Génibrel (1898)
– Từ điển Việt-Hoa-Pháp của Gustave Hue (1937), Eugène Gouin (1957)
– Từ điển Hán-Việt của Đào Duy Anh (1932), Nguyễn Văn Khôn (1960)
– Từ điển Pháp-Việt của Đào Duy Anh (1957), Thanh Nghị (1967)
* Chỉ dùng Kinh Thánh :
– Từ điển Pháp-Việt của Lê Khả Kế (1988), Nguyễn Thành Thống (2001)
– Từ điển Anh-Việt của Viện Khoa học Xã hội Việt Nam (1991)
– Từ điển Anh-Anh-Việt của Nguyễn Sanh Phúc (1999)
* Dùng cả Thánh Kinh và Kinh Thánh : Rất nhiều từ điển coi hai từ ngữ này như đồng nghĩa ; dưới đây xin nêu ra một số :
– Đại Nam quốc âm tự vị của Huỳnh Tịnh Của (1895)
– Việt Nam tân tự điển của Thanh Nghị (1967)
– Tự điển Việt Nam của Lê Văn Đức – Lê Ngọc Trụ (1970)
– Từ điển Việt Nam của Ban Tu thư Khai Trí (1971)
– Từ điển Việt Pháp của Viện Ngôn Ngữ (1989)
– Từ điển Việt-Anh của Bảo Phụng (1993)
– Từ điển tiếng Việt của Minh Tân (1998)
– Đại từ điển tiếng Việt của Nguyễn Như Ý (1998)
– Từ điển từ và ngữ Việt Nam của Nguyễn Lân (2000)
– Từ điển tiếng Việt phổ thông của Viện Ngôn ngữ học (2002)
– Từ điển tiếng Việt của Trung tâm Từ điển học (2007)
- Các bản dịch Kinh Thánh dùng từ ngữ nào ?
* Dùng Thánh Kinh :
Các bản dịch của
– Gérard Gagnon (1962-1963)
– An Sơn Vị (1983)
– Trần Văn Kiệm (1993)
* Dùng Kinh Thánh :
Bản dịch đầu tiên dùng từ này là bộ Kinh Thánh cứ bản Vulgata của Albertus Schlicklin (Cố Chính Linh) (1913-1916)
Sau đó là các bản dịch của
– Trần Đức Huân (1970)
– Nguyễn Thế Thuấn (1976)
– Trịnh Văn Căn (1985)
– Nhóm Phiên Dịch CÁC GIỜ KINH PHỤNG VỤ (từ 1994)
Các bản dịch Tin Lành cũng dùng từ này.
Từ việc tìm hiểu trên, chúng ta thấy tiếng Việt chấp nhận cả hai từ ngữ Thánh Kinh và Kinh Thánh, người dùng có thể lựa chọn.
An-be-tô Trần Phúc Nhân
