Góc tư vấn

VỀ SỰ CÂN BẰNG GIỮA LÒNG SÙNG KÍNH BÌNH DÂN VÀ NỀN TẢNG ĐỨC TIN TRONG LỜI CHÚA

VỀ SỰ CÂN BẰNG GIỮA LÒNG SÙNG KÍNH BÌNH DÂN VÀ NỀN TẢNG ĐỨC TIN TRONG LỜI CHÚA

Từ Phép Lành Tòa Thánh trên tường nhà đến Quyển Kinh Thánh bị lãng quên

“Lời Chúa là ngọn đèn soi cho con bước, là ánh sáng chỉ đường con đi.” (Thánh vịnh 119, 105)

LỜI MỞ ĐẦU

Trong công việc mục vụ, khi có dịp đến thăm các gia đình trong giáo xứ, tôi thường thấy một hình ảnh rất đẹp và đáng trân trọng. Đó là trên bức tường trang trọng nhất của phòng khách, bên cạnh bàn thờ Chúa, nhiều gia đình đã treo Phép Lành Tòa Thánh được đóng khung cẩn thận. Hình ảnh Đức Thánh Cha, huy hiệu Vatican và những lời chúc lành bằng tiếng Latinh trang trọng là một niềm hãnh diện, một sự khẳng định về đức tin Công Giáo và lòng yêu mến vị Cha chung của Giáo Hội. Nhiều người còn sốt sắng săn tìm những Ơn Toàn Xá trong các dịp đặc biệt, hành hương đến các nơi thánh, làm các việc đạo đức được Giáo Hội chỉ dạy.

Đây là những biểu hiện đức tin thật đáng quý. Nó cho thấy lòng yêu mến Giáo Hội, sự kính trọng Đức Thánh Cha và một khao khát chính đáng được đón nhận những ơn ích thiêng liêng mà Thiên Chúa ban qua Giáo Hội của Ngài. Tình cảm này là một kho tàng quý báu của Dân Chúa tại Việt Nam, một di sản đức tin được cha ông chúng ta truyền lại qua bao thế hệ.

Thế nhưng, bên cạnh niềm vui đó, trong lòng người mục tử cũng không khỏi có một nỗi thao thức, một vấn nạn lớn của thực tại. Cũng trong chính những ngôi nhà treo Phép Lành Tòa Thánh ấy, khi tôi hỏi: “Gia đình mình có quyển Kinh Thánh không ạ?”, nhiều người trả lời có. Nhưng khi tôi hỏi tiếp: “Gia đình có thường xuyên đọc Kinh Thánh không?”, thì tôi thường nhận được những cái lắc đầu ngượng ngùng, những câu trả lời thật thà: “Thưa cha, bận quá nên chúng con cũng ít khi mở ra”, hoặc “Con có mua về nhưng cất trên tủ cho trang trọng”.

Hình ảnh một Phép Lành Tòa Thánh được lau chùi bóng loáng mỗi ngày và một quyển Kinh Thánh – chính là Lời của Thiên Chúa, là bức tâm thư Ngài gửi cho nhân loại – lại bị phủ bụi trên giá sách đã trở thành một biểu tượng cho một sự mất cân bằng đáng lo ngại trong đời sống đức tin của nhiều người. Chúng ta dường như đang đề cao những dấu chỉ, những biểu tượng bên ngoài, mà lại lãng quên chính nguồn mạch, chính nền tảng của đức tin là Lời Chúa. Chúng ta thích những ơn ích thiêng liêng, nhưng lại chưa thực sự khao khát được gặp gỡ, lắng nghe và thấu hiểu Đấng ban phát những ơn ích ấy qua Lời của Ngài.

Đây không phải là một bài viết để chỉ trích hay phán xét, nhưng là một lời mời gọi chân thành, một suy tư mục vụ mà tôi muốn chia sẻ với anh chị em. Chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu lại giá trị đích thực của Phép Lành Tòa Thánh, của Ơn Toàn Xá, và quan trọng hơn cả, là tái khám phá kho tàng vô giá và quyền năng biến đổi của Lời Chúa trong Kinh Thánh.

Mục đích của bài suy tư này là để giúp mỗi người chúng ta, mỗi gia đình chúng ta trả lời câu hỏi: Nền tảng đức tin của tôi và gia đình tôi đang được xây trên đá tảng vững chắc là Lời Chúa, hay chỉ đang được trang trí bằng những vật phẩm đạo đức đẹp đẽ nhưng dễ lung lay? Làm thế nào để chúng ta tái lập lại sự quân bình cần có, để mọi việc lành, mọi lòng sùng kính của chúng ta đều bắt nguồn và quy hướng về Đức Giêsu Kitô, Ngôi Lời Nhập Thể mà chúng ta gặp gỡ cách sống động nhất trong Kinh Thánh?

Nguyện xin Chúa Thánh Thần, Đấng đã linh hứng cho các tác giả Thánh Kinh, cũng soi sáng cho chúng ta trong những suy tư này, để chúng ta có thể yêu mến Lời Chúa hơn và để Lời Chúa thực sự trở thành “ngọn đèn soi cho chúng ta bước đi” trên hành trình đức tin.

PHẦN I GIÁ TRỊ ĐÍCH THỰC CỦA NHỮNG BIỂU HIỆN LÒNG ĐẠO ĐỨC

Trước khi nói về sự cần thiết của Kinh Thánh, chúng ta cần phải hiểu đúng và trân trọng những phương thế thánh thiêng mà Giáo Hội ban cho chúng ta. Phép Lành Tòa Thánh và Ơn Toàn Xá không phải là những thứ vô giá trị. Ngược lại, chúng là những hồng ân quý báu nếu được đón nhận với một đức tin ngay chính.

  1. Phép Lành Tòa Thánh: Dấu Chỉ Của Sự Hiệp Thông
  • Phép lành là gì?

Trong truyền thống Kinh Thánh và Kitô giáo, một phép lành (benedictio) là một lời cầu chúc tốt đẹp, kêu cầu ơn Chúa xuống trên một người, một nơi chốn hay một sự vật. Khi một linh mục ban phép lành, ngài không hành động nhân danh cá nhân, nhưng nhân danh Đức Kitô và Giáo Hội. Phép lành là một á bí tích, một dấu chỉ thánh thiêng giúp chúng ta chuẩn bị lãnh nhận hiệu quả của các bí tích và thánh hóa những hoàn cảnh khác nhau trong cuộc sống (x. GLHTCG 1667-1668). Đó là một lời nhắc nhở hữu hình về sự hiện diện và quan phòng đầy yêu thương của Thiên Chúa.

  • Ý nghĩa của Phép Lành từ Tòa Thánh

Phép Lành Tòa Thánh, hay Phép Lành của Đức Giáo Hoàng, mang một ý nghĩa đặc biệt. Đức Giáo Hoàng là người kế vị Thánh Phêrô, là Đá Tảng của Giáo Hội, là nguyên lý hữu hình của sự hợp nhất. Do đó, một phép lành đến từ ngài không chỉ là lời cầu nguyện của một cá nhân, mà còn là: * Một dấu chỉ của sự hiệp thông: Treo Phép Lành Tòa Thánh trong nhà là một cách tuyên xưng rằng gia đình này thuộc về Giáo Hội Công Giáo hoàn vũ, hiệp thông trọn vẹn với vị Cha chung tại Rôma. Nó thể hiện lòng yêu mến và vâng phục của chúng ta đối với người đại diện Đức Kitô nơi trần thế. * Một lời cầu nguyện quyền thế: Lời cầu nguyện của vị lãnh đạo cao nhất của Giáo Hội có một sức nặng thiêng liêng đặc biệt. Qua phép lành của ngài, chúng ta được kết nối với lời cầu nguyện của toàn thể Giáo Hội, và tin tưởng rằng ơn Chúa sẽ được tuôn đổ cách dồi dào trên gia đình.

  • Không phải là một lá bùa hộ mệnh

Vấn đề chỉ nảy sinh khi chúng ta hiểu sai về ý nghĩa của nó. Phép Lành Tòa Thánh không phải là một vật phẩm ma thuật hay một lá bùa hộ mệnh có khả năng tự động xua đuổi tà ma, mang lại may mắn, sức khỏe hay tiền tài. Giá trị của nó không nằm ở tờ giấy, ở nét chữ ký hay con dấu, mà nằm ở đức tin của người đón nhận và ở sự hiệp thông với Giáo Hội mà nó biểu trưng.

Một gia đình treo Phép Lành Tòa Thánh nhưng lại sống trong chia rẽ, cãi vã, gian dối, không cầu nguyện, không tham dự Thánh Lễ, thì Phép Lành ấy trở thành một sự mỉa mai, một lời chứng giả. Nó giống như việc chúng ta treo bằng tốt nghiệp đại học trên tường nhưng lại không có kiến thức, không áp dụng được gì vào cuộc sống. Tấm bằng trở nên vô nghĩa. Cũng vậy, Phép Lành Tòa Thánh chỉ thực sự “hiệu nghiệm” khi nó là đỉnh cao của một đời sống đức tin sống động, một gia đình thực sự nỗ lực sống trong sự hiệp thông với Thiên Chúa và Giáo Hội mỗi ngày.

Vì thế, hãy trân trọng Phép Lành Tòa Thánh như một lời nhắc nhở, một sự khích lệ để sống hiệp thông, chứ đừng biến nó thành một vật thay thế cho chính đời sống đức tin.

  1. Ơn Toàn Xá: Lòng Thương Xót Của Giáo Hội

Cũng giống như Phép Lành Tòa Thánh, Ơn Toàn Xá là một kho tàng thiêng liêng quý giá của Giáo Hội nhưng lại thường bị hiểu lầm. Nhiều người coi nó như một “cơ hội vàng để xóa hết tội lỗi”, một “tấm vé thông hành” để bảo đảm được lên Thiên Đàng.

  • Hiểu đúng về Ơn Toàn Xá

Để hiểu về ân xá, chúng ta cần phân biệt giữa tộihình phạt do tội. * Khi chúng ta phạm tội trọng và thật lòng ăn năn sám hối, đi xưng tội, chúng ta được Thiên Chúa tha tội và tha hình phạt muôn đời (tức là hỏa ngục). Mối tương quan của chúng ta với Thiên Chúa được giao hòa. * Tuy nhiên, tội lỗi, dù đã được tha, vẫn để lại những hậu quả, những sự “mất trật tự” trong tâm hồn ta và trong thế giới. Nó giống như việc ta nhổ một cây đinh ra khỏi tấm gỗ. Lỗ đinh vẫn còn đó. Những hậu quả này cần được thanh tẩy, và đó được gọi là hình phạt tạm. Hình phạt này cần được đền trả ở đời này (qua việc cầu nguyện, ăn chay, làm việc bác ái) hoặc ở đời sau (trong luyện ngục).

Ơn xá (indulgentia) là ơn Giáo Hội ban, nhờ công nghiệp của Đức Kitô và các Thánh, để tha hình phạt tạm trước mặt Thiên Chúa do những tội đã được tha. (GLHTCG 1471).

  • Ơn Toàn Xá (plenaria indulgentia) là tha toàn bộ hình phạt tạm.
  • Ơn Tiểu Xá (partialis indulgentia) là tha một phần hình phạt tạm.

Như vậy, Ơn Toàn Xá không tha tội, mà chỉ tha hình phạt tạm sau khi tội đã được tha qua Bí tích Hòa Giải. Nó không phải là một phép lạ tự động, mà là kết quả của một quá trình thanh tẩy sâu sắc.

  • Những điều kiện cần thiết và ý nghĩa sâu xa

Giáo Hội không ban Ơn Toàn Xá một cách dễ dãi. Để lãnh nhận được Ơn Toàn Xá, tín hữu cần phải:

  1. Xưng tội: Có sự giao hòa trọn vẹn với Chúa.
  2. Rước lễ: Kết hợp mật thiết với Đức Kitô trong Bí tích Thánh Thể.
  3. Cầu nguyện theo ý Đức Giáo Hoàng: Hiệp thông với toàn thể Giáo Hội.
  4. Thực hiện một công việc đã được chỉ định (ví dụ: viếng nhà thờ, đọc một kinh nhất định, hành hương…).
  5. Và điều kiện quan trọng nhất, khó nhất: Dứt lòng quyến luyến mọi tội lỗi, kể cả tội nhẹ.

Chính điều kiện thứ năm này cho chúng ta thấy bản chất thật của Ơn Toàn Xá. Nó không phải là một hành động đơn lẻ, mà là đỉnh cao của một tiến trình hoán cải nội tâm. Việc dứt lòng quyến luyến mọi tội lỗi đòi hỏi một sự thanh tẩy sâu sắc trong ý chí, một sự từ bỏ triệt để những thói hư tật xấu, một lòng khao khát nên thánh mãnh liệt.

  • Ơn Toàn Xá là một hành trình hoán cải

Việc đi tìm Ơn Toàn Xá chỉ có ý nghĩa khi nó thúc đẩy chúng ta xét mình kỹ lưỡng, ăn năn tội cách chân thành, yêu mến Thánh Thể hơn, và quyết tâm thay đổi đời sống. Nếu chúng ta chỉ làm các việc bên ngoài cho đủ lệ, trong khi lòng vẫn còn ham mê tiền bạc, danh vọng, vẫn còn ghen ghét, giận hờn, thì có lẽ chúng ta chưa thực sự lãnh nhận được ơn này.

Vì vậy, Ơn Toàn Xá là một phương dược của lòng thương xót Chúa, một sự trợ giúp của Giáo Hội để chúng ta đi nhanh hơn trên con đường nên thánh, chứ không phải là một “lối tắt” để trốn tránh những đòi hỏi của Tin Mừng.

  1. Mối Nguy Hiểm Của Lối Giữ Đạo Hình Thức

Từ việc phân tích giá trị của Phép Lành Tòa Thánh và Ơn Toàn Xá, chúng ta có thể thấy rõ một mối nguy hiểm chung: đó là chủ nghĩa hình thức (formalism) trong đời sống đạo.

  • Khi phương tiện trở thành mục đích

Phép lành, ơn xá, các ảnh tượng, các việc đạo đức bình dân… tất cả đều là những phương tiện quý báu mà Giáo Hội trao cho chúng ta để giúp chúng ta đến gần Chúa hơn, để diễn tả và nuôi dưỡng đức tin. Chúng giống như những tấm biển chỉ đường, những chiếc thang giúp chúng ta leo lên cao hơn trong đời sống tâm linh.

Nhưng nguy hiểm xảy ra khi chúng ta quá chú tâm vào những tấm biển chỉ đường mà quên đi đích đến. Chúng ta ôm giữ chiếc thang mà không chịu leo lên. Chúng ta coi các phương tiện này là mục đích. Chúng ta hài lòng với việc “có” một Phép Lành trên tường, “lãnh” được một Ơn Toàn Xá, mà không tự hỏi: “Đời sống của tôi có thực sự được biến đổi không? Tôi có yêu mến Chúa và tha nhân hơn không? Tôi có trở nên giống Đức Kitô hơn không?”

Khi đó, đức tin của chúng ta trở thành một bộ sưu tập các vật phẩm và thành tích thiêng liêng, chứ không phải là một mối tương quan sống động với một Ngôi Vị là Thiên Chúa.

  • Sự khác biệt giữa lòng đạo đức và sự mê tín

Ranh giới giữa lòng đạo đức (piety) và sự mê tín (superstition) đôi khi rất mong manh. * Lòng đạo đức là khi chúng ta sử dụng các dấu chỉ thánh thiêng với sự hiểu biết và đức tin, nhận ra rằng chúng chỉ là kênh dẫn ơn Chúa, và chính Chúa mới là nguồn mạch mọi ân sủng. * Sự mê tín là khi chúng ta gán cho các vật thể hoặc các công thức một quyền năng ma thuật tự tại, tin rằng chỉ cần làm một hành động A thì tự động sẽ nhận được kết quả B, bất chấp tình trạng nội tâm của chúng ta.

Khi một người tin rằng treo Phép Lành Tòa Thánh trong nhà thì “chắc chắn” sẽ làm ăn phát đạt, hoặc chỉ cần đọc kinh này 15 lần thì “chắc chắn” sẽ được ơn kia, họ đã vô tình trượt từ lòng đạo đức sang sự mê tín. Họ đang cố gắng “điều khiển” Thiên Chúa bằng các nghi thức, thay vì khiêm tốn mở lòng ra để đón nhận thánh ý Ngài.

  • Một đức tin không có nền tảng

Một đời sống đức tin chỉ dựa trên những biểu hiện bên ngoài, dù tốt đẹp đến đâu, cũng giống như ngôi nhà xây trên cát (x. Mt 7, 26-27). Nó có thể trông rất lộng lẫy, trang trí đẹp đẽ. Gia đình có thể đi lễ đều đặn, đọc kinh tối sáng, treo nhiều ảnh tượng… Nhưng khi giông bão của cuộc đời ập đến – khi gặp thất bại, bệnh tật, xung đột, cám dỗ nặng nề – ngôi nhà đó sẽ sụp đổ.

Tại sao? Bởi vì nó thiếu nền móng. Nền móng đó không gì khác hơn là sự hiểu biết cá vị và sâu sắc về Thiên Chúa, một mối tương quan thân tình với Đức Giêsu Kitô. Và con đường ưu việt nhất, trực tiếp nhất để xây dựng nền móng đó chính là lắng nghe và suy gẫm Lời Chúa trong Kinh Thánh.

Chính sự thiếu vắng nền tảng này đã dẫn đến vấn nạn mà chúng ta đã nêu ra từ đầu: Phép Lành được trân trọng, còn Kinh Thánh thì bị lãng quên. Chúng ta đã vô tình chọn lựa việc trang trí cho ngôi nhà mà bỏ qua việc xây dựng nền móng cho nó. Phần tiếp theo sẽ giúp chúng ta nhận ra tầm quan trọng không thể thay thế của nền móng này.

PHẦN II LỜI CHÚA – LINH HỒN CỦA ĐỜI SỐNG KITÔ HỮU

Công đồng Vaticanô II, trong Hiến chế Tín lý về Mặc khải Dei Verbum (Lời Thiên Chúa), đã khẳng định một cách mạnh mẽ: “Giáo Hội vẫn luôn tôn kính Thánh Kinh như chính Thân Thể Chúa…”. Lời khẳng định này cho thấy tầm quan trọng vô song của Kinh Thánh. Nếu Bí tích Thánh Thể là Mình và Máu Chúa để nuôi dưỡng chúng ta, thì Kinh Thánh chính là Lời Hằng Sống của Chúa để dạy dỗ, hướng dẫn và biến đổi chúng ta.

  1. Kinh Thánh Là Gì? Một Bức Tâm Thư Từ Thiên Chúa
  • Kinh Thánh không chỉ là một quyển sách

Đối với nhiều người, Kinh Thánh là một quyển sách dày, khó đọc, với nhiều câu chuyện xa xưa và những luật lệ phức tạp. Chúng ta có thể kính trọng nó như một di sản văn hóa, một tác phẩm văn học vĩ đại, hoặc một quyển sách luân lý. Nhưng đối với người Kitô hữu, Kinh Thánh còn hơn thế rất nhiều.

Kinh Thánh là Lời được linh hứng của Thiên Chúa (Dei Verbum, số 9). Điều này có nghĩa là chính Thiên Chúa là tác giả của Kinh Thánh, và Ngài đã dùng các tác giả nhân loại như những khí cụ để viết ra những gì Ngài muốn truyền đạt cho chúng ta, vì ơn cứu độ của chúng ta. Do đó, khi đọc Kinh Thánh, chúng ta không chỉ đọc những lời của con người, mà chúng ta đang thực sự lắng nghe chính Thiên Chúa đang nói với mình.

  • Thiên Chúa ngỏ lời với con người

Hãy tưởng tượng Kinh Thánh như một bức tâm thư dài mà Thiên Chúa, trong tình yêu vô bờ bến, đã kiên nhẫn viết cho nhân loại qua hàng ngàn năm. * Trong sách Sáng Thế, Ngài kể cho chúng ta nghe về nguồn gốc của thế giới và của chính chúng ta, về kế hoạch yêu thương ban đầu của Ngài. * Trong sách Xuất Hành, Ngài cho thấy Ngài là một vị Thiên Chúa giải phóng, luôn lắng nghe tiếng kêu của dân Ngài và dẫn họ đến tự do. * Trong các sách Ngôn Sứ, Ngài bày tỏ trái tim của một người Cha đau khổ trước sự bất trung của con cái, nhưng vẫn không ngừng kêu gọi họ trở về và hứa ban một giao ước mới.

  • Và đỉnh cao của bức tâm thư này chính là Tin Mừng, nơi Thiên Chúa không chỉ ngỏ lời qua các ngôn sứ nữa, mà Ngài đã gửi chính Con Một của mình là Đức Giêsu Kitô, Ngôi Lời đã trở nên người phàm và ở giữa chúng ta (Ga 1,14).

Mọi trang Kinh Thánh đều hướng về Đức Kitô. Cựu Ước chuẩn bị cho Ngài đến, và Tân Ước tường thuật lại cuộc đời, lời giảng dạy, cái chết và sự phục sinh của Ngài.

Khi một gia đình cất kỹ quyển Kinh Thánh trên tủ, họ đang làm một hành động thật đáng tiếc: họ đang từ chối mở ra đọc bức thư tình mà chính Thiên Chúa đã gửi cho họ. Họ có thể treo Phép Lành của vị đại diện Chúa trên tường, nhưng lại làm ngơ trước chính những lời tâm huyết của Chúa. Đây là một sự mâu thuẫn sâu sắc mà chúng ta cần phải nhận ra và thay đổi.

  1. “Không Biết Kinh Thánh Là Không Biết Đức Kitô”

Đây là câu nói bất hủ của Thánh Giêrônimô, một tiến sĩ Hội Thánh vĩ đại đã dành cả cuộc đời để dịch và giải nghĩa Kinh Thánh. Câu nói này đã được Công đồng Vaticanô II trích lại và trở thành một nguyên tắc nền tảng cho đời sống đức tin.

  • Lời dạy của Thánh Giêrônimô

Tại sao không biết Kinh Thánh lại là không biết Đức Kitô? Bởi vì toàn bộ Kinh Thánh nói về Đức Kitô. Ngài là chìa khóa để hiểu toàn bộ lịch sử cứu độ. Nếu chúng ta chỉ biết về Chúa Giêsu qua những bài giảng ngày Chúa Nhật, qua vài kinh nguyện thuộc lòng, hay qua những hình ảnh thánh, thì sự hiểu biết của chúng ta về Ngài sẽ rất nông cạn và phiến diện.

Chúng ta sẽ không biết được: * Sự dịu dàng của Chúa Giêsu khi Ngài tha thứ cho người phụ nữ ngoại tình. * Sự quyết liệt của Ngài khi Ngài thanh tẩy Đền Thờ. * Nỗi khắc khoải của Ngài trong vườn Cây Dầu. * Sự khôn ngoan của Ngài trong các dụ ngôn. * Những đòi hỏi triệt để của Ngài trong Bài Giảng Trên Núi.

Chỉ khi đắm mình vào các trang Tin Mừng, chúng ta mới có thể hình thành trong tâm trí và trái tim mình một hình ảnh chân thực, sống động và toàn diện về con người và sứ mạng của Đức Giêsu.

  • Gặp gỡ Đức Giêsu sống động qua Tin Mừng

Đọc Tin Mừng không phải là đọc một cuốn tiểu sử về một nhân vật lịch sử đã qua đời. Giáo Hội dạy rằng, Đức Kitô Phục Sinh đang hiện diện trong Lời của Ngài. Khi Lời Chúa được công bố trong nhà thờ, hoặc khi chúng ta thành tâm đọc Kinh Thánh trong gia đình, chính Đức Kitô đang nói với chúng ta ngay lúc này, ngay tại đây.

Đây là một sự thật hết sức kỳ diệu. Chúng ta không thể thấy Chúa bằng mắt thường, nhưng chúng ta có thể “nghe” được tiếng nói của Ngài, cảm nhận được sự hiện diện của Ngài, và đối thoại với Ngài qua các trang Kinh Thánh.

Nhiều người than phiền rằng họ cầu nguyện mà không cảm thấy gì, không nghe thấy Chúa trả lời. Có lẽ một trong những lý do là vì chúng ta đã không tạo cơ hội để Chúa nói trước. Chúa đang nói với chúng ta mỗi ngày qua Kinh Thánh, nhưng chúng ta lại không mở ra để nghe. Làm sao chúng ta có thể đối thoại nếu chỉ có một bên nói?

  • Lời Chúa là nguồn mạch của mọi sự hiểu biết về đức tin

Mọi giáo huấn của Giáo Hội, mọi tín điều, mọi luân lý Công Giáo đều được rút ra từ nguồn mạch là Thánh Kinh và Thánh Truyền. Một người giáo dân không bao giờ đọc Kinh Thánh sẽ rất khó để hiểu tại sao Giáo Hội dạy điều này, tại sao lại có luật kia. Đức tin của họ sẽ dễ bị lung lạc bởi những trào lưu tư tưởng sai lạc, những lời chỉ trích từ bên ngoài.

Ngược lại, một người siêng năng đọc và suy gẫm Lời Chúa sẽ có một nền tảng vững chắc. Họ sẽ hiểu được “logic của Thiên Chúa”. Họ sẽ tự mình nhận ra sự thật và vẻ đẹp của đức tin Công Giáo. Đức tin của họ sẽ là một đức tin trưởng thành, có hiểu biết, chứ không phải là một đức tin mù quáng, theo thói quen.

Vì vậy, nếu chúng ta thực sự muốn biết Đức Kitô, muốn yêu mến Ngài và bước theo Ngài, không có con đường nào khác hơn là con đường của Kinh Thánh.

 

Lời Chúa Trong Phụng Vụ và Đời Sống

Có người sẽ nói: “Tôi đi lễ Chúa Nhật nào cũng nghe đọc Kinh Thánh, như vậy là đủ rồi”. Việc lắng nghe Lời Chúa trong Thánh Lễ là vô cùng quan trọng, nhưng nó chỉ là khởi đầu và là đỉnh cao, chứ không phải là tất cả.

  • Bàn tiệc Lời Chúa và Bàn tiệc Thánh Thể

Trong mỗi Thánh Lễ, Giáo Hội dọn ra cho chúng ta hai bàn tiệc: Bàn tiệc Lời Chúa (Phần Phụng vụ Lời Chúa) và Bàn tiệc Thánh Thể (Phần Phụng vụ Thánh Thể). Cả hai đều quan trọng như nhau. Chúng ta không thể chỉ đến dự tiệc Thánh Thể mà lại lơ là với tiệc Lời Chúa.

Lời Chúa được công bố trong Thánh Lễ có một sức mạnh đặc biệt, vì đó là lúc toàn thể cộng đoàn cùng nhau lắng nghe Chúa nói. Bài giảng của linh mục giúp chúng ta hiểu và áp dụng Lời Chúa vào cuộc sống. Tuy nhiên, thời gian trong Thánh Lễ có hạn. Để Lời Chúa thực sự thấm nhập vào tâm hồn, chúng ta cần phải chuẩn bị trước và suy gẫm sau.

Một người có thói quen đọc các bài đọc Chúa Nhật ở nhà trước khi đi lễ sẽ tham dự Thánh Lễ một cách ý thức và sốt sắng hơn rất nhiều. Một người dành vài phút sau Thánh Lễ để suy ngẫm lại một câu Lời Chúa đã chạm đến mình sẽ thấy Lời Chúa sinh hoa kết quả trong suốt tuần.

  • Lời Chúa trong gia đình: Giáo Hội tại gia

Công đồng Vaticanô II gọi gia đình Kitô hữu là “Giáo Hội tại gia” (Ecclesia domestica). Đây là một danh hiệu thật cao quý. Gia đình là nơi đầu tiên mà đức tin được gieo vãi, nuôi dưỡng và thể hiện.

Một “Giáo Hội tại gia” không thể thiếu Lời Chúa. Làm sao một gia đình có thể là một cộng đoàn cầu nguyện nếu họ không bao giờ cùng nhau đọc và suy gẫm Lời Chúa? Làm sao cha mẹ có thể dạy dỗ con cái về đức tin nếu chính họ không quen thuộc với Kinh Thánh?

Hãy tưởng tượng một hình ảnh thật đẹp: thay vì cả nhà mỗi người một chiếc điện thoại sau bữa tối, gia đình hãy dành ra 10-15 phút để cùng nhau đọc một đoạn Tin Mừng ngắn. Người cha hoặc người mẹ đọc, rồi mỗi người chia sẻ một ý tưởng đơn giản, một câu nói đã đánh động mình. Cuối cùng, cả nhà dâng lên Chúa một lời cầu nguyện tự phát.

Hành động đơn giản này có sức mạnh biến đổi gia đình hơn bất kỳ vật phẩm đạo đức nào. Nó sẽ: * Gắn kết gia đình: Cùng nhau chia sẻ Lời Chúa tạo ra một sự hiệp thông sâu sắc hơn giữa vợ chồng, cha mẹ và con cái. * Thánh hóa gia đình: Sự hiện diện của Lời Chúa sẽ đẩy lùi những bất hòa, cãi vã và mang lại bình an. * Truyền lại đức tin: Con cái sẽ lớn lên với sự quen thuộc và yêu mến Kinh Thánh một cách tự nhiên. Đây là di sản quý giá nhất mà cha mẹ có thể để lại cho con.

Việc treo Phép Lành Tòa Thánh trên tường là một lời chứng câm. Nhưng việc một gia đình cùng nhau đọc Kinh Thánh là một lời chứng sống động về một Thiên Chúa đang hiện diện và hành động ngay giữa gia đình họ.

PHẦN III TÁI LẬP SỰ HÀI HÒA – ĐẶT LỜI CHÚA VÀO TRUNG TÂM

Qua những phân tích trên, chúng ta không có ý định hạ thấp giá trị của các việc đạo đức bình dân, nhưng là để đặt chúng lại đúng vị trí trong đời sống đức tin. Vấn đề không phải là chọn lựa giữa Phép Lành Tòa Thánh và Kinh Thánh, giữa Ơn Toàn Xá và Lời Chúa. Vấn đề là xác định đâu là nền móng, và đâu là phần trang trí.

  1. Ngôi Nhà Đức Tin: Lời Chúa Là Nền Móng

Chúng ta có thể dùng hình ảnh của việc xây một ngôi nhà để minh họa cho đời sống đức tin của mỗi người và mỗi gia đình.

  • Nền móng: Nền móng của ngôi nhà đức tin phải là Đức Giêsu Kitô, và chúng ta gặp gỡ, biết đến và xây dựng mối tương quan với Ngài chủ yếu qua Lời Chúa trong Kinh Thánh. Một nền móng vững chắc đòi hỏi sự kiên trì đào sâu, đọc, học hỏi và suy gẫm Lời Chúa mỗi ngày. Nền móng này không ai thấy được, nó nằm sâu dưới lòng đất, nhưng nó quyết định sự vững chãi của cả ngôi nhà.
  • Cấu trúc (tường, cột, mái): Cấu trúc của ngôi nhà là các Bí tích, đặc biệt là Bí tích Thánh Thể và Hòa Giải, cùng với việc tuân giữ các giới răn của Chúa và Giáo Hội. Đây là những yếu tố thiết yếu để ngôi nhà được thành hình.
  • Phần trang trí: Phép Lành Tòa Thánh, Ơn Toàn Xá, các ảnh tượng, các tuần cửu nhật, các kinh nguyện riêng… là những phần trang trí cho ngôi nhà. Chúng làm cho ngôi nhà đẹp hơn, ấm cúng hơn, mang đậm dấu ấn cá nhân và thể hiện lòng yêu mến của chủ nhà.

Vấn nạn hiện nay là nhiều người chúng ta đang làm ngược lại. Chúng ta dành rất nhiều thời gian, công sức và tiền bạc để sắm sửa những đồ trang trí thật đẹp, thật lộng lẫy (tìm kiếm Phép Lành, đi hành hương để lãnh ơn xá…), nhưng lại lơ là, thậm chí không xây dựng nền móng. Chúng ta xây một ngôi nhà không móng, rồi treo lên đó những vật trang trí đắt tiền. Ngôi nhà đó có thể đẹp mã bên ngoài, nhưng chỉ cần một cơn gió nhẹ là có thể lung lay và sụp đổ.

Phép Lành Tòa Thánh và Ơn Toàn Xá chỉ thực sự phát huy giá trị và vẻ đẹp của nó khi được đặt trong một ngôi nhà có nền móng Lời Chúa vững chắc. Một Phép Lành treo trên tường nhà của một gia đình yêu mến và sống Lời Chúa sẽ trở thành một biểu tượng hùng hồn cho một đức tin trưởng thành và quân bình. Một Ơn Toàn Xá được một người thấm nhuần tinh thần Tin Mừng lãnh nhận sẽ là một hồng ân đích thực, thúc đẩy họ nên thánh nhanh hơn.

  1. Từ Việc “Có” Kinh Thánh Đến “Sống” Kinh Thánh

Như vậy, bước đầu tiên và cấp bách nhất cho mỗi gia đình Công Giáo là phải đặt Lời Chúa vào trung tâm. Điều này không chỉ dừng lại ở việc mua một quyển Kinh Thánh thật đẹp và đặt ở một nơi trang trọng. Đó chỉ là bước khởi đầu.

  • Không chỉ là sở hữu, mà là chiêm ngắm và thực hành

Thánh Giacôbê đã cảnh báo: “Anh em hãy đem Lời ấy ra thực hành, chứừng nghe suông mà lừa dối chính mình” (Gc 1,22). Việc sở hữu một quyển Kinh Thánh mà không bao giờ mở ra đọc cũng giống như có một kho báu mà không bao giờ dùng đến. Việc đọc Lời Chúa mà không đem ra thực hành cũng giống như người soi gương thấy mặt mình rồi đi, quên ngay mình trông thế nào.

Mục đích của việc đọc Kinh Thánh không phải là để tích lũy kiến thức, để trở thành một nhà thần học, mà là để gặp gỡ một Ngôi Vị và để được biến đổi bởi cuộc gặp gỡ đó. Lời Chúa phải từ trang sách đi vào tâm trí, rồi từ tâm trí đi xuống trái tim, và từ trái tim đi ra đôi tay qua những hành động cụ thể.

  • Lectio Divina: Một phương pháp cho mọi người

Truyền thống Giáo Hội có một phương pháp đọc Kinh Thánh và cầu nguyện rất cổ xưa và hữu hiệu, gọi là Lectio Divina (Đọc Sách Thánh một cách thiêng liêng). Phương pháp này rất đơn giản và bất cứ ai cũng có thể áp dụng, gồm 4 bước:

  1. Lectio (Đọc): Đọc một đoạn Kinh Thánh ngắn một cách chậm rãi, nhiều lần. Đọc để biết đoạn văn nói gì.
  2. Meditatio (Suy gẫm): Suy nghĩ về đoạn văn. Một từ, một câu, một hình ảnh nào đã đánh động bạn? Lời này của Chúa có ý nghĩa gì với cá nhân bạn?
  3. Oratio (Cầu nguyện): Dựa trên những gì bạn đã suy gẫm, hãy thưa chuyện với Chúa. Đó có thể là lời ca ngợi, tạ ơn, xin lỗi hay cầu xin. Hãy mở lòng mình ra với Chúa.
  4. Contemplatio (Chiêm ngắm) và Actio (Hành động): Ở lại trong sự hiện diện của Chúa, để Lời Ngài thấm vào tâm hồn. Sau đó, quyết tâm một hành động cụ thể, dù rất nhỏ, để thực hành Lời Chúa mà bạn vừa nghe được trong ngày hôm đó.

Phương pháp này giúp biến việc đọc Kinh Thánh từ một hoạt động trí óc thành một cuộc đối thoại thân tình với Thiên Chúa, một cuộc gặp gỡ có sức biến đổi cuộc đời.

LỜI KẾT VÀ NHỮNG GỢI Ý THỰC HÀNH

Kính thưa quý ông bà và anh chị em,

Nỗi thao thức về sự mất cân bằng giữa lòng sùng kính bên ngoài và nền tảng Lời Chúa không phải là một vấn đề nhỏ. Nó đụng đến chính cốt lõi của đời sống đức tin. Một đức tin không được nuôi dưỡng bằng Lời Chúa sẽ là một đức tin còi cọc, yếu đuối, dễ dàng sa vào hình thức và mê tín. Ngược lại, một đức tin bắt rễ sâu trong Kinh Thánh sẽ là một đức tin trưởng thành, vững mạnh và có khả năng sinh hoa kết trái dồi dào.

Phép Lành Tòa Thánh trên tường là một điều tốt, nhưng một quyển Kinh Thánh được mở ra mỗi ngày trong gia đình còn tốt hơn gấp bội. Ơn Toàn Xá là một hồng ân quý giá, nhưng lòng khao khát được lắng nghe và thực hành Lời Chúa mỗi ngày mới là bảo chứng chắc chắn nhất cho con đường nên thánh của chúng ta.

Chúng ta đừng hài lòng với việc chỉ là “người Công Giáo trên danh nghĩa”, có đủ các vật phẩm đạo đức, nhưng lại là người xa lạ với chính Lời của Thiên Chúa mình tôn thờ. Đã đến lúc chúng ta cần một cuộc “cách mạng” trong đời sống đức tin của cá nhân và gia đình: cuộc cách mạng trở về với Lời Chúa.

Để kết thúc bài suy tư này, tôi xin mạo muội đưa ra một vài gợi ý thực hành cụ thể mà mỗi người, mỗi gia đình chúng ta có thể bắt đầu ngay từ hôm nay:

  • Đối với cá nhân:
    1. Quyết tâm: Hãy dành ra ít nhất 10-15 phút mỗi ngày cho Lời Chúa. Có thể là sáng sớm khi thức dậy hoặc buổi tối trước khi đi ngủ.
    2. Bắt đầu đơn giản: Hãy bắt đầu với một trong bốn sách Tin Mừng (Matthêu, Máccô, Luca, hoặc Gioan). Đừng cố đọc quá nhiều, mỗi ngày chỉ cần một đoạn ngắn.
    3. Sử dụng ứng dụng: Có rất nhiều ứng dụng Công Giáo trên điện thoại cung cấp các bài đọc Lời Chúa và suy niệm hằng ngày. Đây là một công cụ rất tiện lợi.
    4. Ghi chép: Hãy có một cuốn sổ nhỏ để ghi lại một câu Lời Chúa đánh động bạn mỗi ngày. Mang theo câu nói đó trong tâm trí và suy gẫm suốt cả ngày.
  • Đối với gia đình:
    1. Dành một vị trí trang trọng cho Kinh Thánh: Hãy đặt quyển Kinh Thánh ở một nơi dễ thấy và dễ lấy trong nhà, có thể là trên bàn thờ gia đình.
    2. Thiết lập giờ Kinh Thánh gia đình: Chọn một thời điểm thuận tiện trong ngày (ví dụ: sau bữa ăn tối) để cả nhà cùng đọc một đoạn Kinh Thánh ngắn và chia sẻ với nhau.
    3. Đọc bài đọc Chúa Nhật trước ở nhà: Đây là cách tuyệt vời để chuẩn bị cho Thánh Lễ và giúp cả gia đình, đặc biệt là trẻ em, hiểu bài giảng hơn.
    4. Tặng Kinh Thánh làm quà: Trong các dịp đặc biệt (Thêm Sức, Hôn Phối, Tân Gia…), hãy tặng nhau Kinh Thánh như một món quà ý nghĩa nhất.

Hành trình trở về với Lời Chúa là một hành trình đòi hỏi kiên nhẫn và quyết tâm, nhưng thành quả mà nó mang lại thì vô cùng ngọt ngào và bền vững. Nó sẽ làm cho đức tin của chúng ta trở nên sống động, mối tương quan của chúng ta với Chúa trở nên thân tình, và gia đình của chúng ta trở thành một “Giáo Hội tại gia” thực sự.

Lm. Anmai, CSsR

Bài viết liên quan

Back to top button
error: Content is protected !!