Tình trạng khẩn cấp đang diễn ra ở Peru. “Việc bầu Giáo hoàng Leon được đón nhận ở đây như thể Peru đã giành chức vô địch World Cup”, Jürgen Huber nói vào ngày hôm sau. Ông là người đứng đầu văn phòng đối tác của Tổng giáo phận Freiburg tại thủ đô Lima của Peru. “Niềm vui thật lớn lao, mọi người vô cùng phấn khởi khi vị giám mục ‘giản dị’ của họ từ Chiclayo đột nhiên trở thành Giáo hoàng.” Huber, người gốc Baden, đã sống ở Peru 42 năm. Khi nói đến Giáo hoàng, ông nói “Leon” bằng tiếng Tây Ban Nha.

Đất nước nơi Đức Giáo hoàng mới chào đời đang trở thành tâm điểm chú ý trên trường thế giới: lần đầu tiên, một người Mỹ được bầu làm người kế nhiệm Peter. Ở Peru, mọi thứ lại được nhìn nhận theo cách khác: ở đây Đức Giáo hoàng rõ ràng là một trong số họ . “Điều này cũng thể hiện rõ trong bài phát biểu đầu tiên của ông: Khi phát biểu trước người dân quê nhà, ông không nói chuyện với người Công giáo ở Chicago bằng tiếng Anh, mà nói tiếng Tây Ban Nha với người dân Chiclayo”, Huber tường thuật. Mọi người có những kỷ niệm đẹp về ông; Ông được coi là người giản dị, thực tế và thẳng thắn: “Ông không phải là người hay nói, nhưng nếu bạn hỏi ông một câu hỏi, nếu bạn cần điều gì đó từ ông, ông luôn giải quyết ngay lập tức và luôn phản hồi mọi người.”

Sau khi học tập tại Chicago và Rome, ba năm sau khi thụ phong linh mục, Cha Robert Prevost thuộc dòng Augustin đã đến Peru vào năm 1985, đầu tiên với tư cách là một nhà truyền giáo cho giáo phận lãnh thổ Chulucanas. Sau đó, ngài trở về quê hương, tiểu bang Illinois của Hoa Kỳ, chỉ trong một năm với tư cách là giám đốc truyền giáo của tỉnh dòng mình, trước khi trở thành giám đốc dự án đào tạo chung cho các ứng viên dòng Augustinô từ các giáo hạt Chulucanas, Iquitos và Apurímac thuộc Tổng giáo phận Trujillo ở Peru trong mười năm. Năm 1998, ngài trở về Chicago và trở thành bề trên tỉnh dòng tại đó. Năm 2001, ngài trở thành bề trên tổng quyền ở Rome và là người đứng đầu Dòng Augustinô trên toàn thế giới .

Là một giám mục gần gũi với dân chúng

Ngài trở lại Peru vào năm 2014: Đức Giáo hoàng Phanxicô đã cử ngài làm Giám quản Tông tòa tại Chiclayo ở miền bắc Peru trên bờ biển Thái Bình Dương. Năm 2015, Prevost trở thành giám mục giáo phận Chiclayo. Năm đó, ông cũng nhập quốc tịch Peru ngoài quốc tịch Hoa Kỳ. Giáo phận Chiclayo, được thành lập vào năm 1956, bao gồm 50 giáo xứ, với khoảng 1,1 triệu người Công giáo sinh sống, trong đó có 90 linh mục giáo phận, 20 linh mục dòng và 180 tu sĩ khác. Prevost là giám mục ở Chiclayo cho đến khi Đức Giáo hoàng Phanxicô bổ nhiệm ngài làm Tổng trưởng Bộ Giám mục vào năm 2023 .

Ông đã từng mô tả thời gian ở Peru là một trong những món quà tuyệt vời nhất mà Chúa đã ban cho ông và là một kho báu lớn lao. Khi Đức Giáo hoàng đưa ông đến Rome, lúc đầu ông không mấy hứng thú với việc này. “Tôi muốn ở lại Chiclayo hơn, nhưng người ta phải tuân thủ trong mọi giai đoạn của cuộc sống”, vị Giáo hoàng tương lai nói.

Mục sư Tiberio Szeles cho biết, làm giám mục ở Peru khác với ở Đức. “Ở Peru, bạn có thể liên hệ với các giám mục một cách nhanh chóng: Bất kỳ ai có mối quan tâm đều có thể đến nhà giám mục, và nếu giám mục ở đó, ông ấy sẽ trực tiếp chăm sóc mọi người.” Szeles là linh mục của Tổng giáo phận Freiburg và là cha sở của cộng đồng người Đức ở Lima từ năm 2008 đến năm 2019. Ngài đã trở lại Peru từ tháng 1. Cùng với Huber, ông tổ chức “Consejo Nacional” của quan hệ đối tác Freiburg Peru, một cơ quan quản lý giáo hội trong đó các linh mục, giáo dân và thanh thiếu niên cùng làm việc.

“Ngài đồng cảm với những tín đồ ở Peru; ngài biết rất rõ người dân nơi đây sống như thế nào và họ đã phải chịu đựng ra sao”, Huber tường thuật về Đức Leo XIV. Trong thời gian ông làm giám mục, nhiều trường hợp khẩn cấp đã xảy ra trên khắp cả nước. Vài năm một lần, “El Niño” gây ra những thảm họa tấn công đất nước nằm trên bờ biển Thái Bình Dương: “Biển ấm lên, và sau đó xảy ra lũ lụt lớn ở phía bắc, nơi có Chiclayo. Trong những thảm họa như vậy, ông đã ở đó vì người dân và tổ chức cứu trợ.” Thời điểm xảy ra đại dịch cũng rất khó khăn . “Trong ba tháng, mọi người không được phép ra ngoài; chúng tôi không có máy thở”, Huber nói. “Ông ấy đã nỗ lực để đảm bảo nguồn cung cấp nhu yếu phẩm cần thiết cho đất nước.”

Dọn dẹp trong nhà thờ giáo sĩ

Thêm vào đó là tình trạng tham nhũng trong nước . Cơ sở hạ tầng công cộng kém. Huber báo cáo rằng nguồn cung cấp nước thường xuyên bị hỏng, hệ thống xử lý nước thải không hoạt động và rác thải không được thu gom. “Nhiều người nghèo. Đức Giám mục Prevost, theo tinh thần của Đức Giáo hoàng Phanxicô, đã sống vì người nghèo và luôn ở bên mọi người, ngay cả những người nghèo nhất.” Vị giám mục đã nhiều lần đưa ra lời cảnh báo với các chính trị gia.

Prevost đã mang đến một luồng gió mới cho giáo phận của mình. “Chiclayo từng là giáo phận Opus Dei. Rất bảo thủ và thiên về giáo sĩ”, Huber nói. Tuy nhiên, ngày nay có rất nhiều giáo dân tích cực và tận tụy ở đó: “Tất cả những điều này đều do Đức Cha Prevost gieo trồng ở đây.” Trong khi có nhiều linh mục giáo sĩ ở Peru, tình hình ở Chiclayo lại khác: Nhiều linh mục trẻ được đào tạo trong thời của Prevost là những người cởi mở và theo chủ nghĩa công đồng: “Điều này là do cách Đức Giám mục Prevost xây dựng và tổ chức chủng viện của mình. Những người theo dòng Augustinô rất coi trọng giáo dục, ngay cả ở Peru.”

Prevost không chỉ kết bạn trong nhà thờ. Huber cho rằng những lời cáo buộc rằng ông, với tư cách là một giám mục, đã không phản ứng phù hợp với những cáo buộc lạm dụng là do điều này. Ở Peru, Prevost bị cáo buộc đã không báo cáo các trường hợp lạm dụng theo quy định, và ở Chicago, ông đã không tính đến trường học lân cận khi bố trí kẻ lạm dụng. Huber không coi những cáo buộc này là có căn cứ: Ngược lại, Prevost đã giúp làm trong sạch tình hình ở Peru, nơi phong trào “Sodalitium”, bị Giáo hoàng Francis giải tán , đang hoạt động mạnh mẽ. Huber tin rằng: “Những gì ông ấy bị cáo buộc hiện nay là một chiến dịch bôi nhọ vì với tư cách là một hồng y, ông đã giúp Giáo hoàng Francis hành động chống lại Sodalitium”. Huber cũng nhận được sự hỗ trợ từ chuyên gia về lạm dụng, Cha Hans Zollner. Zollner cũng nhận thấy Sodalitium đứng sau những cáo buộc này ; trong cả hai trường hợp Prevost đều hành động theo đúng các quy định hiện hành.

Hy vọng cho một nhà thờ theo chế độ công đồng – và một chuyến viếng thăm của Đức Giáo hoàng

Cha Szeles đã quen biết Đức Giáo hoàng hiện tại được một thời gian. Năm 2017, ông gặp ngài lần đầu tiên tại các buổi tĩnh tâm mà Szeles tổ chức cho các giám mục Peru. “Vào năm kỷ niệm cuộc Cải cách”, ông nhớ lại, “tôi đã nói chuyện với các giám mục, bao gồm cả Robert Prevost, về Ecclesia semper reformanda.” Bài hát cũng nói về Martin Luther, một người theo phái Augustinô – giống như Prevost. Szeles nhìn vị giám mục để xem ông sẽ phản ứng thế nào: “Ông ấy mỉm cười rất tươi, với nụ cười mời gọi mà giờ đây chúng ta cũng biết qua phương tiện truyền thông.” Trong bữa trưa, họ thảo luận về khu vực Amazon và môi trường, cũng như các vấn đề cải cách trên toàn thế giới và trong nhà thờ Peru. “Đây là những chủ đề đã thực sự khiến ông xúc động sâu sắc vào thời điểm đó”, mục sư nói.

Cả Szeles và Huber đều đặt nhiều kỳ vọng vào triều đại Giáo hoàng Leo XIV, vị Giáo hoàng người Peru: Huber tin rằng cũng giống như Prevost, khi còn là giám mục, đã đứng lên vì người dân đất nước mình, Leo XIV, khi trở thành giáo hoàng, sẽ đứng lên vì người dân toàn thế giới. Ông coi Đức Giáo hoàng là sự đối trọng với Tổng thống Hoa Kỳ : “Trump sẽ ngạc nhiên trước những gì Đức Giáo hoàng nói với ông ấy, ví dụ như khi nói đến vấn đề di cư. Ngay cả ở Peru, ông ấy cũng đã lên tiếng ủng hộ người di cư.” Và giống như người cùng tên là Leo XIII. Đức Leo XIV chắc chắn cũng sẽ đấu tranh cho quyền lợi của người lao động: “Đó là lý do tại sao chúng tôi ở Peru đặt nhiều hy vọng vào ngài.”

“Tôi hy vọng rằng ngài sẽ thúc đẩy giáo hội đồng nghị ở Peru và trên toàn thế giới, và rằng ngài sẽ củng cố các vấn đề về môi trường và sự chung sống toàn cầu”, Szeles nói thêm. “Và tất nhiên tôi hy vọng anh ấy sẽ đến thăm chúng tôi ở Peru.” Lm. Anmai, CSsR tổng hợp